Ο πρώτος άθλος του Μπράιαν Κλαφ

Για να διηγηθεί κανείς την ιστορία της Νότιγχαμ Φόρεστ και του Μπράιαν Κλαφ (1935-2004), μέχρι την πρώτη τους διεθνή αναγνώριση, δηλαδή την κατάκτηση του πρώτου από τα δυο συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών, πρέπει να πάει 35 χρόνια πίσω. Αναπόφευκτα θα γυρίσει και στην εφηβεία του, όπου χάρη στα εισιτήρια που είχε προμηθευτεί από το Γιάννη Διακογιάννη, βρέθηκε ένα βράδυ του Οκτώβρη του 1978, στη Νέα Φιλαδέλφεια.

Δίπλα σε μεθυσμένους αλλά ακίνδυνους Άγγλους, που τραγουδούσαν από το πρώτο ως το ενενηκοστό λεπτό, ήθελα (και είχα την τύχη) να δω μια από τις μεγαλύτερες ομάδες που εμφανίστηκαν στο Κύπελλο Πρωταθλητριών και σίγουρα το masterpiece του κόουτς Κλαφ. Για πολλούς, ο κορυφαίος προπονητής που ανέδειξε ποτέ το βρετανικό ποδόσφαιρο.

Το να δει κανείς, εν έτει 1978, μια αγγλική ομάδα “ζωντανή” έμοιαζε με μοναδική ποδοσφαιρική εμπειρία. Για τους πιτσιρικάδες της εποχής το αγγλικό ποδόσφαιρο ήταν ένας μύθος. Το “Αθλητικό Απόγευμα” της ΥΕΝΕΔ, με τη μετάδοση ενός αγώνα από την Football League (πολύ αργότερα μετονομάστηκε σε Premier) ήταν μια μυσταγωγία.

Φαντάζεστε την ευτυχία μου όταν προμηθεύτηκα τα εισιτήρια και βρεθήκαμε μαζί με τον συχχωρεμένο τον κυρ Βασίλη στο γήπεδο, να δούμε την πρωταθλήτρια Αγγλίας. Τη Νότιγχαμ Φόρεστ που δεν την ξέραμε, αλλά την είχαμε μάθει πολύ καλά, γιατί και τον τίτλο είχε πάρει την προηγούμενη σεζόν και τη Λίβερπουλ, την ομάδα μου, είχε πετάξει έξω στον πρώτο γύρο!

Αν όλα αυτά σας φαίνονται υπερβολές, δεν είναι. Η Αγγλία είχε κυριαρχήσει απόλυτα στο Κύπελλο Πρωταθλητριών καθώς από το 1977 ως το 1985 όταν έγινε και ο καταραμένος τελικός του Χέιζελ, σε διάστημα εννιά ετών, δηλαδή, είχε κατακτήσει 7 τρόπαια (τα έξι συνεχόμενα). Η Λίβερπουλ πήρε τα τέσσερα, η Νότιγχαμ τα δυο. Μέχρι και η Άστον Βίλα με το γκολ του Πίτερ Γουίδ έστελνε “αδιάβαστη” την Μπάγερν Μονάχου, το 1982...

Για εννιά χρόνια, από το 1977 ως το 1985 οι Άγγλοι κυριάρχησαν στην Ευρώπη. Η Νότιγχαμ Φόρεστ του Μπράιαν Κλαφ, δυο φορές πρωταθλήτρια Ευρώπης, ήταν το αριστούργημα του "καλύτερου Βρετανού προπονητή"

Εκείνο το ματς, στην κατάμεστη Νέα Φιλαδέλφεια, με μια μεγάλη ΑΕΚ στο χορτάρι (Μαύρος, Μπάγεβιτς, Νικολάου, Αρδίζογλου, Νικολούδης, Τάσος αλλά και ο Μίμης Δομάζος, μεγάλη μεταγραφή του καλοκαιριού, καθώς είχε αποχωρήσει από τον Παναθηναϊκό) που στον πρώτο γύρο είχε νικήσει 6-1 (!) την Πόρτο, ήταν ένα μάθημα ποδοσφαίρου.

Η ταχύτητα και η δύναμη των Άγγλων, ο ρυθμός τους μέσα στο γήπεδο, η ευκολία που έβαλαν τα γκολ ο Μπάρετ και ο Μπερτλς, εντυπωσίασαν πρώτα απ' όλα τους Έλληνες φιλάθλους, που ό,τι έβλεπαν στις ασπρόμαυρες οθόνες τους κάθε Σάββατο, εκείνη τη βραδιά, το παρακολουθούσαν δια ζώσης από τις τσιμεντένιες εξέδρες του γηπέδου της Ν.Φιλαδέλφειας...

Η ιστορία μας, όμως, δεν ξεκινάει στο γήπεδο της ΑΕΚ. Αρχίζει λίγο μετά το φινάλε της ... ταινίας The damned United. Αν το φιλμ που αφορά την πολύ σύντομη παρουσία του Κλαφ στη Λιντς, συνεχιζόταν θα βλέπαμε και τι έγινε μετά.

ιδιόρρυθμος, ετοιμόλογος και σίγουρα επιρρεπής στο αλκοόλ προπονητής, που στα νιάτα του ήταν ένας δεινός σκόρερ με τη Μίντλεσμπρο και τη Σάντερλαντ (271 αγώνες, 254 γκολ) κινδύνευε να καταστρέψει την καριέρα του στους πάγκους. Είχε θεωρηθεί ο κορυφαίος νέος προπονητής στην Αγγλία όταν έφτασε με τη Ντέρμπι (ή Ντάρμπι για να έχουμε και την ακριβή προφορά) από τον πάτο της βαθμολογίας της Β Εθνικής στην κατάκτηση του πρωταθλήματος της μεγάλης κατηγορίας το 1972.

Ο Κλαφ δεν έδεσε ποτέ με τους παίκτες που ... κατηγορούσε, η Λιντς δεν ξεπέρασε ποτέ τον Ρέβι κ και ο γάμος με τον αθυρόστομο Κλαφ, κράτησε μόλις 44 μέρες. Δε γινόταν διαφορετικά, καθώς η πρώτη ομιλία του στη Λιντς κατέληξε ως εξής: “Πρέπει να πετάξετε τα μετάλλια σας, γιατί δεν τα έχετε κερδίσει δίκαια”.

Και ..άγιοι να ήταν οι παίκτες της Λιντς, που δεν ήταν, δεν μπορούσαν κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια. Στην ταινία “The Damned United” η κόντρα περιγράφεται με υπερβολικό τρόπο, αν και μια δήλωση του Μπράιαν Κλαφ σε φίλο του δημοσιογράφο εξηγεί το κλίμα: “Η μαφία λένε ότι βρίσκεται στη Σικελία. Μπούρδες. Κατοικοεδρεύει στο Έλαν Ρόουντ (σ.σ το γήπεδο της Λιντς) με αρχηγό τον Τζον Τζάιλς”. Ο Ιρλανδός άσος, λέγεται ότι πρωτοστάτησε στο φάγωμα του Κλαφ, αν και σε τέτοιες περιπτώσεις ο προπονητής ...τρώγεται μόνος του.

Πετάξτε τα μετάλλιά σας. Τα περισσότερα τα έχετε κερδίσει παράνομα" είπε ο Κλαφ σε μια από τις πρώτες ομιλίες του στους παίκτες της Λιντς

Παίρνοντας 95.000 λίρες ως αποζημίωση (πολύ μεγάλο ποσό για την εποχή) ο Κλαφ, έδινε ρεσιτάλ δηλώσεων στην τηλεόραση, αλλά η φήμη του είχε ξεθωριάσει. Στα 40 του χρόνια, ο πρωταθλητής με την Ντέρμπι, αποδεικνυόταν ανίκανος να διαδεχθεί τον Ντον Ρέβι και επέστρεφε ταπεινωμένος στην Β Εθνική. Στις 6 Ιανουαρίου του 1975, πέντε μήνες μετά την αποχώρησή του από τη Λιντς, ο Μπράιαν Κλαφ περνούσε την πόρτα του Σίτι Γκράουντ, για να διαδεχθεί τον Άλαν Μπράουν στην τεχνική ηγεσία της Νότιγχαμ Φόρεστ.

Ούτε ο ίδιος φανταζόταν τι θα επακολουθούσε μετά απ' αυτό το restart της μεγάλης του καριέρας. Η Νότιγχαμ μια άσημη αγγλική ομάδα, που μετρούσε δυο Κύπελλα Αγγλίας (το ... 1898 και το 1957) θα μετατρεπόταν σε μια υπερδύναμη του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

Εκεί, ο Μπράιαν Κλαφ έγινε διάσημος για τις ατάκες του όπως αυτή που κατακεραύνωνε το ...βρετανικό στυλ ποδοσφαίρου με τις συνεχόμενες σέντρες (“αν ο Θεός ήθελε να παίζεται ποδόσφαιρο στον ουρανό, θα έβαζε χορτάρι στα σύννεφα) αλλά και το περίφημο πράσινο μπλουζάκι που δεν αποχωριζόταν, σχεδόν ποτέ.

Με την Φόρεστ, ο Κλαφ, κατέκτησε την Αγγλία και την Ευρώπη. Κι όπως έλεγε ο Γουέιν Στίβενσον κάτοχος εισιτηρίου διαρκείας της Νότιγχαμ για 26 ολόκληρα χρόνια “αυτός ο άνθρωπος έδωσε στη Νότιγχαμ ένα όνομα. Ξεχάστε τον Ρομπέν των Δασών. Να θυμάστε τον Μπράιαν Κλαφ.

Τον Ιανουάριο του 1975, όμως, ο Κλαφ ξεκινούσε πάλι από το μηδέν. Η χρονιά τελείωσε με την Φόρεστ να τερματίζει στην 8η θέση της δεύτερης κατηγορίας και τον Κλαφ να καλεί στο πλευρό του το “άλτερ εγκο” του Πίτερ Τέιλορ. Μαζί τους και ο τρίτος της θρυλικής παρέας, ο γυμναστής Τζίμι Γκόρντον που είχε ακολουθήσει τον Κλαφ και στη Λιντς. Κανείς δεν βρίσκεται εν ζωή, πλέον...

Η ομάδα έκανε άλμα, καθώς τερμάτισε στην τρίτη θέση του πρωταθλήματος 1976-77, κέρδισε την άνοδό της στη Football League μετά από πέντε χρόνια. Ο Κλαφ επέστρεφε δριμύτερος στο προσκήνιο, καθώς η αγγλική ομοσπονδία τον είχε μέσα στους υποψηφίους για να αντικαταστήσουν τον Ντον Ρέβι στην Εθνική Αγγλίας. Προτιμήθηκε ο Ρον Γκρίνγουντ, προς τέρψη και μεγάλο όφελος της Νότιγχαμ.

Η Φόρεστ του Κλαφ, έγινε ξαφνικά η μεγάλη αντίπαλος της Λίβερπουλ του Μπομπ Πέισλι (πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1977 αλλά και το 1978). Στο τέλος της επόμενης χρονιάς, η Νότιχγαμ έπαιρνε το πρωτάθλημα με διαφορά 7β, ενώ νικούσε τους reds και στον τελικό του Λιγκ Καπ με 1-0. Πρωτοφανής θρίαμβος, για μια ομάδα που μέχρι πρότινος ζούσε μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Με τη κοιλίτσα του, ο αριστερός ακραίος της ομάδας έδειχνε βαρύς και ασήκωτος. Ξαφνικά έγινε βασικός και αναντικατάστατος. Όπως έγινε και ο “ατσούμπαλος” Λάρι Λοιντ. Έναν-έναν τους διάλεγε ο Κλαφ. Ο Γκάρι Μπερτλς που εξελίχθηκε σε μεγάλο σκόρερ, πήγε στη Νότιγχαμ από την Long Eaton United, μια ομάδα που δεν ανήκε σε καμιά εθνική κατηγορία. Ο Βιβ Άντερσον έγινε ο πρώτος μαύρος που αγωνίστηκε στην Εθνική Αγγλίας παίζοντας φουλ-μπακ, πολλά χρόνια νωρίτερα από τους σύγχρονους επιγόνους του.

Ο Κλαφ εμπιστευόταν κι εκείνους που ήξερε καλύτερα από τον καθένα. Ο Tζον Μαγκόβερν για παράδειγμα, έπαιξε μαζί του τόσο στην Ντέρμπι, όσο και στη Λιντς. Τον πήρε (και δεν έκανε λάθος) και στη Νότιγχαμ Φόρεστ. Όπως πήρε (από την Ντέρμπι) και τον Άρτσι Γκέμιλ, που υποτίθεται ότι βρισκόταν στο τέλος της καριέρας του. Ήξερε ότι είχε και προικισμένους ποδοσφαιριστές στη Φόρεστ, με πρώτο και καλύτερο τον τεχνίτη Τόνι Γούντκοκ.

Ένα εκατομμύριο λίρες, με τον παίκτη μάλιστα να μην έχει δικαίωμα συμμετοχής στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για τρεις μήνες. Και πάλι δεν ήταν μια λάθος κίνηση, κάθε άλλο. Ο σπουδαίος επιθετικός μέσος της Νότιγχαμ, έπαιξε μόλις ένα αγώνα. Όχι όμως όποιον και όποιον. Τον τελικό της 30ής Μαΐου, κόντρα στη Μάλμε, που κρίθηκε χάρη στη δική του κεφαλιά, από τη σέντρα του Τζον Ρόμπερτσον!

Αυτοί οι παίκτες έφτιαξαν μια ομάδα, που έπαιζε το ποδόσφαιρο του Κλαφ. Μη νομίζετε ότι υπήρχαν τίποτε περίεργες τακτικές. Η Νότιγχαμ έπαιζε με ρυθμό. “Όταν επιτίθενται, έχουν εννέα στράικερ. Όταν αμύνονται, εννέα αμυντικούς. Ο καθένας δουλεύει για τον άλλον” έγραφε η Ελ Μουντο Ντε Πορτίβο, μετά το 1-0 επί της Κολωνίας, εκτός έδρας, στον ημιτελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

Ο Κλαφ αντιπαθούσε τη ρουτίνα των προπονήσεων, πολύ περισσότερο την προετοιμασία των παικτών με βάση τον αντίπαλό τους. Όχι ότι δεν έκανε σκάουτινγκ. Σιχαινόταν, όμως, τις λεπτομέρειες που ακολουθούσε, για παράδειγμα, ο Ντον Ρέβι όταν πριν από κάθε παιχνίδι έδινε στους παίκτες του, από ένα φάκελο για τις ικανότητες των αντιπάλων τους.

Το να κερδίσουμε δυο συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών είναι το ίδιο δύσκολο, όπως τώρα. Εμείς, βέβαια, νικήσαμε τις καλύτερες ομάδες της Ευρώπης που ήταν πρωταθλήτριες στις χώρες τους. Παίξαμε με τον Άγιαξ και το Αμβούργο του Κέβιν Κίγκαν (σ.σ αυτά έγιναν την επόμενη χρονιά, δηλαδή τη σεζόν 1979-80) στον τελικό. Ήταν όλα διαφορετικά. Στις βραδιές πριν από τα μεγάλα ματς, καμιά φορά πίναμε μπύρες με τον Μπράιαν.

Είχε μια φανταστική μέθοδο, να παίρνει όλη την πίεση από πάνω σου. Θυμάμαι πριν από τον δεύτερο ημιτελικό με τον Άγιαξ, ενώ είχαμε κερδίσει το πρώτο ματς 2-0. Μας πήραμε και πήγαμε στα κόκκινα φανάρια του Άμστενταμ. Κάναμε βόλτες πριν από τον δεύτερο ημιτελικό. Αλλά και πριν από τον τελικό, μας πήρε όλους μαζί σε ταξίδι διακοπών στη Μαγιόρκα! Καθόμασταν κάτω από τον ήλιο, ως που μια μέρα ένας τον ρώτησε: “Αφεντικό, δεν θα κάνουμε προπόνηση; Έχουμε ένα μεγάλο ματς, μπροστά μας”. Τον κοίταξε και του είπε 'θα προπονηθείτε όταν σας πω εγώ”. Στο τέλος της εβδομάδας κάναμε δυο προπονήσεις και πήγαμε στον τελικό τον οποίο τον κερδίσαμε. Ήθελε να μας χαλαρώσει τελείως. Από τις οικογένειές μας, από την πίεση να βρούμε εισιτήρια. Ήταν μια ιδέα που λειτούργησε τέλεια.

Πολλές φορές μας πήγαινε αντί για προπόνηση, να πιούμε ένα καφέ. Κάθε μέρα μαζί του, ήταν διαφορετική. Ποτέ δεν ήξερες τι μπορείς να περιμένεις...

Όσες φορές κι αν θυμηθούμε το τι πετύχαμε, ακόμη δεν το πιστεύουμε. Ήταν πολύ μεγάλη απόλαυση να προπονείσαι με τον Μπράιν Κλαφ. Κάποιες μέρες μας έλεγε, ελάτε πάμε ένα περίπατο στο ποτάμι και αντί για προπόνηση πίναμε καφέ και μετά γυρίζαμε σπίτι. Ήξερε σε ποιον έπρεπε να φερθεί περισσότερο με στοργή και ποιον θα έθετε απέναντι στις ευθύνες του. Όταν έπαιρνε ένα παίκτη στη Νότιγχαμ εξέταζε λεπτομέρειες, ακόμη και της προσωπικής του ζωής. Εμείς δεν το ξέραμε, αυτός όμως γνώριζε ποιον ακριβώς έπαιρνε στην ομάδα του”.

Ο αποκλεισμός της Λίβερπουλ στον πρώτο αγώνα της σεζόν 1978-79, ήταν το πρώτο μήνυμα της Νότιγχαμ, σε όλη την Ευρώπη. Στην αρχή θεωρήθηκε μια συμπτωματική επιτυχία (ή εν πάση περιπτώσει μια ενδοαγγλική υπόθεση, καθώς η πρωταθλήτρια Αγγλίας έβγαζε νοκ-άουτ την πρωταθλήτρια Ευρώπης) ωστόσο η συνέχεια ήταν εντυπωσιακή. Η Φόρεστ φόρτωσε με 7 γκολ την ΑΕΚ (2-1 στη Ν.Φιλαδέλφεια, 5-1 στο Νότιγχαμ) και άλλα 5 την Γκρασχόπερς (4-1 εντός έδρας, 1-1 στην Ελβετία). Στους ημιτελικούς κληρώθηκε με την Κολωνία του Ντίτερ Μίλερ, του Χάραλντ Σουμάχερ, του Κονόπκα, του Χέμπερτ Νόιμαν (αργότερα ήρθε στην Ελλάδα για τον Ολυμπιακό) και του κόουτς Βαϊσβάιλερ.

Ο πρώτος αγώνας στο Σίτι Γκράουντ, όμως, έμοιαζε με θρίλερ. Η Κολωνία προηγήθηκε με 2-0 (Φαν Γκοολ στο 6΄, Ντίντερ Μίλερ στο 20), αγκαλιάζοντας σκορ πρόκρισης, αλλά η Φόρεστ στο λασπωμένο τερέν, κατάφερε όχι μόνο να ισοφαρίσει 2-2, αλλά και να προηγηθεί με 3-2 (27' Μπερτλς, 53' Μπόγιερ, 62' Ρόμπερτσον φωτό). Οι Γερμανοί είχαν τα κότσια να ισοφαρίσουν σε 3-3 με τον Οκουντέρα (81'). Ο Πίτερ Τέιλορ ξελαρυγγιάστηκε να φωνάζει στους παίκτες της Νότιγχαμ "εντάξει, θα νικήσουμε 1-0 στον επαναληπτικό" μέχρι που ο Κλαφ του είπε να ... σκάσει. Έπεσε μέσα, όμως, γιατί πράγματι στη ρεβάνς η Φόρεστ νίκησε 1-0 χάρη σε μια χρυσή κεφαλιά του Μπόγιερ, με τον Σίλτον να αναλαμβάνει τα υπόλοιπα μιας μεγαλειώδους πρόκρισης

Το θαύμα της Νότιγχαμ Φόρεστ θα ολοκληρωνόταν στις 30 Μαΐου του 1979. Στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου, απέναντι στην ομάδα του Μπράιαν Κλαφ βρέθηκε η Μάλμοε από τη Σουηδία που κοούτσαρε ο επίσης Άγγλος Μπόμπ Χάουτον. Η πρωταθλήτρια Σουηδίας, ήταν μια σκληρή ομάδα, αλλά στον τελικό της έλειπαν δυο σπουδαίοι παίκτες (Ρόι Άντερσον και Μπο Λαρσον). Η Νότιγχαμ είχε τον έλεγχο και ο Κλαφ δικαιώθηκε που επέλεξε τον Τρέβορ Φράνσις, αντί του Άρτσι Γκέμιλ.

Η Νότιγχαμ Φόρεστ, μια ομάδα που δεν ήξερε κανένας, γινόταν η πρωταθλήτρια Ευρώπης. Εμπνευσμένη και καθοδηγούμενη από ένα περίεργο τύπο, που φορούσε σχεδόν κάθε μέρα ένα πράσινο μπλουζάκι (σ.σ στην συμπλήρωση 10 ετών, από το θάνατό του το 2004, οι οπαδοί της Νότιγχαμ φόρεσαν χιλιάδες πράσινα t-shirt για να τον τιμήσουν) και προτιμούσε να πιει μια μπύρα, από το να κάνει μια σκληρή προπόνηση.

Ένα προπονητή που έκανε πλάκα στους δημοσιογράφους, όπως στην περίφημη συνέντευξή του το 1973 στον διάσημο John Motson (“φωνή” του αγγλικού ποδοσφαίρου για τέσσερις δεκαετίες): “Σου προτείνω να βγάλεις τον σκασμό και να παρακολουθείς περισσότερο ποδόσφαιρο”. Ένας σόουμαν των μέσων ενημέρωσης. Μέχρι και ο Μοχάμεντ Άλι, είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον να τον συναντήσει από κοντά και να "μονομαχήσουν" μπροστά στις κάμερες

Στον κόουτς, που δεν δίστασε να ... πλακώσει στο ξύλο τους οπαδούς της ομάδας του, όταν στο 5-2 της Φόρεστ επί της ΚΠΡ μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο επιτιθέμενοι εναντίον των φιλοκενουμένων.

Στον προπονητή που ήταν απίστευτα ευγενής και ταυτόχρονα αγενής όσο κανείς άλλος στον κόσμο. Που τσακώθηκε με όλους, ακόμη και με τον καλύτερό του φίλο Πίτερ Τέιλορ, με τον οποίο δε μιλούσε για εννιά χρόνια. Σε μια πραγματική ιδιοφυία των πάγκων, που δεν δίσταζε να πιει μια μπύρα, ή να πάρει ... μπουρδελότσαρκα με τους παίκτες του παραμονή ενός ημιτελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών...

Δείτε...

Το ΑΕΚ-Νότιγχαμ 1-2 (σε γαλλική περιγραφή, ίδιος ο Πίτερς Σέλερς όταν ζητάει ένα ...δωμάτιο σε γαλλικό ξενοδοχείο)

Τα highlights του τελικού Νότιγχαμ-Μάλμε με τον χοντρούλη Ρόμπερτσον να δίνει ρεσιτάλ

To τρέιλερ της αμφιλεγόμενης ταινίας The Damned United

Πηγές: Guardian, Indepented, Daily Mail, Huffington Post, Wikipedia, Sport24.gr