Οι διαταγές της χούντας για την εκφώνηση των αθλητικών

Του Αγίου Πνεύματος σήμερα, δηλαδή 50 ημέρες μετά το Πάσχα, όπου υποτίθεται ότι λαμβάνουμε το Άγιο Πνεύμα. Σύμφωνα με την ορθόδοξη θρησκεία αυτό μας καθοδηγεί, νομοθετεί, οδηγεί και μας διδάσκει. Πολλές φορές, βέβαια, το Άγιο Πνεύμα αναλαμβάνουν να το αντικαταστήσουν οι εκπρόσωποί του στα εγκόσμια.

Η μέρα, λοιπόν, αλλά και οι ημέρες ΕΡΤ που περνάμε, μας επιτρέπουν να κάνουμε ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο. Να πάμε στο μακρινό 1973, όταν με την υπαριθμόν 33065 διαταγήν, οι φωστήρες της χούντας, έδιναν εντολές για το πως θα εκφωνείται η ξενική αθλητική ορολογία.

Με την βοήθεια του βιβλίου του Γιώργου Κάρτερ (1928-2012, πιονέρος της ελληνικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης) "Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, Ιστορία και ιστορίες", το οποίο κυκλοφόρησε το 2004 και συνόδευε την κυριακάτικη έκδοση της προηγούμενης Ελευθεροτυπίας, γυρίζουμε 40 χρόνια πίσω.

Στις 28 Ιουλίου του 1973, οι "ελληνομαθείς" υπεύθυνοι της δικτατορίας σκαρφίζονται ένα τετρασέλιδο παράρτημα το οποίο παραδίδεται στο ΕΙΡΤ πρός γνώση και συμμόρφωση των εκφωνητών των αθλητικών γεγονότων. Ήδη, η τηλεόραση είχε κάνει βήματα στις μεταδόσεις αγώνων ποδοσφαίρου και στίβου, οπότε έπρεπε και οι ...τηλεθεαταί να μην βουρλίζονται από ξενικούς όρους όπως γκολ, σκορ, ματς, ρεκόρ.

Η διαστροφή της γλώσσας ήταν ένα από τα αλησμόνητα κουσούρια της χούντας, με επικεφαλής βέβαια τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, που μπέρδευε την καθαρεύουσα με τα αρχαία και τη δημοτική, ζαλίζοντας το ακροατήριό του, το οποίο στο τέλος, βέβαια, χειροκροτούσε αγνοώντας τι έχει ειπωθεί και ακούσει.

Όλα έπρεπε να είναι ελληνικά. Στην συγκεκριμένη διαταγή, λοιπόν, για την οποία όπως καταλαβαίνουμε χωρίζεται σε τέσσερις φάσεις, όπου η ημιμάθεια και η αμάθεια, δημιουργούν ένα πραγματικό απολαυστικό αχταρμά.

Στο πρώτο παράρτημα, βλέπουμε, τους απαγορευμένους ξενικούς όρους (υποχρεωτικά εφαρμόσιμοι σε πρώτη φάση): Τεραίν (μέχρι και η ορθογραφία των ξένων λέξεων, προκαλεί το γέλιο), σέντρα, γκολ, γκολκήπερ, γκολποστ, ρέφερης (εδώ έμπλεξαν τον ενικό με το πληθυντικό), λάινσμαν, λίμπερο, σκορ, ρεκόρ, κουλοάρ (ολίγον γαλλοαγγλική προφορά), ματς είναι λέξεις-όροι που έπρεπε να αντικατασταθούν με τους : γήπεδον, κέντρον του γηπέδου, τέρμα, τερματοφύλαξ (ή έστω τερματοφύλακας), εναρκτήριον λάκτισμα, διαιτητής, επόπτης γραμμών, ελεύθερος παίκτης, αποτέλεσμα (του αγώνος), επίδοσις, διάδρομος, ζώνη, συνάντησις, αγών.

Επίσης "συνιστάται" η ... χρήση όρων ποδοσφαίρου όπως επανορθωτική περιοχή (μεγάλη περιόχη), γωνία γηπέδου (κόρνερ), ελεύθερον λάκτισμα (φάουλ) και άλλα εντυπωσιακώς διαστροφικά!

Επειδή, όμως η φαντασία των φωστήρων της δικτατορίας, οργιάζει δεν τους έφτανε η πρώτη φάση. Με το παράρτημα Β, περάσαμε στους ξενικούς όρους, που προοδευτικά θα αντικατασταθούν στα ελληνικά (με προαιρετική εφαρμογή τους στη β΄φάση).

Οι εκφωνητές καλούνται να μη λένε μπάλα (!), άουτ, αράουτ, μπακ, σέντερ-μπακ, σέντερ-χαφ, φορ, χαφ, εξτρέμ, πάσα, σουτ, κοντρολάρει αλλά να προτιμούν αντίστοιχα σφαίρα, εκτός γηπέδου, επαναφορά της σφαίρας (όχι της σφαιροβολίας), οπισθοφύλακας, κεντρικός οπισθοφύλακας (το ... αμυντικός δεν του άρεσε), κεντρικός κυνηγός, κεντρικός μέσος, κυνηγός, μέσος, ακραίος, μεταβίβασις, βολή (ισχυρή) ή χτύπημα ( το ...σουτ), σταματά ή ελέγχει, τη σφαίρα (όχι τη μπάλα είπαμε).

Αν λοιπόν κάποιος ήθελε να πει "ο Δομάζος δίνει μια μπαλιά στον Αντωνιάδη" θα έπρεπε να προτιμήσει το "ο Δομάζος στέλνει, ή προωθεί την σφαίρα προς τον Αντωνιάδην". Επίσης αν έβλεπε τον Υβ Τριαντάφυλλο να σουτάρει δυνατά και να σκοράρει, το σωστό που (κατά τους ενθουσιώδεις ελληνομαθείς φωστήρες) θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει ήταν το "ο Υφ Τριαντάφυλλος εξαπολύει ισχυρήν βολήν και επιτυγχάνει τέρμα".

Προφανώς δεν μπορούσαμε να έχουμε μόνο δυο μόνο φάσεις, σε μια διαταγή, πάμε και στο Παράρτημα Γ, όπου εκεί διαβάζουμε "Ξενικοί αθλητικοί όροι προς αντικατάστασιν εν καιρώ δι΄αντιστοίχων ελληνικών (εφαρμογήν ΜΟΝΟ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΝΤΟΛΗΣ εις γ' φάσιν, επί του παρόντος αποφυγή χρησιμοποιήσεως ελληνικών όρων)". Μη μας πάρουν, δηλαδή, και με τις ... ντομάτες.

Εις το απώτερον μέλλον, λοιπόν, προβλεπόταν να αντικατασταθούν οι όροι πέναλτι, κόρνερ, άουτ, οφ-σάιντ, φάουλ, πλονζόν με τους ποινή, τιμωρία (και επανορθωτικόν λάκτισμα, όταν η μπάλα πάει στην άσπρη βούλα), γωνιαίον λάκτισμα, λάκτισμα από του τέρματος (το άουτ), παίκτης εκτός παιδιάς, σφάλμα, παράβασις, ελεύθερον λάκτισμα (το χτύπημα φάουλ) και εκτίναξις (τερματοφύλακος).

Ευτυχώς, η διαταγή πήγε γρήγορα στο καλάθι των αχρήστων. Εντάξει δε λέμε ...σέντερ-χαφ, αλλά κεντρικός μέσος. Και μπορεί εκείνοι να επέμεναν ότι το γκολ λέγεται τέρμα, ωστόσο, στις εξέδρες άπαντες φωνάζαμε γκολ. Φαντάζεστε να φωνάζαμε "τέεεερμα";