Η νύχτα που άλλαξαν όλα

Η νύχτα της 8ης Δεκεμβρίου είναι η νύχτα που άλλαξαν όλα. Ο Λούκα Ντόνσιτς έγινε άντρας, η ΤΣΣΚΑ έγινε - στο ακέραιο - η ομάδα του Δημήτρη Ιτούδη και η Φενέρ έκανε την καλύτερη της φετινή εμφάνιση. Το μόνο που δεν άλλαξε είναι ο χρυσός κανόνας των τελευταίων δευτερολέπτων.

Μεγάλος πρωταγωνιστής της βραδιάς δεν ήταν άλλος από τον 17χρονο Λούκα Ντόνσιτς , ο οποίος κόντρα στη Ζαλγκίρις είχε 17 πόντους (ρεκόρ καριέρας) και 24 στο σύστημα αξιολόγησης. Όλα αυτά όχι απλά παίζοντας δίπλα στον Σέρχιο Γιουλ και στις φάσεις που δημιουργούνται από αυτόν, αλλά παίζοντας αντ' αυτού. Και δεν μιλάμε για τον οποιονδήποτε. Μιλάμε για τον Σέρχιο Γιουλ και ως γνωστόν λίγοι παίκτες επηρεάζουν τόσο πολύ το παιχνίδι της ομάδας τους όσο αυτός.

Ο νεαρός Σλοβένος, λοιπόν, όχι μόνο πέτυχε δύο καθοριστικά τρίποντα (και μάλιστα το ένα πιο δύσκολο από το άλλο) με το παιχνίδι να βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, αλλά έγινε στη συνέχεια και "στόχος" για την ομάδα του, όταν ήθελαν να βάλουν τη μπάλα με ασφάλεια μέσα, περιμένοντας τη Ζαλγκίρις να κάνει φάουλ για να σταματήσει το χρόνο. Ο Πάμπλο Λάσο, λοιπόν, αποφάσισε ότι αυτός που πρέπει να πιάσει τη μπάλα μετά την επαναφορά και να εκτελέσει τις κρίσιμες βολές ήταν ο Ντόνσιτς.

Ο οποίος - θυμίζω - είναι 17 ετών. Έκανε τα δειλά πρώτα του βήματα πρόπερσι και πέρσι είχε το ρόλο του back-up γκαρντ που συχνά πυκνά, όμως, έκανε αισθητή την παρουσία του από τον πάγκο, όπως έκανε για παράδειγμα κόντρα στην ΤΣΣΚΑ στη Μόσχα, ή απέναντι στη Φενέρμπαχτσε στη Μαδρίτη. Ακριβώς! Έκανε τα δύο από τα καλύτερα του παιχνίδια απέναντι στους φιναλίστ της διοργάνωσης, όχι απέναντι με ομάδες που αποχαιρέτησαν νωρίς.

Με μπόι στα δύο μέτρα, θράσος, τεχνική και οξυδέρκεια ο Ντόνσιτς έχει εντυπωσιάσει τους πάντες. Όταν γίνει "άντρας" και βελτιώσει την μοναδική του ως τώρα αδυναμία (την προσωπική άμυνα) θα περάσει στο επόμενο επίπεδο. Ήδη, όμως, είναι το "πρόσωπο" της διοργάνωσης. Ο μεγάλος μικρός. Δεν βλέπουμε εξάλλου και πολλούς τέτοιους. Ο τελευταίος ενδεχομένως να ήταν ο Ρίκι Ρούμπιο, που "μεγάλωσε" επίσης πρόωρα στη Μπανταλόνα και στη Μπαρτσελόνα.

Προφανώς και όλο αυτό πρέπει να το πιστωθεί ο ίδιος, ο Πάμπλο Λάσο και η διοίκηση της Ρεάλ, που το καλοκαίρι αποφάσισε να πάρει έναν βοηθητικό γκαρντ (Ντρέιπερ) και να επιδιώξει να καλύψει το κενό του Σέρχιο Ροντρίγκεθ μ' αυτόν και την "αναβάθμιση" του Ντόνσιτς.

Αυτό είναι "παράσημο" της Ρεάλ, ακόμη κι αν στην Euroleague, δεν είναι στόχος. Οι ομάδες που στοχεύουν στο Final-Four δεν έχουν την πολυτέλεια, που έχει για παράδειγμα ο Ερυθρός Αστέρας, παλαιότερα η Παρτίζαν, η Τσεντεβίτα, ή ακόμη και η Ζαλγκίρις. Να εμπιστεύονται, δηλαδή και να αναδεικνύουν το εγχώριο ταλέντο. Στόχος τους είναι οι νίκες. Η Ρεάλ το μόνο που μπορεί επί της ουσίας να κερδίσει είναι ένα φρέσκο πρόσωπο που θα μαγνητίζει τα βλέμματα (και περισσότερους θεατές) και κάποια δολάρια όταν ο παίκτης θα φύγει για το ΝΒΑ. Οπότε κατά τη γνώμη πρέπει να θαυμάζουμε τους Μαδριλένους, αλλά να μην κατακεραυνώνουμε τις άλλες ομάδες, που δεν έχουν "όρεξη" για αυτή τη διαδικασία, ακριβώς επειδή δεν βρίσκουν το νόημα να μεγαλώσουν έναν παίκτη εις βάρος των αποτελεσμάτων, για να τον χάσουν τελικά στο πρωτάθλημα του "αμερικάνικου ονείρου".

Κατάλαβαν όλοι ότι είναι η ομάδα του Ιτούδη

Τι άλλο άλλαξε την 8η Δεκεμβρίου; Άλλαξε ο τρόπος που βλέπει ο κόσμος την ΤΣΣΚΑ. Ήταν η ομάδα του καλύτερου δίδυμου γκαρντ της Ευρώπης , του περσινού "παρταόλα" Νάντο ΝτεΚολό και του χαρισματικού Μίλος Τεόντοσιτς. Την Πέμπτη, όμως, κλήθηκε να παίξει χωρίς τους δύο και όχι μόνο επιβίωσε σε μια δύσκολη έδρα όπως είναι το Μιλάνο, αλλά θάμπωσε κιόλας με το παιχνίδι της .

Αυτό κάνουν οι καλές ομάδες. Παίζουν καλά, ανεξαρτήτως προσώπων. Είναι θέμα χημείας, ισορροπίας και μεθόδου. Το παιχνίδι στην Ιταλία είναι σίγουρα από αυτά που ο Δημήτρης Ιτούδης θα ξεχωρίζει ως τις "πιο περήφανες στιγμές του" ως προπονητής.

Ο Ντίμα Κουλάγκιν, ο Φριτζόν, ο Τζάκσον, ο Χίγκινς έκαναν το βήμα μπροστά που χρειαζόταν. Η ΤΣΣΚΑ ήταν καλύτερη στην άμυνα, προσπάθησε να ταιριάξει ένα τέμπο που τη βόλευε περισσότερο και βασίστηκε ξανά στο πιο δύσκολο πράγμα, αυτό που χαρακτηρίζει ωστόσο τις καλύτερες ομάδες: την απλότητα. Λίγες ομάδες "γουστάρουν" να γυρίζουν τη μπάλα τόσο πολύ και με τόση διάθεση όσο η ΤΣΣΚΑ, απολαμβάνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο τις υποδειγματικές αποστάσεις. Αν κάτι διακρίνει την ΤΣΣΚΑ είναι ότι υποστηρίζει τον τρόπο που επιλέγει να παίξει. Ακόμη και οι μοναδικές της φάσεις που εκτελούνται δίχως ισορροπία (αυτά που λέμε τα "τρελά" του Τεόντοσιτς), υποστηρίζονται με μανία από παίκτες στο επιθετικό ριμπάουντ.

Έτσι και τώρα. Το Μιλάνο έκανε το λάθος να επιλέξει hedge-out (αλλά και ζώνη προς το τέλος του ματς) για να σταματήσει τους πρωταθλητές Ευρώπης. Και επί της ουσίας το μόνο που κατάφερε να κάνει είναι να ωθήσει μια ομάδα που θέλει να πασάρει και να σουτάρει μετά από έξτρα πάσα, να κάνει αυτό ακριβώς. Το αποτέλεσμα; Μια ομάδα χωρίς τους δύο κατεξοχήν on-ball παίκτης της, να ευστοχήσει σε 12 τρίποντα και να μοιράσει 19 ασίστ.

Η Φενέρ από τη δική της πλευρά έκανε το καλύτερο της φετινό παιχνίδι . Έπαιξε από την αρχή την παρτίδα ως η ομάδα με το δυνατότερο φύλλο και έφτασε με άνεση σε μια ακόμη νίκη. Επί της ουσίας και αυτή αλλάζει το status της. Δεν είναι η ομάδα που όταν κερδίζει, το κάνει δύσκολα, αλλά η ομάδα που ξεφεύγει μαζί με την ΤΣΣΚΑ και την Ρεάλ στο πρώτο γκρουπ δυναμικότητας.

Ο νόμος των τελευταίων δευτερολέπτων

Τέλος, το μόνο που δεν άλλαξε αυτή τη νύχτα ήταν ο νόμος των τελευταίων δευτερολέπτων. Που είχε για πρωταγωνίστρια (ακόμη μια φορά) τη Ζαλγκίρις Κάουνας. Η Ζαλγκίρις είναι από τις ευχάριστες εκπλήξεις της διοργάνωσης.

Η Ζαλγκίρις έχει πετύχει ως τώρα τρεις εντός έδρας νίκες (Μπασκόνια, Γαλατάσαραϊ και Μπάμπεργκ) και μια εκτός (Ερυθρό Αστέρα). Έχει ρεκόρ 4-7. Από αυτά τα 7 μόνο σε ένα (με τη Φενέρ) έχει χάσει με διψήφια διαφορά πόντων.

Με τον Παναθηναϊκό: η Ζαλγκίρις κέρδιζε στο 30', ήταν ισοπαλία στο 33' και βρισκόταν σε απόσταση ενός διπόντου (69-67) στο 37'. Τελικά έχασε 84-76 στο πρώτο και τελευταίο φετινό ευρωπαϊκό παιχνίδι του Αργύρη Πεδουλάκη.

Με την Μπαρτσελόνα: Βρισκόταν σε απόσταση τριών πόντων (86-83) σταα 49''. Τελικά ηττήθηκε με 92-86.

Με την ΤΣΣΚΑ: Κέρδιζε στο τρίτο δεκάλεπτο (67-69), ήταν ισοπαλία στο 33' και σε απόσταση 3 πόντων (80-77) στο 36'. Τελικά ηττήθηκε με 95-86.

Με την Ρεάλ: Βρέθηκε στα 22'' σε απόσταση τριών πόντων και ενώ προηγουμένως και ενώ στο 38' το σκορ ήταν "Χ" (86-86) ο Λούκα Ντόνσιτς έβαλε δύο πολύ δύσκολα τρίποντα. Τελικά η Ζαλγκίρις ηττήθηκε με 96-91.

Έπαιξε σε τέσσερα δύσκολα γήπεδα και διεκδίκησε ως τέλος τη νίκη. Η ομάδα που μαζί με τον Ερυθρό Αστέρα έχει το μικρότερο μπάτζετ. Η ομάδα που έχει εντυπωσιάσει με το παιχνίδι της, που ακριβώς όπως και στην περίπτωση της ΤΣΣΚΑ εκφράζεται από την απλότητα. Οι Λιθουανοί έχουν αξιοθαύμαστη ισορροπία (μεταξύ ψηλών-κοντών, αλλά και σε ότι αφορά την εκδήλωση των επιθέσεων), ενώ παράλληλα διακρίνονται (κι αυτοί) για την επιθυμία τους να δημιουργήσουν για τον συμπαίκτη τους, να ψάξουν δηλαδή το αμαρκάριστο σουτ, αυτό που θα γίνει με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Αυτή τη στιγμή είναι από τις ομάδες που βασίζονται λιγότερο στο on-ball παιχνίδι, καμία σχέση δηλαδή με τον τρόπο που παίζουν όσες έχουν αμερικάνικο back-court (Μακάμπι, Γαλατά και πάει λέγοντας).

Ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους το πιστώνεται όλο αυτό φυσικά. Η δουλειά του προπονητή, εξάλλου, είναι να θέσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αγωνίζονται οι παίκτες. Αυτό που δεν μπορεί να κάνει ο προπονητής είναι να κερδίζει τα παιχνίδια. Αυτό το κάνουν οι παίκτες. Γιατί στο τέλος αυτό που θα "μιλήσει" είναι η ποιότητα και η εμπειρία. Στοιχεία που μπορούν να ονομαστούν επίσης "κλάση και ταλέντο". Α ναι και φυσικά η τύχη, μην ξεχνάμε ποτέ τον παράγοντα τύχη.

Το ταλέντο και η εμπειρία αγοράζεται. Και συνήθως συνοδεύεται από πολλά μηδενικά. Είναι πολυτέλεια που δεν έχει ούτε η Ζαλγκίρις, ούτε η Μπάμπεργκ, που επίσης βρίσκεται στην ατυχή θέση να παίζει καλά, να παλεύει όλα τα παιχνίδια, αλλά να βρίσκεται στην τελευταία θέση του πίνακα. Οι Γερμανοί που έχουν ρεκόρ 3-8, έχουν χάσει μόνο ένα παιχνίδι με διαφορά (Ζαλγκίρις) και μόνο ένα με 7 πόντους (81-74). Όλα τα άλλα είναι ως τους 4 πόντους. Σε όλα τα αλλα βρισκόντουσαν στο ματς στο τελευταίο 2λεπτο.

Αυτό - κατά τη γνώμη μου - έχει εξήγηση. Η Μπάμπεργκ για παράδειγμα είναι μια ομάδα που "δεν πεθαίνει με τίποτα". Αφενός γιατί βασίζεται πολύ στο περιφερειακό σουτ (απειλούν συνεχώς 5 παίκτες - θυμίζει την περσινή Λοκομοτίβ Κουμπάν) και τα τρίποντα της επιτρέπουν να είναι συνεχώς κοντά στο σκορ και αφετέρου επειδή είναι μια ομάδα με καλό προπονητή, έμπειρους παίκτες, καλούς συμπαίκτες, χημεία και δέσιμο, καθώς συνεχίζει σταθερά το ίδιο πρόγραμμα.

Αυτό της επιτρέπει να είναι πάντα εκεί. Να είναι μες στα ματς. Το αν θα κερδίσει, όμως, εξαρτάται από την τύχη και τα στοιχεία που αναφέραμε παραπάνω. Κόντρα στη Νταρουσάφακακα για παράδειγμα έχασε επειδή ακριβώς ο περσινός της γκαρντ, ο Μπραντ Ουαναμέικερ, έπαιζε στον αντίπαλο. Αυτό που δεν έχει καταφέρει να βρει είναι τον on-ball παίκτη που θα δημιουργεί για τον εαυτό του, όταν τα πράγματα σκουραίνουν. Ο Ντάριους Μίλερ παίζει συνήθως αυτό το ρόλο, φέτος χωρίς να έχει ιδιαίτερη επιτυχία. Αυτό όμως είναι στοιχείο που το "πληρώνει" η ομάδα, όπως κάνει ο Ολυμπιακός με τον Σπανούλη, η ΤΣΣΚΑ με τους Τεόντοσιτς-ΝτεΚολό, η Μπαρτσελόνα με τον Ράις, η Φενέρ με τον Σλούκα, το Μιλάνο με τον Χίκμαν, η Νταρουσάφακα με τον Ουαναμέικερ, η Μπασκόνια με τον Λάρκιν και τώρα με τον Πριτζιόνι.

Μην γελιόμαστε. Τύχη και κλάση, αυτά κερδίζουν τα παιχνίδια. Αντίθετα εμείς στην Ελλάδα επιμένουμε να εξετάζουμε το αν έγινε φάουλ, ή αν δεν έγινε. Η προπονητική παρέμβαση προφανώς και παίζει ρόλο, αλλά είναι διαφορετικό πχ στις βολές να είμαι εγώ για παράδειγμα και διαφορετικό να είναι ο Χουάν Κάρλος Ναβάρο.