Το μεσημέρι της Τρίτης στο κτήριο της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης, παρουσιάστηκε από την ΕΝΕΔ (Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου) ο Κώδικας Δεοντολογίας των Ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης. Φίλε αναγνώστη, μπορώ να καταλάβω στο 100% ότι αυτή η πρόταση που μόλις προηγήθηκε παίζει να είναι για σένα ό,τι πιο ασήμαντο για την καθημερινότητα και πολύ περισσότερο για τη γενικότερη ποιότητα ζωής σου. Δεν σε αδικώ, αφού ενδέχεται να μην έχεις ξανακούσει ποτέ για την ΕΝΕΔ, ασχέτως αν περνάς περισσότερες από 2 ώρες (βάσει έρευνας που έγινε το 2015) στο ίντερνετ άρα όλο και σε κάποιο site θα τη βγάζεις, όταν δεν περιμένεις με αγωνία το επόμενο status update των “φίλων” σου στο Facebook ή την επόμενη (ελπίζεις έστω λίγο sexy) ανάρτηση στο Instagram των Μάρτα αυτού του κόσμου, που έχουν αλώσει εκτός από εσένα και τον δικό μας δημοσιογραφικό χώρο.

Πάμε όμως στην ουσία, για να μη σε χάσω, καθώς δεν επενδύεις άλλωστε και περισσότερα από 20 δευτερόλεπτα κάθε φορά που δίνεις το click σου. Γιατί είναι σημαντικός αυτός ο Κώδικας Δεοντολογίας (στον οποίο θα σου πρότεινα να ρίξεις μια ματιά ειδικότερα αν είσαι από αυτούς που αγαπάνε τα media έστω και από μακριά); Καταρχάς για εμάς τους δημοσιογράφους που βρισκόμαστε στον Ψηφιακό Τύπο για περισσότερα από 10 χρόνια, είναι μια ιστορική αν και οξύμωρη στιγμή. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται θεσμική ταύτιση της λέξης “δημοσιογραφία” (αναφέρεται πολλές φορές μέσα στον κώδικα προφανώς η λέξη) με όσους “δουλεύουν στα sites” φράση την οποία υποτιμητικά χρησιμοποιούν συχνά οι δημοσιογράφοι των παραδοσιακών Μέσων για να περιγράψουν ένα συνάδελφο τους που ζει (;) στο ίντερνετ. Κάποιοι μάλιστα, δεν λένε καν τη λέξη δουλεύουν. Λένε “ανεβάζουν” εννοώντας ότι στον Ψηφιακό Τύπο δεν υπάρχει δημοσιογραφία, αλλά μόνο χειρωνακτική εργασία. Εντυπωσιακή ανάλυση του κλάδου.

Αυτή η λοιπόν η πρώτη θεσμική χρήση της έννοιας “δημοσιογραφία” για λογαριασμό έρχεται από τους Εκδότες του κλάδου και είναι πραγματικά σημαντικό για τους δημοσιογράφους του χώρου, την ώρα που η Ένωση Συντακτών εξακολουθεί να κοιτάζει από την άλλη πλευρά σε ό,τι αφορά την αναγνώριση των εργαζομένων στα Ψηφιακά Μέσα. Προσωπικά κερδίζω κάθε χρόνο ένα στοίχημα με τους διαφωνούντες φίλους μου, ότι δεν πρόκειται ποτέ η ΕΣΗΕΑ να εντάξει τους δημοσιογράφους του διαδικτύου στους κόλπους της, όχι γιατί δεν θέλει αλλά επειδή δεν μπορεί. Τα αεροπλάνα δεν διαδέχθηκαν τα αερόστατα. Απλώς σταμάτησαν τα αερόστατα να αποτελούν μέσο μεταφοράς δια του αέρος. Φυσικά, η ΕΝΕΔ βλέπει τη λειτουργία της ως δημοσιογραφική, γιατί και αυτό θέλει (να αναπτύσσονται δημοσιογραφικά τα Ψηφιακά Μέσα) και αναγνωρίζει ότι το online journalism είναι κάτι πραγματικά βαθύ σε επίπεδο έρευνας, δημοσιογραφίας και ενημέρωσης. Γι’ αυτό και χρειαζόταν έναν Κώδικα Δεοντολογίας στην Ελλάδα, ώστε να αρχίσει να μπαίνει στη συνείδηση των δημοσιογράφων του χώρου και φυσικά (όλων) των εκδοτών. Πέρα όμως από τις Ενώσεις και τις ανεξάρτητες αρχές, χρειάζεται καμιά πολιτική βούληση, ένα καλύτερο πλαίσιο λειτουργίας των Μέσων. Αυτό δεν εξαντλείται μόνο στο ποιος θα έχει τα κανάλια, τα sites, τα ραδιόφωνα και τις εφημερίδες αλλά κυρίως στο τι θα κάνει με αυτά.

Στο εξωτερικό όλα αυτά είναι εδώ και χρόνια θεσμοθετημένα και αυτονόητα, αλλά εντάξει στην Ελλάδα πάντα λειτουργούμε με διαφορά φάσης. Για τα μεγάλα διεθνή Μέσα η διαπόμπευση των οροθετικών είναι κάτι απαγορευτικό και όποιος το κάνει, διαχωρίζει τη θέση του από την πραγματική δημοσιογραφία και δηλώνει παρών στο δεύτερο και τρίτο ράφι της ενημέρωσης. Στην Ελλάδα ο κιτρινισμός, η λεγόμενη αποκαλυπτική δημοσιογραφία που δεν είναι τίποτα περισσότερο από πληρωμένα άρθρα-συμβόλαια είναι κανονική κατηγορία / cluster (όπως λένε και στον εμπορικό κλάδο). Την ίδια ώρα ο Αθλητικός Τύπος είναι σε μια κωματώδη κατάσταση εδώ και 7 χρόνια. Με την οικονομική κρίση να αποτελεί αιτία αλλά και για κάποιους πρόφαση, οι αθλητικές εφημερίδες έχασαν έδαφος, κύρος και επί της ουσίας ποιότητα (στο μέγεθος, τον αριθμό σελίδων και στο τέλος κάποιες σταμάτησαν να πληρώνουν τους δημοσιογράφους τους) με αποτέλεσμα τα αθλητικά sites να πάρουν τη σκυτάλη, αφού είδαν χώρο να γεννηθούν και εν μέσω χάους τον πρώτο καιρό δεν υπάρχει ανάγκη για ξεκάθαρους κανόνες. Πάει όμως ο πρώτος καιρός, πέρασε.

Πλέον οι 9/10 άντρες που ασχολούνται με τα σπορ, ενημερώνονται από κάποιο αθλητικό digital brand / site. Το Sport24.gr είναι ένα από αυτά, στην πραγματικότητα είναι το μεγαλύτερο από αυτά με τελευταία μέτρηση αυτή του Νοεμβρίου (3.696.940 UV) και αυτό είναι κάτι που οφείλει να φέρει βαρέως και με ευθύνη. Κανείς δεν είναι άγιος και στις αποθήκες του παραδείσου τα φωτοστέφανα έχουν εξαντληθεί. Όλοι κάνουν λάθη. Κι εμείς εδώ στο Sport24.gr και την 24MEDIA, κάνουμε λάθη αλλά στο τέλος της ημέρας πηγαίνουμε σπίτι και κοιτάμε να βρούμε το γιατί (συνήθως σε βραδινές κουβέντες - ψυχαναλύσεις με τον Διευθυντή του Sport24.gr Δημήτρη Κωνσταντινίδη) τα κάναμε και πως δεν θα επαναληφθούν. Γιατί αφήσαμε έναν τίτλο που ήταν καθαρά για clicks να μπει; Γιατί προβάλαμε το σεξισμό; Γιατί ανακατέψαμε την αθλητική ενημέρωση με οποιαδήποτε άλλη, όταν υπάρχουν τόσα ενημερωτικά sites που μπορούν να το κάνουν καλύτερα από ένα αθλητικό; Γιατί πέφτουμε στην παγίδα να κυνηγήσουμε νούμερα αντί να κυνηγήσουμε την επόμενη αθλητική είδηση;

Η θέληση μας, πάντως, και παράλληλα απόφαση μας είναι να προσπαθούμε να δίνουμε στο κοινό μας αποκλειστικά αθλητική ενημέρωση, σεβόμενοι όσο περισσότερο γίνεται τον αναγνώστη, ο οποίος δεν φταίει σε τίποτα για να βομβαρδίζεται με βαρύγδουπους τίτλους που τα κείμενα τους δεν ανταποκρίνονται σε αυτούς. Γι’ αυτό και σας θέλουμε αυστηρούς στην κρίση σας, βλέπουμε όσα μας γράφετε, μας στέλνετε και έχουμε ανοιχτά τα αυτιά και τα μάτια μας, ακόμα και αν ορισμένες φορές η καθημερινότητα δεν μας επιτρέπει να διορθώσουμε τα λάθη μας αμέσως ή έστω την επόμενη φορά.

Είναι γεγονός, άλλωστε, ότι η αξιοπιστία των αθλητικών Μέσων έχει φάει γερά χτυπήματα. Ο κόσμος πλέον έχει στο νου του ότι κάθε τι που διαβάζει, είτε προέρχεται από το συμφέρον του Μέσου είτε βασίζεται στο συμφέρον του προέδρου μιας ομάδας. Δεν είναι παράλογη ούτε αναίτια αυτή η πτώση της αξιοπιστίας του χώρου. Κάναμε ένα λάθος που στο μπάσκετ αποτελεί έναν από τους βασικότερους κανόνες: Δεν κρατήσαμε τις σωστές αποστάσεις. Οι δημοσιογράφοι ήρθαμε κοντά στους αθλητές και γίναμε φίλοι, ήρθαμε κοντά στους προπονητές και γίναμε ειδικοί, ήρθαμε κοντά στους προέδρους και θεωρήσαμε ότι έχουμε λόγο στη διοίκηση της όποιας ομάδας. Ήρθαμε κοντά στις επιχειρήσεις που διαφημίζονται στα Μέσα όπου δουλεύουμε. Προσέξτε, με όλους αυτούς πρέπει να είμαστε κοντά, γιατί δεν γίνεται διαφορετικά η δουλειά. Η είδηση βρίσκεται μέσα σε όλα αυτά. Όμως, το πόσο κοντά ήρθαμε είναι το θέμα και με τι σκοπό.

Η γενιά των 30-35αρηδων είμαστε οι τελευταίοι που είχαμε πραγματικά “πρότυπα” δημοσιογραφίας και βλέπαμε ονόματα στις εφημερίδες ή ακούγαμε φωνές στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο και λέγαμε “εγώ θέλω να γίνω σαν αυτόν”. Τώρα, ποιος 14χρονος διαβάζει / ενημερώνεται και έχει πρότυπο έναν από εμάς ώστε να θέλει να μπει στο χώρο; Μπορεί να θέλει να μπει, επειδή του αρέσουν τα social media, του αρέσει η τεχνολογία, ενδεχομένως να του αρέσουν και τα σπορ, η πολιτική ή όποιος τομέας της ενημέρωσης του κάνει πιο ταιριαστός. Χάσαμε την επαφή με την ουσία αυτής της δουλειάς, γίναμε περισσότερο οπαδοί (ομάδας ή κόμματος) από δημοσιογράφοι και δημοσιοσχετίστες από ρεπόρτερ ή αρθρογράφοι-αναλυτές. Δεν ξέρω αν ο Κώδικας Δεοντολογίας θα διορθώσει όλα τα κακώς κείμενα, αλλά σίγουρα είναι ένα καλό πρώτο βήμα μέχρι το επόμενο.

Κι επειδή υπάρχει ένα ποσοστό (μικρό, αλλά υπάρχει) που διαβάζει ολόκληρα κείμενα στο διαδίκτυο, κι εσείς φτάσατε ως εδώ κάτω, πάρτε ένα δώρο χωρίς extra click.