Να ξεκινήσω με το ότι αν με ρωτούσες πριν το Eurobasket ποιον θεωρώ φαβορί, για την κατάκτηση του χρυσού, θα σου έλεγα την Κροατία. Ναι, τέτοιο... μάτι έχω.

Είχα πιστέψει πως η ενεργή εμπλοκή των Ράτζα, Κούκοτς και Βράνκοβιτς -τα τελευταία χρόνια- θα περνούσε τους παίκτες στο επόμενο επίπεδο -μετά και τα όσα είχαμε δει πέρυσι στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι οποίοι παίκτες της Κροατίας αν μη τι άλλο βρίθουν ταλέντου. Στο μυαλό (ή καλύτερα στο "εγώ") υπάρχει μια εμπλοκή, αλλά λες "δεν μπορεί, οι τρεις τεράστιοι θρύλοι θα τους βοηθήσουν να καταλάβουν πως το σπορ είναι ομαδικό". Δεν μπόρεσαν.

Μπόρεσε η Σλοβενία, για λόγους που θα σου εξηγήσω σε λίγο. Πρώτα όμως, θα ήθελα να σου μεταφέρω post του Emilio Kovacic, πρώην διεθνούς παίκτη της Γιουγκοσλαβίας και γενικού διευθυντή του Synergy, γνωστό και ως "ευαγγέλιο" για τους απανταχού κόουτς και GM.

Η χώρα έμεινε κολλημένη σε εγωκεντρικούς θρύλους

Ο Κροάτης Emilio έγραψε λοιπόν ότι "έχω κουραστεί λίγο από όσα προκύπτουν στο μπάσκετ, μέσω του ερωτήματος "τι θα γινόταν αν η Γιουγκοσλαβία ήταν ακόμα ενωμένη". Αυτή η χώρα αποτελεί παρελθόν (να 'ναι καλά ο Θεός) και κάποιες πρώην δημοκρατίες της ήταν πιο τυχερές, στο να κληρονομήσουν καλύτερα μπασκετικά μυαλά και δασκάλους, από άλλες, ώστε να φτάσουν έως τα μετάλλια. Μετά τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας, η χώρα της Κροατίας έμεινε "κολλημένη" με τους προπονητές της σοσιαλιστικής εποχής (που ήξεραν πώς να αγοράσουν το ταλέντο, ώστε να πάρουν τίτλους), εγωκεντρικούς "θρύλους", οι οποίοι ξεκινούν κάθε πρόταση με το "εγώ" και το "όταν κέρδισα το τάδε ή το δείνα" και αργότερα, με έναν διεφθαρμένο διαιτητή που είχε αναλάβει επικεφαλής, στην μπασκετική πυραμίδα. Πρόσφατα, η Κροατία έμαθε πως δεν μπορείς να αγοράσεις ταλέντο, γιατί δεν υπάρχουν χρήματα, δεν μπορείς να νικήσεις παιχνίδια με συνέπεια, με ξεπερασμένους προπονητές, δεν γίνεται ενώ έχεις διεφθαρμένο σύστημα, να παράξεις έναν πόιντ γκαρντ, σε μια δεκαετία! Ας προσποιηθούμε πως μάθαμε κάτι από την περίοδο που ακολούθησε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας: το μόνο πράγμα που θα φέρει αποτελέσματα, είναι η σκληρή δουλειά, υπό ένα καλό προπονητικό τιμ, μια ηγεσία απαλλαγμένη από διαφθορά και εγωμανείς, βελτίωση που θα στηρίζεται στην αξία και την πλήρη αναδιάρθρωση της λίγκας και του οργανισμού των προπονητών μας. Αν η ηγεσία μας είναι έτοιμη να δουλέψει σκληρά για να τα κάνει όλα αυτά, μπορούμε να πούμε πως μάθαμε από τα λάθη μας και ότι κινούμαστε προς ένα καλύτερο μέλλον".

Δεν ξέρω αν βλέπεις ομοιότητες με άλλες χώρες των Βαλκανίων. Αυτό που ξέρω είναι τι είχε πει ο Ιγκόρ Κοκόσκοφ, στο Sport24.gr σε θέμα που είχαμε δημοσιεύσει, με αφορμή την αλλαγή της Ευρωλίγκας και την αύξηση των αγώνων, με τοποθετήσεις από τους Βλάντε Ντίβατς, Ντέιβιντ Μπλατ, Ευθύμη Ρεντζιά, Χοσέ Μανουέλ Καλντερόν και Τζίτζι Ντατόμε, μεταξύ άλλων.

Ο Σέρβος προπονητής που εμπιστεύτηκε η Σλοβενία, το 2015 είναι ο πρώτος που κίνησε από την Ευρώπη για το ΝΒΑ, ώστε να δουλέψει σε προπονητικά τιμ. Θα τον βρεις στους Utah Jazz, με το βιογραφικό του να αναφέρει επίσης, τους Clippers, Pistons, Suns, Cavaliers και Magic, από το 2000 μέχρι τη σήμερον ημέρα. Η νοοτροπία που "οικοδόμησε" σε αυτό το διάστημα, είναι πολύ συγκεκριμένη. Την είδες στο Eurobasket. Σε περίπτωση που την έχασες, θα σου πρότεινα να την αναζητήσεις. Μπορείς πάλι, να διαβάσεις τις επόμενες γραμμές, όπως έχεις στο μυαλό σου ότι ο άνθρωπος που τον κάλεσε να φέρει την αλλαγή στη χώρα, ήταν ο Ράσο Νεστερόβιτς (πρόεδρος της Ομοσπονδίας), ο οποίος ηγήθηκε γενικότερων αλλαγών, όπως πολλοί διεθνείς που ήταν επιζήμιοι (ελέω του "εγώ" τους) αποχωρούσαν.

Πληρωνόμαστε για τα παιχνίδια

"Αντιλαμβάνομαι όσα λένε οι προπονητές στην παρούσα φάση, με την αύξηση των αγώνων. Ότι δεν έχουν χρόνο να προετοιμάζουν τις ομάδες τους και καταλαβαίνω πολύ καλά τι επιζητά η Euroleague. Είναι μέρος της "επανάστασης" που γίνεται στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Όσο πιο γρήγορα καταλάβουν οι παίκτες, οι κόουτς, οι ομάδες πως αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να γίνει επικερδής η επιχείρηση, θα είναι για πιο εύκολα τα πράγματα.

Κατ' αρχάς, όλοι πρέπει να αντιληφθούν πως πληρωνόμαστε για τα παιχνίδια. Όχι για τις προπονήσεις. Κανείς δεν μας βλέπει να προπονούμαστε -εννοώ η επιχείρηση δεν βγάζει κάτι από αυτήν τη διαδικασία. Τα έσοδα που προέρχονται από τα εισιτήρια και ό,τι αφορά έναν αγώνα, είναι σημαντικός παράγοντας. Για να βγάλει κέρδη η λίγκα που είναι μια επιχείρηση οι ομάδες πρέπει να παίζουν περισσότερα ματς στην έδρα τους και όλοι πρέπει να συμβιβαστούν με αυτό.

Τη χρονιά του lock out στο ΝΒΑ, όταν διαπραγματευόταν η λίγκα με τους παίκτες για τη νέα συλλογική σύμβαση εργασίας, οι NBAers είχαν θέσει ως όρο για συμφωνία να μειωθούν τα λεπτά των αγώνων, σε 40. Το ΝΒΑ τους εξήγησε πως αυτός είναι ο ένας όρος που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός. Υπάρχουν 82 αγώνες κάθε μέρα και είναι fixed αριθμός που δεν αλλάζει, γιατί το ΝΒΑ τον χρειάζεται για να βγάλει κέρδος. Οι ομάδες τον χρειάζονται για να βγάλουν κέρδη. Με κάποιον τρόπο πρέπει να πουλάμε το προϊόν, που είναι το παιχνίδι, ώστε να προκύπτουν τα χρήματα που πηγαίνουν στις πληρωμές παικτών, των προπονητών, για να "τρέχει" η επιχείρηση. Γιατί είναι δεδομένο ότι όλοι θέλουν να πληρώνονται για τη δουλειά τους και με κάποιον τρόπο πρέπει να έχεις έσοδα.

Οι κόουτς πρέπει να είναι έξυπνοι, το μπάσκετ είναι τελείως διαφορετικό

Οι κόουτς πρέπει να είναι έξυπνοι, όπως ήταν ανέκαθεν και να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Πάντα προσαρμόζονταν. Το μπάσκετ ήταν τελείως διαφορετικό πριν 15 χρόνια, όταν οι παίκτες εκτελούσαν αυστηρά το πλάνο των προπονητών. Το να αλλάξουν την προσέγγιση τους, να καταλάβουν πως δεν έχουν χρόνο για να ασκήσεις, αλλά μόνο για να διδάσκουν νέα πράγματα στους παίκτες είναι μέρος της προόδου και της διαδικασίας. Αυτό ισχύει και για τις μετακινήσεις.

Το να αποκτήσουν τσάρτερ οι ομάδες, για να κάνουν πιο εύκολες τις μετακινήσεις και να μην εξαντλούν τους παίκτες, είναι μέρος της εξέλιξης. Για να κάνουν αυτήν την αγορά χρειάζονται πολλά λεφτά. Αυτά θα έλθουν αν μείνουν όλοι πιστοί στη διαδικασία της εξέλιξης, όταν καταλάβουν ότι αυτός είναι ένας από τους λόγους που πρέπει να παίζεις περισσότερα παιχνίδια. Είναι ένας κύκλος. Είναι αλυσιδωτή αντίδραση.

Αν συνεχιστεί η εξέλιξη, οι λίγκες του μπάσκετ στην Ευρώπη θα γίνουν σύντομα επικερδείς. Μέχρι τώρα, η μόνη επικερδής μπασκετική λίγκα είναι το ΝΒΑ. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. Κάποια χρόνια νωρίτερα, ο Λάρι Μπερντ, ο Μάτζικ Τζόνσον, ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ ακόμα και ο Μάικλ Τζόρνταν ταξίδευαν με πτήσεις της γραμμής, γιατί δεν υπήρχαν πολλά χρήματα.

Τώρα όλοι κοιτούν το ΝΒΑ ως παράδειγμα, αλλά δεν ήταν πάντα παράδειγμα προς μίμηση. Βήμα βήμα "έχτισαν" την επιχείρηση τους, ανέπτυξαν την επιχείρηση τους σταδιακά, μέσα σε 30 χρόνια. Αν το ευρωπαϊκό μπάσκετ ακολουθήσει το πλάνο -που δεν ήταν προϊόν κάποιας ιδιοφυΐας, αλλά η μόνη επιλογή- θα γίνει καλύτερο, πιο δυνατό, πιο μεγάλο και επικερδής επιχείρηση, που είναι το ζητούμενο για κάθε επιχείρηση διασκέδασης. Και ναι, όλοι πρέπει να καταλάβουν πως το μπάσκετ θα γίνει τρόπος διασκέδασης και για τους Ευρωπαίους.

Δεν γίνεται να "σκοτώσεις" τον εαυτό σου

Υπάρχει μια παρανόηση, πως στο ΝΒΑ δεν νοιαζόμαστε για τα αποτελέσματα της regular season. Πρέπει να είσαι στο ΝΒΑ, να δουλεύεις για αυτό, ώστε να καταλάβεις πώς λειτουργούν τα πράγματα. Σε διαβεβαιώ ότι όλοι θέλουν να κερδίζουν σε όλα τα ματς. Αυτό όμως, είναι αδύνατο, όταν έχεις τρία ματς σε πέντε ημέρες. Δεν γίνεται να "σκοτώσεις" τον εαυτό σου, για να τα καταφέρεις. Χθες παίξαμε με τους Σπερς, στο Σαν Αντόνιο, σήμερα παίζουμε με το Ντάλας στη Γιούτα και ούτω καθ' εξής. Αυτό που θέλω να πω είναι πως είτε κερδίζεις, είτε χάνεις δεν έχεις άλλη επιλογή από το να κοιτάξεις το επόμενο παιχνίδι. Αυτή είναι η φύση της λίγκας. Αυτή θα γίνει η φύση της ευρωπαϊκής λίγκας και θα πρέπει να προσαρμοστούν οι φαν, τα media, οι ιδιοκτήτες των οργανισμών στο ότι είσαι όσο καλός είναι το τελευταίο σου ματς".

ΞΕΚΑΘΑΡΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ

Για να βρίσκεται αυτήν την ώρα η Σλοβενία στην κορυφή της Ευρώπης, αντιλαμβάνεσαι πως ο Κοκόσκοφ δεν ήταν μόνο λόγια. Πάμε να δούμε λοιπόν, τι έκανε και κατάφερε να φτιάξει ομάδα που χαίρεσαι να τη βλέπεις να παίζει μπάσκετ. Πριν μου πεις "εντάξει, με τους Ντράγκιτς και Ντόνσιτς για παίκτες, όλοι μπορούν να κάνουν δουλειά", να σου θυμίσω πως ουκ ολίγα ρόστερ είχαν ποιοτικούς παίκτες (εντάξει, ενδεχομένως όχι σαν τον Ντόνσιτς, αλλά καταλαβαίνεις), παρ' όλα αυτά, ομάδα δεν εμφάνισαν ποτέ.

Για αρχή, είχε απολύτως ξεκάθαρη ιεραρχία. Ο ηγέτης ήταν ευθύς εξ αρχής ο Ντράγκιτς, ο οποίος είναι στην πιο ώριμη φάση του, έπειτα από 9 χρόνια στο ΝΒΑ, όπου δεν άγεται και φέρεται, αλλά έχει ρόλο και έχει χαρακτηριστεί "γεννημένος ηγέτης". Ακολούθως, ήταν ο Ντόνσιτς, ένα θαύμα της φύσεως, για τον οποίον έχεις διαβάσει τα πάντα. Και είναι όλα αλήθεια. Κατόπιν αυτών... ήταν όλοι οι άλλοι, οι οποίοι είχαν αποδεχθεί πλήρως τους ρόλους τους -πριν πεις "σιγά το πρόβλημα" δεδομένης της ανωτερότητας των ηγετών, θα σου ζητήσω να σκεφτείς λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω. Όλοι όσοι ήταν υπό τις οδηγίες του Κοκόσκοφ, είχαν κάποια αποστολή που όχι μόνο έφεραν εις πέρας, αλλά την "τερμάτισαν". Δηλαδή, όταν έκανε ο κόουτς αλλαγές, δεν καταλάβαινες διαφορά. Όλοι έδιναν το μάξιμουμ που είχαν, με πρωτεύουσα σκέψη το καλό της ομάδας. Και μέσα σε αυτό το "όλοι" ήταν και παιδιά που θα έλεγες ότι έχουν απολαύσει μια κάποια καριέρα. Όπως ο Ράντολφ.

Δεν παραπονέθηκε ποτέ κανείς

Σε εννέα παιχνίδια, ούτε ένας φάνηκε να δυσαρεστείται με το ρόλο ή το χρόνο του. Ούτε ένας έκανε έστω γκριμάτσα, έπειτα από κακό σουτ συμπαίκτη του. Ούτε ένας απέφυγε να γυρίσει πίσω στην άμυνα, ούτε ένας έδωσε κάτι λιγότερο από τη ψυχή του. Όλοι εναρμονίστηκαν πλήρως, με το σύγχρονο σύστημα του Κοκόσκοφ, που φυσικά είχε στη βάση του το ΝΒΑ. Οι γκαρντ ήταν αυτοί που έλεγχαν απόλυτα τα της επίθεσης, γνωρίζοντας πως ο προπονητής τους τους έχει δώσει τις ελευθερίες που χρειάζονταν για να αναδειχθούν όλοι. Χωρίς όμως, να υπερβαίνουν τα όρια της φιλοσοφίας και της προσωπικότητας του Σέρβου. Τις αρχές που τους είχε μεταφέρει. Τη δομή. Το σκεπτικό είχε ως εξής: "Θα σε αφήσω να κάνεις ό,τι θες, αλλά θα κάνεις αυτό που έχουμε συμφωνήσει". Κάπως έτσι, επιβίωσαν οι Σλοβένοι και της τελευταίας περιόδου του τελικού, όταν δεν είχαν κοντά τους τους τύπους που τους είχαν φτάσει έως εκεί. Στη διαδρομή για το ματς που έδινε τρόπαιο, είχαν όλοι "φτιάξει" αυτοπεποίθηση και πίστη στο ότι μπορούν να τα καταφέρουν, υπό τις όποιες συνθήκες, αρκεί να κάνουν ό,τι τους λέει ο προπονητής τους.

"Team of destiny"

Θα σου έλεγα πως και ο τελευταίος παίκτης του ρόστερ πρόσφερε τα πάντα, αλλά... δεν υπήρχε τελευταίος παίκτης σε αυτό το ρόστερ. Μετά τους δυο ηγέτες, ήταν όλοι στην ίδια κλίμακα. Όλοι προσπαθούσαν να ανταποκριθούν στο μάξιμουμ, στο ρόλο που τους είχε ανατεθεί. Αυτό είναι κάτι που γίνεται γενικότερα, στο ΝΒΑ, όπου οι ομάδες καλούν τους παίκτες να γίνουν σταρ στο ρόλο που τους έχει ανατεθεί. Οι Σλοβένοι ήταν σε αποστολή, ήταν "team of destiny" που λένε και στην αλλοδαπή και αυτές οι ομάδες, δεν χάνουν. Αν δεν καταλαβαίνεις τι εννοώ ακριβώς, απλά κοίτα τι είχε κάνει η Ελλάδα στο Παγκόσμιο του 2006.

Τότε που, όπως η Σλοβενία τώρα, όλοι δήλωναν υπερήφανοι που εκπροσωπούν την Ελλάδα. Όλοι δήλωναν υπερήφανοι που πρόσφεραν χαρά στους συμπατριώτες τους, όπως απολάμβαναν οι ίδιοι το παιχνίδι. Φρονώ ότι αυτό είναι που λείπει περισσότερο στην Εθνική μας: η χαρά του παιχνιδιού. Η -επί της ουσίας- υπερηφάνεια να εκπροσωπείς τη χώρα σου, στο βαθμό που να ξεπερνάς το "εγώ" σου. Άκουσα τον Ντόνσιτς να λέει σε τρεις προτάσεις, πέντε φορές πως είναι υπερήφανος για την ομάδα του, για τη Σλοβενία. Τον Κοκόσκοφ να εξηγεί ότι "υπάρχει μια συμφωνία με τον Ντράγκιτς, να είμαι στον πάγκο όσο είναι εκείνος στο παρκέ". Αυτά τα πράγματα δεν έρχονται από τη μια μέρα στην άλλη. "Χτίζονται", με πρόγραμμα και υπομονή. Με πίστη και πάνω από όλα, με ξεκάθαρη προσέγγιση στο τι είναι σημαντικό και τι όχι. Ό,τι δεν είναι σημαντικό, μένει στην άκρη και συνεχίζουν εκείνοι που είναι συντονισμένοι στην ίδια συχνότητα. Με πολλή δουλειά και πίστη στο πλάνο (εννοείται με δεδομένο το ένα κάποιο ταλέντο και η παρουσία κοντού ηγέτη -γιατί ηγέτες γίνονται οι παίκτες από τα χέρια των οποίων περνά η μπάλα), έρχονται και τα αποτελέσματα. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει.