Ο Joey Barton, κατακεραυνώνει την αγγλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου μετά την τιμωρία των 18 μηνών που του επιβλήθηκε λόγω παραβίασης του κανονισμού της περί στοιχηματισμού, σε μια απολογία-τροφή για πολλαπλές σκέψεις και αναγνώσεις. Ο Ηλίας Αναστασιάδης, αρχισυντάκτης του Oneman.gr και συγγραφέας της "Δευτέρας" (κυκλοφορεί από την "Key Books" ), που αποτελεί την αποτύπωση της δικής του ιστορίας για τη μάχη με τον εθισμό στον τζόγο, είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να σχολιάσει τα όσα είπε και τα όσα εννοούσε ο μέσος της Burnley.

“ Δεν λέω τίποτα απ' όλα αυτά για να δικαιολογήσω τον εαυτό μου, αλλά θέλω να εξηγήσω ότι μερικές φορές τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα απ' όσο φαίνονται”, αναφέρει στη μέση μιας απολογίας 1500 λέξεων ο Joey Barton, μια μέρα μετά την ανακοίνωση της ποινής του από την αγγλική ομοσπονδία για σπάσιμο των περίφημων 'FA gambling rules'. Η ποινή του ήταν 18 μήνες μακριά από τους αγωνιστικούς χώρους και οι παραπάνω προτάσεις μπορεί συνήθως να μη λένε απολύτως τίποτα, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση λένε τα πάντα.

Ως εξαρτημένος τζογαδόρος, ήταν εκατοντάδες οι φορές που σκέφτηκα ή συζήτησα με τους φίλους μου ή άλλους εξαρτημένους πόσο δύσκολο ή βασικά πόσο πάνω από την ανθρώπινη φύση στέκει το να είσαι επαγγελματίας αθλητής, να επηρεάζεις την εξέλιξη ενός αγώνα και να μη βουτήξεις το δάχτυλο στο μέλι, στοιχηματίζοντας υπέρ ή κατά της ομάδας σου και εξασφαλίζοντας ένα έξτρα χαρτζιλίκι. Το ίδιο αδιανόητο για μένα ήταν το πώς μπορούσε (ή μπορεί) κάποιος να δουλεύει σε πρακτορείο ή να δίνει προγνωστικά για στοίχημα χωρίς να έχει και ο ίδιος πρόβλημα. Δυστυχώς, προς επιβεβαίωσή μου, όλοι οι άνθρωποι που γνώρισα προσωπικά στην απεξάρτηση και είχαν προποτζίδικο ή στήλη με προγνωστικά αντιμετώπισαν πρόβλημα εθισμού. Ειλικρινά θαυμάζω όσους δεν.

Ο Joey Barton δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος ποδοσφαιριστής που τζογάρει. Εξηγώντας λίγο την κατάσταση και διατηρώντας ακέραιη την ηθική του, ο άτυπος αρχηγός των πιο βρώμικων παικτών που είδαμε ποτέ σε αγγλικά χορτάρια αναφέρει στην απολογία του:

“ Από το 2004 έχω λογαριασμό σε μεγάλη στοιχηματική εταιρία με το πραγματικό μου όνομα, τη διεύθυνση κατοικίας και το διαβατήριο μου και κάτω από απόλυτη διαφάνεια, έχω παίξει πάνω από 15.000 στοιχήματα σε διάφορα αθλήματα. Μόνο τα 1.200 ήταν σχετικά με το ποδόσφαιρο και η αιτία για την ποινή που μου επιβλήθηκε. Το μέσο ποσό που έπαιζα ήταν 150 λίρες, ενώ υπήρχαν πολλά στοιχήματα με μόλις λίγες. (...) Θα ήθελα όμως να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα. Πρώτον, σε οποιοδήποτε ματς έχω αγωνιστεί, έχω δώσει τα πάντα. Είμαι αισιόδοξος ότι όποιος με έχει δει να παίζω ή έχει παίξει εναντίον μου θα επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές. Ξέρω καλύτερα απ' όλους ότι έχω ζητήματα στον χαρακτήρα μου που πρέπει να παλέψω. Ένα εξ αυτών είναι η εξαρτητική μου φύση. Παρ' όλ' αυτά, ήμουν και είμαι ένας αφοσιωμένος επαγγελματίας που έδινα ανέκαθεν τα πάντα στο χορτάρι”.

Διαβάζοντας τα λόγια του Joey Barton, ένιωσα την εσωτερική ζεστασιά που νιώθει ο καθένας όταν ταυτίζεται με κάποιον. Το σπουδαιότερο όμως στην απολογία του είναι το ξεγύμνωμα και η παραδοχή. Φράσεις όπως, “έχω παλέψει με το πρόβλημα εθισμού μου, έχοντας δώσει και σχετική ιατρική αναφορά στην FA”, “μέχρι και σήμερα, σπάνια συμμετέχω σε οτιδήποτε χωρίς να υπάρχει στοίχημα σε αυτό, ακόμα και όταν παίζουμε βελάκια στα αποδυτήρια με έπαθλο-'τιμωρία' το ποιος θα φτιάξει τσάι για τους υπόλοιπους”, “μου αρέσει να ανταγωνίζομαι, μου αρέσει να κερδίζω, είμαι εθισμένος σ' αυτό” και “το στοίχημα για μένα δεν έχει να κάνει τόσο με το αν θα χάσω ή θα κερδίσω χρήματα, αλλά με το αν έχω την ικανότητα να προβλέψω σωστά το αποτέλεσμα ενός αγώνα”.

Τι είναι το σπουδαίο σε όλα αυτά; Η παραδοχή. Η ειλικρίνεια. Ο μοναδικός τρόπος για να πάει ένας εξαρτημένος παρακάτω. Κι αυτό που γράφω δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Σε κάποιο άλλο κείμενο, με μια άλλη αφορμή, θα μπορούσα να γράψω για τον παλιό, εξαρτημένο εαυτό μου αλλά και δεκάδες άλλους που δεν το 'χουν παραδεχτεί ξεκινώντας τοποθετήσεις με το αυτο-προστατευτικό, “κι εγώ παίζω πολύ, αλλά όχι έτσι...”. Όχι, δεν έχει αλλά.

Πολύ πριν την τιμωρία του Joey Barton, οι ιστορίες που ένωναν αθλητές με την καταστροφική συνέπεια του προβληματικού τζόγου έχουν περάσει λίγο στη σφαίρα της μυθολογίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ήταν αληθινές. Απλά, από την περιπέτεια του Micheal Jordan με τα αστρονομικά χαμένα ποσά στην τσόχα μέχρι τους μπελάδες του Michael Chopra, του Paul Merson ή του Wayne Rooney, αυτό που λείπει είναι οι ενυπόγραφες παραδοχές. Όσον αφορά στο ελληνικό αθλητικό γίγνεσθαι, υπάρχουν βίντεο όπως το παρακάτω που κάνουν τους συνωμοσιολόγους να ανατριχιάζουν. Φήμες, τουλάχιστον ως προς το ζυγισμένο αυτογκόλ του Αβραάμ στο 90' του ματς της εθνικής με το Λουξεμβούργο, λένε ότι οι συνωμοσιολόγοι ανατριχιάζουν δικαίως.

Παραδείγματα δημόσιων παραδοχών από εθισμένους αθλητές, παρόμοιων με αυτή του Barton, είχαμε στην αυτοβιογραφία του Dietmar Hamann, παλιάς δόξας της Λίβερπουλ και της εθνικής Γερμανίας, ο οποίος αποκάλυψε ότι μετά από ένα οδυνηρό διαζύγιο έχασε 288.400 λίρες σε έναν αγώνα κρίκετ μεταξύ Αυστραλίας και Νοτίου Αφρικής. Πιστέψτε με, το τερέν του κρίκετ είναι από τα πιο εύφορα για να χαθούν περιουσίες στον στοιχηματισμό. Παρομοίως, ο παλαίμαχος μέσος της Leeds, Dominic Matteo, παραδέχεται στο 'In My Defence', χασούρες εκατομμυρίων λιρών την περίοδο που εθίστηκε στο στοίχημα μέσω κινητού.

Γυρνώντας στα της απολογίας του Barton, θεωρώ πως η ιδιαιτερότητα των γραφομένων του είναι διττή. Αφενός, στην εποχή της παντοδυναμίας του ίντερνετ, τα λόγια του έγιναν viral (ραγδαία μεγαλύτερο reach από οποιαδήποτε τυπωμένη αυτοβιογραφία οποιουδήποτε Dietmar Hamann) και αφετέρου, στην παντοδυναμία της βιομηχανίας του τζόγου, ο Barton, αυτός ο αλητήριος Barton, θίγει μια βαθύτατη κοινωνική προβληματική. Στο σύγχρονο αθλητισμό, τα πάντα είναι τζόγος. Οι χορηγοί στις φανέλες είναι τζόγος, η ανάλυση κάθε ματς είναι τζόγος και πολλώ δε μάλλον, τα δοκάρια που φαίνεται πως στηρίζουν αυτό που εν προκειμένω λέμε ποδόσφαιρο, είναι ατόφιος τζόγος.

“ Αποδέχομαι ότι η FA οφείλει να είναι ηγέτης στη συζήτηση για την αντιμετώπιση της έκρηξης τους sports betting, γι' αυτό έχει δυναμώσει και η σχετική νομοθέτηση. Παρ' όλ' αυτά, πρέπει οπωσδήποτε να αποδεχτεί και η ομοσπονδία ότι έχει δημιουργηθεί μια τεράστια σύγκρουση ανάμεσα στους κανόνες και την κουλτούρα που περιβάλλει το παιχνίδι σήμερα. Οποιοσδήποτε βλέπει μπάλα, είτε από τον καναπέ είτε από το γήπεδο, βομβαρδίζεται με μάρκετινγκ, χορηγίες και διαφημίσεις στοιχηματικών εταιριών. Επιπλέον, για παράδειγμα στη Sky TV, οι μεταδόσεις έχουν εμπλουτιστεί με τα προγνωστικά και τις στοιχηματικές εκτιμήσεις των ίδιων των σπίκερ. Όλα αυτά σημαίνουν ότι το αγγλικό ποδόσφαιρο δεν είναι ένα εύκολο περιβάλλον για να σταματήσει κάποιος τον τζόγο ή για να πείσει η FA τους παίκτες ότι το να στοιχηματίζουν είναι λάθος. Είναι σα να ζητάς από έναν αλκοολικό σε απεξάρτηση να περνάει όλο του το χρόνο σε μια παμπ ή σε μια μπυραρία”.

Τα άνωθι λόγια του Barton, δυστυχέστατα, δεν περιγράφουν την κατάσταση μόνο στο αγγλικό ποδόσφαιρο. Η μεστότητα και τα κότσια της απολογίας του ενισχύονται ακόμα περισσότερο από την παντελή έλλειψη ρίψης ευθυνών οπουδήποτε. Δηλαδή, ακόμα και στο απονενοημένο “ρε παιδιά, μας πνίγετε στον τζόγο, φοράω τη φανέλα της ομάδας μου και κατευθείαν διαφημίσω μια στοιχηματική”, ο Barton δεν είναι επικριτικός. Το συζητάει. Είναι κοινός νους, στην Ελλάδα περισσότερο απ' οπουδήποτε, ότι το οικοδόμημα που λέγεται αθλητισμός, όχι μόνο ποδόσφαιρο, στηρίζεται στις πλάτες της βιομηχανίας του τζόγου. Και αυτό δεν είναι το πιο αισιόδοξο σενάριο στον κόσμο. Δεν φταίνε οι στοιχηματικές αν δεν υπάρχει έτερος σοβαρός υποψήφιος επενδυτής στον ελληνικό αθλητισμό. Φταίνε μάλλον οι ασόβαροι (ει μη, ανύπαρκοι) επενδυτές.

Η ώριμη στάση είναι ότι σαφώς και κανείς δεν ψέγει τον τζόγο ή το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά που υπάρχουν. Το βράδυ θα πιω δυο μπύρες. Αυτό δεν με κάνει αλκοολικό. Αν το βράδυ όμως, παίξω δύο στοιχήματα, όλο αυτό που κουβαλάω μέσα μου θα με (ξανα)κάνει εξαρτημένο τζογαδόρο.

Κοιτώντας στα μάτια όλα του τα προβλήματα (σ.σ. στην απολογία μιλά και για τα περιστατικά αλκοολισμού και ανεξέλεγκτου θυμού που 'χει 'υπογράψει' στο παρελθόν), ο Barton απλά επισημαίνει το αυτονόητο. Δεν μπορούμε να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε το πλαίσιο ή ότι οι χτίστες αυτού που λέμε κράτος, άκοπα και αβασάνιστα, στηρίζονται δυσανάλογα πολύ σε μια από τις ελάχιστες υγιείς βιομηχανίες του κόσμου, τη βιομηχανία του τζόγου. Δεν μπορεί να φταίει (μόνο) η βιομηχανία. Φταίνε οι χτίστες και φταίει το πλαίσιο. H FA δεν είναι άμοιρη ευθυνών για περιστατικά εξαρτημένων ανθρώπων όπως ο Joey Barton σήμερα, ή ο John Doe μεθαύριο, που θα σπάσουν τους κανόνες και θα ποντάρουν σε ματς που εμπλέκονται.

Αυτό, όμως, που πρέπει πρώτα να αλλάξει είναι το πλαίσιο. Κι αυτό προς το παρόν, μοιάζει σαν μεγαλύτερο βουνό από οποιαδήποτε απεξάρτηση.