Usain Bolt: Ένα παιδί μετράει τ' άστρα

Ο Usain Bolt έθεσε νέα δεδομένα στον παγκόσμιο στίβο, όταν για μια δεκαετία έγινε... η ψυχή του. Ο τύπος που όλοι ήθελαν να δουν. Αυτός στον οποίον υποκλίθηκαν όλοι. Ο Θανάσης Κρεκούκιας έκανε μια υπόκλιση το βράδυ της τελευταίας -ατομικής- παράστασης. Την πρώτη (υπόκλιση), την έκανε ο Justin Gatlin, πριν καν πανηγυρίσει τη νίκη του στα 100 μέτρα του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος που διεξάγεται στο Λονδίνο.

Ο Τζαμαϊκανός θρύλος φρόντισε να ενημερώσει λίγα λεπτά αργότερα, πως δεν μετανιώνει για τίποτα, ενώ είπε τα καλύτερα για τον Christian Coleman που όπως διάβασες το Σάββατο 5/8, είναι "Bolt in the making". Σήμερα θα διαβάσεις για τα παιδικά χρόνια αυτού του τεράστιου αθλητή, που ασχολήθηκε με τα σπριντ... χάριν ενός στοιχήματος και που στο μυαλό του είχε να κάνει καριέρα στο cricket. Ή το ποδόσφαιρο.

Τον Φεβρουάριο του 2009, η Guardian είχε την ιδέα να μιλήσει μεν, με τον Bolt, αλλά τη συνέντευξη να την κάνει αθλητής. Επελέγη ο Rio Ferdinand και το αποτέλεσμα το λες και εξόχως ενδιαφέρον. Γιατί ο εκ των καλύτερων ποδοσφαιριστών που "έβγαλε" ποτέ η Αγγλία φρόντισε ώστε να μάθουμε πράγματα που έως τότε ήταν άγνωστα για την "lighting strike" -ή αν προτιμάς την "αστραπή".

Η πρώτη ερώτηση του Ferdinand αφορούσε τη γενέτειρα του Bolt, το Sherwood Content, το οποίο συγκροτούν δυο χωριά (το Sherwood και το Content) και βρίσκεται στη συνοικία Trelawny -όπως βλέπεις τη Τζαμάικα, βορειοδυτικά. Εκεί ζει ο "πιο γρήγορος άνθρωπος που πάτησε ποτέ το πόδι του στη γη" και "η γηραιότερη γυναίκα του πλανήτη". Τίτλος που απένειμε το Guinness Book of World Record, στη Violet Brown, όταν "έκλεισε" τα 117 (γεννήθηκε στις 10/3 του 1990).

Για την ιστορία, έως τα 115 περπατούσε χωρίς βοήθεια και διάβαζε χωρίς γυαλιά. Πέραν όμως, της κ. Brown, πρέπει να σου πω ότι στην περιοχή ζουν πολλοί ακόμα που έχουν ξεπεράσει τα 100. Καταλαβαίνεις λοιπόν, σε τι ευλογημένο τόπο γεννήθηκε ο Bolt. Είναι αλήθεια, τόσο ευλογημένος -τον ρώτησε ο Ferdinand; "Ήταν ήρεμα. Δεν υπήρχαν πολλοί κάτοικοι, αλλά υπήρχε άπλετος χώρος για να αθλούμαστε. Στους δρόμους παίζαμε από ποδόσφαιρο έως cricket. Μπορώ να πω ότι διασκέδασα πολύ ως παιδί".

Οι γονείς του. Credit: AP Photo/Frank Augstein

O Wellesley και η Jennifer Bolt ετοιμάζονταν να υποδεχθούν τον πρωτότοκο Usain St Leo Bolt, μέσα στο καλοκαίρι του 1986. Παρένθεση: ο Wellesley είχε δυο ακόμα παιδιά, από δυο διαφορετικές γυναίκες. Ο Usain ήταν το lucky number 3. Περίμεναν, περίμεναν και πριν το... πάντα περίμεναν, έκανε την εμφάνιση του στις 21 Αυγούστου -δέκα ημέρες μετά την προγραμματισμένη ημέρα άφιξης. Ήταν 4.300 γρ. "Η αλήθεια είναι πως καθυστέρησε λίγο να εμφανιστεί και μάλλον αυτή ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που ήταν αργός" είχε πει η μητέρα του στο Al Jazeera, πέρυσι, πριν προσθέσει "βέβαια, πρέπει να σας πω ότι στις τρεις εβδομάδες άρχισε να σπρώχνει. Τόσο δυνατός ήταν. Θα σας πω και ένα παράδειγμα: μια μέρα τον άφησα στο κρεβάτι και όταν επέστρεψα στο δωμάτιο είχε φτάσει στην άκρη. Ήταν έτοιμος να πέσει. Σκέφτηκα "μα τι μωρό είναι αυτό;".

Στα 10 νίκησε τους γονείς του

Και οι δυο γονείς έτρεχαν, όχι για χόμπι, αλλά γιατί ασχολούνταν με τον αθλητισμό. Ο μικρός τους ακολουθούσε. Όταν έφτασε τα 10, τους πέρασε. Στα 12... δεν τους έβλεπε. Τότε ήταν που όλοι μαζί αποφάσισαν πως θα έπρεπε να αφοσιωθεί στις ταχύτητες. Δηλαδή, θα έπρεπε να εγκαταλείψει όλα τα άλλα... που δεν ήταν λίγα. Για να καταλάβεις, ο Wellesley έχει ομολογήσει ότι "είχε τέτοια ενέργεια που κάποια στιγμή τον πήγα στο γιατρό, γιατί πίστευα πως έχει κάποιο πρόβλημα". Δεν είχε. Ο ειδικός πρότεινε να τον βάλουν να ασχολείται με διάφορα σπορ. Αυτό και έγινε και έπαιζε ποδόσφαιρο ("από παιδί ήμουν φαν της Μanchester United και αγωνιζόμουν στο τέρμα και ως αμυντικός μέσος. Ουδέποτε με έβαλαν στην επίθεση") και cricket, πέραν των όσων έκανε στο ταρτάν. Cricket έπαιζε με τον ετεροθαλή -κατά 8 μήνες μικρότερο- αδελφό του, Sadiki, ο οποίος συνέχισε να περπατά σε αυτόν τον δρόμο και έγινε παίκτης του σπορ. Το αυτό μπορούσε να συμβεί και στον Usain, αν ο κόουτς του cricket στο σχολείο του δεν παρατηρούσε την ταχύτητα και δεν του πρότεινε να... κάνει στροφή στα σπριντ. Πάρε μια γεύση από τον Bolt, ως παίκτη cricket.

Η Jennifer επισήμανε πως ως μητέρα "φρόντισα και για κάτι ακόμα: στην περιοχή μας καλλιεργούμε κυρίως, γλυκοπατάτες και ναι, ο Usain έτρωγε πολλές από δαύτες. Δεν ξέρω να σας πω αν αυτό είναι το μυστικό του. Ξέρω ότι δεν του έκαναν κακό". Και αν τυχόν ξεχνούσε το κολατσιό στο σπίτι, δεν είχε το παραμικρό πρόβλημα: "Έφευγε από το σχολείο τρέχοντας για το σπίτι, το έπαιρνε και επέστρεφε", χωρίς κανείς να προλάβει να αντιληφθεί την απουσία του.

Στα 12 συνέβησαν τρία πράγματα που εν πολλοίς, προσδιόρισαν την εξέλιξη της ιστορίας. Κατ' αρχάς, έβαλε ένα στοίχημα, με φίλο του για το ποιος είναι πιο γρήγορος στο τρέξιμο. Ο αιδεσιμότατος Nugent άκουσε τη συζήτηση και είπε να... της βάλει λίγο αλάτι: ενημέρωσε πως θα κερνούσε ένα γεύμα το νικητή. Τα παιδιά δέχθηκαν την πρόκληση και ο Bolt ήταν αυτός που έφαγε. Αυτός που κέρασε του είπε "εφόσον κέρδισες τον Ricardo, μπορείς να κερδίσεις τους πάντες". Για κάποιο λόγο, εκείνη την ώρα σκέφτηκε πως ο αιδεσιμότατος έχει δίκιο.

Οι εκπληξούλες του πατέρα του

Στην ίδια ηλικία εμφανίστηκε και το William Knibb high school (αυτό που είχε στα θρανία του και τον Michael Green) να του προσφέρει υποτροφία. Υπήρχε ένα θέμα: ήταν 12 χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του. "Η ημέρα μου ξεκινούσε από τις 5.30 το πρωί, αφού έπρεπε να τον πάω στην ώρα του, στο σχολείο", εξήγησε ο πατήρ Bolt, πριν τονίσει "δεν δεχόμουν ούτε για αστείο να καθυστερήσει". Δεν είπε πως για να είναι βέβαιος ότι ο γιος του είναι τύπος και υπογραμμός έκανε surprises: εμφανιζόταν όταν δεν τον περίμενε ο Usain και παρακολουθούσε μια προπόνηση.

"Τον πρώτο καιρό έκανε κοπάνες, ώστε να ακολουθήσει τους φίλους του σε κατάστημα, στο οποίο έπαιζαν video games. Του είχα εξηγήσει πως "είναι δύσκολο να βρίσκουμε χρήματα για να σε στέλνουμε στο σχολείο. Μην το "πετάς". Δεν του άρεσε. Τώρα λέει πως είμαι ο καλύτερος πατέρας", μολονότι δεν τον ακολουθούσε όπου αγωνιζόταν "γιατί δεν μου αρέσουν τα αεροπλάνα. Αυτό δεν σημαίνει πως απολαμβάνω τους αγώνες του γιου μου. Τουναντίον, στις μεγάλες διοργανώσεις έχω τεράστιο άγχος. Η καρδιά μου χτυπά σαν τρελή. Παλαιότερα, συνήθιζα... να τον ενημερώνω και εκείνος να με καλμάρει. Μου έλεγε "μην ανησυχείς πατέρα, θα κερδίσω αυτό το χρυσό για εσένα".

Από μικρός ήταν πολύ υπάκουος

Πίσω στο 1998 "άρχισε να παίρνει μέρος στους σχολικούς αγώνες και τερμάτιζε πάντα πρώτος, με άνεση" συνέχισε η μητέρα του, "το 2001 πήρε το πρώτο του μετάλλιο, σε μεγάλη διοργάνωση και από εκείνο το σημείο ξέραμε πως στις ταχύτητες είναι το μέλλον του. Ήταν ξεκάθαρο πως είχε ταλέντο". Ως μάνα, δεν παράλειψε να πει πως η καλύτερη ποιότητα του παιδιού της ήταν πως "από πολύ μικρός ήταν υπάκουος. Έκανε λίγες, μικρές αταξίες, αλλά πάντα μας άκουγε".

Γεγονός που επιβεβαίωσε και ο ίδιος, προσθέτοντας "ήταν πάρα πολύ αυστηροί και η ημέρα μου είχε πολύ διάβασμα". O πατέρας του διατηρεί ακόμα το κρεοπωλείο που είχε ανοίξει όταν απολύθηκε από την εταιρία παραγωγής καφέ, στην οποία εργαζόταν επί δεκαετίες. "Να σου πω κάτι; Δεν είναι ότι έχουμε πια, ανάγκη, αλλά αυτό το μαγαζί με βοηθά στο να μην τεμπελιάζω. Έχω κάτι να ασχολούμαι. Επιπροσθέτως, είμαστε υπερήφανοι ως γονείς του Usain, αλλά δεν πιστεύουμε ότι είναι λογικό για εμάς να συμπεριφερόμαστε... ως ανώτεροι από τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας. Για αυτό και τα τελευταία χρόνια, προσφέρω τα περισσότερα από τα προϊόντα του καταστήματος σε όσους έχουν ανάγκη".

Η ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΦΑΡΣΕΣ

Για να ολοκληρώσω με την καθημερινότητα που είχε ο Bolt ως παιδί, πρέπει να σου πω άλλα δυο πράγματα: α) έχει σκολίωση. Για την ακρίβεια, μια ανωμαλία στην καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης. Τα πρώτα χρόνια, αυτό το στοιχείο εμπόδισε την πρόοδο του. Η λύση δόθηκε από τον coach Mills, για τον οποίον θα μάθεις αργότερα. Προς το παρόν κράτα ότι φρόντισε να του βρει ανθρώπους να τον βοηθήσουν, ώστε το ελάττωμα να γίνει προτέρημα. β) είχε "βγάλει" όνομα ως το πειραχτήρι της παρέας. Κάθε μέρα έκανε πλάκες, όχι μόνο στους φίλους, αλλά και στους συναθλητές, ώσπου τον έπεισαν πως έτσι δουλίτσα δεν θα γινόταν "και έμαθα να γίνομαι η σοβαρότερη εκδοχή του εαυτού μου, κάθε φορά που πατούσα το πόδι μου στον στίβο".

Credit: AP Photo/Anja Niedringhaus

Στα 15 κυκλοφορούσε ήδη ως ό,τι καλύτερο υπήρχε στην ηλικία του. Είχε ήδη συμμετοχή στο IAFF World Youth Championship του 2001, στην Ουγγαρία. 'Ετρεξε στα 200μ, έκανε νέο ατομικό ρεκόρ (21.73), αλλά δεν αρκούσε για να μπει στους τελικούς. Εκεί που έγινε γνωστός παγκοσμίως ήταν στο Παγκόσμιο Εφήβων του 2002, στο Kingston. Πριν βγει στο στάδιο, λύγισε υπό την πίεση και ξέσπασε σε κλάματα. "Πήγα κοντά του, του μίλησα για ώρα και του είπα να κοιτάξει να το διασκεδάσει και ό,τι γίνει. Αρκεί να είναι σίγουρος πως έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε. Μου απάντησε "εντάξει μαμά, θα κάνω ό,τι μπορώ". Ναι, πήρε το χρυσό στα 200μ. (20.61'') και έγινε ο νεαρότερος σε ηλικία πρωταθλητής, στην ιστορία των Παγκοσμίων πρωταθλημάτων εφήβων.

Fun fact: είχε τόσο άγχος που είχε φορέσει ανάποδα τα παπούτσια του. Εκείνη την ημέρα αποφάσισε πως δεν θα επέτρεπε σε κανέναν και τίποτα να του "πειράξει" ποτέ άλλοτε το μυαλό, πριν έναν αγώνα. Τώρα καταλαβαίνεις γιατί το 2008, στους Ολυμπιακούς του Πεκίνου, κατάφερε να κάνει ρεκόρ (9.69), με λυμένα κορδόνια.

Παρεμπιπτόντως, ήταν ήδη 1.95. Στην επιστροφή είχε στις αποσκευές του και άλλα δυο μετάλλια: τα ασημένια και στις δυο σκυταλοδρομίες των σπριντ. Έκανε και ένα εθνικό ρεκόρ. Η IAAF τον βράβευσε ως "ανερχόμενο αστέρι", ακολούθησε πλήθος άλλων τίτλων και το 2004 έγινε επαγγελματίας. Έκτοτε, σε κάθε διοργάνωση που μετείχε στο σπίτι του "στηνόταν" πάρτι. "Περισσότεροι από 100 άνθρωποι από την κοινότητα έρχονταν να δούμε μαζί τους αγώνες, με σημαίες, με ντραμς. Γινόταν χαμός" λέει ο Wellesley, "αλλά να σας πω κάτι; Αυτές οι στιγμές ήταν ιδιαίτερες και το να βλέπεις έναν Τζαμαϊκανό να φτάνει τόσο ψηλά, ήταν μοναδικό. Πόσω μάλλον, αν ήσουν ο πατέρας αυτού του Τζαμαϊκανού. Δεν περίμενα πως θα "σπάσει" ποτέ παγκόσμιο ρεκόρ. Το έκανε όμως, πολλάκις και είμαι υπερήφανος".

Mε τον Mills. Credit: AP Photo/Bryan Cummings

Άπαξ και τελείωσε το σχολείο, δέχθηκε ων ουκ έστι αριθμό υποτροφιών από αμερικανικά κολέγια. Είπε σε όλα "όχι". Προτίμησε να μείνει στην Τζαμάικα, όπου ένιωθε τη ζεστασιά του καιρού και του κόσμου. Ένιωθε οικεία. Ως προς αυτό, τον βοήθησε και ο Glen Mills, ο προπονητής της ολυμπιακής ομάδας των Τζαμαϊκανών, ο οποίος ήταν γνωστός για την προσοχή στη λεπτομέρεια και την τεχνική κατάρτιση. Ήταν αυτός που αποδόμησε τον Bolt και τον "έφτιαξε" από την αρχή, όπως αποκτούσε το καλύτερο δυνατό στιλ, βάσει του ταλέντου και των ικανοτήτων του. Ήταν εκείνος που τον έπεισε πως είχε ό,τι χρειάζεται για να κάνει θραύση, αρκεί να είχε αυτοσυγκέντρωση και πειθαρχία.

Στην αρχή τα αποτελέσματα δεν ήταν τα ιδεατά -γιατί υπήρξαν ημέρες που ο Bolt δεν "άντεχε" το πρόγραμμα. Στα 18 ήλθε και ο τραυματισμός που τον έστειλε σπίτι, αντί για τον τελικό στο Helsinki, αλλά ο Mills βρήκε τον τρόπο να τον πείσει πως άξιζε να συνεχίσει. Τα αποτελέσματα της σκληρής δουλειάς ήλθαν πριν συμπληρώσει τα 20. Έγινε ο πρώτος έφηβος που διένυσε τα 200, σε χρόνο μικρότερο των 20'' (19.93, στους CARIFTA Games, στις Bermuda), αλλά στους Αγώνες της Αθήνας περιορίστηκε στον πρώτο γύρο των 200μ. (21.05''), λόγω τραυματισμού στο πόδι. Τον ξεπέρασε.

Με ρωτούν πώς τα κατάφερα. Είναι απλό

Όταν ο Ferdinand σχολίασε πως "η περιοχή σου είναι γνωστή ως "παραγωγός σπρίντερ. Έχει "βγάλει" τη Veronica Campbell, τον Michael Frater. Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος;" εκείνος εξήγησε "ο στίβος ήταν και παραμένει τεράστια υπόθεση στη γενέτειρα μου. Και οι περισσότεροι κάτοικοι του Trelawny είναι γρήγοροι. Πρέπει όμως, να είσαι αποφασισμένος και να αφοσιωθείς για να διακριθείς. Μόνο έτσι θα ζήσεις ό,τι επιθυμείς. Μπορώ να πω ότι δούλεψα πάρα πολύ σκληρά επί σειρά ετών. Είχα τραυματισμούς, είχα προβλήματα, αλλά ποτέ δεν σταμάτησα την προσπάθεια. Οπότε αν με ρωτάς "πώς τα κατάφερες;" Είναι απλό. Θα σου πω: μέσω της σκληρής δουλειάς και της αφοσίωσης".

Το πρώτο του ίνδαλμα ήταν ο Michael Johnson "και έφτασες στο σημείο να του "πάρεις" το ρεκόρ" σχολίασε ο Ferdinand, πριν καταλήξει στο "δεν φάνηκε ιδιαίτερα χαρούμενος, στις δηλώσεις που έκανε στην τηλεόραση, μετά την επιτυχία σου". Ο Bolt γέλασε και ομολόγησε ότι "ναι, δεν ήταν πολύ χαρούμενος". Η συνήθεια του να πανηγυρίσει με αυτόν τον τρόπο (δες λίγο) δεν ήταν τυχαία.

Credit:AP Photo/Matt Dunham

Παρέπεμπε στις ρίζες του. Ή τουλάχιστον αυτό είχε να πει ο πατέρας του. Tι αποκάλυψε ο Wellesley; "Όλες οι πόζες που παίρνει, όλες οι κινήσεις που κάνει και έχουν γίνει διάσημες, είναι από εμένα", είπε χαρακτηριστικά, με την Jennifer να προσθέτει "όταν είναι σπίτι κάνει πλάκες όλη μέρα. Σας διαβεβαιώ πως όσα χρόνια και αν πέρασαν, όσα μετάλλια και αν κατέκτησε, ο χαρακτήρας του έμεινε ο ίδιος".

Ο Ferdinand είχε ολοκληρώσει τη συζήτηση που είχε με τον Bolt το 2009 με τον εξής τρόπο: "Πού θα ζήσεις όταν ολοκληρώσεις την καριέρα σου; Θα γυρίσεις στην Τζαμάικα ή θα πας στην Αμερική; Ή θα έλθεις στο Manchester όπου εδρεύει η ομάδα σου;". Ο Bolt απάντησε "δεν μπορώ να ζήσω εκτός Jamaica. Για αυτό και δεν έκανα πουθενά αλλού προπονήσεις. Μπορώ να είμαι μακριά της για λίγο καιρό, αλλά θέλω πάντα να επιστρέφω. Περνάω ωραία, έχει καλό καιρό. Θα μείνω εκεί". Ειρήσθω εν παρόδω, έχει βοηθήσει με δεκάδες τρόπους και την κοινότητα του -κυρίως τα παιδιά αυτής-, ενώ έχει μετάσχει σε δεκάδες φιλανθρωπικές ενέργειες που αφορούν παιδιά.

Οι πλάτες του μπορούν να σηκώσουν τα πάντα

Ρώτησαν τη μητέρα του πώς πιστεύει ότι θα ανταποκριθεί ο Bolt στη νέα ζωή που δεν θα 'χει τρέξιμο. "Δεν νομίζω ότι θα στενοχωρηθεί. Περισσότερο πιστεύω πως θα είναι χαρούμενος, γιατί πάντα ήθελε να ζήσει μια νορμάλ ζωή. Επί χρόνια, όπου και αν πήγαινε τον ακολουθούσε πλήθος κόσμου. Δεν μπορούσε να απολαύσει το παραμικρό. Δεν ήθελαν να του κάνουν κακό, αλλά ήθελαν να τον έχουν από κοντά. Περίμενα πως θα φτάσει εκεί όπου έφτασε, γιατί είναι πολύ ανταγωνιστικός τύπος. Πάντα μου έλεγε ότι δεν του αρέσει να χάνει". Ο πατέρας του κατέληξε στο ότι "είναι ένας από τους μεγαλύτερους αθλητές της ιστορίας, αλλά πρωτίστως είναι ένας δυνατός άνθρωπος. Έχει μεγάλες πλάτες, μπορεί να σηκώσει τα πάντα σε αυτές".