Υπάρχουν μερικές στιγμές στη ζωή (των ανθρώπων και των ομάδων) που χρειάζεται ως παρατηρητής να κάνεις μια στάση. Να πάρεις μια ανάσα, να αφήσεις στην άκρη σε ένα γρήγορο ριπλέι την καθημερινότητα, τη «ροή» της ζωής σε μια σεζόν και να κοιτάξεις λίγο πιο πίσω.

Για να θυμηθείς και να αξιολογήσεις ανάλογα με τα κριτήριά σου. Να θυμηθείς από πού ξεκίνησε και πού έφτασε με ράλι μια ομάδα. Το «εφήμερο» που έλεγε σωστά και ο Ντέμης Νικολαϊδης είναι για τον Παναθηναϊκό ο τελικός Κυπέλλου και τα πλέι οφ. Ηταν, πριν απ’ αυτά, η Ξάνθη και ο ημιτελικός με τον ΟΦΗ. Ακόμη πιο πριν το ντέρμπι στο «Γ. Καρϊσκάκης» και ο πρώτος ημιτελικός στην Κρήτη. Ανω τελεία. Rewind.

Γιατί ο ρυθμός ήταν πολύ γρήγορος εφέτος στα γεγονότα, αλλά πια – ό,τι κι αν γίνει στον τελικό και στα πλέι οφ, ο Παναθηναϊκός τον πρωταρχικό στόχο του εφέτος τον πέτυχε. Πολλοί θα ισχυριστούν «όχι, δεν τον πέτυχε! Μεγάλη ομάδα είναι, τόνους κουβαλά η φανέλα του στο ελληνικό ποδόσφαιρο, η σεζόν θα είναι επιτυχημένη μόνο αν σηκώσει την κούπα και πάρει μέρος σε ομίλους του Europa League» (ευτυχώς, οι περισσότεροι είναι αρκούντως συνειδητοποιημένοι ώστε να αντιλαμβάνονται πως η παρουσία σε ομίλους του Champions League θα συνιστά μεγαλύτερο θαύμα και από τον ενδεχόμενο τίτλο της Λίβερπουλ).

Πάμε πίσω λοιπόν. Στις 12 Νοεμβρίου 2012. Στην «κραυγή» του Αλαφούζου περί των οικονομικών της ΠΑΕ. Λίγο μετά την αλλαγή Φερέιρα/Ρότσα, ενάμιση μήνα πριν την πρώτη «εκκαθάριση» με Βύντρα – Χριστοδουλόπουλο – Σπυρόπουλο και αφού είχε ήδη απομακρυνθεί ο Κατσουράνης. Χαρακτηριστικές ατάκες…

- Για τα οικονομικά του Παναθηναϊκού: "Η φετινή χρονιά αν δεν είχαμε τα περσινά τα χρέη θα ήταν περίπου ισοσκελισμένη. Αν δεν είχαμε το πρόβλημα του παρελθόντος φέτος θα ήμασταν μια φυσιολογική ομάδα. Τα έσοδά μας και η συμμετοχή στη Συμμαχία ήταν πολύ λιγότερα από όσα περιμέναμε. Γι' αυτό φταίει η κρίση και η έλλειψη εμπιστοσύνης που υπήρχε. Μαζέψαμε κάποια χρήματα και μετά απευθυνθήκαμε προς τον κόσμο. Οι ζημιές από τον Ιούνιο 2010-11 ήταν 15 εκατομμύρια ευρώ. Την επόμενη χρονιά ήταν 27 εκατομμύρια ευρώ και αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα άνοιγμα 30 εκατομμυρίων ευρώ".

- Για το πώς έφτασε σ’ αυτό το σημείο: «Ο Παναθηναϊκός είναι σε λίγο καλύτερη κατάσταση που είναι και η Ελλάδα σήμερα. Οι λύσεις είναι είτε να γίνει αύξηση, που θα γίνει άμεσα, είτε να βρεθεί ένας επενδυτής που είναι καλοδεχούμενος, είτε μέσω δανείων. Ο Παναθηναϊκός έφτασε στο σημείο που έφτασε γιατί δεν τήρησε τις αρχές του. Κάποια στιγμή και σωστά όταν λεφτά υπήρχαν επενδύθηκαν αρκετά χρήματα τα οποία κάποια στιγμή σταμάτησαν. Επειδή ξεχάσαμε τις αρχές μας φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Ο Παναθηναϊκός ήταν ένα μαζεμένο μαγαζί και δεν είχε ποτέ δάνεια. Αυτό μας έχει δώσει τη δυνατότητα στα πλαίσια που πρέπει να δανειστούμε κάποια χρήματα».

- Για τις μεταγραφές: «Στην Ελλάδα είχαμε συνηθίσει να φέρνουμε στην Ελλάδα παίκτες σε μεγάλη ηλικία με ακριβό συμβόλαιο. Μπαίνουμε τώρα στην λογική να βρούμε νέους πολλά υποσχόμενους παίκτες που θα δουν τον Παναθηναϊκό ως ευκαιρία για να κάνουν το βήμα παραπάνω".

- Για τη νέα Α.Μ.Κ. "Μετά την αποτυχία που είχαμε, τίποτα δεν μπορώ να πω. Θα κάνω πιο συστηματικές επαφές και ίσως καταφέρουμε να βγάλουμε κάποια χρήματα. Αυτά που έχουμε δεν φτάνουν ούτε για τώρα. Έχουμε χρέη. Αλλά ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος. Ο Παναθηναϊκός κινδυνεύει άμεσα. Είναι όμως τόσο δυνατός που θα επιβιώσει".

- Για τους λόγους της συνέντευξης: "Υπήρχε μια διαφορετική αίσθηση στους οπαδούς μας από ότι συμβαίνει. Ήθελα να επικοινωνήσω τη σοβαρότητα της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει ο Παναθηναϊκός. Ναι μεν έχουμε δυσκολίες αλλά θα πολεμήσουμε, δεν το βάζουμε κάτω".

- Γιατί δεν προσλήφθηκε τεχνικός διευθυντής; "Δεν πιστεύω στην πολυαρχία και πολύ περισσότερο σε εμάς στους Έλληνες. Πιστεύω περισσότερο στο Βρετανικό σχέδιο όπου ο προπονητής έχει τον απόλυτο έλεγχο και στο τέλος αυτός κρίνεται".

- Για τους στόχους της ομάδας: "Είναι σαφές πλέον ότι το Κύπελλο έχει παραμείνει ως στόχος, μια καλή θέση στο πρωτάθλημα και να βγούμε στην Ευρώπη".

- Για τις συνθήκες στο ελληνικό ποδόσφαιρο: "Ο Παναθηναϊκός διέπεται από ένα βασικός ήθος. Ο τρόπος που πρέπει να αντιμετωπίσει αυτές τις καταστάσεις είναι το ήθος. Η ανάδειξη των σκανδάλων, η ανάδειξη της παρανομίας και το φωτίζονται αυτά τα πράγματα δημιουργεί συνθήκες όπου δεν μπορεί να αντέξει το σάπιο κατεστημένο. Θα πάρει χρόνο αλλά ο Παναθηναϊκός θα καταφέρει να αλλάξει τα πράγματα. Ο Παναθηναϊκός δεν θα είναι μόνος του. Η ΑΕΚ που αντιμετωπίζει και αυτή προβλήματα έχει την ίδια αντίληψη, σιγά-σιγά θα είναι άλλες ομάδες. Αν αποτύχουμε θα επικρατήσει μαφία στην Ελλάδα και στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Ο Παναθηναϊκός δεν θέλει να φτιάξει μια δική του παράγκα».

- Για το αν μετάνιωσε που ασχολήθηκε με τον Παναθηναϊκό: "Όχι δεν το έχω μετανιώσει. Απλώς είμαι αυτός που κλήθηκε να εφαρμόσει το μνημόνιο".

Από τότε, κύλησαν 18 μήνες. Αρχικά με Φάμπρι μετά τον Ρότσα και Εσπάρθα – Κάιπερ – Καζιγιάμα (αλλά και Φιγκερόα). Μετά, με έκτη θέση και αποκλεισμό από την Ευρώπη παρά τη νίκη σε μπαράζ επί της Ξάνθης. Με πωλήσεις Καρνέζη – Μαυρία, με ολοκληρωτικό restart το καλοκαίρι. Σε δομή – πρόσωπα – συνεργάτες – λειτουργία.

Οι περισσότεροι θεωρούν πρωταγωνιστές του εφετινού Παναθηναϊκού τον Αναστασίου, τον Μπεργκ, τον Νταμπίζα, τον Ρούτερ, τον Λαγό (ως προσωποποίηση της nouvelle vague), τον Γιάννη Σαμαρά. Η’ τον Τουμαζάτο και την Μπαλωμένου για την «ευρωπαϊκή» άδεια. Όπως πέρυσι θεωρούσαν τον Φερέιρα, τον Φάμπρι, τις αποτυχημένες μεταγραφικές επιλογές. Ναι, όλοι έχουν το ποσοστό τους στα καλά και στα στραβά. Όμως, όπως πέρυσι ο βασικός υπεύθυνος για τη σχεδόν καταστροφική σεζόν για τον Παναθηναϊκό ήταν ο Αλαφούζος, έτσι και εφέτος ο βασικός στον οποίο πιστώνονται τα «μπράβο», δικαίως είναι πάλι ο Αλαφούζος. Διότι η επιλογή της στρατηγικής σε όλους τους τομείς (εντός και εκτός γηπέδου), αλλά και των προσώπων που καλούνται να υλοποιήσουν το (όποιο) πλάνο, είναι του αφεντικού.

Από τα δικά του λόγια πριν ενάμιση χρόνο, μπορείτε να αξιολογήσετε τι κράτησε και τι άλλαξε (επί παραδείγματι τη λογική του για την αναγκαιότητα τεχνικού διευθυντή!). Στο μοναδικό θέμα που ενδεχομένως να έχετε απορία, ας επιχειρήσω να ρίξω λίγο φως: πώς «συμμάζεψε» τα οικονομικά σε χρονιά χωρίς «ευρωπαϊκά» έσοδα; Πωλήσεις, πολύ μικρότερο μπάτζετ, μετακύληση χρεών (με δόσεις ορίζοντα πολλών ετών) και κυρίως: δάνειο και προσωπικά χρήματα. Ετσι την έβγαλε καθαρή εφέτος. Με θυσίες και δυσκολίες αμέτρητες για να είναι συνεπής και απέναντι στο εφετινό ρόστερ. Ότι την «έβγαλε καθαρή» δεν συνεπάγεται ότι ο Παναθηναϊκός βγαίνει από το μνημόνιο. Παραμένει, αλλά υπό καλύτερες προϋποθέσεις. Διότι δεν θα πληρώνει υπερπολλαπλάσιους τόκους για δάνεια, όπως η Ελλάδα. Για την οποία προσπαθούν επιμόνως μα μάταια να μας πείσουν πως προόδευσε επειδή τήρησε το μνημόνιο, ενώ το «κέρδος» ήταν το «βγαίνω» στις αγορές για να... ξαναδανειστώ και ταυτόχρονα το βιοτικό επίπεδο παραμένει το χειρότερο μετά την Μεταπολίτευση!

Ο Παναθηναϊκός δεν σώθηκε οικονομικά ακόμη. Όμως έβαλε τις βάσεις για να πορευτεί στο μέλλον. Ναι, αν κατακτήσει το Κύπελλο, μετά από πολλά χρόνια, αυτό θα θυμόμαστε όλοι. Όμως δεν θα είναι το σημαντικότερο. Το πιο ουσιώδες είναι ότι δεν έπεσε στον γκρεμό. Ότι δεν έγινε «ΑΕΚ». Ότι προσέφερε στον εαυτό του και στο ελληνικό ποδόσφαιρο έναν καλό νέο προπονητή, έναν καινούριο αξιόλογο τεχνικό διευθυντή και μια νέα γενιά παικτών. Ότι δημιούργησε μια ομάδα με καταπληκτική χημεία συνεργατών στο Απήλιον (συμπεριλαμβανομένης της Ακαδημίας). Ότι βρήκε χαρακτήρες που λειτουργούν «ποδοσφαιρικά» στο τιμ του Και ότι στάθηκε όρθιος στα δύσκολα: θυμηθείτε το καλοκαίρι του Νταμπίζα, την καθυστέρηση στις μεταγραφές, τον Σεπτέμβριο του Αναστασίου, το πρώτο τρίμηνο με τις γκέλες στη Λεωφόρο, τις μεγάλες δυσκολίες στις συμφωνίες με παίκτες.

Αν πάρει την κούπα το Σάββατο, θα το γράψει η ιστορία. Όμως ήδη αυτός ο Παναθηναϊκός έχει γράψει εφέτος ένα εγχειρίδιο λειτουργίας για όλες τις ελληνικές ομάδες, ανεξαρτήτως οικονομικής θέσης και στόχων.