Το μόνο χρώμα που ξέρει είναι το πορτοκαλί

Αν γράψεις στα διαδικτυακά "ψαχτήρια" το όνομα "Σπύρος Βελλινιάτης", θα μάθεις σε μηδενικό χρόνο ότι είναι ο άνθρωπος που πιστώνεται την ανακάλυψη των αδελφών Αντετοκούνμπο. Αυτό όμως, δεν είναι παρά μια παράγραφος της ιστορίας αυτού του τύπου. Ενδεχομένως να είναι η πρώτη, για να γίνει το θέμα "πιασάρικο", αλλά όχι κάτι περισσότερο. Γιατί υπήρχαν λόγοι που βγήκε στους δρόμους και έψαχνε ταλέντα. Υπήρχαν λόγοι που ένιωσε την ανάγκη να βοηθήσει τα παιδιά των μεταναστών να ενταχθούν στην κοινωνία. Υπήρχαν λόγοι που στο επίκεντρο της όλης προσπάθειας ήταν το μπάσκετ. Έλα λοιπόν, να συνδέσουμε όλα αυτά τα κομμάτια, γιατί μόνο έτσι θα καταλάβεις τι πραγματικά έχει κάνει -και συνεχίζει να κάνει- αυτός ο άνθρωπος.

Κατ' αρχάς, θα σου πω από πού κρατά η σκούφια του. Διότι εκεί εντοπίζεται το πώς και το γιατί. "Προέρχομαι από ένα περίεργο περιβάλλον. Με τους γονείς μου ίσχυσε αυτό που έλεγαν για τη Λαμπέτη με τον Χορν. Ότι ενώθηκαν τα Βίλια με τις Βερσαλίες. Πρόγονος της μητέρας μου ήταν η δούκισσα του Ρεμς, η οποία μετανάστευσε στη Γερμανία, στη γαλλική επανάσταση, για να σωθεί. Ο πατέρας μου ήταν ένας άνθρωπος που δεν είχε πάει σχολείο, από ένα αρβανιτοχώρι της Κορινθίας. Οι γονείς μου συναντήθηκαν στη Γερμανία. Ο πατέρας μου, Κώστας ήταν εργάτης και η μητέρα μου, Cristel ήταν μέλος του ΔΣ και υπεύθυνη προσωπικού σε αλυσίδα καταστημάτων (Kaufhof). Δεν ήταν παντρεμένη και στα 40 αποφάσισε ότι ήθελε να κάνει οικογένεια. Δεν ήθελε Γερμανό, γιατί όσοι δεν είχαν πεθάνει, είχαν γίνει μέθυσοι, λόγω του πολέμου" και διάλεξε έναν Έλληνα. Μαζί απέκτησαν δυο παιδιά: τη Δήμητρα και τον Σπύρο.

"Ο παππούς μου, ο οποίος είχε ανατραφεί από τη δούκισσα του Reims, ήταν αντιεισαγγελέας στο Βούπερταλ". Διευκρινίζει πως ο νόμος της ευγονικής υπήρχε και πριν τον Αδόλφο Χίτλερ ("εφαρμόστηκε πρώτα στην Αμερική"), πριν περάσει στο επόμενο κεφάλαιο της ιστορίας. Να σου πω όμως, για το νόμο αυτό: οι νοητικά καθυστερημένοι, οι σχιζοφρενείς, οι καταθλιπτικοί, οι αλκοολικοί, οι επιληπτικοί, οι κωφοί, οι τυφλοί, οι φορείς άλλων ασθενειών που αδυνατούσαν τον ανθρώπινο οργανισμό και όσοι είχαν σοβαρές παραμορφώσεις οδηγούνταν σε αναγκαστικές στειρώσεις. Περί τους 200.000 δολοφονήθηκαν με ευθανασία."Αυτό που ίσχυε ήταν να δολοφονείται όπως είχε μια από τις παθήσεις και δεν είχε δουλειά για να συντηρηθεί μόνος του -επειδή το κράτος αρνείτο να αναλάβει αυτήν την υποχρέωση".

Ο παππούς του λοιπόν, ίδρυσε ένα σύλλογο αναπήρων "και άρχισε να χτυπά πόρτες. Είχε βρει κάποιους επιχειρηματίες που επειδή δεν είχαν γερμανική καταγωγή -και άρα δεν ήταν Άριοι- δεν μπορούσαν να δραστηριοποιηθούν σε αυτή τη χώρα. Μια τέτοια περίπτωση ήταν εκείνος που είχε τη Miele". Ιστορία που ενδεχομένως να μη ξέρουν καν οι απόγονοι του ιδιοκτήτη αυτής της "αυτοκρατορίας". "Την έμαθα από τη μητέρα μου, που κρυφάκουγε τις συζητήσεις του πατέρα της. Αυτός που δημιούργησε τη Miele ήταν ιταλικής καταγωγής. Ο παππούς μου πλαστογράφησε έγγραφα που τον ανέφεραν ως Γερμανό υπήκοο, για να μπορεί να πάρει δάνειο από το γερμανικό κράτος. Ως αντάλλαγμα, ζητούσε να προσλάβει έναν αριθμό ανθρώπων με αναπηρία, ώστε να μη δολοφονούνται". Αυτό το σύστημα το εφάρμοσε και με άλλους δυνητικούς επιχειρηματίες και έσωσε χιλιάδες ανθρώπους.

Το 1969 οι γονείς του αποφάσισαν να έλθουν στην Ελλάδα "γιατί η μητέρα μου δεν ήθελε να μεγαλώσουμε στη Γερμανία. Θεωρούσε ότι θα αναπτύξουμε σύνδρομο κατωτερότητας, ως μέλη μειονότητας". Παρένθεση: η μητέρα του ήταν σοσιαλίστρια και ο πατέρας του δεξιός. "Σχιζοφρένεια! Όπως σχιζοφρένεια ήταν ότι μεγάλωνα μεν, στην Ελλάδα, αλλά με το γερμανικό τρόπο. Άλλα με δίδασκαν στο σπίτι και άλλα ζούσα εκτός σπιτιού. Για τους Έλληνες ωστόσο, ήμουν "Γερμανός" και για τους Γερμανούς ο "Έλληνας. Ο αθλητισμός έγινε η διέξοδος μου". Στο χωριό του πατέρα του (οικισμός Λαλιώτη, που ανήκει στο Δήμο Σικυωνίων) τον φώναξαν για πρώτη φορά με το όνομα του "μετά την επιλογή του Γιάννη, στο ΝΒΑ draft"! Έως τότε “ήμουν ο Φρέντι! Μετά, με αναγνώρισαν ως δικό τους”.

Επειδή στο σχολείο, όπως λέει, ήταν μέτριος μαθητής είχε αποφασίσει από νωρίς να κυνηγήσει το όνειρο του μπάσκετ. Ασχολήθηκε στα 13, ως μαθητής στο 47ο γυμνάσιο Αθηνών. "Εκεί με είδα δυο μπασκετάνθρωποι της εποχής που έψαχναν ταλέντα στη γειτονιά: οι Μίκης Σταυρόπουλος και Θοδωρής Κυπριώτης. Έτσι, πήγα στον Άτλαντα Θυμαρακίων. Έπαιζα ως "τεσσάρι". Στα 14 κατάλαβε πως είναι λίγο κοντός για τη θέση "και ότι στην Ελλάδα δεν μπορούσα να εξελιχθώ. Αποφάσισα να πάω στις ΗΠΑ. Στα 16 έπεισα τους γονείς μου να μου το επιτρέψουν. Είχα βρει τρόπο να πάω, ως μαθητής ανταλλαγών, ώστε να μην είναι ακριβή η διαμονή, αλλά και να μην έχω πρόβλημα με τη visa, βρήκα όλα τα έγγραφα που χρειάζονταν και τα ετοίμασα, μόνος μου".

Οι γονείς του πλήρωσαν το εισιτήριο, αλλά να σου θυμίσω ότι τότε δεν υπήρχε internet. "Μέσα από γνωστούς βρήκα τον τρόπο να κάνω ό,τι ήθελα. Πήγα λοιπόν, σε αμερικανικό σχολείο, όπου έπαιξα και μπάσκετ, ως πόιντ γκαρντ, αλλά απέτυχα να ξεχωρίσω". Δεν πήρε αθλητική υποτροφία για κολέγιο "και έπρεπε να φύγω. Η διπλή μου υπηκοότητα, μου επέτρεπε να επιλέξω τη χώρα στην οποία θα υπηρετήσω τη στρατιωτική μου θητεία. Αποφάσισα λοιπόν, να το κάνω στο Βούπερταλ, όπου έπαιξα και μπάσκετ. Έμαθα να μην περιμένω τίποτα από κανέναν. Να διεκδικώ όσα θέλω να ζήσω. Παράλληλα, γνώριζα καλύτερα τους άλλους πολιτισμούς". Προ αυτού του ταξιδιού, προέκυψε ένα γεγονός που του άλλαξε άρδην τη ζωή.

"Στην Αμερική, ήμουν "τσιμπημένος" με μια Πορτορικάνα, αλλά δεν με ήθελαν οι γονείς της, λόγω της εθνικότητας και της θρησκείας μου. Μου είχε πει πως θα με περιμένει. Δεν το έκανε και γίναμε.. μπίλιες. Όταν γύρισα στην Ελλάδα, δεν είχα την παραμικρή όρεξη να κάνω το οτιδήποτε. Είχα πολλή ενέργεια μέσα μου που ήθελα να εκτονώσω -ήταν και ο καημός που με είχε "φάει". Ήμουν άνεργος, είχα πολλά νεύρα και καμία διάθεση να δουλέψω. Η οικογένεια μου είχε την οικονομική δυνατότητα να με συντηρήσει, αλλά δεν μπορούσα να κάθομαι. Ούτε καπνίζω, ούτε πίνω, οπότε... κάτι έπρεπε να κάνω. Ο φίλος μου, Μανώλης Περρής ήταν εκείνος που μου πρότεινε να ακολουθήσω την προπονητική, ενώ με ενημέρωσε πως μπορώ να παρακολουθώ μαθήματα σε πανεπιστήμια -μολονότι δεν ήμουν φοιτητής. Ξεκίνησα με την Τουρκολογία, με καθηγητή τον Νεοκλή Σαρρή. Ακολούθησε η Ιστορία της Θεολογίας, με τον Γεώργιο Μεταλληνό, η Ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Όργωνα τα πανεπιστήμια. Εκείνη την εποχή ήταν που έρχονταν οι μετανάστες.

Έβλεπα τα ναρκωτικά να πληθαίνουν, γιατί κακά τα ψέματα στα κάτω Πατήσια γινόταν Ο χαμός, έβλεπα την πολιτεία να αδιαφορεί πλήρως και σκεφτόμουν πού μπορούσε να φτάσει αυτή η ιστορία, μαζί και τι μπορώ να κάνω εγώ για την περιοχή στην οποία μεγάλωσα. Πέραν των ναρκωτικών, ένα άλλο πρόβλημα ήταν πως η νεολαία, τα παιδιά των μεταναστών δεν ενσωματώνονταν στην κοινωνία. Αυτό μοιραία κάποια στιγμή θα οδηγούσε στο διχασμό της γειτονιάς. Ήξερα πως οι επιλογές ήταν δυο. Ή να πάρω το όπλο και όποιον πάρει ο Χάρος ή να κάνω κάτι να βοηθήσω. Είχα χρόνο, είχα διάθεση και κατέληξα στο ότι θα ήταν χρήσιμο να απασχολώ αυτά τα παιδιά, με το μπάσκετ. Να βοηθώ τα παιδιά αυτών των ανθρώπων -που δεν είναι όλοι κακοί, έτσι;- να κοινωνικοποιηθούν. Ανεξάρτητα όμως, από το πού προέρχονταν, στόχος ήταν να γίνονται "ένα" μέσα στο γήπεδο. Ήθελα να ενσωματώσω αυτά τα παιδιά στην κοινωνία".

Προπονητής στον Εθνικό Κάτω Πατησίων ήταν ο φίλος του, ο Περρής "και πήγαινα στην ομάδα τα Αφρικανόπουλα από τη γειτονιά". Αυτό ήταν το πρώτο στάδιο "από το οποίο βγήκε ο Μιχάλης Αφολάνιο, ο πρώτος Ελληνοαφρικανός που μίλησε στην ελληνική Βουλή. Θα σου πω μια ιστορία, που έχει ενδιαφέρον: ο Μιχάλης ήταν μάρτυρας του Ιεχωβά και δεν του επιτρεπόταν -βάσει των "πιστεύω" του- να αμύνεται. Πήγαιναν, λοιπόν κάτι καταπιεσμένα Ελληνόπουλα και τον χτυπούσαν. Εκείνος δεν έκανε κάτι. Του είχα εξηγήσει πως εγώ δεν μπορούσα να επέμβω -γιατί θα έλεγαν πως "πάει ο μεγάλος"- και ότι θα έπρεπε να αντιδράσει, γιατί αλλιώς δεν θα τελείωνε το μαρτύριο του. Μια, δυο, τρεις, έπιασε έναν από τους θύτες και τον ταρακούνησε. Εκείνος φώναξε... τη Θύρα 21 να ζητήσει το λόγο. Ένα από αυτά τα παλικάρια ρώτησε τον Μιχάλη τι είχε γίνει, εκείνος του είπε και η ιστορία τελείωσε εκεί, ειρηνικά και όμορφα".

Πέραν του Αφολάνιο, στην πρώτη φουρνιά των παικτών που βρήκε ήταν επίσης "ο MC Yinka, o Zero των Vegas, ο Νίκος Οντουμπιτάν, μέλος της Generation 2.09 for rights, equality & diversity , ο Παύλος Τζόουνς, αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Αυτοί ήταν δικοί μου παίκτες. Ο Ζαχαρόπουλος έπαιζε 15 χρόνων, στην Α1, στον Σπόρτιγκ. Ο πατέρας του ήταν Αφρικανός και είχε εγκαταλείψει την οικογένεια. Η μητέρα του είχε τα δικά της θέματα, με την τοπική κοινωνία να την απορρίπτει γιατί ήταν υπέρβαρη. Η συνέπεια ήταν πως το παιδί ζούσε στους δρόμους, για να ξεχνιέται. Αυτό το παιδί "χάθηκε". Πέθανε από τα ναρκωτικά". Όπως λέει, για κάθε επιτυχία, έχει δέκα "αποτυχίες" να σώσει παιδιά.

Το πρώτο λοιπόν, στάδιο αφορούσε τη δική του γειτονιά. "Έβλεπα όμως, πως σε κοντινές αποστάσεις υπήρχαν και άλλα ταλαντούχα παιδιά που "χτυπούσαν" την πόρτα των σωματείων της περιοχής (Παναθηναϊκός, Πανελλήνιος, Σπόρτιγκ), αλλά δεν άνοιγε κανείς. Οι μεγάλες ομάδες δεν ασχολούνταν. Ήταν ο Κέισι -παιδί που κάλεσε στο 3on3 που κάνει τώρα ο Γιάννης-, ο Μπάμπης Μαφούτα. Ο Κώστας, ένας Ελληνοαιθίοπας που δεν αναγνώρισε ποτέ το ελληνικό κράτος, γιατί ο Έλληνας πατέρας του είχε χάσει τα χαρτιά στον εμφύλιο πριν πεθάνει. Στα 14 κάρφωνε και πήγε χαμένος. Υπήρχαν πολλές περιπτώσεις που αν τις κυνηγούσες, μπορούσες να βοηθήσεις τα παιδιά". Υπήρχαν δηλαδή, Αντετοκούνμπο... πριν τους Αντετοκούνμπο; "Ο KC Οgunorin, ευρύτερα γνωστός πια ως DJ Kaycee, ήταν το πολύ μεγάλο ταλέντο που χάθηκε, από εκείνη τη φουρνιά. Υπήρχαν και άλλοι. Εκείνος ήταν ο καλύτερος". H αδελφή του, Jesicca επίσης απέκτησε δελτίο. Δεν την κάλεσαν ποτέ στην εθνική, γιατί δεν είχε χαρτιά. Την κάλεσαν ωστόσο, σε αμερικανικό κολέγιο, το 2011 (US Riverside, California), χάρη και στους άριστους βαθμούς της στο σχολείο. Πήρε πτυχίο πέρυσι, στις πολιτικές επιστήμες, από το Stony Brook University και ζει στη Νέα Υόρκη.

Ο KC Οgunorin

Τότε ο νόμος ήθελε τους μετανάστες να οφείλουν να βγάλουν το πρώτο αθλητικό δελτίο έως τα 15. "Πολλά παιδιά πήγαν στις ομάδες που σου προανέφερα, οι οποίες όμως δεν τακτοποιούσαν τα χαρτιά τους μέσα στην προθεσμία και μετά δεν μπορούσαν να απορροφηθούν ούτε σε μικρές ομάδες. Μοιραία χάνονταν. Ήταν παιδιά που μπορούσαν να ζήσουν από το μπάσκετ. Τότε ήταν που άρχισα τις βόλτες στις άλλες γειτονιές, ώστε να καταγράφω ό,τι υπήρχε. Δεν είχα καν ποδήλατο στην αρχή. Πήγαινα με τα πόδια".

Μια συνηθισμένη ημέρα του περιλάμβανε τη φροντίδα των γονιών του ("ο πατέρας μου ήταν κατάκοιτος και η μητέρα μου είχε άνοια") έως το απόγευμα, οπότε άρχιζε το περπάτημα. "Μου έλεγε ένας φίλος πως υπάρχει κάποιος που πρέπει να δω στα Σεπόλια. Έλεγα "ωραία" και ξεκινούσα την πορεία μου προς τα εκεί, με στάσεις σε όποια άλλα γήπεδα έβρισκα καθ' οδόν, σε αυτά που είχα παίξει ως παιδί. Πήγαινα στην Κυψέλη, ανέβαινα στην "Αλεπότρυπα", πήγαινα στη Φυτευτή...". Πόσα χιλιόμετρα έκανε κάθε μέρα; "Δεν με ενδιέφερε! Τα... γκάζια που μου είχε δώσει η Πορτορικάνα ήταν τόσα που δεν ένιωθα (γελάει). Δεν μπορούσα να κοιμηθώ και όργωνα την Αθήνα".

Αυτό που δεν είπε, αλλά... μας μαρτύρησε κάποιος εκ των πρώην παικτών του, ήταν πως όχι μόνο έβρισκε ταλαντούχους νέους, αλλά έκανε και εισβολή στα σπίτια τους, προκειμένου να γνωριστεί με τους γονείς τους και να ξέρουν εκείνοι με ποιον περνά ώρες από την ημέρα του το παιδί τους. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις, που αγόραζε φαγητό για τα παιδιά, που τους πρόσφερε ρουχισμό, παπούτσια. Με δικά του χρήματα, χωρίς να ζητά κάτι ως αντάλλαγμα. Έκανε ό,τι χρειάζονταν, για να μην αισθάνονται μόνο και απροστάτευτα. "Επειδή είχα ζήσει στο εξωτερικό, ήμουν στο Νότο της Αμερικής, είχα μαύρους συμπαίκτες και είχα δει πως υπάρχουν αποστάσεις, ήξερα πόσο επιφυλακτικοί μπορεί να είναι οι γονείς των παιδιών. Με ενδιέφερε λοιπόν, να με εμπιστεύονται, όπως με ενδιέφεραν και οι κουλτούρες. Πήγαινα και στα μπαρ τους, τους συστηνόμουν".

Ένα πράγμα φοβόταν "τα ναρκωτικά που μπορούσαν να γίνουν πηγή διαπληκτισμών και να καταλήξουμε σε χρήση όπλων. Είχα καταλάβει πως στη ζωή το πρόβλημα δεν είναι τα όπλα, αλλά η πληροφόρηση. Έλεγα "τι θα κάνεις; Θα μπαίνεις σε όλα τα μπαρ και θα τους γνωρίζεις όλους, ώστε αν γίνει κάτι να ξέρεις πού να αποταθείς". Έβλεπαν και οι Αφρικανοί πως δεν τους φοβούνται οι Έλληνες (αρχικά, όποιος Έλληνας πήγαινε στα μέρη τους ήταν εν δυνάμει ρουφιάνος, αστυνομικός ή οτιδήποτε άλλο). Μετά, τους έλεγα κάποια πράγματα για τα παιδιά τους και καταλάβαιναν ότι μπορούν να με εμπιστευτούν. Έχτισα βήμα-βήμα μια συνθήκη. Δεν είχαν καμία ιδέα για το μπάσκετ. Οι μετανάστες πρώτης γενιάς ήξεραν μόνο το ποδόσφαιρο".

Σιγά σιγά οι πόρτες των σπιτιών άνοιγαν, εκείνος μιλούσε με όλους τους γονείς, έβλεπε τα προβλήματα που είχαν και προσπαθούσε να βοηθήσει. "Για παράδειγμα, οι Αντετοκούνμπο είχαν θέματα υγείας και κοιτούσαμε πώς μπορούν να βοηθηθούν από τους "Γιατρούς χωρίς σύνορα". Το μπάσκετ ήταν το λιγότερο. Ήξερα πως τα παιδιά δεν θα έλθουν για το σπορ, αλλά για όλα τα άλλα. Γιατί ήταν μια διαφυγή από τα προβλήματα, ένας τρόπος να εκτονώνονται. Άσχετα από το αν εγώ έβλεπα ότι κάποια θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν υποτροφία, να ζήσουν από το άθλημα, να γίνουν αποδεκτοί στην κοινωνία δια αυτής της οδού. Το πρώτο τους μέλημα ήταν άλλο. Προσπαθούσα να το λύσω, για να περάσουμε στο δεύτερο σκαλοπάτι. Ακόμα και τώρα, το 90% της ενέργειας χρησιμοποιείται για άλλα θέματα. Κάτι που δεν ενδιαφέρεται να κάνει κάποια ομάδα. Και αν τυχόν βρεθεί κάποιος σύλλογος να αδράξει τους καρπούς της δικής μου προσπάθειας, μετά δεν αναγνωρίζει το ρόλο που έπαιξα".

Δεν θέλησε να προβεί σε σχετικές διευκρινίσεις. Δεν χρειάστηκε, γιατί ψάξαμε και βρήκαμε ότι ο Φιλαθλητικός δεν έχει δώσει ούτε ένα σεντ στον Βελλινιάτη, από τα χρήματα που πήρε για τους Αντετοκούνμπο ("έως ότου υπογράψει στη Σαραγόσα και βεβαιωθώ πως δεν θα "χαθεί", δεν μπορούσα να κοιμηθώ"). Παρένθεση: ο Βελλινιάτης ήταν εκείνος που αφενός εντόπισε τα αδέλφια (αν δεν είχε την τρέλα που έχει, το πιθανότερο είναι πως οι γνωστοί σήμερα έως "Greek Freaks" θα ήταν ακόμα στα Σεπόλια και θα έβγαζαν μεροκάματο ως παράνομοι μικροπωλητές) και αυτός που τα πήγε στον Φιλαθλητικό. Η ηθική ικανοποίηση είναι το μόνο που έχει εισπράξει. Κάτι που επίσης, δεν ήθελε να σχολιάσει. Αυτό που είπε ήταν ότι "ο Γιάννης θα είχε σταματήσει να ασχολείται τουλάχιστον 16 φορές, με τις ανάγκες που είχε η καθημερινότητα του. Ομοίως και ο Θανάσης". Για την ιστορία, όταν τους εντόπισε δεν έπαιζαν καν μπάσκετ...

"Οι Αντετοκούνμπο έχουν γίνει για όλα τα παιδιά, παράδειγμα προς μίμηση. Ο λόγος που έχουν για να πιστεύουν ότι τα όνειρα τους μπορούν να γίνουν πραγματικότητα, όσο δύσκολα και αν ζουν τώρα. Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που ζουν σε ορφανοτροφεία και επειδή δεν έχουν κάποια στήριξη, δεν έχουν τη δυνατότητα να ακολουθήσουν την καριέρα αθλητή και "χάνονται". Και σου μιλώ για τεράστια ταλέντα. Κάνω ό,τι περνώ από το χέρι μου. Δυστυχώς, δεν μπορώ να τους βοηθήσω όλους και αυτό με στενοχωρεί πολύ".

Θα έλεγε κανείς ότι μετά τους "Greek Freaks" θα υπήρχε αύξηση του ενδιαφέροντος από συλλόγους που θα ήθελαν να βρουν τα επόμενα "θαύματα". "Καμία σχέση. Η πραγματικότητα είναι η ίδια με εκείνη που ήταν προ τετραετίας. Και δεν είναι θέμα χρώματος. Τα Αφρικανόπουλα είναι καταπιεσμένα από το σπίτι και τα Ελληνόπουλα είναι καταπιεσμένα από το διάβασμα. Δεν είναι πια παιδιά. Τα έχουν κάνει "μηχανές". Το μοντέλο είναι η τυποποίηση των παιδιών. Τα Αφρικανόπουλα είναι πιο τυχερά, γιατί δεν έχουν "σπάσει". Τα Ελληνόπουλα μεταφέρουν την πίεση και στο γήπεδο. Παίζουμε ένα σύστημα και δεν υπάρχει πρωτοβουλία, δεν υπάρχει δημιουργία, δεν υπάρχει τίποτα. Μόνο τυποποίηση.

Για να έχεις αποτέλεσμα "πρέπει να υπάρχει συνδυασμός ανθρωπιάς και μπάσκετ. Οφείλεις να προετοιμάζεις τα παιδιά για την ουσία. Όχι για τον παράδεισο. Πρέπει να παντρέψεις την αναρχία που έχουν στη ζωή τους με το παιχνίδι που βασίζεται σε αρχές, αλλά δεν είναι παγιδευμένο απόλυτα σε συστήματα. Το σύστημα του Τάκη Ζήβα και του Φιλαθλητικού βοήθησε τους Αντετοκούνμπο, γιατί ήταν πιο ελεύθερο. Και αυτό μπορεί να βοηθήσει και τα Ελληνόπουλα, τα οποία τώρα "σαμποτάρονται", γιατί τους "κόβουν" την πρωτοβουλία. Το παιδί που είναι χαρισματικό, θέλει την ελευθερία στο παιχνίδι του -όχι να του "κόψεις" τα πόδια".

Στις γειτονιές που ζει και κινείται, εκεί όπου γεννήθηκε η επιθυμία του να βοηθήσει τα παιδιά να κοινωνικοποιηθούν, να ενταχθούν "υπάρχουν κάποια δεδομένα που οφείλεις κατ' αρχάς να γνωρίσεις και μετά να μάθεις να τα διαχειρίζεσαι. Θα σου πω ότι εδώ που βρισκόμαστε (στα ανοιχτά γήπεδα πίσω από το σχολικό συγκρότημα Γκράβας) είναι ένα παιδί που επειδή δεν δέχθηκε να μπει στη συμμορία, τον χτύπησαν. Βλέπεις, από μια ηλικία και έπειτα, όλα τα αγόρια οφείλουν να ενταχθούν σε μια συμμορία. Διαφορετικά, υπάρχουν συνέπειες.

Στην ομάδα είναι και μια κοπέλα που επειδή αρνήθηκε να "χουφτώσει" τα αγόρια, κάτι που ήταν υποχρεωμένη να κάνει σύμφωνα με τους νόμους της συμμορίας, τη χτύπησαν. Ξέρουν ποιο κορίτσι δεν έχει πατέρα ή αδελφό, ποιο είναι ευάλωτο και το στοχοποιούν. Η μεγαλύτερη αδελφή της πήγε να βρει το παιδί που χειροδίκησε πάνω της -και επίσης προπονείται μαζί μας-, μπήκε στη μέση ο πατέρας του και έγινε ένας κακός χαμός. Εμείς τι κάναμε; Βγάλαμε εκτός ομάδας το αγόρι. Στηρίξαμε το παιδί που είναι αδύναμο. Δεν μπαίνουμε στη μέση, όταν υπάρχει αντιδικία, ούτε όμως, υποκρινόμαστε πως δεν έχουμε γνώση".

Μια άλλη περίπτωση είναι ο "Φ.". "Τσακώθηκε στο σχολείο του, με ένα άλλο παιδί από την Αλβανία. Τι συμβαίνει όμως; Αυτά τα παιδιά δεν ξέρουν τι σημαίνουν κάποιες λέξεις που χρησιμοποιούν. Ο "Φ." είπε το συμμαθητή του "μπάσταρδο". Εκείνος το είπε στην οικογένεια του και ο παππούς του έβγαλε μαχαίρι στη μάνα του "Φ.". Ο πατέρας του, δε τον ισοπέδωσε επειδή όπως του είπε "μας έμπλεξες σε μπελάδες". Ήλθε μετά για προπόνηση και τσακώθηκε πάλι, με ένα παιδί. Αυτομάτως, τον έπιασα από τον γιακά και τον έβγαλα από την προπόνηση. Του είπα να πάει σπίτι του. Οι γονείς που παρακολουθούσαν την προπόνηση δεν είχαν καταλάβει τι είχε συμβεί. Με κατηγόρησαν ότι εξασκώ βία και ότι μείωσαν την προσωπικότητα του παιδιού. Αν δεν είχα κάνει κάτι, το πιθανότερο είναι πως η οικογένεια του παιδιού που δέχθηκε τη φραστική επίθεση, θα ζητούσε εκδίκηση.

Σε διαβεβαιώ ότι δουλεύω με τον "Φ." τρία χρόνια και έχουμε πάει πολύ καλά. Εκείνη την ώρα όμως, σκεφτόμουν ότι οι πιθανότερες εκβάσεις ήταν να τον χτυπήσει πάλι ο πατέρας του ή να πάει σε αναμορφωτήριο ή να του "βγάλουν" πάλι μαχαίρι". Όσοι απλά παρακολουθούν, επιμένουν πως η ιδανική συμπεριφορά θα ήταν κάποια πιο ήπια, καλύτερου παιδαγωγικού χαρακτήρα. "Δεν γνωρίζουν όμως, την πραγματικότητα που ζουν αυτά τα παιδιά, τα οποία έρχονται κοντά μας -δεν χάνουν προπόνηση- και για να ξεφύγουν από την καθημερινότητα τους. Αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν σε μια σκληρή πραγματικότητα" που θέλει -μεταξύ άλλων- έξω από τα συγκεκριμένα γήπεδα να δραστηριοποιούνται συμμορίες διαφόρων εθνικοτήτων και δραστηριοτήτων.

"Μια φορά, όταν ο Γιάννης (Αντετοκούνμπο) ήταν μικρός, τον είχα ρωτήσει με ποιον γουστάρει να κάνει περισσότερο προπόνηση: με τον Τάκη Ζήβα (του Φιλαθλητικού) ή με εμένα. Μου απάντησε "με τον Ζήβα, γιατί εσύ είσαι πολύ καλός μαζί μας"! Στην πλειοψηφία τους, τα παιδιά που είναι κοντά μας ζουν σε καθεστώς βίας στα σπίτια τους. Έχω γίνει μάρτυρας περιστατικών που οι γονείς τα μαστιγώνουν με καλώδια. Αν δουν ότι είσαι ευαίσθητος, το θεωρούν αδυναμία, με αποτέλεσμα... να διαλυθεί όλη η προσπάθεια. Οφείλουμε λοιπόν, να βρούμε έναν τρόπο, προκειμένου να μην αναπαράγουμε τα λανθασμένα πρότυπα, αλλά την ίδια ώρα να αντιλαμβάνονται όλοι πως υπάρχουν διακριτά όρια, με συνέπειες για όποιους τα ξεπερνούν. Αν είμαι χαλαρός, θα πουν "είναι μπόσικος. Θα τον κάνω εγώ κουμάντο". Αυτό που σου λέω, δεν είναι θεωρητικό. Έχει συμβεί. Οι ισορροπίες δεν είναι εύκολες. Δούλευα με δυο προπονητές. Ο ένας έβριζε, ο άλλος όχι. Ρώτησα τα παιδιά ποιος τους αρέσει. Μου είπαν "εκείνος που βρίζει, γιατί ο άλλος είναι ψεύτικος. Η συμπεριφορά του είναι "δήθεν". Όταν βλέπουν πως είσαι ευθύς, σε συγχωρούν. Σε δέχονται. Αν καταλάβουν ότι προσποιείσαι, πως δεν είσαι αυθεντικός, έχεις χάσει το παιχνίδι. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό. Μπορεί να μη γίνει... Γκάλης, σίγουρα όμως η ενασχόληση με το μπάσκετ θα βοηθήσει στην εξέλιξη της προσωπικότητας του".

Η επίσκεψη του Γιάννη Αντετοκούνμπο, στην ομάδα "Ανταίος".

Ένας εξ αγχιστείας συγγενής του, ο Γιάννης Θωμόπουλος του πρότεινε να φτιάξουν μια ομάδα. "Είχε αυτό το όνειρο και με πλησίασε να με ρωτήσει αν μπορώ να βοηθήσω. Αυτή ήταν μια πρόταση που είχα κάνει στον Φιλαθλητικό, αλλά δεν την είχε δεχθεί: να κάνουμε ομάδα στην Κυψέλη. Κάπως έτσι προέκυψε ο "Ανταίος". Φυσικά, δεν κάνουμε διακρίσεις. Έχουμε παίκτες όλων των εθνικοτήτων. Κυρίως όμως, μας ενδιαφέρει να βοηθούμε τα παιδιά των μεταναστών με όσα χρειάζονται για να αποκτήσουν αθλητικό δελτίο και ελπίδα". Μετέχουν σε πρωτάθλημα και στο ρόστερ υπάρχουν εκπρόσωποι Ινδίας, Νιγηρίας, Αλβανίας, Πακιστάν, Γεωργίας, Αγίου Δομίνικου, Λιβερίας.

Όχι. Δεν τον έχει πλησιάσει καμία ομάδα, για να συνεργαστούν. Και ενώ τον έχουν καλέσει από τη Βραζιλία, για να δείξει τεχνικές με αφορμή την ανακάλυψη των Αντετοκούνμπο, από τις αρχές της Ελλάδας δεν τον έχει... ενοχλήσει κάποιος. "Συμβαίνει όμως, το αντίθετο. Ομάδες προσπαθούν να "κλέψουν" παιδιά". Είναι εύκολο να προκύψουν άλλοι Αντετοκούνμπο; "Φυσικά, αλλά η μεθοδολογία που ακολουθείται, μπλοκάρει τη διαδικασία. Το να προσπαθείς να βγάλεις από τη μύγα ξίγκι, δεν είναι τρόπος. Πρέπει στα ταλαντούχα παιδιά να δίνεις χώρο. Και αυτό προκαλεί σε πολλούς φόβο. Έχουμε μάθει να φοβόμαστε τον ταλαντούχο άνθρωπο. Όσο υπάρχει αυτή η αντίληψη, δεν θα γίνει δουλειά". Γιατί ο Γιάννης Αντετοκούνμπο τα κατάφερε; "Ήταν συνδυασμός πραγμάτων. Ξεκάθαρα είχε το χάρισμα, έπειτα βρήκε ανθρώπους που ήξεραν να τον βοηθήσουν. Προέκυψε σύλλογος που ήθελε να δώσει χρήματα, να τον στηρίξει οικονομικά. Ένας άνθρωπος που έχει βοηθήσει πολύ και δεν έχει ακουστεί είναι ο Λουκάς Καρακούσης, έφορος του Φιλαθλητικού. Υπήρχαν άνθρωποι στην ομάδα που δεν πίστευαν ότι έπρεπε να γίνει κάποιου είδους επένδυση σε αυτά τα παιδιά και ο Λουκάς ήταν αυτός που τους πίεσε και τους έπεισε". Ένα από τα διλήμματα εκείνων που αντιστέκονταν ήταν "γιατί να βοηθήσουμε παιδιά που αύριο θα φύγουν;". Για τον προφανή λόγο, που μάλλον δεν είναι και τόσο προφανής τελικά.

"Οι σύλλογοι δεν κάνουν αγαθοεργία και είναι λογικό να μην ενδιαφέρονται για κινήσεις που δεν θα έχουν κάτι ως αντάλλαγμα, γιατί με κάποιον τρόπο πρέπει να επιβιώσουν τα σωματεία. Αυτό που κάνω εγώ είναι παράνοια. Δεν έκανα οικογένεια, γιατί ήξερα πως η γυναίκα μου θα με πετούσε έξω από το σπίτι πολύ γρήγορα. Ποια θα άντεχε να λείπω όλη μέρα ή να δίνω τα λεφτά μου στα παιδιά που τα έχουν ανάγκη και να μη μου μένει μία, ούτε να πληρώσω τους λογαριασμούς μου;". Μέσα στη γενικότερη παραφροσύνη, ένας συμμαθητής του στο σχολείο, ο οποίος έχει ενταχθεί στη Χρυσή Αυγή... του ζήτησε φανέλα του Γιάννη και δεσμεύτηκε να βάλει πλάτη, αν τυχόν προκύψει κάποιο πρόβλημα!

Photo credit: Μενέλαος Mυρίλλας (Sooc)