Ευλογία ή κατάρα;
Ο Αντώνης Καρπετόπουλος γράφει για τον πακτωλό χρημάτων που δίνει απλόχερα η UEFA στις ομάδες και τους κινδύνους που διατρέχουν αν δεν τα ξοδέψουν σωστά.
Το 2007 ο Πλατινί έλεγε ότι πρέπει να περιοριστούν οι ομάδες που παίρνουν μέρος στο Τσάμπιονς λιγκ και να σταματήσουν να παίζουν στους ομίλους τρεις ή τέσσερις ομάδες από την ίδια χώρα.
Φυσικά όταν ο Γάλλος εκλέχτηκε άλλαξε γραμμή κι απλά ζήτησε μια μεταβολή στο σύστημα διεξαγωγής, ώστε να δυσκολέψει λίγο η παρουσία στους ομίλους του Τσάμπιονς λιγκ των ομάδων που έχουν δικαίωμα συμμετοχής σε αυτό, ενώ έχουν τερματίσει τρίτες ή τέταρτες στα μεγάλα πρωταθλήματα που παίρνουν μέρος (στο αγγλικό, το ισπανικό, το ιταλικό, το γερμανικό κτλ).
Η αλλαγή αυτή όμως, πιο πολύ και από τη συμμετοχή στους ομίλους αυτών των ομάδων, δυσκόλεψε τη συμμετοχή στους ομίλους των δευτεραθλητών των μικρότερων πρωταθλημάτων, όπωςείναι το δικό μας.
Αυτό μεγάλωσε de facto τη διαφορά εσόδων μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου σε μια σειρά από χώρες. Ετσι σήμερα πολλοί ισχυρίζονται ότι τα χρήματα αυτά νοθεύουν τον ανταγωνισμό στα εθνικά πρωταθλήματα και εν τέλει είναι πρόβλημα. Υπάρχει μια βάση σε αυτή την παρατήρηση, αλλά υπάρχουν και αρκετές ενστάσεις.
Η πριμοδότηση αφορά το θεσμό
Η πριμοδότηση των ομάδων που παίζουν στο Τσάμπιονς λιγκ γίνεται από την UEFA γιατί όποιος σε αυτό αγωνίζεται πρέπει να παρουσιάζεται με μια ομάδα αντάξια των απαιτήσεων της διοργάνωσης. Αν αυτή η πριμοδότηση δεν υπήρχε, η διαφορά των ομάδων που προέρχονται από τα μεγάλα πρωταθλήματα της Δυτικής Ευρώπης με τις άλλες ομάδες θα ήταν χαώδης.
Οι μεγάλες ευρωπαϊκές ομάδες έχουν εξασφαλισμένα έσοδα από τα τηλεοπτικά συμβόλαια των εθνικών τους πρωταθλημάτων: τα χρήματα που παίρνουν από το Τσάμπιονς λιγκ δεν είναι ευκαταφρόνητα,αλλά δεν είναι και αυτά στα οποία βασίζονται. Η πριμοδότηση γίνεται για να μπορούν να σταθούν επάξια στη φάση των ομίλων οι μικρότεροι που σε αυτή θα βρουν μέρος υποχρεωτικά.
Τα τρία ενδεχόμενα
Η ιστορία της διοργάνωσης έχει δείξει ότι μέχρι τώρα ότι υπάρχουν τα εξής δεδομένα:
Α) Αν μια ομάδα πάρει 30 εκατ ευρώ από τη συμμετοχή της στο Τσάμπιονς λιγκ και κατεβεί να παίξει με μια ομάδα που κοστίζει 5 εκατ θα εξευτελιστεί – αν εξευτελιστεί δύσκολα θα κερδίσει και το πρωτάθλημα: θα της μείνουν απλά 25 εκατ ευρώ στο ταμείο για να δυναμώσει την επόμενη χρονιά, αν θελήσει να τα επενδύσει. Στο Τσάμπιονς λιγκ έχουν εμφανιστεί ομάδες όπως η Νόρτζελαντ, η Κλουζ, η Αρτμέντια παλιότερα, η Μπράγκα κτλ: πήραν τα χρήματα, δεν τα επένδυσαν, δεν ξαναέπαιξαν ποτέ.
Β) Αν κάποιος που παίρνει αυτά τα χρήματα φτιάξει μια ομάδα με μπάτζετ 25-30 εκατ ευρώ για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής διοργάνωσης, μπορεί όντως να ξεφύγει στο εθνικό πρωτάθλημα, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση πως όποιος τον ακολουθεί δεν βάζει ευρώ για την ενίσχυση της ομάδας του. Αν ο πρωταθλητής μιας χώρας παίρνει 30 εκατ για τη συμμετοχή του στο Τσάμπιονς λιγκ, ο δευτεραθλητής και όποιος άλλος τον κυνηγάει στο πρωτάθλημα παίρνει 10 από τη συμμετοχή του στο Γιουρόπα λιγκ, αν σε αυτό εμφανιστεί στοιχειωδώςσοβαρός – τα νούμερα είναι ενδεικτικά.
Αν αυτός, που κυνηγάει τον πρώτο, κάνει μια μικρή αύξηση του μπάτζετ του μπορεί να είναι ανταγωνιστικότατος (και μελλοντικός πρωταθλητής) για ένα λόγο: γιατί το Τσάμπιονς λιγκ επιβάλει για ένα δίμηνο σε όποιον συμμετέχει ένα ξόδεμα ενέργειας τρομακτικό. Αυτό έχει συμβεί σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Δανία, η Αυστρία, η Τσεχία ακόμα και η Κύπρος: οι πρωταθλήτριες ομάδες που προέρχονται από αυτές τις χώρες και στο Τσάμπιονς λιγκ συμμετείχαν, δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από τις διώκτριές τουςστα εθνικά πρωταθλήματα γιατί δεν άντεξαν το βάρος της διοργάνωσης – ακόμα κι αν κάποια χρήματα για ενίσχυση τα ξόδεψαν.
Γ) Υπάρχει και η τρίτη πιθανότητα: να ανεβάσεις το μπάτζετ σου χρησιμοποιώντας ως βάση τα χρήματα του Τσάμπιονς λιγκ και να φτιάξεις μια ομάδα της τάξης των 45- 50 (ας πούμε) εκατομμυρίων ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση διατρέχεις δυο κινδύνους. Ο πρώτος είναι ότι μια τέτοια ομάδα έχει σημαντικές πιθανότητες να διακριθεί στην Ευρώπη, αλλά αν διακριθεί είναι δύσκολο, μετά από μια καλή χρονιά, να κρατήσει τους καλούς παίκτες της: όλοι θα χουν προτάσεις σοβαρότατες. Αν φύγουν, η αντικατάστασή τους δεν είναι εύκολη υπόθεση και δείτετι συνέβη με τον Ολυμπιακό φέτος: αν ο ΠΑΟ ή ο ΠΑΟΚ εμφανίζονταν με ομάδες ανταγωνιστικότερες μπορεί να κέρδιζαν το πρωτάθλημα.
Οι δυσκολίες του Ολυμπιακού, παρά το μεγάλο του μπάτζετ, δεν ήταν παράξενες: η συνοχή δεν αγοράζεται -αντίστοιχα προβλήματα είχαν ομάδες συνηθισμένες στο να πουλάνε, όπως ο Αγιαξ, η Λιόν, η Πόρτο, καθώς δεν είναι ποτέ εύκολο να ξαναχτίσεις μια καλή ομάδα. Από την άλλη, αν μια ομάδα δεν πουλήσει και κρατήσει τους παίκτες, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα υποχρεωθεί να τους κάνει τόσο μεγάλα συμβόλαια, ώστε θα διαλύσει τον όποιο οικονομικό προγραμματισμό της με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται.
Ο Ολυμπιακός επί Κόκκαλη είχε μια συνεχή παρουσία στο Τσάμπιονς λιγκ, αλλά το 2009 βρέθηκε με ένα χρέος τεράστιο: το ότι είχε μείνεικαι εκτός Ευρώπης τον οδηγούσε σε μαρασμό δεκαετίας! Ο ΠΑΟ, επί πολυμετοχικότητας, παρόλο που έβαλε στο ταμείο του δυο χρόνια πάνω από 50 εκατ ευρώ από το Τσάμπιονς λιγκ, την τρίτη χρονιά κινδύνεψε με χρεοκοπία, όταν έμεινε εκτός ευρωπαϊκών διοργανώσεων και την επόμενη δεν πήρε πιστοποιητικό συμμετοχής στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για συσσωρευμένα χρέη.
Παγίδα επικίνδυνη
Τα χρήματα που δίνει η UEFA είναι μεν πολλά, είναι όμως και μια τεράστια παγίδα, γιατί αν μια χρονιά δεν τα βάλεις στο ταμείο σου μπορεί να καταστραφείς, έτσι και δεν τα έχεις επενδύσει σωστά. Ο Ολυμπιακός επί Κόκκαλη έδινε όλα τα χρήματα που έπαιρνε από το Τσάμπιονς λιγκ για μια τετραετία για πέντε - έξι συμβόλαια. Το 1997 ο Τζόρτζεβιτς έπαιρνε 80 χιλιάδες ευρώ το χρόνο: δέκα χρόνια αργότερα πάνω από 3 εκατ ευρώ- ήταν πιο έμπειρος παίκτης και αρχηγός, αλλά δεν είχε γίνει τριάντα φορές καλύτερος!
Ο ΠΑΟ τη διετία 2009 και 2010, παρότι εκτόςαπό τα λεφτά της UEFA έκανε και γενναίες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, έχτισε πύργους στην άμμο, πετώντας λεφτά σε παίκτες όπως ο Ροντρίγκο Σόουζα, ο Μελίσσης, ο Μουν κτλ. Ακριβώς επειδή δεν σεβάστηκε τους ισολογισμούς του, όταν σταμάτησαν και οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, οι αποκλεισμοί από την Οντένσε και την Μακάμπι τον κατέστρεψαν: ο Αλαφούζος ακόμα αυτούς πληρώνει.
Το Τσάμπιονς λιγκ μοιράζει πολλά χρήματα, αλλά το μυστικό για τις ομάδες είναι να ξέρουν πως αυτά να τα διαχειρίζονται. Η ΑΕΚ το 2006, χάρη στα τότε περίπου 18 εκατ ευρώ του Τσάμπιονς λιγκ που έβαλε στο ταμείο της, σχεδόν καθάρισε τα χρέη της: ο Νικολαϊδης έβγαλε ανακοίνωση με την οποία ευχαρίστησε τους παίκτες γιατί είχαν «ξεχρεώσει», χάρη και στην υπαγωγή στο άρθρο 44, την εταιρία. Εξι χρόνια μετά φαλίρισε…