Πριν από μερικές ημέρες, στα γραφεία του Sport24.gr, ήρθε μια τσάντα με αντικείμενα αθλητών για τις Δημοπρασίες Αγάπης 2013 (τις οποίες διεξήγαγε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το SPORT 24)

Κανένας από τους δημοσιογράφους του site δεν ήξερε ποιοι είχαν δώσει και τι, για τη φετινή φιλανθρωπική ενέργεια και λόγω της ώρας (γύρω στις 12.30, είναι το pick της πρωινής ειδησεογραφίας) τα κεφάλια παράμειναν σκυφτά, με το βλέμμα κολλημένο στην οθόνη του υπολογιστή. Πέντε δευτερόλεπτα μετά, μια μπάλα με τη σημείωση “ΜΕ ΑΓΑΠΗ, ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΛΗΣ” και την υπογραφή του Nick the Greek, έκανε ακόμη και τον Γιάννη Γεωργόπουλο, που σπανίως θα σηκωθεί από την καρέκλα του (εκτός και αν θέλει να πάρει κάτι από το vending machine), να θέλει μια πάσα για να δει “αν είναι αληθινή”.

Αυτό το τελευταίο, είναι και η απορία που συνοδεύει τον Νίκο Γκάλη από το 1979, όταν αποφάσισε να φορέσει τη φανέλα του Άρη, αλλάζοντας την ιστορία του μπάσκετ, αλλάζοντας το άθλημα, αλλάζοντας τον επαγγελματικό αθλητισμό. Το “αν είναι αληθινός ή όχι;” και το κατά πόσο αυτά που έκανε μέχρι το 1995 (όταν και αποχώρησε άκομψα απο την ενεργό δράση μετά τη σύγκρουση με τον Κώστα Πολίτη στον Παναθηναϊκό) ήταν πράγματα που μπορούσε να κάνει ένας άνθρωπος ή μήπως τελικά ο Γκάλης ήταν κάποιος ξεχασμένος εξωγήινος από την εποχή του Ρόσγουελ και όλα αυτά με την καταγωγή από τη Ρόδο και το επώνυμο Γεωργαλής ήταν μια εξαιρετικά καλοστημένη συνωμοσία.

Η οποία είχε προφανώς στόχο να μας βάλει μυαλό εδώ στην Ελλάδα, να μας πείσει ότι μπορούμε να έχουμε όχι μόνο επαγγελματικό μπάσκετ, αλλά γενικότερα επαγγελματικό αθλητισμό. Αν μη τι άλλο, έστω και με παλινωδίες κάθε τρεις και λίγο αφού τίποτα δεν μπορούμε να αφήσουμε στην ησυχία του, ώστε να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο και βάζουμε διαρκώς το χεράκι μας και ακόμη χειρότερα την τσέπη μας στη μέση, mission accomplished. Ο Νίκος Γκάλης άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο παιζόταν το μπάσκετ στην Ελλάδα, τον τρόπο με τον οποίο γινόταν η προπόνηση και τον τρόπο με τον οποίο ένας φίλαθλος αντιμετωπίζει ένα άθλημα και μια ομάδα: καθολικά δηλαδή.

Η οικουμενικότητα του Γκάλη με ισάξιο (σε impact γύρω από το άθλημα) συμπρωταγωνιστή τον Παναγιώτη Γιαννάκη, σκηνοθέτη τον Γιάννη Ιωαννίδη (σε μια ακόμη απόδειξη ότι το μπάσκετ δεν είναι άθλημα του ενός, εξ ου και η μετά την έλευση του Γιαννάκη, αυτοκρατορία του Άρη) και βασικούς υποστηρικτές τον Φιλίππου και τα άλλα παιδιά (όπως έλεγε ο παραφρασμένος στίχος του Λευτέρη Παπαδόπουλου από το “Με το στόμα γεμάτο φιλιά” του Λεωνίδα Βελή) ο Άρης έγινε η ομάδα που ήθελαν να βλέπουν ή ακόμη και να υποστηρίζουν όλοι (οκ, ίσως όχι οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ αλλά αυτό ήταν κάτι σεβαστό και αναμενόμενο), κάθε φορά που έβγαινε από τα σύνορα για να παίξει στο τότε Κύπελλο Πρωταθλητριών.

Όσο και αν ψάξετε, είτε στη σύγχρονη, είτε στην πρώιμη ελληνική αθλητική ιστορία, δεν υπάρχει άλλη ομάδα που να το πέτυχε αυτό. Γιατί, καμία δεν είχε τον Γκάλη στα καλύτερά του και ήταν τόσο μοναδικά αυτά τα “καλύτερά” του που δεν γινόταν να τους γυρίσεις την πλάτη, δεν μπορούσες να κλείσεις τα αυτιά σου και τα μάτια σου, γιατί ήξερες ότι ήσουν μάρτυρας σε κάτι ιστορικό, σε κάτι που συνέβαινε τώρα και έπρεπε να το ζήσεις κι εσύ, έστω και από (χιλιομετρική αλλά και οπαδική) απόσταση.

Να απαριθμήσουμε εδώ στατιστικά, νούμερα και μέσους όρους, δεν πρόκειται. Είμαι της άποψης, ότι αυτοί που γνώρισαν τον Γκάλη δεν έχουν ανάγκη από αριθμούς για να θυμηθούν τις μπασκετικές εικόνες που χάρισε στο ελληνικό κοινό, ενώ όσοι γεννήθηκαν μετά το 1990 και δεν έχουν προλάβει τον Gangster να “σκοτώνει” όποιον αντίπαλο έβρισκε στο δρόμο του, υποχρεούνται να διαβάσουν Ιστορία. Όπως πρέπει να ξέρεις, ποιος ήταν αυτός που εγκαθίδρυσε τη δημοκρατία στην Ελλάδα το χρυσό αιώνα, έτσι οφείλεις να γνωρίζεις και ποιος εδραίωσε την πορτοκαλί μπάλα στο μυαλό και το DNA ενός ολόκληρου λαού.

Όπως, εδώ, σε αυτό το κείμενο δεν θα απαντηθεί η ερώτηση αν ήταν ο καλύτερος παίκτης όλων των εποχών, γιατί αυτές οι συγκρίσεις δεν ακουμπάνε στην πραγματικότητα. Κάθε εποχή είναι διαφορετική και κάθε εποχή έχει τον καλύτερό της, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν. Δεν γίνεται να βάλουμε στη ζυγαριά μια εποχή που δημιουργούνται (από όλες τις απόψεις) πρωταθλητές και ο Γύρος της Γαλλίας έχει γίνει προτεκτοράτο της βιομηχανίας του ντόπινγκ και μια άλλη εποχή που φορούσαν τις κάλτσες ψηλά μέχρι το γόνατο, λες και από μέσα είχαν επικαλαμίδες. Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν είμαι της άποψης ότι τη δεκαετία του 80 ήταν όλα καθαρά και ξάστερα, αλλά σίγουρα δεν είχαν θυσιαστεί τα πάντα στο βωμό του χρήματος και του άκρατου επαγγελματικού αθλητισμού, που δεν τον νοιάζει κανένα παιχνίδι παρά μόνο αυτό του συμφέροντος.

Ο Γκάλης, ωστόσο, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο πιο σημαντικός αθλητής στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, ακόμη και αν αυτός ο τίτλος αφήνει έξω τεράστιες αθλητικές προσωπικότητες, ολυμπιονίκες όπως ο Νίκος Κακλαμανάκης και ο Πύρρος Δήμος, πολυεπίπεδους αθλητές και ανθρώπους όπως ο Γιώργος Μαυρωτάς, (παρά)μύθους όπως ο Κώστας Κεντέρης. Και σίγουρα είναι κι άλλοι, που δεν τους ξέρουμε ή δεν έγιναν διάσημοι, δεν έβγαλαν εκατομμύρια όπως έκανε στην περίπτωση του ο Γκάλης, που δεν τιμήθηκαν μπαίνοντας πρώτοι στο Ολυμπιακό Στάδιο στους Αγώνες της Αθήνας κρατώντας την ολυμπιακή δάδα στα χέρια (σε μία από τις συγκινητικότερες στιγμές στη ζωή του Nick).

Όμως, ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του ελληνικού πρωταθλήματος, ο άνθρωπος που σε 854 παιχνίδια σκόραρε 25.995 (30.4 κατά μέσο όρο), αυτός που έκανε τη Θεσσαλονίκη κέντρο του ευρωπαϊκού μπάσκετ και οδήγησε μαζί με τον Γιαννάκη, τον Φασούλα, τον Χριστοδούλου, τον Καμπούρη, τον Μέμο Ιωάννου, την Ελλάδα στην κορυφή του Ευρωμπάσκετ, είναι ο αθλητής που αν δεν δημιούργησε ένα άθλημα (το μπάσκετ είχε αξιοπρεπή εξέλιξη από τον πόλεμο και μετά), σίγουρα του έβαλε τις βάσεις, για να είναι στο σημείο που βρίσκεται τώρα, να πηγαίνει για 4η φορά σε πέντε χρόνια ο Ολυμπιακός σε Φάιναλ Φορ Ευρωλίγκας, να έχει 6 αστέρια ο Παναθηναϊκός στη φανέλα του, να έχουν γίνει παίκτες πλούσιοι, να έχουν αλλάξει ζωές ανθρώπων, να έχουν γεννηθεί “επαγγελματικές ταμπέλες” όπως “μπασκετικός δημοσιογράφος” (αυτό το τελευταίο δεν είναι κάτι θετικό, γιατί η αθλητική δημοσιογραφία είναι μια έννοια, αλλά είναι κάτι που πρέπει να σημειωθεί).

Οι περισσότεροι, αυτή τη στιγμή, θα λέτε “ο Παναθηναϊκός δεν είχε ανάγκη τον Γκάλη για να γεμίσει αστέρια τον ουρανό του” και “ο Ολυμπιακός είναι πάνω από όλους, ποιος Γκάλης;”. Ok, δεκτά όλα, ο οπαδισμός είναι ανίκητος. Ανίκητος εκτός από εποχές, όπου υπάρχει κάποιος πάνω από το παιχνίδι, πάνω από την αντιπαλότητα, πάνω από τις νίκες. Κάποιος που μπορεί να βάλει τον εαυτό του μπροστά, όντας τεράστιος εγωιστής (σε σημείο που να γίνεται εν μέρει και απρόσωπος ή αντιπαθής), κάποιος που έχει τη δύναμη να ενώσει όλες τις απόψεις, να κυριαρχήσει πάνω στις διαφωνίες. Κάποιος σαν τον Γκάλη δηλαδή, που όταν γυρνάει η συζήτηση στο όνομά του, οι περισσότεροι ξεχνάνε τα κόκκινα και τα πράσινα, τα κίτρινα και τα μαύρα, προφανώς από σεβασμό και αναγνώριση προς αυτά που πέτυχε.

Είναι τόσες οι αγιογραφίες που έχουν γραφτεί και θα ξαναγραφτούν για τον Γκάλη, που πλέον για κάποιους είναι κουραστικές. Παρωχημένες, μασονικές, ενοχλητικές. Δεν είναι όμως θέμα αγιογραφίας, δεν είναι θέμα κάποιας προσωπικής σχέσης (αν και οι παλιότεροι και πρεσβύτεροι συνάδελφοι όπως ο δικός μας Φιλέρης, ο Σκουντής, ο Συρίγος, ο Καρύδας) τον είδαν από πιο κοντά, τον γνώρισαν καλύτερα, τον έζησαν λίγο για να έχουν να πουν πολλά, του μίλησαν περισσότερο, για να έχουν να λένε στα παιδιά τους.

Όμως, σκεφτείτε το εξής: αν δεν υπήρχαν Γκάληδες (γιατί προφανώς δεν ήταν μόνο αυτός σημαντικός στην αθλητική ιστορία της Ελλάδας), δεν θα υπήρχαν σπορ, δεν θα υπήρχαν ωραίες ιστορίες, δεν θα υπήρχαν μεγάλες στιγμές. Δεν θα υπήρχαν αναμνήσεις. Θα κοιτούσαμε προς τα πίσω και δεν θα βλέπαμε τίποτα. Δεν είναι πολύ καλύτερα, τώρα που κοιτάζουμε και βλέπουμε ένα τριπλό σπάσιμο της μέσης;

Ευχαριστούμε Νίκο Γκάλη, θα δίναμε πολλά για να σε χειροκροτούσαμε και πάλι...