"Τα ελαστικά Νικολαΐδης σας πληροφορούν, Δόξα Δράμας-Εθνικός Πειραιώς 0-1..." σαν ηχώ από τα παλιά, ακούγεται (στη διαπασών) το θρυλικό ηχητικό, που έπαιζε σε όλα τα γήπεδα, ενδιάμεσα των αγώνων της Α Εθνικής. Αναπόσπαστο κομμάτι της ώρας σου στις τσιμεντένιες εξέδρες, μαζί με τον τσάκα τσούκα, το μαξιλαράκι από φελιζόλ, ίσως και μια νάιλον μεγάλη σακούλα, αν τύχαινε να βρέχει. Κάποτε, μάλιστα, η "Αθλητική Ηχώ" είχε γράψει ολόκληρο άρθρο για την "ασχημονία των μεγαφώνων, τα οποία μας υποχρεώνουν να ακούμε κάθε είδους διαφήμιση..."

Εμάς πάλι, μας άρεσε, ή πηγαίνοντας στο γήπεδο, ξέραμε ότι ανά πάσα στιγμή θα ξέραμε τι γίνεται και στα υπόλοιπα γήπεδα της Α Εθνικής. Οι πιο ανυπόμονοι είχαν ένα τρανζίστορ μαζί τους, ακούγοντας τις μεταδόσεις από το δεύτερο πρόγραμμα (πριν έλθει η ΕΡΑ Σπορ).

Γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά; Είναι που αρχίζει (το Σάββατο 11/9) το πρωτάθλημα, λες και έχουμε γυρίσει το χρόνο 30-40 χρόνια πίσω, όταν μετά τα καλοκαιρινά φιλικά του Αυγούστου, έμπαινε ο Σεπτέμβρης και μαζί με τα σχολεία, τα χειμερινά σινεμά, άρχιζε και η μπάλα. Την ώρα που όλα τα πρωταθλήματα της Ευρώπης έχουν ήδη ξεκινήσει, εμείς περιμέναμε την οριστικοποίηση των τηλεοπτικών συμφωνιών, ώστε να ανάψει το "πράσινο φως" για την σέντρα.

Το ότι παραμονές της έναρξης παραιτήθηκε ο πρόεδρος της ομοσπονδίας, τέως αρχηγός της Εθνικής ομάδας του 2004, Θοδωρής Ζαγοράκης, μοιάζει με μια ασήμαντη λεπτομέρεια. Στο κάτω-κάτω το πρωτάθλημα διοργανώνει ο συνεταιρισμός των ΠΑΕ της Super League Interwetten, όπως έχει μετονομαστεί πλέον η Α Εθνική κατηγορία, με την ΕΠΟ να έχει αρμοδιότητες επί της διαιτησίας.

Τηρώντας το πρωτόκολλο της τελευταίας στιγμής, που ισχύει εις το διηνεκές και άπασα την επικράτεια κι αφού όλες οι ΠΑΕ (πλην ΠΑΟΚ) βρήκαν, εν τέλει, τηλεοπτική στέγη (άρα και το βασικό τους έσοδο, για να στηριχθεί ο προϋπολογισμός της νέας χρονιάς), το πρωτάθλημα μας ξεκινάει, σχεδόν τελευταίο, καταϊδρωμένο, αλλά και με τις παραδοξότητες του, όλες εδώ, παρούσες, να μας θυμίζουν την υπεραξία του, την ανορθογραφία του αλλά και την καλά κρυμμένη γοητεία του.

Το πρωτάθλημα της τηλεόρασης

Το ελληνικό πρωτάθλημα, με πιο συχνό σκορ το 1-0, το μάλλον χαμηλό επίπεδο ποδοσφαίρου που παίζεται στα γήπεδα, τις κακές διαιτησίες (εξ ου και η επιλογή ξένου επικεφαλής στην ΚΕΔ, αλλά και αλλοδαπών ρέφερι στα ντέρμπι ανάμεσα στις κορυφαίες ομάδες) και τις πολύ μικρές παροχές στον πελάτη-φίλαθλο, κοστίζει ... ο κούκος αηδόνι.

Χωρίς να υπολογίζονται τα χρήματα που θα εισπράξει ο ΠΑΟΚ (αν συμφωνήσει με κάποιο κανάλι) η Super League, έχει ήδη στοιχίζει περισσότερα από 50 εκατομμύρια ευρώ. Τόσα χρήματα έδωσαν τα δυο συνδρομητικά κανάλια στη φετινή πρωτόγνωρη μονομαχία τους, που έμοιαζε με θείο δώρο για τις ΠΑΕ, που μη ξεχνάμε, προέρχονται από την ανομβρία του κορωνοϊού.

Με τον ΠΑΟΚ ενεργό σε τηλεοπτική στέγη το ποσό ενδέχεται να ξεπεράσει τα 60 εκατ. ευρώ, σε μια σεζόν όπου για πρώτη φορά ο φίλαθλος θα είναι αναγκασμένος να πληρώσει δυο συνδρομές, ώστε να μπορέσει να το παρακολουθήσει εξ' ολοκλήρου από την τηλεόραση.

Το ποσό μοιάζει αντιστρόφως ανάλογο με το τελικό προσφερόμενο προϊόν. Ένα πρωτάθλημα που έχει μόνιμο πρωταθλητή (Ολυμπιακός), λίγο έως ελάχιστο κόσμο στις εξέδρας, είναι πανάκριβο και αποτέλεσε το φιλέτο για Nova και Cosmote TV, που μοιράστηκαν τα κόστη και τις μεταδόσεις.

Πως γίνεται λοιπόν; Είναι ... παρανοϊκοί οι ιθύνοντες των δυο συνδρομητικών καναλιών και ξοδεύουν ένα ποτάμι εκατομμύρια, παίρνοντας ταυτόχρονα και το ρόλο του βασικού χρηματοδότη του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην Ελλάδα. Προφανώς και όχι. Για να ενδιαφέρονται, για να ασχολούνται, για να συζητούν με τις ΠΑΕ κι εκείνους, που κάνουν το κουμάντο, σημαίνει ότι η βασική τους πελατεία, οι συνδρομητές δηλαδή, δείχνουν άμεσο ενδιαφέρον για αυτό το ενίοτε απαξιωμένο πρωτάθλημα.

Η σύγκριση με την εικόνα των προηγμένων πρωταθλημάτων, που επίσης προβάλλονται από την συνδρομητική τηλεόραση, δεν αποθαρρύνει, αντιθέτως το ελληνικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου παραμένει η ναυαρχίδα και για τις δυο πλατφόρμες. Κάπως έτσι η ελληνική Super League έχει μετατραπεί σε πρωτάθλημα της τηλεόρασης.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 90 οι τιμές εκτοξεύτηκαν- για τα δεδομένα της εποχής- στα ύψη. Έφτασαν πρώτα στο 1.5 δις δραχμές ετησίως (με MEGA και ΑΝΤ1 να μπαίνουν στο κόλπο) και εν συνεχεία σε διπλάσιο ποσό (3 δισεκατομμύρια) στη συμφωνία με τη Netmed. Κατ΄ αντιστοιχία τα ποσά δεν είναι τόσο μεγάλα αν τα υπολογίσουμε σε ευρώ (3.9 και 7.8 εκατομμύρια). Στις αρχές της χιλιετίας ο Alpha Digital υποσχέθηκε τον ουρανό με τα άστρα, με συμφωνίες που άγγιζαν τα 24 δισεκατομμύρια δραχμές, σε ευρώ περίπου 62 εκατομμύρια. Μόνο που το ποσό, λόγω της πτώχευσης της πλατφόρμας, δεν δόθηκαν ποτέ.

Αδειάζοντας τα (αρχαία) γήπεδα

Ήταν φανερό, ωστόσο, ο δρόμος που έπαιρνε το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα. Ο κόσμος έφευγε από τα γήπεδα, προτιμώντας να στηθεί μπροστά στην τηλεόρασή του. Το 2019 ο μέσος όρος εισιτηρίων της Super League ήταν 6.627, ανά αγώνα. Πριν από 35 χρόνια, τη σεζόν 1985-86 είχε σημειωθεί το απόλυτο ρεκόρ όλων των εποχών, με ένα μέσο όρο 14.106 θεατών σε κάθε παιχνίδι της μεγάλης κατηγορίας.

Προφανώς είχε συντελέσει περισσότερο απ' όλα η συνύπαρξη Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού και ΑΕΚ στο Ολυμπιακό Στάδιο, ωστόσο το ότι στα ματς των τριών μεγάλων είχαμε δει αρκετές φορές +70.000 εισιτήρια καθώς και το ότι σημειώθηκε το απόλυτο ρεκόρ εισιτηρίων σε μια αγωνιστική (156.670, στους οκτώ αγώνες της 15ης ημέρας, δηλαδή 19.583 εισιτήρια για κάθε παιχνίδι) δείχνει τις προθέσεις των φιλάθλων, εκείνα τα χρόνια.

Όμως, το 1985 το ΟΑΚΑ ήταν μόλις τριών ετών και ένα από τα πιο σύγχρονα στάδια της Ευρώπης. Χαιρόσουν να πηγαίνεις, να παρακολουθείς αγώνα, με το άπλετο πάρκινγκ και την εύκολη πρόσβαση να αποτελούν προχωρημένες καινοτομίες για την εποχή.

Από τότε, όμως, και με εξαίρεση το γήπεδο Γ.Καραϊσκάκης (και τα τρία στάδια σε Ηράκλειο, Λάρισα και Πάτρα, που κατασκευάστηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν για μπάλα) δεν είχαμε νέες εγκαταστάσεις. Η "Αγιά Σοφιά" της ΑΕΚ είναι ουσιαστικά το δεύτερο μεγάλο έργο, που γίνεται για τις ανάγκες μιας ΠΑΕ, μέσα σε 30 χρόνια.

Η επιστροφή του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο, μπορεί να συγκινεί τους παλιότερους φίλους της ομάδας, αν όμως το 2021 πρέπει κάποιος να πάει στο γήπεδο, όπως το ... 1951, τότε γιατί να μην κάτσει σπίτι του και να δει το πρωτάθλημα από τη μικρή οθόνη; Ο σύγχρονος φίλαθλος, πηγαίνοντας στο γήπεδο, έχει άλλου είδους απαιτήσεις από εκείνες του πατέρα του, ή του παππού του.

Ελάχιστες ΠΑΕ προσφέρουν σύγχρονες υπηρεσίες, τα γήπεδά μας συνεχίζουν να παλιώνουν, ενώ πολλές φορές απαγορευτικές είναι και οι τιμές των εισιτηρίων, ειδικά όταν οι ομάδες της περιφέρειας υποδέχονται τους λεγόμενους μεγάλους. Συν τοις άλλοις η διασύνδεση μιας μερίδας των οργανωμένων οπαδών με σκοτεινούς χώρους, όπου λειτουργεί ανεξέλεγκτα η βία, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση από τα γήπεδα.

Οι ΠΑΕ αντί να λειτουργούν κατευναστικά και σε κλίμα συνεργασίας, βάζουν περισσότερο λάδι στη φωτιά προωθώντας τον οπαδισμό στη χειρότερη έκφανσή του (συχνό φαινόμενο οι "κοκορομαχίες" των εκπροσώπων τους, που ξεπερνούν τα όρια, πολλές φορές και τη λογική), η Πολιτεία έχει μόνιμο προσανατολισμό την καταστολή με αποτέλεσμα στα γήπεδα να βλέπουμε, κάθε φορά και χειρότερα επεισόδια.

Έτοιμοι ξανά...

Κι ενώ κάποια στιγμή, όλοι μας έχουμε σιχτιρίσει το πρωτάθλημα των συνεχόμενων παραδόξων, άπαντες είμαστε έτοιμοι να ζήσουμε μαζί του, για μια ακόμη χρονιά. Δεν θα έλεγα είναι "αναγκαίο κακό". Είναι μια άλλη γοητεία, κρυμμένη πίσω απ' όλα όσα μας ενοχλούν, που ακόμη μας κρατάει συνδεδεμένους από την πρεμιέρα, μέχρι την τελευταία αγωνιστική.

Το ελληνικό πρωτάθλημα δεν είναι εύκολο, όπως πολλοί νομίζουν κι ας το πήρε ο Ολυμπιακός πέρσι με διαφορά 26 βαθμών από τον δεύτερο. Δεν είναι εύκολο ούτε για τους παίκτες, που τρώνε τα πόδια τους από σκληρά μαρκαρίσματα, αλλά και ταλαιπωρούνται σε εξαθλιωμένους αγωνιστικούς χώρους, ούτε για τους προπονητές, που φυλάνε τα ρούχα τους να έχουν τα μισά, εξ ου και το δόγμα "αν δεν μπορείς να νικήσεις, μη χάνεις" να ακολουθείται ευλαβικά απ' όλους.

Σίγουρα στα περισσότερα ματς η μπάλα ταλαιπωρείται, οι ομάδες μας υστερούν σε ταχύτητα και ιδέες, η επιβίωση ωστόσο είτε στην κορυφή, είτε στον "πάτο" της βαθμολογίας έχει αυξημένο βαθμό δυσκολίας και ιδιαιτερότητες. Δεν είμαστε Πρέμιερ Λιγκ, η Λα Λίγκα, κάποια στοιχεία, ωστόσο, διαφορετικά από κάθε άλλη χώρα, τα βλέπουμε και θα τα δούμε και φέτος.

Αν μέσα απ' όλη την παραδοξολογία, φέτος δούμε και περισσότερο ανταγωνισμό, έχουμε λιγότερες φωνές και περισσότερο κόσμο στα γήπεδα, τώρα που ξανανοίγουν τα γήπεδα, θα μπορούμε να λέμε πως πήγαμε και δυο βήματα μπροστά. Αλλά ας μην είμαστε ... υπερβολικά αισιόδοξοι.