Να θυμάται τις αξίες του…
Ο Αντώνης Καρπετόπουλος γράφει για τα 90 χρόνια του Ολυμπιακού, την αγάπη του κόσμου για τις κούπες και αναρωτιέται πως γίνεται ένας φίλος του Ολυμπιακού να βαριέται τις πρωτιές.
Ο Ολυμπιακός γιόρτασε χθες τα γενέθλια του: έγινε πλέον 90 ετών. Μια σειρά από συμπτώσεις έφερε έτσι τα πράγματα, ώστε την επόμενη των γενεθλίων του να δίνει ένα ματς κόντρα στην ΑΕΚ για το κύπελλο Ελλάδος: με την κακή του απόδοση στο πρώτο παιγνίδι έκανε το αποψινό του πολύ δύσκολο.
Εχει το αποψινό ματς κάποια σχέση με τα γενέθλια του; Επειδή η ζωή είναι ένα σήριαλ με αυτοτελή επεισόδια όλα έχουν σχέση.
Ονειρα, ευχές και ευκαιρίες
Διάβασα διάφορες ευχές για τα γενέθλια του Ολυμπιακού – ευχές από σημαντικούς αθλητές και παράγοντες του συλλόγου, αλλά και από απλούς οπαδούς. Δεν μου κανε εντύπωση πως οι πιο πολλοί εύχονται στην ποδοσφαιρική ομάδα του συλλόγου μια ευρωπαϊκή επιτυχία: άλλωστε εδώ και κάποια χρόνια το «όνειρο τρελό» είναι, όπως οι οπαδοί τραγουδάνε, «ο Θρύλος να σηκώσει το ευρωπαϊκό».
Λογικό είναι σε γενέθλια οι ευχές να έχουν να κάνουν με όνειρα. Μόνο που οι σημαντικές ημερομηνίες δεν προσφέρονται μόνο για ευχές, αλλά και για ανασκόπηση και αυτοκριτική. Τα γενέθλια του Ολυμπιακού είναι μια ωραία ευκαιρία και για να θυμηθούμε ποιος είναι ο Ολυμπιακός, γιατί υπάρχει, ποιες είναι οι αξίες που παραδοσιακά πρεσβεύει, που χρωστά την τεράστια δημοφιλία του.
Οικουμενική υπόθεση
Ο Ολυμπιακός ιδρύθηκε ως σύνδεσμος φιλάθλων Πειραιά και ως τέτοιος αγαπήθηκε. Ο Πειραιάς, στις αρχές του αιώνα, ήταν το σύμβολο μιας Ελλάδας που μεγάλωνε: ήταν το λιμάνι - σύνδεσμος με την Ευρώπη, η πύλη προς το μέλλον. Η επιλογή του ονόματος «Ολυμπιακός» έγινε για να φανεί ότι ο νέος σύλλογος διεκδικεί ένα χαρακτήρα οικουμενικό: ο σύλλογος έπρεπε να μεγαλώσει με την αγάπη όλων, όσων σέβονταν το ολυμπιακό ιδεώδες και την ίδια στιγμή έπρεπε να είναι «σύνδεσμος φιλάθλων», δηλαδή μια μεγάλη παρέα δεμένη σε μια ιδέα οικουμενική.
Αυτό το χαρακτηριστικό επέβαλε στον Ολυμπιακό την δημιουργία και τη διατήρηση πολλών αγωνιστικών τμημάτων: δεν ήταν μια ποδοσφαιρική ομάδα, αλλά ένας οργανισμός τεράστιου μεγέθους.
Ιστορίες πάθους και υπερβολής
Χρωστάει σε αυτό του το χαρακτηριστικό την δημοφιλία του; Όχι ακριβώς. Σύλλογοι με πολλά τμήματα υπήρξαν πολλοί – αντίθετα με αυτό που συνέβαινε στην Δυτική Ευρώπη όπου δημιουργούνταν τον ίδιο καιρό αμιγώς ποδοσφαιρικές ομάδες, εδώ αυτό δεν συνηθίζονταν. Αν ιστορικά κάτι ξεχώρισε τον Ολυμπιακό από τα υπόλοιπα μεγάλα σωματεία της χώρας, αυτό είναι η αγάπη του συλλόγου για τις πρωτιές, και η παθολογική ταύτιση του κόσμου με τους αθλητές της ομάδας: το πρώτο με τον καιρό απέκτησε τα χαρακτηριστικά μιας άγιας ψύχωσης, τοδεύτερο σε πολλές περιπτώσεις θυμίζει καταστάσεις ειδωλολατρίας. Η ποδοσφαιρική ομάδα του Ολυμπιακού, από τον καιρό που με τους Ανδριανόπουλους έχτισε την πρώτη μεγάλη δυναστεία που η χώρα γνώρισε, πορεύτηκε πάντα με στόχο τις κατακτήσεις τίτλων, που στο λαϊκό υποσυνείδητο των οπαδών της ομάδας ταυτίστηκαν με μεγάλους ποδοσφαιριστές κυρίως.
Η ιστορία του Ολυμπιακού είναι μια ιστορία έντονων συναισθημάτων γιατί σε αυτή κυριαρχούν πρόσωπα: επιτυχίες και αποτυχίες, ιστορίες αγάπης και προδοσίας, ρεκόρ και οδυνηρές ήττεςσημάδεψαν την επικαιρότητα του συλλόγου κι έμαθαν τον οπαδό να ζει με την ομάδα και την καθημερινότητα της. Η φράση «το ποδόσφαιρο είναι το σημαντικότερο από τα δευτερεύοντα πράγματα» για τον οπαδό του Ολυμπιακού δεν είχε ποτέ νόημα: η ομάδα ήταν σταθερά μια από τις μεγάλες αγάπες της ζωής του – σημαντική όσο και η οικογένειά του και άπειρα σημαντικότερη από την δουλειά του, την πολιτική του παράταξη, την όποια θρησκευτική του πεποίθηση.
Ως ιστορία ακραίων συχνά αισθημάτων ο Ολυμπιακός δεν υπήρξε ποτέ υπεράνω προσώπωνγιατί ο κόσμος του αγαπούσε και μισούσε σχεδόν πάντα ακραία: κυρίως σπανίως συγχωρούσε – η συγνώμη δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση για τους παθιασμένους ανθρώπους. Με τον καιρό η λατρεία για τον μεγάλο παίκτη έβαλε την ομάδα μπροστά σε μια πολύ ενδιαφέρουσα υποχρέωση: την υποχρέωση να κερδίζει παίζοντας επιθετικό ποδόσφαιρο. Η τραγωδία της θύρας 7, η πιο πικρή βραδιά στην ιστορία του συλλόγου, ήρθε μετά από ένα σούπερ επιθετικό παιγνίδι κι ένα 6-1 κόντρα στην ΑΕΚ: η μοίρα σκηνοθέτησε μια ιστορία δακρύων ως συνέπεια μιαςεμφάνισης μοναδικής – μου προκαλεί ανατριχίλα πάντα η σκέψη ότι κάποιοι είδαν τον Ολυμπιακό που φαντάζονταν κι έφυγαν πλήρεις και με αυτή του την εικόνα από τη ζωή.
Ομάδα με ντίβες
Οι μεγάλες ομάδες του Ολυμπιακού διέφεραν σε πολλά, αλλά έμοιαζαν σε ένα: ήταν όλες ομάδες παικτών, ομάδες με μεγάλες πριμαντόνες και μεγάλες ντίβες που «μεγάλωναν τους μικρούς οπαδούς του Ολυμπιακού με τα γκολ τους» - για να θυμηθώ μια φράση του Αναστό που περιγράφει πολύ γλαφυρά ποιος είναι ο σκοπός του κυνηγού που φοράει τα ερυθρόλευκα. Αυτή η διάθεση και η στόχευση είχε κι ένα τίμημα: ο θεαματικός, αλλά συχνά υπερσίγουρος, ανέμελος και λίγο υπερόπτης Ολυμπιακός «γέμιζε» τον κόσμο του ποδόσφαιρο, αλλά ποτέ του σχεδόν δενέφτανε σε κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ευρωπαϊκή επιτυχία. Μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 90 φτάνει για πρώτη φορά σε τρίτο γύρο ευρωπαϊκής διοργάνωσης κι αποκλείεται στα προημιτελικά του τότε κυπέλλου Κυπελλούχων από την Ατλέτικο Μαδρίτης.
Οι αξίες του μέλλοντος
Σήμερα ακούω πολλούς που ονειρεύονται ευρωπαϊκές επιτυχίες στο ποδόσφαιρο, ίσως γιατί τις είδαν σε σπορ όπως το μπάσκετ, το πόλο και το βόλλεϊ. Σέβομαι τα όνειρα, ωστόσο την επόμενη των γενεθλίων της ομάδας θα ευχόμουν στον Ολυμπιακό να παραμείνει Ολυμπιακός, δηλαδή να συνεχίσει να πορεύεται με τις δικές του παραδοσιακές αξίες. Σε αυτές δεν υπάρχουν ευρωπαϊκές κούπες και άλλοι τέτοιοι νεοπλουτισμοί, αλλά κυριαρχούν άλλα σημαντικότερα: ο Ολυμπιακός πρέπει να παραμείνει κυρίαρχος στην Ελλάδα υπερασπιζόμενος τηνοικουμενικότητα του ονόματός του, να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί σε κάθε σπορ, όπως κάνει από την ίδρυσή του, να εξακολουθεί να δίνει τη δυνατότητα σε παιδιά να βλέπουν μεγάλους ποδοσφαιριστές και με αυτούς να ταυτίζονται.
Κυρίως σε μια χρονιά αγωνιστικών δυσκολιών, ο σύλλογος θα πρέπει με κάμποση αυτοκριτική να ξαναπάρει το δρόμο που γνωρίζει: να φτιάξει μια ομάδα ικανή να ξαναπαίξει το θεαματικό ποδόσφαιρο που ο κόσμος του αγαπάει και να μην πουλήσει ποτέ ξανά την ψυχή του στο διάβολο που λέγεται σκοπιμότητα, επειδήονειρεύεται ευρωπαϊκές επιτυχίες και άλλα τέτοια περίεργα.
Ενα χρήσιμο σοκ
Ακούω πολλούς Ολυμπιακούς τελευταία που βαρέθηκαν τα πρωταθλήματα: τα λένε αυτά σε εποχές που οι αντίπαλοι του Ολυμπιακού πανηγυρίζουν ακόμα και την προσωρινή πρωτιά τους στη βαθμολογία και σώζουν την χρονιά τους βρίσκοντας υπηρηφάνεια σε μια νίκη σε ένα ντέρμπι. Αναρωτιέμαι αν ένας Ολυμπιακός που βαριέται τις πρωτιές είναι Ολυμπιακός. Ισως την επόμενη των γενεθλίων, ένας αποκλεισμός από την ΑΕΚ να είναι ένα χρήσιμο σοκ: θα θυμίσει σε πολλούς ότι τίποτα δεν είναι απλό ή εύκολο ή δεδομένο. Αυτό το δείχνει η ιστορία τουσυλλόγου που σε ενενήντα χρόνια γιγαντώθηκε γιατί είχε αρχές. Αυτή θα ήταν μια χρήσιμη ευχή στον εορτάζοντα Ολυμπιακό: πιο πολύ και από τα τρελά όνειρα των οπαδών του, δεν πρέπει να ξεχάσει ποτέ τις αρχές και τις αξίες του.
Από αυτές υπάρχει ανάγκη: η αγάπη για την ομάδα, η απαίτηση να υπάρχουν μεγάλοι παίκτες και η λατρεία για το επιθετικό ποδόσφαιρο είναι η πυξίδα της ιστορικής πορείας του Ολυμπιακού. Χωρίς αυτές τα όνειρα είναι ασήμαντα, γιατί είναι ίδια με εκείνα όλων των άλλων…