"Ήρθε για να περάσει εξετάσεις". "Περνάει από εξετάσεις και υπογράφει". "Δεν πέρασε τα τεστ και κόπηκε". Φράσεις που διαβάζουμε συχνά την μεταγραφική (και όχι μόνο) περίοδο. Τι ακριβώς, όμως, εννοούμε όταν λέμε εξετάσεις; Πόσο σοβαρά έχουν πάρει οι ομάδες αυτή τη διαδικασία;

Στην εποχή της τεχνολογίας οι ομάδες επικεντρώνονται στην πρόληψη. Ενδελεχείς εξετάσεις των νέων παικτών, αλλά και ετήσια εργομετρικά τεστ για όλο το ρόστερ, προκειμένου να βγουν ασφαλή συμπεράσματα. Οι καινούργιοι παίκτες περνούν από κόσκινο και όλο σύσσωμο το ρόστερ περνάει από το μικροσκόπιο. Μετριέται το ποσοστό λίπους, γίνονται αιματολογικές ενδείξεις, ελέγχεται η δύναμη, η αντοχή, αλλά και η κατασκευή. Η λεκάνη επηρεάζει όλο το πάτημα. Η ευλυγισία των μυών δίνει μια εικόνα για τον αθλητή. Και όλα αυτά προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα.

Πλέον οι ομάδες το πάνε ένα βήμα παραπέρα κάνοντας και τεστ DNA, όπως για παράδειγμα η Μπαρτσελόνα, που μέσα από αυτή τη διαδικασία "αναγνωρίζει" τυχόν προβλήματα που θα αντιμετωπίσει ο αθλητής στο μέλλον, ακόμη και σε επίπεδο διατροφής.

Ποια, όμως, είναι η ακριβής διαδικασία των εργομετρικών; Οι υποψήφιοι για μεταγραφή θα περάσουν ένα συνηθισμένο σετ εξετάσεων. Ο παίκτης περνάει από έλεγχο, δηλαδή, όπως θα περνούσε ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο πριν αλλάξει χέρια. Η λίστα περιλαμβάνει τα εξής:

Αιματολογικές εξετάσεις

Οι καθιερωμένες εξετάσεις που δείχνουν την κατάσταση του αθλητή, μετρώντας για παράδειγμα το επίπεδο του γαλακτικού οξέως.

Λιπομέτρηση

Χρησιμοποιείται σχετική τεχνολογία (μέτρησης του λιπώδους ιστού μέσω ηλεκτρικών σημάτων) για να γίνει ο υπολογισμός. Για τους αθλητές το πλατό είναι το 10%.

Μετρήσεις

Βάρος, ύψος, άνοιγμα χεριών. Οι ομάδες του ΝΒΑ μετρούν επίσης το ύψος του παίκτη με τα χέρια τεντωμένα.

Καρδιογράφημα

Πλέον όλες οι ομάδες δίνουν μεγάλο βάρος στις καρδιολογικές εξετάσεις, ειδικά μετά τα τελευταία κρούσματα, όπως η περίπτωση του Φαμπρί Μουαμπά. Από τέτοια τεστ δεν περνούν μόνο τα νέα αποκτήματα, αλλά και και οι παλαιότεροι παίκτες σε ετήσια ή 6μηνη βάση. Οι ειδικοί της Premier League αναφέρουν ότι όσοι παίκτες είναι άνω των 24 πρέπει υποχρεωτικά να κάνουν συχνά εξετάσεις.

Μυοσκελετική σταθερότητα / ισοκινητικά θέματα

Ισοκινητικό δυναμόμετρο

Στη συγκεκριμένη διαδικασία καταγράφονται οι μυικές δυνάμεις. Ο αθλητής κάθεται στην ειδική καρέκλα και επί της ουσίας γίνεται μέτρηση του τετρακέφαλου και του οπίσθιου μηριαίου. Είναι ο κατάλληλος τρόπος να διαπιστωθούν δυσαναλογίες, που βοηθούν στην πρόληψη τραυματισμών. Συνήθως πολλοί τραυματισμοί προκαλούνται από τέτοιες δυσανολογίες, οπότε οι αθλητές που τις παρουσιάζουν δείχνουν προδιάθεση.

Suttle Run (beep test)

Είναι ένα τεστ που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στο μπάσκετ. Τοποθετούνται δύο κώνοι στα 20 μέτρα και σε κάθε μπιπ ο αθλητής πρέπει να τρέξει τη διαδρομή και να ακουμπήσει τον κόνο. Είναι ένας ακόμη τρόπος για να υπολογισθεί η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου.

Τεστ Μέγιστης Πρόληψης Οξυγόνου

Στη θεωρία αναφέρεται ως "Μέγιστη Πρόσληψη Οξυγόνου, Δρομική Οικονομία και Αναερόβιο Κατώφλι". Κοινώς; Ο σημαντικότερος δείκτης της αντοχής του ανθρώπου. Κωδικό όνομα; VO2max. Είναι το τεστ με το οποίο -φωτογραφικά τουλάχιστον- έχουν συνδεθεί περισσότερο οι εξετάσεις. Ο αθλητής καλωδιώνεται, φοράει μια μάσκα και τρέχει στον διάδρομο.

Ο συγκεκριμένος δείκτης δείχνει πόσο οξυγόνο μπορεί να χρησιμοποιήσει ο οργανισμός όσο αυξάνεται η διάρκεια κι η ένταση της άσκησης και πόση ανοχή έχει εντέλει στο γαλακτικό οξύ. Όσο μεγαλύτερος ο δείκτης, τόσο το καλύτερο. Για τους μπασκετμπολίστες το 48-55 είναι ιδανικό. Για τους αθλητές του στίβου είναι 68-70. Το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί σε άνδρες είναι το 86 ml/kg/σ.β σε Νορβηγούς αθλητές του σκι αντοχής, ενώ για τις γυναίκες το "ρεκόρ" είναι το 78,6 της Αμερικανίδας μαραθωνοδρόμου και Χρυσής Ολυμπιονίκη του Λος Άντζελες, Τζόαν Μπενόιτ.

Το συγκεκριμένο τεστ οδηγεί σε συμπεράσματα για τη φυσική κατάσταση ενός αθλητή, αλλά δεν μπορεί να καταγράψει μια ολοκληρωμένη εικόνα, ειδικά όταν μιλάμε για το ποδόσφαιρο που ναι μεν εμπεριέχει αερόβιο κομμάτι, αλλά διαθέτει αρκετές επιταγχύνσεις και αλλαγές κατεύθυνσης.

Μέτρηση δύναμης κάτω άκρων

Συχνά - ειδικά στο μπάσκετ - χρησιμοποιούνται δύο τεστ για να μετρηθεί η δύναμη των κάτω άκρων, όπως εκφράζεται μέσω του άλματος. Υπάρχει το vertical jump test (άλμα με φόρα) και το counter movement test, στο οποίο εκτελούνται άλματα χωρίς φόρα, απλά θέση με λυγισμένα πόδια.

Τεστ ευλυγισίας

Θα πρέπει να σημειωθεί φυσικά ότι οι εξετάσεις και τα αποτελέσματα τους δεν αποτελούν το ζουμί της υπόθεσης. Αυτό που μετράει είναι η αξιολόγηση τους από τους αρμόδιους ιατρούς, η συνεργασία του ιατρικού τιμ με το προπονητικό και ο διαρκής έλεγχος των αθλητών.

Διαβάζουμε τη γενετική προδιάθεση του κάθε παίκτη

Οι ελληνικές ομάδες οργανώνουν τις εργομετρικές εξετάσεις είτε σε κέντρα που έχουν ανάλογο εξοπλισμό, ενώ ορισμένες όπως ο Ολυμπιακός τις πραγματοποιούν στις δικές τους εγκαταστάσεις (Ρέντη). Στο εξωτερικό οι ομάδες είναι ακόμη πιο οργανωμένες. Υπάρχει για παράδειγμα η περίπτωση της ποδοσφαιρικής Μπαρτσελόνα, που υποβάλλει τους παίκτες της ακόμη και σε εξετάσεις διατροφογενετικής. Τέτοιους ελέγχους πραγματοποιεί και μια Ελληνίδα, η Δρ. Βαλεντίνη Κωνσταντινίδου, ιδρυτής και CEO της DNANUTRICOACH με έδρα τη Βαρκελώνη.

Γιατί οι ομάδες κάνουν τέτοιους ελέγχους; Πως συνδέεται η διατροφογενετική με την πρόληψη τραυματισμού; Η Βαλεντίνη Κωνσταντινίδου ρίχνει φως με τις απαντήσεις στο θέμα:

Γιατί μια ομάδα να προχωρήσει σε εξετάσεις διατροφογενετικής για τους παίκτες της;

"Οι εξετάσεις διατροφογενετικής από μόνες τους δεν μπορούν να προσφέρουν πολλά. Όταν μια ομάδα αποφασίσει να προχωρήσει σε εξετάσεις διατροφογενετικής θα πρέπει να γνωρίζει ότι το πιο σημαντικό κομμάτι τους είναι η σωστή ερμηνεία και εφαρμογή των αποτελεσμάτων. Είναι πολύ εύκολο να πραγματοποιηθούν πλέον και απαιτείται λίγο δείγμα σάλιου σε μια ειδική μπατονέτα. Η αξία των διατροφογενετικών αποτελεσμάτων όμως θα φανεί μόνο από τη σωστή και ακριβή εφαρμογή τους στο καθημερινό πρόγραμμα προπόνησης και διατροφής των παικτών. Αυτό σημαίνει ότι μια ομάδα μπορεί να μεγιστοποιήσει την απόδοση και την αποκατάσταση των παιχτών της αν καταφέρει να εξατομικεύσει 100% τις προπονήσεις και τη διατροφή του κάθε μέλους της. Οι εξετάσεις διατροφογενετικής αποτελούν το μέγιστο βαθμό εξατομίκευσης διότι ουσιαστικά "διαβάζουν" τη γενετική προδιάθεση που είναι γραμμένη στο DNA του κάθε παίκτη.

Όταν μία ομάδα γνωρίζει τις γενετικές ιδιαιτερότητες του κάθε παίκτη της, μπορεί να εντοπίσει τα θετικά ή αρνητικά του σημεία εγκαίρως και να εστιάσει όλες τις δράσεις σε αυτά. Με αυτό τον τρόπο γλιτώνει χρόνο, κόπο και καταφέρνει αποτελέσματα πιο γρήγορα και πιο ευνοϊκά. Μερικές από τις κατηγορίες, που ερμηνεύονται από τις εξετάσεις διατροφογενετικής και βοηθούν στην 100% εξατομικεύση των προγραμμάτων είναι : η αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη ικανότητα του οργανισμού, η αεροβική ικανότητα, η ικανότητα αποκατάστασης μετά την άσκηση, ο κίνδυνος τραυματισμού, το ιδανικό προπονητικό προφίλ, ο μεταβολισμός υδατανθράκων και λιπιδίων.

Αν μου επιτραπεί η παρομοίωση, θα μπορούσαμε να φανταστούμε τον οργανισμό ενός παίχτη ως ένα πολύ γρήγορο αυτοκίνητο. Άλλες ανάγκες σε λάδια, λάστιχα, καύσιμα κτλ έχει το ίδιο αυτοκίνητο όταν βρίσκεται σταματημένο, όταν κινείται στην πόλη ή όταν τρέχει σε αγώνες. Και άλλη απόδοση μπορεί να έχει το ίδιο αυτοκίνητο που κινείται σε αγώνες, αν του βάλουμε το Α ή Β ή Γ καύσιμο, λάδι ή λάστιχα. Αυτό που μας νοιάζει είναι α) το αυτοκίνητο να τερματίσει πρώτο και β)το αυτοκίνητο να έχει τη λιγότερη δυνατή φθορά. Κατά ανάλογο τρόπο, η διατροφογενετική βοηθά τις ομάδες να επιλέξουν τα "καύσιμα", τα "λάστιχα" και τα "λάδια" του κάθε παίχτη, πριν δημιουργηθεί το εκάστοτε πρόβλημα.

Η κάθε ομάδα, όπως άλλωστε και ο κάθε επαγγελματίας υγείας, χρειάζεται σαφείς οδηγίες και επεξηγήσεις για να μπορέσει να ενσωματώσει 100% τα διατροφογενετικά ευρύματα στην προπονητική και διατροφική ρουτίνα των παικτών. Δεδομένου ότι πρόκειται για νέα, πρωτοπόρο γνώση, δεν υπάρχουν ακόμα αρκετοί εξειδικευμένοι επαγγελματίες που να μπορούν να προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες. Είναι πολύ σημαντικό για την κάθε ομάδα λοιπόν να ξέρει να επιλέξει όχι μόνο την κατάλληλη διατροφογενετική ανάλυση αλλά και τον κατάλληλο επαγγελματία, που θα την εξηγήσει στους αρμόδιους προπονητές και διατροφολόγους.

Τι θέλουν οι ομάδες να μάθουν κατά κύριο λόγο; Ποια είναι τα "κόκκινα σημεία" που θέλουν να αποφύγουν;

Οι ομάδες αλλά και όλοι όσοι αθλούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά ενδιαφέρονται να έχουν την μέγιστη απόδοση με την ελάχιστη φθορά και για το περισσότερο χρονικό διάστημα. Ενδιαφέρονται να προλαμβάνουν τους τραυματισμούς και αν, εν τέλει, τραυματίζονται να μπορούν να επανέλθουν σύντομα χωρίς να παραμένουν stand-by για πολύ χρόνο. Η διατροφογενετική έρχεται να καλύψει "κενά" που έως τώρα καλύπτονταν με εμπειρική γνώση, γεγονός που απαιτούσε χρόνο και χρήμα. Όταν ξέρουν εξαρχής τις ιδιαιτερότητες του μεταβολισμού και της σωματικής λειτουργίας του κάθε παίχτη, μπορούν να επενδύουν από νωρίς ώστε να αποφεύγονται ή να ελαχιστοποιούνται οι αρνητικές επιπτώσεις μιας έντονης προπόνησης. Η διατροφή είναι ικανή να εξισορροπήσει ή και να αναιρέσει αρνητικές επιπτώσεις φαινομένων π.χ. φλεγμονής ή οξειδωτικού στρες στον οργανισμό.

Πρέπει όμως να θυμόμαστε πάλι ότι για να έχουμε αυτά τα ευνοϊκά αποτελέσματα, παίζει μέγιστο ρόλο, το πως θα ερμηνευτούν και πως θα εφαρμοστούν οι κατάλληλες εξατομικευμένες οδηγίες στον κάθε αθλητή. Για αυτό απαιτείται οι επαγγελματίες της κάθε ομάδας να μπορούν να συνδυάσουν τα γενετικά και κλινικά αποτελέσματα του κάθε παίχτη τους πριν εφαρμόσουν συγκεκριμένα προπονητικά και διατροφικά προγράμματα. Άλλωστε πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι οι επαγγελματίες αθλητές έχουν ήδη μακρά «έκθεση» σε ευνοικούς παράγοντες, όπως είναι η συστηματική άσκηση και η προπόνηση, γεγονός που δύναται να αποτρέψει την κλινική εμφάνιση τυχόν αρνητικού γενετικού υπόβαθρου. Κατά επέκταση δεν μπορούμε να ορίσουμε την ύπαρξη «κόκκινων σημείων» .

Ποιες ομάδες συνεργάζονται μαζί σας;

Η DNANUTRICOACH είναι η πρώτη εταιρεία διατροφογενετικής συμβουλευτικής, με έδρα τη Βαρκελώνη, που έχει ιδρυθεί από έμπειρους, Έλληνες ερευνητές του χώρου και προσφέρει τις συμβουλευτικές της υπηρεσίες σε επαγγελματίες υγείας, αθλητικές ομάδες και μεμονωμένα άτομα που θέλουν να επωφεληθούν 100% από την εφαρμογή αυτής της νέας γνώσης.

Η διατροφογενετική ανάλυση έχει σχετικά πρόσφατα παρουσιαστεί στο ευρύ κοινό και οι Ευρωπαικές ομάδες – κυρίως εκείνες του ποδοσφαίρου, όπως η FC Barcelona- έχουν ήδη εκδηλώσει θερμό ενδιαφέρον για να ενημερωθούν και να αρχίσουν να εφαρμόζουν αυτές τις αναλύσεις στα μέλη τους. Είναι επίσης βασικό το ότι το ενδιαφέρον των ομάδων αφορά το σύνολο των μελών τους, ξεκινώντας από τις μικρές ηλικίες, πρώτες και υπόλοιπες κατηγορίες ώστε να μπορούν να τροποποιήσουν από νωρίς τα προπονητικά και διατροφικά προγράμματά τους.

Προς το παρόν, στο DNANUTRICOACH έχουμε ξεκινήσει συνεργασία με μεμονωμένους ερασιτέχνες αθλητές στο χώρο των μεγάλων αποστάσεων και yoga οι οποίοι ήδη διαπιστώνουν τα ευεργετικά αποτελέσματα των εξατομικευμένων οδηγιών, που βασίζονται στη διατροφογεντική ανάλυση μέσα σε ολιγόμηνο χρονικό διάστημα. Επίσης, συνεργαζόμαστε με personal trainers, διαιτολόγους και ενδοκρινολόγους για θέματα παχυσαρκίας και διαβήτη.

Είναι τα τεστ DNA το μέλλον της πρόληψης;

Τα τεστ DNA και κυρίως τα διατροφογενετικά τεστ, ναι, είναι η πρόληψη. ‘Όχι μόνο για τις αθλητικές ομάδες αλλά και για όλον τον πληθυσμό. Το μέλλον αυτό είναι πλέον εδώ και μπορεί να εφαρμοστεί. Ο καθένας σήμερα μπορεί να έχει αναλυτική διατροφογενετική ανάλυση, επεξήγηση και καθοδήγηση για να προσαρμόσει τις καθημερινές συνήθειές διατροφής και άσκησης του ώστε να χάσει βάρος, να προλάβει τυχόν γενετική προδιάθεση για διαβήτη ή καρδιοαγγειακές παθήσεις, να διατηρήσει «νέο» τον οργανισμό του, εκ των έσω, για περισσότερα χρόνια και να φτάσει στη βέλτιση εκδοχή του ευατού του. Όπως κάθε τι νέο και καινοτόμο στην ιατρική και στη βιολογία απαιτεί σωστούς χειρισμούς, σωστές εφαρμογές και συνεχή επικαιροποίηση, χωρίς τη δημιουργία λανθασμένων εντυπώσεων, μέχρι να αποτελέσει κοινή πρακτική. Στην ιστοσελίδα μας υπάρχουν εκτενή επιστημονικά και άλλα άρθρα, μαρτυρίες και αναλυτική ενημέρωση σχετικά με τη διατροφογενετική και διατροφογενομική για όσους ενδιαφέρονται περαιτέρω.