Με τα λεφτά που βάζει στον Παναθηναϊκό στην διάρκεια των τελευταίων περίπου 13 ετών ο Γιάννης Αλαφούζος, τα “ονόματα” δεν ήταν ποτέ πρόβλημα. Δεν δυσκολευόταν ο Παναθηναϊκός να βρίσκει πρόσωπο για να αλλάξει προπονητή, και στην πλειονότητά τους οι 13 προπονητές πήραν πολύ καλά συμβόλαια. Το ίδιο θα πει κανείς και σχετικά με αυτούς που πέρασαν, στον καιρό του Αλαφούζου, από την θέση του τεχνικού διευθυντή.
Γνωστοί ή άγνωστοι, Έλληνες ή ξένοι, πήραν πολλά και – κάποιοι – ξόδεψαν περισσότερα σε μεταγραφές, ανάλογα με τις διαθέσεις του μεγαλομετόχου για την ενίσχυση της ομάδας. Σε αυτά τα χρόνια ο Παναθηναϊκός άλλαξε περισσότερους από 10, και αν δεν υπήρχε το “κενό” στο μεγαλύτερο διάστημα της θητείας του Ιβάν Γιοβάνοβιτς, ο οποίος κρατούσε πάνω του όλη την ευθύνη της διεύθυνσης ποδοσφαίρου, η λίστα θα ήταν μεγαλύτερη.
Σήμερα ο καιρός βρίσκει τον Παναθηναϊκό να έχει μόλις ανακοινώσει την επιστροφή του Τάκη Φύσσα με καθήκοντα “συμβούλου στρατηγικού σχεδιασμού του ποδοσφαιρικού τμήματος”. Το ρεπορτάζ θέλει τον Φύσσα να αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στον σχεδιασμό της επόμενης σεζόν, δηλαδή σε μια διαδικασία στην οποία η λογική λέει ότι συμμετέχει ο τεχνικός διευθυντής Γιάννης Παπαδημήτριου και, πάλι η λογική λέει, ο διευθυντής ποδοσφαιρικού τμήματος Γιώργος Τζαβέλλας. Και, προκειμένου να μη νικήσουμε τη λογική, ενεργό ρόλο θα έχει σε αυτή τη διαδικασία και ο Ρουί Βιτόρια. Και αν θέλουμε να μην αδικήσουμε και την ιστορία των τελευταίων 13 ετών, στη διαδικασία συμμετέχει και ο Γιάννης Αλαφούζος, όπως και κάποιοι “εξωτερικοί συνεργάτες”, που λειτουργούν ως δικοί του σύμβουλοι.
Προτού συνεχίσω με τον συλλογισμό μου, θα αναφέρω τα 6 διαφορετικά κυρίαρχα στην Ευρώπη μοντέλα λειτουργίας κατά τον σχεδιασμό μιας ομάδας, τα οποία εξαρτώνται από τη δομή της διοίκησης, τη φιλοσοφία του συλλόγου και τον ρόλο του προπονητή και του τεχνικού διευθυντή. Το μοντέλο του προπονητή – manager που έχει τον απόλυτο έλεγχο στην διαμόρφωση του ρόστερ και στην αγωνιστική στρατηγική, δηλαδή το μοντέλο του Παναθηναϊκού στον καιρό του Ιβάν Γιοβάνοβιτς.
Το μοντέλο του τεχνικού διευθυντή, που είναι υπεύθυνος για την αγωνιστική στρατηγική, την στρατηγική ανάπτυξης και την μακροχρόνια αγωνιστική φιλοσοφία, όπως και για τις μεταγραφές, αφήνοντας τον προπονητή να επικεντρώνεται αποκλειστικά στην διαχείριση της ομάδας.
Το μοντέλο της επιτροπής, στην οποία μετέχουν στελέχη της διοίκησης, ο τεχνικός διευθυντής, ο προπονητής και οι οικονομικοί σύμβουλοι – δηλαδή το μοντέλο της Λίβερπουλ στον καιρό του Γιούργκεν Κλοπ.
Το μοντέλο των ιδιοκτητών, δηλαδή ο τρόπος λειτουργίας της Τσέλσι στον καιρό του Αμπράμοβιτς. Το μοντέλο της ανάλυσης δεδομένων (Μπρέντφορντ, Μίντιλαντ). Το μοντέλο των ακαδημιών και ανάπτυξης ταλέντων (Άγιαξ, Ντόρτμουντ).
Δεδομένου ότι πάει καιρός από την τελευταία φορά που άκουσα έναν τεχνικό διευθυντή στον Παναθηναϊκό να μιλά δημοσίως συγκεκριμένα για την στρατηγική και να αναλύει ένα πλάνο, σήμερα δυσκολεύομαι να αντιληφθώ πώς σκοπεύει να λειτουργήσει ο Παναθηναϊκός στον σχεδιασμό της νέας σεζόν. Προσπαθώ δηλαδή να αντιληφθώ τους στρατηγικούς στόχους, την στρατηγική.
Διότι ναι, προφανώς ο στόχος θα είναι η κατάκτηση του πρωταθλήματος – δεν χρειάζεται τεχνικός διευθυντής ή σύμβουλος στρατηγικής για να τον υποδείξει, είναι ραμμένος στην ούγια της φανέλας του Παναθηναϊκού αυτός. Στον σχεδιασμό μιας ποδοσφαιρικής ομάδας, “αγωνιστική στρατηγική” είναι η μακροπρόθεσμη προσέγγιση και οι κατευθυντήριες αρχές που καθορίζουν το πώς ένας σύλλογος θα επιτύχει τους στόχους του.
“Στρατηγική” είναι ο καθορισμός της αγωνιστικής ταυτότητας, του στιλ παιχνιδιού που θα έχει η ομάδα, είναι η απόφαση σχετικά με το αν θα μπει ή όχι σε προτεραιότητα η προώθηση των ποδοσφαιριστών από την ακαδημία ή η επένδυση σε νεαρούς ποδοσφαιριστές με καθορισμένο πλάνο ένταξης νέων παικτών στην πρώτη ομάδα.
Στρατηγική είναι η απόφαση σχετικά με το αν θα κινηθεί στην Νότια Αμερική για ανερχόμενα ταλέντα ή αν θα κινηθεί στην Ευρώπη και την Ελλάδα για έτοιμους ποδοσφαιριστές, ή αν θα επενδύσει τις προσδοκίες του στο τμήμα scouting που έχει εντοπίσει “υποτιμημένους” ποδοσφαιριστές.
Όταν έχεις βάλει όλες τις παραπάνω αρχές, τότε ψάχνεις προπονητή και επιλέγεις από μια λίστα με συμβατούς προπονητές. Όταν έχεις στρατηγική, δεν γίνεται να διαδέχεται ο Ρουί Βιτόρια τον Ντιέγκο Αλόνσο διότι δεν πρεσβεύουν το ίδιο μοντέλο παιχνιδιού. Δεν γίνεται να διαδέχεται ο Φατίχ Τερίμ τον Ιβάν Γιοβάνοβιτς, διότι το ποδόσφαιρο τους είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι.
Διαβάζοντας σήμερα ότι ο Ρουί Βιτόρια έχει ήδη ξεκινήσει τον σχεδιασμό της επόμενης σεζόν και ότι θα ηγηθεί της διαδικασίας, εικάζω ότι ο Παναθηναϊκός σκοπεύει να κινηθεί με ένα μεικτό μοντέλο: ο προπονητής υποδεικνύει τα προφίλ που κρίνει αναγκαία να προστεθούν και αποφασίζει για αυτούς που θα αποχωρήσουν, και ο τεχνικός διευθυντής προσπαθεί να κλείσει παίκτες που ταιριάζουν στα προφίλ και να διαχειριστεί τις αποχωρήσεις.
Εικάζω, ότι ο Παναθηναϊκός επιλέγει, στην αγωνιστική στρατηγική, να πορευθεί με το μοντέλο παιχνιδιού του Ρουί Βιτόρια. Διότι υποθέτω ότι τούτες τις μέρες πράγματι χαράζει στρατηγική – για ποιο λόγο άλλωστε να προσλάβει σύμβουλο στρατηγικού σχεδιασμού;
Στα 13 χρόνια του Γιάννη Αλαφούζου στον Παναθηναϊκό υπήρξαν μόνο τρεις περίοδοι που αντιλήφθηκα την ύπαρξη στρατηγικής, στα λόγια και τις πράξεις. Στις δύο θητείες του Νίκου Νταμπίζα ως τεχνικού διευθυντή, και στην θητεία του Ιβάν Γιοβάνοβιτς. Με ενδιαφέρον περιμένω να αντιληφθώ αν τούτες τις ημέρες δημιουργείται η τέταρτη περίοδος κατά την οποία ο Παναθηναϊκός θα ξέρει πώς θέλει να πετύχει τους στόχους του.
