Πόλη - Βελιγράδι, ένα τζάμπολ δρόμος

Πεισματάρικα, τα γεγονότα τα τρέφει συνεχώς η συγκυρία. Πεισματάρα όμως και η Ιστορία. Κάποια κεφάλαιά της αφορούν τις σχέσεις Τουρκίας και Σερβίας. Οι δυο χώρες ζουν ακόμα την... παρατεταμένη τους εφηβεία, μονίμως οργισμένες η μια με την άλλη. Αλλά όσο αυτή μακραίνει και αναβάλλει την είσοδο στην ωριμότητα, κι άλλες πληγές, κι άλλες παρεξηγήσεις θα προστίθενται στις παλιές.

Η ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Τουρκίας μυρίζει μπαρούτι (το έχει πει ο Διονύσης Σαββόπουλος: "Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε - γέλασε"), οι διαφορές είναι πάρα πολλές ενώ κανένα γεγονός δεν είναι αποκομμένο από τα άλλα κι έχει πάντα την "ουρά" του. Σχεδόν δυο μήνες είχαν περάσει από τη δολοφονία του Μάρκο Ίβκοβιτς , έξω από το γήπεδο της Γαλατά και η ένταση κάθε άλλο, παρά είχε εκτονωθεί, με τα μέτρα ασφαλείας στο επόμενο παιχνίδι στο Βελιγράδι (16/01) να είναι τα μεγαλύτερα που έχουν απασχολήσει αγώνα μπάσκετ! Όπως, άλλωστε, είχε αποκαλύψει ο Εργκίν Αταμάν στην Hurriyet, "ούτε ο Ομπάμα είχε τη φύλαξή μου!" .

Στο λάθος σημείο, τη λάθος στιγμή

Η Γαλατάσαραϊ υποδέχεται απόψε (12/03, 20:00) τον Ερυθρό Αστέρα στο Abdi İpekçi και το Sport24.gr παρουσιάζει, με τη βοήθεια των ειδικών, τους λόγους και τις προεκτάσεις του φανατισμού που εμφανίζεται στους αγώνες των δυο ομάδων. Κατ' αρχάς, ο Ονούρ Σαϊτζίν του τούρκικου Al Jazeera εξηγεί τα βαθύτερα αίτια των όσων συνέβησαν τον περασμένο Νοέμβριο στην Πόλη και περιγράφει το πως έχει επηρεάσει η δολοφονία του Μάρκο Ίβκοβιτς τη Γαλατάσαραϊ. "Δεν υπήρχε προηγούμενη κόντρα μεταξύ Τούρκων και Σέρβων οπαδών. Απλώς, οι Σέρβοι βρέθηκαν στο λάθος σημείο, τη λάθος στιγμή.

Εξάλλου, δυο από τους ιδρυτές της Γαλατάσαραϊ ήταν Σέρβοι!

Η Γαλατάσαραϊ, ως οργανισμός, δεν ήθελε να έχει σχέση με το τραγικό συμβάν. Προσπάθησαν να απομονώσουν τους εαυτούς τους, αντί να βοηθήσουν να δοθεί λύση σε αυτή την υπόθεση! Πάντως, επιχείρησαν να πείσουν τους οπαδούς τους να χαμηλώσουν τους τόνους. Ακόμα και ο πρόεδρος Ντουιγκούν Γιαρσουβάτ παραχώρησε συνέντευξη και εξήγησε πως η βία δεν έχει θέση στον αθλητισμό, επομένως τέτοιες συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές".

"Για την ακρίβεια, ο κόουτς Αταμάν δεν είχε ιδέα για τη δολοφονία του Ίβκοβιτς όταν έκανε αυτές τις δηλώσεις. Είδε μόνο Σέρβους οπαδούς που πετούσαν καπνογόνα και μπουκάλια εναντίον της Γαλατάσαραϊ. Είναι αντίθετος σε τέτοιου είδους συμπεριφορές! Αφού έμαθε τι συνέβη με τον Μάρκο, ζήτησε συγγνώμη για όσα είπε και εξέφρασε τη λύπη του για τη δολοφονία" προσθέτει ο Σαϊτζίν. Να θυμήσουμε πως ο πρωθυπουργός της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς εξήγησε αρχικά πως ο Τούρκος κόουτς είναι ανεπιθύμητος στο Βελιγράδι ενώ ο 49χρονος τεχνικός μπήκε εν τέλει στην Kombank Arena, συνοδεία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων.

Η Γαλατάσαραϊ υποδέχεται απόψε (11/03, 20:00) τον Ερυθρό Αστέρα στο Abdi İpekçi για δεύτερη φορά φέτος. Ο Τούρκος συνάδελφος εξηγεί πως "μετά την απαγόρευση της Euroleague Basketball για μετακινήσεις οπαδών, νομίζω ότι πρόκειται για ένα παιχνίδι σαν όλα τα άλλα. Σίγουρα το κοινό θα είναι εχθρικό όπως και στα υπόλοιπα παιχνίδια όμως δεν νομίζω ότι οπαδοί της Γαλατάσαραϊ προετοιμάστηκαν ειδικά για αυτή την αναμέτρηση. Εξάλλου η Γαλατάσαραϊ ζήτησε τον περασμένο Ιανουάριο τη διεξαγωγή των συγκεκριμένων αγώνων σε ουδέτερα γήπεδα. Η χρονιά στην Euroleague ολοκληρώθηκε, ουσιαστικά, για τη Γαλατά μετά την ήττα από τη Μακάμπι. Το ίδιο ισχύει για τον Ερυθρό Αστέρα. Αν οι δυο ομάδες είχαν ελπίδες για την πρόκριση στα playoffs, ίσως να υπήρχε μεγαλύτερη ένταση. Όμως πιστεύω ότι έχουμε μπροστά μας ένα ματς σαν όλα τα άλλα".

- Οι οπαδοί της Γαλατάσαραϊ δεν έχουν κάνει... ειδική προετοιμασία για τον αγώνα με τον Ερυθρό Αστέρα

Ποιο είναι το κυρίαρχο συναίσθημα αυτή τη στιγμή στην Τουρκία, τέσσερις μήνες μετά το τραγικό περιστατικό; "Σίγουρα οι Τούρκοι έχουν μετανιώσει. Δεν μπορείς να ξεχάσεις, όταν κάποιο παιδί πεθαίνει για ένα παιχνίδι. Η ζωή είναι πολύ πιο σημαντική από το μπάσκετ" ξεκαθαρίζει ο Σαϊτζίν.

Η πατρίδα των σπορ και των χούλιγκαν

Από την πλευρά του, ο Σλόμπονταν Γκεοργκίεφ του σέρβικου περιοδικού Cord εξηγεί ότι οι πολιτικές παρατάξεις στη χώρα του μεταφέρουν την αντιπαράθεση στα γήπεδα και κατευθύνουν τις ομοσπονδίες ενώ οι χούλιγκαν καθοδηγούν τις μάζες, έχοντας τον ρόλο του υποβολέα.

"Ο Νόβακ Τζόκοβιτς είναι ίσως ο καλύτερος τενίστας στον κόσμο, οι τενίστριές μας βρίσκονται σε top επίπεδο, οι ομάδες μας στο γουότερ πόλο πρωταγωνιστούν στις διεθνείς διοργανώσεις ενώ η μπασκετική μας ομάδα έλαμψε στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Αυτές είναι ορισμένες μόνο από τις αθλητικές μας επιτυχίες τα τελευταία χρόνια. Η Σερβία είναι η πατρίδα των σπορ, παράλληλα όμως είναι και η πατρίδα των χούλιγκαν που η κυβέρνηση δεν θέλει να ασχοληθεί μαζί τους. Παρακολουθώ χρόνια αυτά τα φαινόμενα στον σέρβικο αθλητισμό και το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο. Οι χούλιγκαν κατευθύνονται από ανθρώπους που σχετίζονται με τον αθλητισμό και την πολιτική. Βγάζουν βία και τρόμο στις εξέδρες και τους δρόμους και αυτοί που τους χρησιμοποιούν ως όργανα, δηλαδή οι πολιτικοί και οι ιδιοκτήτες των ομάδων, κατευθύνουν τη βία στα γήπεδα".

Οι τούρκικες επενδύσεις και οι καμμένες σημαίες

"Αυτό που διαφοροποιεί τους Σέρβους χούλιγκαν από τους υπόλοιπους είναι ότι οι Σέρβοι έζησαν ό,τι οι υπόλοιποι φαντασιώνονται. Τον πόλεμο! Αυτό τους κάνει ιδιαίτερα επικίνδυνους" αναφέρει η καθηγήτρια Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Paris XI, με ειδίκευση στον χουλιγκανισμό, Αναστασία Τσουκαλά. Στο μεταξύ, η δολοφονία του Μάρκο Ίβκοβιτς ένωσε τους δυο μεγάλους αντιπάλους του Βελιγραδίου, τον Ερυθρό Αστέρα και την Παρτίζαν! Οι "Grobari" (σ.σ. οργανωμένοι οπαδοί της Παρτίζαν) έκαψαν σημαία της Γαλατάσαραϊ σε αγώνα της ποδοσφαιρικής ομάδας ενώ σήκωσαν πανό που έλεγε "Jagoda 1989-2014". Στα σέρβικα σημαίνει "φράουλα" και ήταν το παρατσούκλι του αδικοχαμένου Μάρκο.

Ρωτήσαμε τον Τούρκο πρέσβη στο Βελιγράδι, Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι, αν οι συγκεκριμένες ενέργειες μπορούν να επηρεάσουν τις σχέσεις των δυο χωρών σε επίπεδο αθλητικών επενδύσεων. "Ο πρόεδρος της Acibadem Group (σ.σ. τούρκικος ιατρικός όμιλος) υπέγραψε χορηγική συμφωνία με τις μπασκετικές ομάδες του Ερυθρού Αστέρα και της Παρτίζαν. Η χορηγία συνεχίζεται κανονικά. Οι χούλιγκαν συνιστούν ένα σοβαρό πρόβλημα στα σπορ όμως δεν πρέπει να αφήσουμε οποιονδήποτε προβοκάτορα να επηρεάσει το fair play". Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε πως το Σύμφωνο Ελεύθερου Εμπορίου και η Συμφωνία Εξαίρεσης Βίζας που υπεγράφησαν μεταξύ των δυο χωρών εκτόξευσαν τις οικονομικές συναλλαγές τους στο 1 δισεκατομμύριο δολλάρια! Οι Σέρβοι τουρίστες που επισκέπτονται ετησίως την Τουρκία αυξήθηκαν από 80.000 σε 200.000 ενώ ο αριθμός των Τούρκων που ταξιδεύουν στη Σερβία αυξήθηκε από 20.000 σε 42.000.

Όλα ξεκίνησαν στο Κοσσυφοπέδιο

Εν συνεχεία ζητήσαμε από τον καθηγητή Βυζαντινολογίας, Αθανάσιο Μαρκόπουλο, να μας εξηγήσει τις αρχές της αντιπαράθεσης ανάμεσα στη Σερβία και την Τουρκία που... χάνονται στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου, το 1389.

"Οι Οθωμανοί αρχίζουν να έχουν σημαίνοντα ρόλο στη Βαλκανική από τον 14ο αιώνα. Από εκείνη την περίοδο αρχίζει, ουσιαστικά, ένας μεγάλος οθωμανικός επεκτατισμός, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του Βυζαντίου κι, εν συνεχεία, την πτώση σχεδόν όλων των βαλκανικών παλαιών κρατών. Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι οι Σέρβοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο αντίστασης στον οθωμανικό επεκτατισμό. Η περίφημη μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389, όπου σκοτώθηκε ο σουλτάνος των Τούρκων, δείχνει ότι οι Σέρβοι μάχονταν υπέρ βωμών και εστιών. Ήταν το τελευταίο ανάχωμα στην προσπάθεια των Οθωμανών να καταλάβουν όλα τα Βαλκάνια! Από 'κει και πέρα οι Οθωμανοί άρχισαν να ελέγχουν τον χώρο με πολλούς τρόπους. Είτε μέσω επιβολής της δικής τους κυριαρχίας, είτε με εξισλαμισμό. Για παράδειγμα, η Βοσνία/Ερζεγοβίνη προχώρησε σε μαζικό μωαμεθανισμό εκείνα τα χρόνια.

Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου αποτελεί σημείο αναφοράς ως και σήμερα στον σέρβικο πολιτισμό και την ιστορία της Σερβίας, γενικότερα

Με την πάροδο των χρόνων κι ενώ τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν άλλη τροπή, εμφανίστηκαν οι πρώτες διαλυτικές τάσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

- Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου μεταξύ Σέρβων και Οθωμανών αποτελεί σημείο αναφοράς

Στις αρχές του 19ου αιώνα οι Σέρβοι ήταν αυτόνομοι ενώ διεκδίκησαν την ανεξαρτησία τους κάποια χρόνια αργότερα. Παρά την παρουσία των Οθωμανών στη βαλκανική χερσόνησο, οι Σέρβοι έγιναν εντελώς ανεξάρτητοι, με ιστορική προσήλωση σε συγκεκριμένα πρότυπα, θεωρώντας εαυτούς κληρονόμους της Βυζαντινής Κοινοπολιτείας. Μετά τον α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ιδρύεται η Σερβία με τις προσαρτήσεις της Σλοβενίας, της Κροατίας και του Μαυροβουνίου που ενώνονται σε ένα μεγάλο κράτος. Παρ' όλα αυτά, υπήρχαν διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές. Για παράδειγμα, οι Σέρβοι ήταν ορθόδοξοι, οι Κροάτες ήταν περισσότεροι προσηλωμένοι στη γερμανική αυτοκρατορία και οι Σλοβένοι στην Αυστροουγγαρία. Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι απομακρύνθηκαν από την ευρύτερη περιοχή της Γιουγκοσλαβίας όμως η... πατροπαράδοτη αντιπαράθεση Σέρβων και Τούρκων συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Τουρκία θεωρεί ότι ορισμένα εδάφη παλαιάς, δικής της επιρροής είναι ακόμα φιλικά κείμενα προς αυτήν. Υπάρχουν, φυσικά, και οι διαφορές σε θρησκευτικό επίπεδο. Έτσι θα πρέπει να εξηγήσουμε τη συγκεκριμένη αντιπαράθεση".

Οι αλβανικές σημαίες και τα συνθήματα για το Κόσοβο

Στον αγώνα της 21ης Νοεμβρίου στο Abdi İpekçi της Κωνσταντινούπολης ανάμεσα στη Γαλατάσαραϊ και τον Ερυθρό Αστέρα, οι οπαδοί των γηπεδούχων φώναζαν συνθήματα για το Κόσοβο, έβριζαν στα σέρβικα και ύψωσαν σημαίες της Αλβανίας. Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Και σίγουρα δεν είναι συμπτωματικό. "Κάθε φορά που μια ομάδα από τη Σερβία ή η εθνική μας ομάδα πηγαίνει στην Τουρκία για κάποιο παιχνίδι, βλέπουμε μπροστά μας σημαίες από το Κόσοβο ή την Αλβανία. Έχουμε συνηθίσει" αναφέρει ο Σέρβος δημοσιογράφος Μίλουν Νέσοβιτς, της Sportski žurnal. Περίπου 1.3 εκατομμύριο Τούρκοι είναι αλβανικής καταγωγής, αποτελώντας μια από τις ισχυρότερες μειονότητες της γειτονικής χώρας. Από την πλευρά τους οι Σέρβοι δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι την εμπλοκή της Τουρκίας στη βαλκανική χερσόνησο, ως συμπαραστάτες των εθνικών μειονοτήτων τους και ως συμμάχους των Αλβανών, λόγω κοινής μουσουλμανικής ταυτότητας. Παράλληλα το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου (σ.σ. βλέπε παραπάνω) αποτελεί "ανοικτή πληγή" για τη Σερβία. Οι Τούρκοι ήταν μεταξύ των πρώτων που αναγνώρισαν την κυριαρχία του Κοσόβου, όπου οι αλβανικοί πληθυσμοί είναι πλέον η πλειοψηφία. Να προσθέσουμε ότι στην αναμέτρηση της Μπεσίκτας με την Παρτίζαν για το EuroCup, οι Τούρκοι ύψωσαν σημαία του Κοσόβου.

- Οι Σέρβοι βλέπουν σημαίες της Αλβανίας και του Κοσόβου σε κάθε τους επίσκεψη στην Τουρκία

Το τατουάζ που απέκλεισε τον Γκούροβιτς

Αιτία του αποκλεισμού; Ένα τατουάζ που φέρει στο αριστερό χέρι και απεικονίζει τον "Ντράζα" Μιχαΐλοβιτς!

Έναν Σέρβο εθνικιστή που έδρασε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και το 1946 εκτελέστηκε από την κομμουνιστική κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας ως υπεύθυνος για εγκλήματα πολέμου! Η Σέρβα συγγραφέας και ακτιβίστρια, Μπιλιάνα Σερμπλιάνοβιτς τον χαρακτήρισε "ηλίθιο με τατουάζ" ενώ ο Γκούροβιτς αρκέστηκε να απαντήσει με ένα σεξιστικό σχόλιο.

Η διοίκηση του Ερυθρού Αστέρα, που ειρήσθω εν παρόδω, είχε στην άκρη του πάγκου τον νυν κόουτς της ΑΕΚ, Ντράγκαν Σάκοτα, αποφάσισε να αποσύρει τη συμμετοχή του παίκτη της προκειμένου να μην προκληθούν αντιδράσεις. Σε εκείνη τη διοργάνωση συμμετείχαν ομάδες από τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη (Μπόσνα Σαράγεβο) και την Κροατία (Τσιμπόνα).