Πριν από 15 χρόνια η Ευρωλίγκα έπαιρνε σιγά-σιγά τη μορφή που όλοι γνωρίζουμε και ακολουθούμε πιστά. Μέσα σε ερωτηματικά, τη μισή Ευρώπη να αμφιβάλλει για το εγχείρημα, ένα πόλεμο να μαίνεται σε κάθε επίπεδο και με κάθε τρόπο. Αλήθεια θυμάται κανείς τις 24 ομάδες, που μπήκαν στην αφετηρία; Δύσκολο να τις ... ανακαλέσει όλες στη μνήμη του. Ορισμένες, άλλωστε, δεν υπάρχουν πλέον...

Αλλά τότε το καλοκαίρι του 2000 στη διαμάχη που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στη FIBA και τον σκληρό πυρήνα των ομάδων της Ευρωλίγκας, μέσα σε παζάρια, σε πολεμικές ανακοινώσεις, εκβιασμούς και απειλές, για να ορθοποδήσει η νέα διοργάνωση, έπρεπε ακόμη και να "εφευρεθούν" ομάδες, ώστε να αντέξει το πρωτάθλημα, να αποκτήσει μια οντότητα και να γίνει καθολικά αναγνωρίσιμο σε όλη την Ευρώπη.

Ήταν ένα πρωτοφανές εγχείρημα αυτό της Ευρωλίγκας. Μια μίνι-επανάσταση στον χώρο του επαγγελματικού μπάσκετ. Οι βιαστικοί προφήτευαν γρήγορο τέλος. Άλλοι θεωρούσαν την αποτυχία εκ των ουκ άνευ, ζητώντας σκληρή στάση από την FIBA, όταν οι αντάρτες αναγκαστικά θα επέστρεφαν υπό την αιγίδα της διεθνούς ομοσπονδίας.

Στην χαραυγή του 21ου αιώνα το μπάσκετ ... καινοτόμησε. Τόλμησε, θα λέγαμε. Μπορεί το αρχικό σχέδιο να μην εξελίχθηκε επακριβώς στην εφαρμογή του, έτσι κι αλλιώς όμως αυτό που έγινε πριν από 15 χρόνια ήταν ιστορικής σημασίας. Για πρώτη φορά το κύρος μιας παγκόσμιας ομοσπονδίας, έστω και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αμφισβητήθηκε ευθέως. Δεν ήταν συνηθισμένο. Δεν ήταν και τόσο εύκολο. Άλλο να το λες, όμως, κι άλλο να το κάνεις.

Μόλις λίγους μήνες πριν, στην Θεσσαλονίκη και στο φάιναλ-φορ που κατέκτησε ο Παναθηναϊκός, ο Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς και ο Πάτρικ Μπάουμαν πόζαραν περιχαρείς φορώντας τα καπελάκια της νέας διοργάνωσης που είχε εξαγγείλει η FIBA και είχε τον (ατυχέστατο) τίτλο Suproleague.

Ο ιδιοφυής Μπόρα, που υπό την ηγεσία του το διεθνες μπάσκετ έζησε μεγάλες στιγμές αλλά και υποδέχθηκε το 1992 τους επαγγελματίες του ΝΒΑ, δεν φανταζόταν ποτέ ότι οι φωνασκούντες "αντάρτες" θα έφταναν μέχρι τα άκρα. "Θα φωνάξουν, θα φωνάξουν, αλλά στο τέλος πάλι σε εμάς θα καταλήξουν". Εν μέρει είδε δίκιο. Κάποιες ομάδες, που είχαν σηκώσει τη σημαία της επανάστασης, την τελευταία στιγμή έκαναν πίσω και πήραν μέρος στην Σουπρολίγκα.

Από τη μια (στην Σουπρολίγκα) είχαμε Τ ΣΣΚΑ, Άλμπα, Βιλερμπάν, Κρκα Νόβο Μέστο, Λιέτουβος Ρίτας, Σιένα, Ορτέζ, Εφές, Ηρακλής, Μακάμπι, Παναθηναϊκός, Παρτίζαν, Πλάνια Μπάσκετ , Κροάσια Σπλιτ, Οστάνδη, Λεβερκούζεν, Ούλκερ, Σκαβολίνι, Σλασκ Βρότσλαβ. Κι από την άλλη: Εστουδιάντες, Περιστέρι, Φορτιτούτο Μπολόνια, Ζαλγκίρις, Λουγκάνο Σνέικς, Ζαντάρ, ΑΕΚ, Βίρτους Μπολόνια, Σαρλερουά, St.Petersbourg Lions, Τσιμπόνα, Τάου, Ρεάλ Μαδρίτης, Ολυμπιακός, Χάποελ Ιερουσαλήμ, Μπενετόν Τρεβίζο, Ολύμπια Λιουμπλιάνας, Μπούντουγκνοστ, Λόντον Τάουερς, Μπαρτσελόνα, Σκαιλάινερς Φραγκφούρτης, ΠΑΟΚ και Βερόνα.

Ο "διχασμός" της Ευρώπης ήταν δεδομένος, τουλάχιστον για μια σεζόν. Είκοσι ομάδες από τη μια πλευρά, είκοσι τέσσερις από την άλλη. Και κάποιες, όπως η ... Πλάνια Μπάσκετ και οι Λουγκάνο Σνέικς, που δεν φαντάζονταν ποτέ ότι θα έπαιζαν σε μια διοργάνωση κορυφαίου επιπέδου. Άλλες δημιουργήθηκαν εξεπιτούτου. Δηλαδή, για να παίξουν στην Ευρωλίγκα. Οι St.Petersbourg Lions, τα λιοντάρια της Αγίας Πετρόπουλης, ήταν ένα δημιούργημα του ατζέντη Λουτσιάνο Καπικιόνι, που έφτιαξε ομάδα μιας χρήσης, καθώς την επόμενη σεζόν ... τα λιοντάρια πήγαν για ύπνο (το κλαμπ διαλύθηκε).

Δεν ήταν καθόλου εύκολο για την Ευρωλίγκα να σταθεί στα πόδια της. Οι ομάδες ήταν ενθουσιασμένες, που θα έκαναν τη δική τους διοργάνωση, αλλά δεν ήταν κανείς και σίγουρος για την επιτυχία. Ποιος ήξερε τότε τον άγνωστο δικηγόρο Τζόρντι Μπερτομέου, ο οποίος αναλάμβανε τις τύχες του νέου πρωταθλήματος χωρίς να μιλάει καν αγγλικά; Κι η δική του εξέλιξη, δεκαπέντε χρόνια μετά ήταν κάτι περισσότερο από θεαματική. Η επιτυχία της Ευρωλίγκας είναι σίγουρα μια προσωπική επιτυχία του Καταλανού παράγοντα, που έχει εξελιχθεί στην πιο ισχυρή προσωπικότητα του ευρωπαϊκού μπάσκετ.

Το ξενύχτι του Ρήγα

Ο Κώστας Ρήγας ακόμη θυμάται τα ξενύχτια του για να βρει τους διαιτητές που θα σφύριζαν τους αγώνες. Οι απειλές για ...αποκεφαλισμό τους, ήταν διαρκείς και η εξεύρεση των ρέφερι ήταν ενδεχομένως το πιο δύσκολο απ' όλα τα προβλήματα που έπρεπε να επιλύσει η νεοσύστατη διοργάνωση. Η ομοψυχία που έδειξαν οι κορυφαίοι διαιτητές στην Ευρώπη ήταν μια κίνηση-ματ και η Ευρωλίγκα για την σταθεροποίησή της και την μετεξέλιξή της οφείλει πάρα πολλά στον Ρήγα που έδωσε όλη την πείρα και την τεχνογνωσία του στο νέο πρωτάθλημα.

Ο πόλεμος ήταν ανελέητος. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου είχε δημιουργηθεί ένα μπλοκ αμφισβητιών της διοργάνωσης, ακόμη κι όταν ήταν φανερό ότι ... είχε κερδίσει τον πόλεμο. Από την επόμενη σεζόν (2001-02) κιόλας, η Ευρωλίγκα είχε σταθεί στα πόδια της. Είχε ενσωματώσει και τα υπόλοιπα μεγάλα κλαμπ (Παναθηναϊκό, Μακάμπι, ΤΣΣΚΑ, Εφές, Παρτίζαν) και κοίταζε μόνο μπροστά. Εδώ είχε πέσει "γραμμή" για εμπάργκο. Ενώ έπαιζαν οι τρεις καλύτερες ελληνικές ομάδες (εκτός Ολυμπιακού και ΠΑΟ, συμμετείχε και η ΑΕΚ) και μάλιστα στο τοπ-16 έπεσαν ... όλες μαζί.

Η απόφαση του Κόκκαλη

Τα ελληνικά κανάλια που άλλοτε έδιναν γη και ύδωρ για το μπάσκετ, γύριζαν επιδεικτικά την πλάτη τους στη διοργάνωση. Για να υπάρξει έστω και μια ...ιδέα για τη διοργάνωση και το πολύ υψηλό επίπεδό της, ο Σωκράτης Κόκκαλης, έδωσε τα δικαιώματα (από τον δεύτερο γύρο και μετά) στο TV Magic και κάπως έτσι το "κανάλι του Ολυμπιακού" μετέδωσε το φάιναλ-φορ της Μπολόνια, στο οποίο θριάμβευσε ο Παναθηναϊκός!

Δεν είπε κανείς ότι όλα είναι ρόδινα στην Ευρωλίγκα. Ότι δεν υπάρχουν προβλήματα, ορισμένες παιδικές ασθένειες που ταλαιπωρούν ακόμη τη διοργάνωση. Η πρόοδός της, ωστόσο, είναι εμφανής. Χρόνο με το χρόνο, μετεξελίχθηκε. Καθιερώθηκε στη συνείδηση όλων σαν η κορυφαία διοργάνωση στην Ευρώπη, που άντεξε και έγινε καλύτερη.

Από φέτος μάλισα επιχειρεί ένα άλμα προς τα μπροστά αυξάνοντας τα έσοδα των ομάδων, από τη συμμετοχή τους στη διοργάνωση. Εδώ και χρόνια υπήρχε το αίτημα να υπάρχει πραγματική ανταμοιβή. Εντάξει, δε μιλάμε για Τσάμπιονς Λιγκ, αλλά για τα επίπεδα του μπάσκετ το να παίρνει ο πρωταθλητής Ευρώπης 1.000.000 ευρώ, όσο να' ναι δεν είναι ευκαταφρόνητο ποσό. Και 35.000 ευρώ για κάθε νίκη στο τοπ-16 επίσης είναι ένα έξτρα κίνητρο.

Υπάρχουν κι άλλες προκλήσεις που η Ευρωλίγκα καλείται να αντιμετωπίσει στο μέλλον.

- Η αφαίμαξη του νέου αίματος του ευρωπαϊκού μπάσκετ από το ΝΒΑ είναι διαρκής. Προφανώς λίγα πράγματα μπορεί να κάνει η Euroleague, αλλά πρέπει κάποια στιγμή να υπάρξει μια συνεννόηση κυρίων με τους Αμερικανούς.

- Η συνεργασία με την FIBA δοκιμάζεται λόγω των νέων ιδεών της διεθνούς ομοσπονδίας για επιστροφή των προκριματικών των εθνικών ομάδων εν μέσω αγωνιστικής περιόδου.

Η αλήθεια είναι ότι σε κάθε σκόπελο που της μπήκε εμπόδιο η Euroleague έδειξε και ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Μη ξεχνάμε, άλλωστε, ότι σιγά-σιγά θα αρχίσει να φέυγει από την εφηβεία της (φέτος γίνεται 16 ετών) και να βαδίζει προς την απόλυτη ενηλικίωσή της...

* Οι φωτογραφίες είναι από την πρώτη σεζόν της Ευρωλίγκας (2000-01). Ο Ντίνο Ράτζα με τη φανέλα του Ολυμπιακού σε αγώνα εναντίον της Βερόνα (τον μαρκάρει ο Κόρει Άλμπανο, που αργότερα πήγε στον Παναθηναϊκό) για τα πλέι-οφ. Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς τα λέει με τον (νυν βουλευτή της Ν.Δ) Βασίλη Κικίλια, ο αείμνηστος Αλφόνσο Φορντ σε ένα χαρακτηριστικό λέι-απ με το Περιστέρι και το δίδυμο των προπονητών του ΠΑΟΚ: Κώστας Φλεβαράκης και Γιάννης Σφαιρόπουλος (μόλις 33 ετών)!