Το τελευταίο κονσέρτο του Ντράζεν

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πόσος χρόνος χρειάζεται για να αλλάξει το παγκόσμιο μπάσκετ; Πόσα δευτερόλεπτα απαιτούνται προκειμένου το μεγαλύτερο όνομα του ευρωπαϊκού μπάσκετ να γίνει ανάμνηση; Πόσες συμπτώσεις για να φτάσουμε σε ένα τραγικό φινάλε;

Η απάντηση είναι "ένα δευτερόλεπτο", ή και κάτι παραπάνω από αυτό. Απόδειξη το φινάλε που "έγραψε" η μοίρα για τον Ντράζεν Πέτροβιτς. Τον άνθρωπο, ο οποίος μέχρι τις 17:20 το απόγευμα της 7ης Ιουνίου 1993 αποτελούσε τον "Μότσαρτ" των παρκέ. Αυτόν που ξέφυγε από τον εμφύλιο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, έκανε στην άκρη τους μέχρι τότε κολλητούς του και αποφάσισε να απεμπλακεί από τον πάγκο των Πόρταλντ Τρέιλ Μπλέιζερς, για να γίνει ο σούπερ σταρ που ήθελαν οι Νιού Τζέρσεϊ Νες.

Σήμερα (7/6) συμπληρώνονται 22 -καταραμένα- χρόνια από τη στιγμή που "κόπηκε το νήμα της ζωής" του Ντράζεν Πέτροβιτς και το Sport24.gr ξαναγράφει τα κεφάλαια της ζωής του, μέσα (και) από τη ματιά των ανθρώπων που είτε τον έζησαν, είτε τον είχαν απέναντί τους, είτε τον... περίμεναν.

Η πρώτη ταυτότητα του Ντράζεν που εκδόθηκε ακριβώς δέκα χρόνια πριν τον θάνατό του (στις 7/6/1983)

Η ιστορία μας ξεκινάει στις 22 Οκτωβτίου 1964, όταν η Μπιζέρκα Πέτροβιτς φέρνει στον κόσμο το δεύτερο παιδί της οικογένειας, τον Ντράζεν. Ο Τζόλε Πέτροβιτς πέρνει αγκαλιά τον δευτερότοκο υιό του (σ.σ.: είχε προηγηθεί η γέννηση του Αλεκσάνταρ), δίχως να γνωρίζει πως ο μικρός που είχε στα χέρια του εκείνη την ημέρα θα εξελισσόταν στο μεγαλύτερο όνομα του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Μα πάνω απ όλα στο μεγαλύτερο "what if" του παγκόσμιου μπάσκετ. What if (=Τι θα συνέβαινε, εάν...) στις 7 Ιουνίου 1993 το κόκκινο Golf που οδηγούσε η Κλάρα Σαλάντζι έφτανε στον προορισμό του, δίχως προβλήματα.

Για να επιστρέψουμε στα των πρώτων κεφαλαίων της ζωής του, θα αναφέρουμε πως γεννήθηκε στο Σίμπενικ, μια μικρή -αλλά ιστορική- πόλη στο κέντρο της Δαλματίας, που αυτή στιγμή μετρά περίπου 50.000 κατοίκους.

Σε ηλικία 13 ετών θα πιάσει τη μπάλα του μπάσκετ στα χέρια του, για να αρχίσει να καταγράφει τα πρώτα του χιλιόμετρα ως μπασκετμπολίστας στη Σιμπένκα. Δεν χρειάστηκε παρά -περίπου- μια διετία μέχρι να προβιβαστεί στην πρώτη ομάδα και να γίνει γνωστός στη χώρα του, την τότε ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Με αυτόν μάλιστα στο "τιμόνι", η Σιμπένκα έφτασε για δύο σερί χρονιές (1982 και 1983) μέχρι τον τελικό του Κόρατς, δίχως όμως να καταφέρει να φτάσει στο τέλος του δρόμου, αφού σε αμφότερες περιπτώσεις η Λιμόζ έβαλε "στοπ".

Έχοντας χάσει δύο μαζεμένους ευρωπαϊκούς τίτλους, είχε έρθει η ώρα να εκτελέσει το χρέος του προς την πατρίδα (βλ. στρατός), πριν μετακομίσει στην Τσιμπόνα (1984 έως 1988). Εκεί όπου συνυπήρξε με τον αδερφό του, Αλεκσάνταρ, για να συνθέσουν ένα δίδυμο - όνειρο, κάνοντας κάτι παραπάνω από καλή δουλειά στον δρόμο προς την κατάκτηση δύο ευρωπαϊκών τροπαίων (1985 και 1986).

Κι ύστερα ήρθε ο "μαγικός κόσμος", όπου πάντως δεν εγκλιματίστηκε άμεσα. Η διαφορετική νοοτροπία, ο πολύ πιο γρήγορος τρόπος παιχνιδιού, η μεγαλύτερη ένταση και η ανάγκη για άριστη σωματική διάπλαση, έκαναν κάπως δύσκολη την προσαρμογή του στα δεδομένα των ΗΠΑ. " Νομίζω πως το μεγαλύτερο πρόβλημα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει στο ΝΒΑ την πρώτη χρονιά ήταν πως δεν λογιζόταν ως σούπερ σταρ, όπως εδώ στην Ευρώπη", θα πει στο Sport24.gr ο Παναγιώτης Γιαννάκης, πριν προσθέσει πως " έχω την εντύπωση πως ο χαρακτήρας του άλλαξε πολύ από τη στιγμή που πήγε στην Αμερική". Πέραν αυτών, είχε να πει επίσης πως " στο τέλος όμως, η θέληση και το πάθος που είχε για το παιχνίδι, η επιμονή και η υπομονή που τον διέκρινε, τον έκαναν να προαλείφεται για σταρ του ΝΒΑ".

Κι έτσι έγινε! Αφού πέρασε μία "μαύρη" περίοδο δεκαοχτώ (18) μηνών στο Πόρτλαντ, όπου βρισκόταν περισσότερο στον πάγκο παρά στο παρκέ, ήρθε η ώρα να μεταγραφεί στο Νιού Τζέρσεϊ. Πριν όμως φορέσει τη φανέλα των Νετς μίλησε για τους πιο δύσκολους μήνες της επαγγελματικής του καριέρας, κατηγορώντας τον Ρικ Έιντελμαν (τότε προπονητή των Τρέιλ Μπλέιζερς) για τον τρόπο που τον είχε χρησιμοποιήσει. Αυτός ήταν η αιτία που είπε "αντίο" στο Πόρτλαντ, μιας και " δεν έχω να πω κάτι άλλο μαζί του. Έχουν περάσει δεκαοχτώ μήνες, που είναι πάρα πολλοί. Πρέπει να φύγω για να αποδείξω τι αξίζω", είχε δηλώσει τότε ο "Μότσαρτ", για να αιτιολόγησει τον εκνευρισμό του λέγοντας ότι " ποτέ στη ζωή μου δεν έμεινα στον πάγκο και δεν σκοπεύω να συνεχίσω να το κάνω στο Πόρτλαντ".

Κάπως έτσι, στις 23 Ιανουαρίου 1991 θα γίνει ανταλλαγή, καταλήγοντας στους Νιού Τζέρσεϊ Νετς. Αυτό ήταν! Ο θαυματουργός γκαρντ, που έκανε ό,τι ήθελε κάθε άμυνα της Ευρώπης εμφανίστηκε ξανά!

Είδε, για αρχή, τον χρόνο συμμετοχής του να μεγαλώνει παιχνίδι με το παιχνίδι, πριν εξελιχθεί στον πολυτιμότερο παίκτη της ομάδας. Ακόμη κι έτσι όμως, δεν επελέγη ποτέ στο All Star Game του 1993 (χρονιά στην οποία μετρούσε 22.3 πόντους, 2.7 ριμπάουντ και 3.3 ασίστ ανά παιχνίδι), κάτι που θεώρησε ως μία ακόμη αδικία.

Sport24.gr πως " ο Ντράζεν, όπως και οι υπόλοιποι εκείνης της φουρνιάς προερχόμασταν από ένα μεγάλο σχολείο του μπάσκετ, που τότε ήταν μακράν το καλύτερο στην Ευρώπη. Δεν έγινε τυχαία όλο αυτό, γιατί ήμασταν όλοι μαθημένοι σε αυτόν τον τρόπο σκέψης και δουλειάς". Αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει όμως από τους υπόλοιπους, έστω και λίγο ήταν ότι " αυτό το αίσθημα το είχε πιο έντονα απ όλους. Ήταν πολύ καλός σε αυτό που έκανε και η νοοτροπία που είχε τον βοήθησε ακόμη περισσότερο".

Μιας και πιάσαμε την κουβέντα για τη Γιουγκοσλαβία και τη συνύπαρξη των Σέρβων με τους Κροάτες, πρέπει να πούμε το εξής: η εθνική ομάδα της χώρας αποτέλεσε ευχή και κατάρα μαζί στη ζωή του Ντράζεν. Ήταν ο χώρος στον οποίο ένιωθε άτρωτος, αλλά και αυτός στον οποίο είδε τις σχέσεις με τους συμπαίκτες του να αλλάζουν άρδην. Ήταν ο χώρος που μεγαλούργησε, αλλά και που πόνεσε. Η εθνική ομάδα ήταν η μεγαλύτερη χαρά του, αλλά και το μέρος στο οποίο όλα άλλαξαν για τον ίδιο.

Εν τάχει θα πούμε πως με τη Γιουγκοσλαβία κατέκτησε μετάλλιο σε Λος Άντζελες (1984, χάλκινο), Ισπανία (1986, χάλκινο), Ελλάδα (1987, χάλκινο), Σεούλ (1988, ασημένιο), Ζάγκρεμπ (1989, χρυσό), Αργεντινή (1990, χρυσό). Ενώ με την Κροατία πρόλαβε να κατακτήσει μόνο ένα ασημένιο μετάλλιο, στους Ολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης (1992). Η προτελευταία επιτυχία του, αυτή στην Αργεντινή, αποτέλεσε όμως και την αρχή του τέλους για τη Γιουγκοσλαβία, σε διεθνείς διοργανώσεις.

Μόλις είχε αρχίσει η κορύφωση των εχθροπραξιών εντός της Γιουγκοσλαβίας με Σέρβους και Κροάτες να χωρίζονται σιγά σιγά. Σε τέτοιο βαθμό που η διάσπαση δεν έμοιαζε μακριά. Ακόμη κι έτσι όμως, δεν διαφαινόταν κάποιος αντίκτυπος στους κόλπους της εθνικής ομάδας. Τουλάχιστον όχι μέχρι τη στιγμή που η Γιουγκοσλαβία κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1990. Η μεγαλύτερη επιτυχία των "πλάβι" έμελλε να αποτελέσει την αρχή του τέλους της κορυφαίας ίσως εθνικής ομάδας που παρουσιάστηκε ποτέ στη "γηραιά ήπειρο".

Ένας εξ αυτών κρατούσε σημαία της Κροατίας. Όχι κάτι πρωτοφανές, αφού δεν ήταν λίγοι αυτοί που προσπαθούσαν να δηλώσουν την εθνική τους ταυτότητα στη διάρκεια του Παγκοσμίου. Μόνο που αυτός που μπήκε στο παρκέ έτυχε να γίνει αντιληπτός από τον Βλάντε Ντίβατς. Βλέποντάς τον να πλησιάζει τους συμπαίκτες του, έκανε αμέσως κίνηση να κατεβάσει τη σημαία, τα είπαν σε... έντονο ύφος, για να αποχωρήσει λίγο μετά.

Τη στιγμή της έντασης, ουδείς κατάλαβε τι ακριβώς έγινε. Ούτε ο ίδιος ο Ντίβατς, ο οποίος πολλά χρόνια αργότερα θα δηλώσει πως η αντίδρασή του αφορούσε το γεγονός πως " ήθελα απλά να προστατεύσω την ομάδα από εθνικιστικά ζητήματα και να δηλώσω με αυτόν τον τρόπο πως εκεί ήμασταν ως Γιουγκοσλαβία. Ούτε Σερβία, ούτε Κροατία, ούτε τίποτα. Ήμασταν η Γιουγκοσλαβία". Πέραν αυτού, υπήρχε κάτι ακόμα που τον... χάλασε. " Με πλησίασε και μου είμαι πως η σερβική σημαία είναι "σκατά", κι εγώ του απάντησα πως "αυτή η σημαία δεν ανήκει εδώ".

Το κακό όμως είχε γίνει. Κάτι που κατάλαβαν άπαντες λίγες ώρες αργότερα. Στην Κροατία είχαν κάνει... "σημαία" το περιστατικό με τη σημαία της χώρας, για να βρουν πάτημα να μεγαλώσουν το χάσμα με τους Σέρβους και να επιτείνουν τη διαφαινόμενη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Τα ΜΜΕ έκαναν ένα βήμα παραπέρα μάλιστα λέγοντας (ψευδώς) πως ο 22χρονος τότε σέντερ είχε πατήσει και φτύσει την κροατική σημαία. Κάτι που προφανώς δεν ίσχυε.

Αποτέλεσμα αυτού ήταν να διαλυθεί μία πολύ μεγάλη φιλία. Ο Ντράζεν δεν συγχώρησε ποτέ στον Βλάντε το συγκεκριμένο περιστατικό, οι δεσμοί τους καταστράφηκαν πιο έντονα απ ότι αυτοί της Σερβίας με την Κροατία και κάπως έτσι φτάσαμε δύο χρόνια αργότερα στη δήλωση του τότε παίκτη των Νιού Τζέρσεϊ Νετς:

Συνηθίζαμε να είμαστε πολύ κοντά με τον Βλάντε, να μιλάμε μέρα παρά μέρα. Πλέον όμως...

Η πολιτική κρίση που υπήρχε στη Γιουγκοσλαβία γρήγορα επηρέασε τους πάντες! Όχι μόνο τους δύο κολλητούς, τους "Once Brothers", όπως ονομάστηκαν από το ESPN, στο ομότιτλο ντοκιμαντέρ. " Τα πράγματα είχαν στραβώσει αρκετά στη χώρα μας. Είχαμε πόλεμο. Κάθε ένας από εμάς έπαιρνε τον δικό του δρόμο, επέλεγε τη δική του πλευρά", θα πει στο Sport24.gr ο Ζάρκο Πάσπαλι, για να επιτείνει όσα αναφέρουμε παραπάνω σχετικά με το τέλος στις σχέσεις Σέρβων και Κροατών, πριν προσθέσει πως " δεν είχαμε πολύ μεγάλη επαφή έκτοτε, με τα άλλα παιδιά".

Αυτό το οποίο είχε να παρατηρήσει όμως, ήταν το άδοξο τέλος μιας ομάδας που θα μπορούσε να πετύχει ακόμη περισσότερα πράγματα. Γιατί η Γιουγκοσλαβία ήταν " η καλύτερη στην Ευρώπη. Από το 1988 κι έπειτα μάλιστα, κάναμε φοβερά πράγματα και μπορούσε να κάνουμε ακόμη περισσότερα. Είναι κρίμα που όλο αυτό δεν κράτησε μερικά χρόνια παραπάνω, γιατί έτσι θα μπορούσαμε να μπούμε πιο έντονα στην ιστορία του παγκόσμιου μπάσκετ". Αυτό το "κρίμα" αποτυπώνεται στο γεγονός πως από εκεί και έπειτα η Σερβία και η Κροατία δεν μπόρεσαν να σταθούν στο ίδιο επίπεδο. Ήταν μεν η Κροατία αυτή που κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, αλλά μετά από αυτό... τίποτα! Φυσικά σε αυτό έπαιξε ρόλο κάτι ακόμη: ο θάνατος του Ντράζεν, με τον οποίο θα καταπιαστούμε στη συνέχεια.

Επί των επιτυχιών της Γιουγκοσλαβίας και της επιρροής του "Μότσαρτ" σε αυτό τοποθετήθηκε κι ο "Δράκος", ο οποίος είχε να πει ότι " όταν τους κερδίσαμε το 1987 ήταν μεγάλο σοκ γι αυτούς. Το κατάλαβα τις επόμενες δύο χρονιές που παίξαμε μαζί τους. Δεν θα ξεχάσω τη συμπεριφορά του Ντράζεν. Πόσο σκύλιαζε γιατί ήθελε να πονέσουμε, όπως πόνεσε αυτός όταν έχασε", για να προσθέσει πως " ήταν πολύ δύσκολη η ήττα που βίωσε η Γιουγκοσλαβία από την Ελλάδα, γιατί επρόκειτο για μια ομάδα που δεν ήξερες ποιον να πρωτομαρκάρεις. Τον Ντράζεν; Τον Ντίβατς; Τον Ράτζα; Γι αυτό και ο Ντράζεν είχε φτάσει στο σημείο... να μας προκαλεί την ώρα του αγώνα. Τόσο πολύ είχε πονέσει το '87".

Μέσα από όλα αυτά, φτάσαμε στο 1993. Την καταραμένη εκείνη χρονιά. Οι Νιού Τζέρσεϊ Νετς είχαν αποκλειστεί από τον α' γύρο των πλέι οφ του ΝΒΑ, με θύτη τους Κλίβελαντ Καβαλίερς. Οπότε, ο "Μότσαρτ" είχε χρόνο να επιστρέψει στην Ευρώπη, για να ενισχύσει την εθνική ομάδα της χώρας του (της Κροατίας, εννοείται). Η φυγή του από την Αμερική δεν έγινε με τον καλύτερο τρόπο αφού η ένταση που δημιουργήθηκε μεταξύ του ιδίου, των συμπαικτών και των διοικούντων την ομάδα τον είχε κάνει να επιθυμεί τη μόνιμη επιστροφή του στη "γηραιά ήπειρο". Γι αυτό έψαχνε ομάδα. Γι αυτό προέκυψαν οι συζητήσεις με τον Παναθηναϊκό!

Ο Παύλος Γιαννακόπουλος είχε βάλει στόχο να οδηγήσει το "τριφύλλι" στην κορυφή και γι αυτό ήθελε να δει τον Ντράζεν με την πράσινη φανέλα, δίπλα στον Νίκο Γκάλη. Φαντάζεστε τους δύο κορυφαίους ίσως τοτε γκαρντ του ευρωπαϊκού μπάσκετ να παίζουν μαζί; Ομάδα - όνειρο θα ήταν ο Παναθηναϊκός. Γι αυτό και ο πρόεδρός του δεν θα άφηνε τίποτα στην τύχη. Είχε αναλάβει προσωπικά την υπόθεση θέλοντας να κάνει το "μπαμ".

" Ήταν γνωστή και δηλωμένη η επιθυμία του κ. Παύλου να τον φέρει στην Ελλάδα. Άμα έβαζε κάτι στο μυαλό του, θα το ολοκλήρωνε! Και τα κατάφερε, αφού υπήρχε συμφωνία. Απλά η τύχη δεν του επέτρεψε να τον δει με το τριφύλλι στο στήθος", λέει στο Sport24.gr ο Τάσος Στεφάνου, που τότε εκτελούσε χρέη γενικού αρχηγού στην ομάδα. Πέρα από στόχος όμως, ο Ντράζεν ήταν και " δώρο στον γιό του, Δημήτρη, που του είχε μεγάλη λατρεία και αγάπη, όπως φυσικά και στον Γκάλη. Δεν θα το περιορίσω εκεί όμως. Θα πω πως η απόφαση του κ. Παύλου Γιαννακόπουλου να αποκτήσει τον Ντράζεν Πέτροβιτς ήταν ένα δώρο για όλο το ελληνικό μπάσκετ".

Τα χρήματα που θα απαιτούνταν για να ολοκληρωθεί το deal ξεπερνούσαν τα... όρια της χώρα μας. Ε και; " Ο κ. Παύλος ποτέ δεν είπε "αχ, κοστίζει τόσο αυτός ο παίκτης, δεν θα τον πάρω". Ποτέ! Δεν τον σταμάταγε τίποτα, κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός πως δύο χρόνια μετά (το 1995) έφερε στην Ελλάδα τον Ντομινίκ Ουίλκινς, που ήταν ακόμη μεγαλύτερο όνομα από τον Ντράζεν", θα προσθέσει.

Κι έτσι ήταν! Ο Ζέλικο Παβλίσεβιτς, προπονητής του Παναθηναϊκού -με τον οποίο ο Ντράζεν είχε μια εξαιρετική συνεργασία, όταν μαζί οδήγησαν την Τσιμπόνα στη κορυφή της Ευρώπης- ήταν πρόσωπο εμπιστοσύνης και του είχε δοθεί από τη διοίκηση του "τριφυλλιού" η ελευθερία να επικοινωνήσει με τον Ντράζεν σε μια άκρως απόρρητη προσπάθεια και να ξεκινήσει μαζί του τις διαπραγματεύσεις. Έτσι και έκανε, με τη μεσολάβηση επίσης, του Ουόρεν Λεγκάριε (ατζέντης).

Ο Παβλίσεβιτς του μετέφερε μια πρόταση/προσφορά περίπου 6.000.000 δολαρίων ακαθάριστα για τις υπηρεσίες του Ντράζεν για διετές συμβόλαιο.

Ο Ντράζεν θα λάμβανε $ 2.2 εκατομμύρια καθαρά τη σεζόν, συν τα μπόνους, άλλα και άλλες οικονομικές απολαβές. Πολλά περισσότερα χρήματα δηλαδή από ό,τι στο ΝΒΑ τότε. Κανείς παρόλα αυτά, δεν μπορεί να πει με σιγουριά, πως θα έκανε το βήμα επιστροφής στην Ευρώπη ή όχι. Λογικό είναι όλο αυτό να ήταν τότε ένα επτασφράγιστο μυστικό, αν και οι Έλληνες δημοσιογράφοι είχαν ισχυρή διαίσθηση και πολιορκούσαν τον Ντράζεν σε κάθε του συνέντευξη.

Όσον αφορά τη ισορροπία που θα είχαν Γκάλης και Ντράζεν αν συνυπήρχαν στην ίδια ομάδα, δεν θα υπήρχε πρόβλημα, διότι ο σεβασμός ήταν αμοιβαίος. Ο Κόμαζετς αγωνιζόταν μαζί με τον Γκάλη τη προηγούμενη σεζόν στο Παναθηναϊκό και ήταν φανταστικός παίκτης, ενώ ο Γκάλης είχε μετατραπεί σε άριστο βοηθό. Για πρώτη φορά στη καριέρα του, δεν ήταν ο κορυφαίος σουτέρ του πρωταθλήματος αλλά καλύτερος πασέρ. Ο Γκάλης ήθελε, επίσης, να κατακτήσει η ομάδα του τρόπαια και εκτός ελληνικών συνόρων, τρόπαια που έχανε μέχρι τότε. Πραγματικά, θαυμάζω τον Γκάλη και η συνεργασία μας ήταν πολύ καλή. Πιστεύω ότι ο Ντράζεν μαζί με τον Γκάλη θα ήταν ένα μεγάλο δίδυμο".

Παρεμπιπτόντως, κι ενώ πολλοί ήταν αυτοί που αμφέβαλλαν σχετικά με το κατά πόσο υπήρχε συμφωνία των δύο πλευρών, ο ίδιος ο Ντράζεν είχε φροντίσει να επιβεβαιώσει -σε συνέντευξη που έδωσε στο "Τρίποντο"- πως όλα είχαν πάρει τον δρόμο τους. " Ο πρόεδρος είπε την αλήθεια ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά (σ.σ. ο Ντράζεν είπε για την ακρίβεια "pretty close"). Ο Ουόρεν (Λεγκάριε) θα βρίσκεται στην Αθήνα στις 20 Ιουνίου και τότε θα τελειώσουμε. Θα υπογράψουμε πριν αρχίσει το Ευρωμπάσκετ", είχε απαντήσει χαρακτηριστικά σε ερώτηση που του έγινε για το κατά πόσο ευσταθούσε η ατάκα του Παύλου Γιαννακόπουλου πως " βρισκόμαστε ένα βήμα από τον Πέτροβιτς"!

Ήταν τέτοια η αποφασιστικότητα και σιγουριά του για να πετύχει στο "τριφύλλι" που σε ερώτηση για το ποια ήταν η όρεξή του, απάντησε πως " έρχομαι στην Ευρώπη για να καταβροχθίσω τα πάντα". Πράγμα που σημαίνει πως " προσδοκώ στην κατάκτηση ενός τρίτου ευρωπαϊκού τροπαίου. Πιστεύω πως μαζί με τον Γκάλη και τον Βράνκοβιτς, αν υπογράψω, θα κάνουμε τον γύρο του θριάμβου στο Τελ Αβίβ. Δεν θα μετανιώσω για την επιλογή μου".

Τι θα σήμαινε όμως η συνύπαρξη των Ντράζεν - Γκάλη - Βράνκοβιτς; " Θα ήταν κάτι μοναδικό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Ο Ντράζεν και ο Γκάλης ήταν απίστευτοι σκόρερ, που ο ένας συμπλήρωνε τον άλλον. Ο πρώτος σκόραρε πιο πολύ από μακριά, ενώ ο δεύτερος με διεισδύσεις. Ήταν καλύτερος στο ένας εναντίον ενός", θα απαντήσει ο Παναγιώτης Γιαννάκης στο Sport24.gr.

Για κάποιους παραμένει η δυσπιστία εάν ο Ντράζεν θα συνέχιζε την καριέρα του στην Ελλάδα -μετά το ΝΒΑ. Σύμφωνα με την Aleksandra Vlatković, επιμελήτρια του μουσείου Ντράζεν Πέτροβιτς - Memorial Center, το οποίο επισκέπτεται ένας μεγάλος αριθμός ατόμων από την Ελλάδα, μετά από κάθε αναφορά για τη μετά ΝΒΑ εποχή του Ντράζεν, πιάνει το κεφάλι με δυσπιστία. Βέβαια οι καλά ενημερωμένοι Έλληνες φίλαθλοι του μπάσκετ είναι βαθιά πεπεισμένοι ότι ο Ντράζεν θα συνέχιζε την καριέρα του την επόμενη σεζόν στον Παναθηναϊκό και την Αθήνα, φορώντας τη φανέλα με το τριφύλλι.

Το γεγονός ότι ο καλύτερος φίλος του Ντράζεν από την εθνική ομάδα, Στόικο Βράνκοβιτς, έπαιξε εκείνη τη χρονιά στους "πράσινους" και ότι προπονητής ήταν ο πρώην "στρατηγός" της Τσιμπόνα, Ζέλικο Παβλίσεβιτς, αποδεικνύει ότι δεν ήταν απλά μια φήμη...

Ο Ντράζεν άφησε τους Νιού Τζέρσεϊ Νετς το καλοκαίρι του 1993 με προορισμό τον Παναθηναϊκό

Ο Κροάτης κόουτς, που ήταν ο μόνος προπονητής που έχει προπονήσει τόσο τον Ντράζεν, όσο και τον Τόνι Κούκοτς σε επίπεδο συλλόγων, μίλησε με μεγάλη θλίψη για μια... μεταγραφή που δεν επετεύχθη ποτέ: " Δυστυχώς, δεν κατάφερα να έχω τον Ντράζεν και τον Στόικο στην ίδια ομάδα, και να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί στον Παναθηναϊκό. Η πρόταση από τον Παναθηναϊκό ήταν η μόνη που θα έκανε αποδεκτή ο Ντράζεν. Ο Παύλος Γιαννακόπουλος βίωσε τότε την απώλεια, ως απώλεια ενός γιου. ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΗΤΑΝ ΕΤΟΙΜΟ. Μιλήσαμε στο τηλέφωνο το απόγευμα της Κυριακής 6ης Ιουνίου. Ο Ντράζεν ήταν στο δωμάτιο με τον Στόικο, στη Βαρσοβία. Θυμάμαι μου είπε:

Πρέπει να πάω στη Γερμανία. Κανένα πρόβλημα, θα επικοινωνήσω μαζί σας σε λίγες ώρες...

Η μοίρα τού έπαιξε όμως ένα πολύ άσχημο παιχνίδι, γιατί δεν πρόλαβε ποτέ να βάλει την υπογραφή του στο συμβόλαιο που του προσέφερε ο Παναθηναϊκός. Κάπου εδώ ήρθε η ώρα να εξιστορίσουμε το πως... χάλασε η μεταγραφή. Την τραγική ειρωνία ενός ταξιδιού, που θα μπορούσε να μην είχε γίνει, αν δεν ήταν τόσο ερωτευμένος με μία νεαρή κοπέλα, ονόματι Κλάρα Σαλάντζι.

Η περί ης ο λόγος είχε κάνει το απίστευτο, για να τον γνωρίσει. Είχε τηλεφωνήσει στα γραφεία των Νετς κατά τη διάρκεια της τελευταίας αγωνιστικής περιόδου του Ντράζεν στο ΝΒΑ, δηλώνοντας μεγάλη οπαδός του. Ζήτησε μάλιστα το τηλέφωνό του, από την υπάλληλο που σήκωσε το τηλέφωνο. " Δεν δίνουμε έτσι εύκολα τον αριθμό των παικτών και των υπαλλήλων μας", ήταν η απάντηση που πήρε.

Δεν πτοήθηκε όμως αφού απάντησε πως " θα σας δώσω εγώ το δικό μου, κι αν θέλει ας με πάρει αυτός". Όπως κι έγινε! Αφού όμως πρώτα ο Ντράζεν πήρε τη συμβουλή του κολλητού του, Μάριο Μίοσιτς. " Μια κοπέλα με ζητάει στο τηλέφωνο. Δεν ξέρω αν είναι από την Κροατία ή τη Γερμανία", του είχε πει. " Την λένε Κλάρα Σαλάντζι", θα προσθέσει αμέσως μετά, κι ενώ όλα είχαν πάρει τον δρόμο τους για τη γνωριμία με τη γυναίκα που έμελλε να αποδειχθεί μοιραία για τον ίδιο.

Το τηλεφώνημα έγινε, η Σαλάντζι (23 χρονών τότε) το σήκωσε και κάπως έτσι ξεκίνησε το ειδύλλιο. Έδειχνε φιλική και σαφώς είχε διάθεση να γνωρίσει τον Ντράζεν, ο οποίος -για να "σπάσει τον πάγο"- της προσέφερε δύο εισιτήρια για αγώνα των Νιού Τζέρσεϊ Νετς, το ίδιο κιόλας βράδυ! Η ομορφιά της, τα νιάτα της και ο ευρωπαϊκός αέρας που είχε ήταν ακαταμάχητα. Γι αυτό την... πάτησε τόσο εύκολα, τόσο γρήγορα. Η Σαλάντζι έπρεπε όμως να επιστρέψει στην Ευρώπη, για να συνεχίσει τη ζωή της.

" Ήταν ένα μικρό ταξίδι. Δεν ήταν πραγματικά σχέση" θα πει πολλά χρόνια αργότερα ο Μίοσιτς, ερωτώμενος για τη σχέση τους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως ο Ντράζεν δεν ήθελε να το προχωρήσει. Ακόμη κι αν είχε τη μητέρα του, Μπιζέρκα, απέναντι. Η κ. Πέτροβιτς δεν έβλεπε με καλό μάτι το θράσος της 23χρονης Γερμανίδας, που ήθελε να "τυλίξει" τον γιό της. Γι αυτό και αποτέλεσε τον λόγο που ο Ντράζεν έχασε μία πτήση από το Ζάγκρεμπ για το Βερολίνο, εκείνη την περίοδο.

Η καθημερινή επαφή που είχαν όμως, δεν χάθηκε. Ούτε αλλοιώθηκε. Συνέχισαν να μιλάνε καθημερινά, μέχρις ότου προκύψει το ταξίδι του στην Ευρώπη, για τα προκριματικά του Eurobasket 1993. Οι δυο τους είχαν συνεννοηθεί να συναντηθούν στο αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης, όπου θα γινόταν η ανταπόκριση της πτήσης της Κροατίας από το Βρότσλαβ (Πολωνία) με τελικό προορισμό το Ζάγκρεμπ.

Όλη η ομάδα θα έμπαινε στο αεροπλάνο. Με μοναδική εξαίρεση τον ίδιο. " Έλα μαζί. Που θα πηγαίνεις τώρα με το αυτοκίνητο", του είπε ο Στόικο Βράνκοβιτς, βλέποντάς τον να αποχαιρετάει την αποστολή, για να πέσει στην αγκαλιά της Σαλάντζι. Η απάντηση που έδωσε; " Ε, Στόικο. You fly, you die"! Μιλάμε άλλωστε για έναν άνθρωπο που είχε φόβο με τα αεροπλάνα και χρησιμοποιούσε τη συγκεκριμένη ατάκα πολλές φορές για να κάνει πλάκα στους συμπαίκτες του.

Θα τα πούμε στο Ζάγκρεμπ

Ήταν η τελευταία κουβέντα που είπε στον τότε σέντερ του Παναθηναϊκού, πριν μπει στο κόκκινο Golf της Σαλάντζι. Ο καιρός στο Μόναχο, όπου θα πήγαιναν, ήταν ηλιόλουστος. Κάποια στιγμή όμως άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς. Κάτι που όμως δεν διαφοροποίησε την τάση της οδηγού να "πατάει" αρκετά το γκάζι. Κάπως έτσι φτάσαμε στο σημείο μηδέν της διαδρομής τους.

Όλοι τον αντιλήφθηκαν, πλην μιας. Της Σαλάντζι! Η 23χρονη δεν είδε εγκαίρως τι είχε συμβεί, με αποτέλεσμα να μην αποφύγει τη σύγκρουση -από τη δεξιά πλευρά του αυτοκινήτου. Αυτή δηλαδή του συνοδηγού, όπου καθόταν κοιμισμένος ο Ντράζεν. " Στη Γερμανία δεν υπάρχει όριο ταχύτητας όταν ταξιδέψεις στην Autobahn (εθνική οδός). Κάπως έτσι, η Σαλάντζι έτρεχε με 180 χιλιόμετρα την ώρα εκείνη τη στιγμή", σχολίαζε η αναφορά της γερμανικής αστυνομίας. Κι όλα αυτά σε βρεγμένο οδόστρωμα.

Ο Ντράζεν δεν φορούσε τη ζώνη ασφαλείας, οπότε μόλις έγινε η σύγκρουση εκσφενονίστηκε από το παρμπρίζ, για να καταλήξει πάνω στη σταματημένη νταλίκα. Ο θάνατός του ήταν ακαριαίος. Ήταν 17:20 όταν το χρυσό ρολόι του σταμάτησε να λειτουργεί, με τον ίδιο να έχει πέσει θύμα τροχαίου δυστυχήματος στην εθνική οδό.

Την ίδια περίπου ώρα, το αεροπλάνο που μετέφερε την αποστολή της Κροατίας είχε να αντιμετωπίσει την καταιγίδα που είχε ξεσπάσει. " Παρακαλείστε να δέσετε τις ζώνες ασφαλείας" ανέφερε ο κυβερνήτης του αεροσκάφους της Lufthansa που μετέφερε την ομάδα του Μίρκο Νοβοσέλ. " Ένιωσα μια αδικαιολόγητη ανησυχία" , αλλά που να πάει ο νους μου;" εξομολογήθηκε κάμποσο καιρό αργότερα ο Ντίνο Ράτζα, που ήταν σα να αισθάνθηκε το κακό που είχε μόλις γίνει. Κοίταξε την ώρα στο ρολόι του. Ήταν 17:20. Τυχαίο ή όχι, η ουσία είναι πως από τότε δεν έχει ξαναφορέσει το συγκεκριμένο ρολόι. Το έχει -σταματημένο- σε ένα κάδρο που βρίσκεται στο σπίτι του. Να του θυμίζει τι συνέβη την 7η Ιουνίου 1993.

Κάθε φορά που πατούσε στο παρκέ ήταν χαμογελαστός

Παρένθεση. Αυτό που διαφεύγει στους περισσότερους, ή αν προτιμάτε αυτό που αγνοούν, είναι ότι στο κόκκινο Golf που διαλύθηκε το απόγευμα της 7ης Ιουνίου υπήρχε ένα ακόμη άτομο. Μία 23χρονη κοπέλα ονόματι Χαλίλ Εντεμπάλ (κι όχι... Χαλίλ Χένε, ετών 53, όπως την είχαν αναφέρει τα πρώτα ρεπορτάζ), που μόνο κατά τύχη δεν βρέθηκε εκεί. Για την ακρίβεια, ήταν σφοδρή επιθυμία της Κλάρα να είναι κι εκείνη παρούσα στο ταξίδι γιατί... βαριόταν μόνη της. Φοβόταν πως η κούραση του Ντράζεν θα είναι τέτοια που δεν θα έχουν πολλά να πουν. Επομένως το να έχει μαζί, κοντά της, την καλύτερη -τότε- φίλη της, ήταν κάτι σαν λύτρωση για την ίδια.

Η περί ου ο λόγος λοιπόν ήταν το δεύτερο μεγάλο θύμα εκείνου του τροχαίου δυστυχήματος. Ακούγεται σαν το τραγικό της υπόθεσης, αλλά ο άνθρωπος που είχε στα χέρια του το τιμόνι του αυτοκινήτου (βλ. Κλάρα) δεν έπαθε τίποτα σπουδαίο από τη σύγκρουση. Αντίθετα, οι συνεπιβάτες ήταν αυτοί που πλήρωσαν ακριβά την αφέλεια με την οποία οδηγούσε στην εθνική οδό.

Αφού έμεινε στο νοσοκομείο για αρκετούς μήνες, η Εντεμπάλ προσπάθησε να επιστρέψει στην καθημερινότητά της. Όχι πως θα μπορούσε να κάνει ό,τι έκανε και πριν βέβαια, αφού από τη μία είχε χάσει οριστικά το... τρένο της επαγγελματικής καριέρας στο μπάσκετ, από την άλλη είχε απωλέσει τη μνήμη της. Οριστικά!

Το μεγαλύτερο κουσούρι που της άφησε, βλέπετε, το τροχαίο ήταν η απώλεια μνήμης, σε σημείο να μην θυμάται τίποτα από τη ζωή της, μέχρι τη στιγμή του δυστυχήματος. Στα χρόνια που ακολούθησαν, προσπάθησε να ενσωματωθεί ξανά στην κοινωνία, αλλά ήταν εξαιρετικά δύσκολο από τη στιγμή που δεν μπορούσε να δουλέψει γιατί αδυνατούσε να συγκρατεί όσα έβλεπε, άκουγε και μάθαινε καθημερινά.

Γι αυτό και η ίδια θα πει ότι " είμαι εκνευρισμένη γιατί είναι τόσο άδικο αυτό. Τόσο άδικο! Δεν οδηγούσα το αυτοκίνητο, αλλά έπρεπε να περάσω όλα αυτά. Να ζήσω έτσι", πριν προσθέσει ότι " ήμουν διεθνής παίκτρια, έβγαζα καλά λεφτά και ήμουν επαγγελματίας στη χώρα μου. Είναι ντροπή! Εγώ και ο Ντράζεν ήμασταν πολύ νέοι. Όλα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά".

Στην ίδια συνέντευξη (στους New York Times) θα κληθεί να απαντήσει σε ένα θεωρητικό ερώτημα. Παρότι η ερώτηση λοιπόν ξεκινά με το "αν", η ίδια απαντά σα να είναι σίγουρη για την ουσία του πράγματος, η οποία αφορούσε τη ζωή του Ντράζεν δίχως το μπάσκετ. Επεσήμανε ότι " δεν ξέρω πως θα μπορούσε να επιβιώσει. Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να το ελέγξει αυτό", για να σχολιάσει πως " αν δει κανείς το αυτοκίνητο, θα καταλάβει ότι μετά από αυτό δεν θα μπορούσε να παίξει μπάσκετ". Κλείνει η παρένθεση.

Μέσα σε πέντε λεπτά από τη στιγμή που έγινε το δυστύχημα, τα νέα είχαν φτάσει στο Ζάγκρεμπ. Αυτός που μετέδωσε πρώτος τα άσχημα μαντάτα ήταν ένας νεανικός ραδιοφωνικός σταθμός, με τους ακροατές του να σκέφτονται πως οι... πιτσιρικάδες που έκαναν εκπομπή αστειεύονταν. Δυστυχώς όμως, μόνο πλάκα δεν έκαναν. Στις 7:00 το επόμενο πρωί (8/6/1993) η είδηση κάνει τον γύρο του κόσμου, με τον θάνατο του Ντράζεν να γίνεται πρώτο θέμα στο δελτίο ειδήσεων του CNN. Μέσα σε όλα, ο πρόεδρος της Κροατίας, Φράνιο Τούτσμαν ακυρώνει το ταξίδι που είχε προγραμματίσει με προορισμό την Κίνα, για να συναντηθεί με τον ομόλογό του.

Η "Sportske Novosti", κροατική εφημερίδα, κυκλοφορεί με τίτλο "Απίθανο"! Ποιος θα μπορούσε άλλωστε να φανταστεί πως ο "Μότσαρτ" δεν θα... συνέθετε άλλο στο παρκέ; " Κάναμε όνειρα και σχέδια μαζί, για να γιγαντώσουμε τον Παναθηναϊκό. Η μάνα μου με πήρε τηλέφωνο για να μου πει τα νέα. Δεν την πίστευα", θα πει ο Ζέλικο Παβλίσεβιτς, που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στον πάγκο του Παναθηναϊκού.

Αυτός που έμαθε πρώτος τα νέα στην Ελλάδα ηταν ο Λευτέρης Σούμποτιτς. " Το τηλέφωνο μου χτύπησε στις επτά το πρωί. Ήταν ο Βράνκοβιτς από το Ζάγκρεμπ. Με τρεμάμενη φωνή και κλαίγοντας μου είπε ότι ο Ντράζεν είχε σκοτωθεί. Μου είπε ακόμα ότι ο Ντράζεν θα ερχόταν σίγουρα στην Ελλάδα και θα έπαιζε στον Παναθηναϊκό", θα δηλώσει ο "Πίξι" για την ημέρα που τελείωσε πριν καν αρχίσει. Την ημέρα που ουδείς θέλει να θυμάται.

" Ας ζούσε κι ας μην ερχόταν ποτέ στον Παναθηναϊκό", θα δηλώσει λίγες ημέρες μετά τον θάνατό του ο Παύλος Γιαννακόπουλος, ο οποίος μόλις έμαθε τα νέα τηλεφώνησε στον Τάσο Στεφάνου. " Με πήρε τηλέφωνο στο γραφείο μου για να μου πει ότι σκοτώθηκε ο Ντάζεν. Έκλαιγε σαν μωρό παιδί, το θυμάμαι σαν τώρα. Το λέω και ανατριχιάζω", θα πει ο τότε γενικός αρχηγός του Παναθηναϊκού στο Sport24.gr.

Από την άλλη, ο Παναγιώτης Γιαννάκης θα ισχυριστεί ότι " δεν πιστεύαμε ότι ίσχυε η είδηση. Νομίζαμε ότι έγινε κάποιο λάθος στην αναγνώριση του πτώματος. Δεν πιστεύαμε ότι μπορεί αυτό να είναι αλήθεια", για να σχολιάσει εν συνεχεία τη σχέση Ντράζεν - Στόικο:

Ήταν πολύ φίλοι, σαν αδέρφια. Ό,τι και να έχουμε προσπαθήσει να πούμε με τον Στόικο από τότε, δεν το προχωράει. Νιώθει πολύ άβολα. Ακόμα. Είχαν μεγάλη αγάπη ο ένας για τον άλλον. Δεν μπορεί να περιγράψει κανείς αυτά που λέει ο Στόικο ότι έχει κάνει ο Ντράζεν και πόσο τον αγαπούσε

Ο Ζάρκο Πάσπαλι οδηγούσε για το ΣΕΦ, όπου είχε προπόνηση με τον Ολυμπιακό, όταν " κάτι άκουσα το ραδιόφωνο για τον Ντράζεν, αλλά τότε δεν ήξερα καλά ελληνικά. Οπότε δεν κατάλαβα για τι πράγμα ακριβώς μιλούσε ο δημοσιογράφος. Μόλις πήγα στο γήπεδο, μου είπαν για το δυστύχημα. Ήταν μεγάλο σοκ", θα θυμηθεί, πριν προσθέσει ότι " δεν το περίμενα, κανείς δεν το περίμενε. Δεν πιστεύεις ποτέ ότι ένας δικός σου άνθρωπος θα φύγει με τέτοιον τρόπο, τόσο γρήγορα".

" Το μπάσκετ έχασε έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους του", θα πει ο Παναγιώτης Γιαννάκης. " Ο Ντράζεν ήταν ένας παίκτης που έδινε ιδιαίτερη χαρά στο παιχνίδι, ιδιαίτερη ομορφιά. Έκανε τον κόσμο να αγαπάει το άθλημα περισσότερο. Μπορεί στην αρχή της καριέρας του να ήταν ένα ιδιόρρυθμο παιδί, που ήθελε να προκαλεί τον αντίπαλο, αλλά με την πάροδο του χρόνου το μετέτρεψε σε σεβασμό", κατέληξε, με τον Ζάρκο Πάσπαλι να γράφει τον ιδανικό επίλογο στην ιστορία του "Μότσαρτ": " Το μπάσκετ έχασε έναν δικό του άνθρωπο"!

Γιατί έτσι ήταν! Στις 17:20 το απόγευμα της 7ης Ιουνίου 1993, στον Autobahn με κατεύθυνση το Μόναχο, άφησε την τελευταία του πνοή ο άνθρωπος που τον έμαθαν όλοι με το μικρό του όνομα. Το μεγαλύτερο "what if" του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Ξέρετε πολλούς παίκτες που -ακόμη και μετά θάνατον- προσφωνούνται με το μικρό τους όνομα;