Ο Σπάικ Λι θα βρίσκεται αυτή τη βδομάδα στο Μιλάνο και επ' ευκαιρίας θα παρακολουθήσει το παιχνίδι της τοπικής ομάδας με τον Παναθηναϊκό. Δέχτηκε την επίσημη πρόσκληση από τον σκηνοθέτη Μαξιμίλιαν Φλόρι και ο διάσημος Αμερικανός σκηνοθέτης δεν είπε όχι, συνδυάζοντας την ομιλία του στο φημισμένο πανεπιστήμιο Μποκόνι (το θέμα που θα αναλύσει είναι το "49 λεπτά: η ζωή στα σπορ και στις ταινίες") με ένα παιχνίδι της Euroleague.

Ποιος είναι όμως ο Σπάικ Λι; Γιατί έχει ψύχωση με τους Νικς και γιατί ο Ρέτζι Μίλερ ήθελε να τον "πνίξει"; Αυτή είναι η ιστορία του, που παραφράζοντας την ομιλία του στο ιταλικό πανεπιστήμιο, θα μπορούσε να ονομαστεί: "57 χρόνια: η ζωή στα σπορ και στις ταινίες".

Ο 57χρονος Σέλτον Τζάκσον Λι είναι σκηνοθέτης, παραγωγός, σεναριογράφος και ηθοποιός, με την εταιρία παραγωγής του να έχει βγάλει στον αέρα πάνω από 35 φιλμ από το 1983 και ύστερα. Οι ταινίες του κάνουν μακροβούτι σε φυλετικά θέματα, απλωτές σε θέματα της μαύρης κουλτούρας και σκίζουν τα κύματα της εγκληματικότητας και της ζωής του γκέτο. Έχει κερδίσει αμέτρητα βραβεία, όπως το Emmy, ενώ ήταν και δύο φορές υποψήφιος για Όσκαρ.

Γεννήθηκε στην Ατλάντα, αλά μεγάλωσε στο Μπρούκλιν. Η μητέρα του ήταν καθηγήτρια τεχνών και μαύρης λογοτεχνίας, ενώ ο πατέρας του ήταν μουσικής της τζαζ και συνθέτης. Το ψευδώνυμο "Σπάικ" του κόλλησε στα χρόνια που μεγάλωνε στο Μπρούκλιν, πριν καλά καλά φοιτήσει στο "μαύρο" κολέγιο Μορχάους, όπου έκανε και το πρώτο του έργο: "Last Hustle in Brooklyn".

Η μεγάλη του επιτυχία ήρθε το 1986 όταν βγήκε στους κινηματογράφους το "She's Gotta Have it", το οποίο κόστισε 175.000 δολάρια (γυρίστηκε σε δύο βδομάδες) και τελικά συγκέντρωσε 7 εκ. δολάρια στο box office. Το 1989 ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου με το "Do the Right Thing". Ήταν η χρονιά που κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, ένα άλλο έργο που άγγιξε φυλετικά θέματα, "Ο Σοφέρ της κυρίας Ντέιζι".

Βρέθηκε στη λίστα της Ακαδημίας και το 1997 ως υποψήφιος για το "Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ" με το "4 Little Girls", το οποίο πραγματεύτηκε το θάνατο τεσσάρων παιδιών κατά τη διάρκεια της βομβιστικής επίθεσης στην Αλαμπάμα το 1963.

Άνθρωπος του μπάσκετ και της αναταραχής

Το όνομα του άρχισε να συνδέεται με τον αθλητισμό έντονα τη δεκαετία του '90 όταν κλήθηκε να σκηνοθετήσει τα διαφημιστικά σποτ της NIKE με τον Μάικλ Τζόρνταν. Ήταν η χρυσή εποχή των Air Jordans, που αποτέλεσαν αντικείμενο ποπ κουλτούρας, αλλά κίνητρο για ληστείες και επιθέσεις στα γκέτο. Ο ίδιος κατηγορήθηκε ως ηθικός αυτουργός, αλλά διαχώρισε τη θέση του λέγοντας: "μην κατηγορείται τις εταιρίες. Κατηγορήστε τις συνθήκες που έχουν οδηγήσει τους νέους να ληστεύουν ο ένας τον άλλον".

Συνολικά, πάντως, αποτελεί το παράδειγμα του ανθρώπου με μεγάλο στόμα. Για αυτό και συχνά έχει βρεθεί στο επίκεντρο. Έχει κατηγορηθεί για αντισημητισμό, ενώ το 1999 ένα κακόγουστο αστείο που είχε κάνει για τον ηθοποιό Τσάρλτον Ίστον είχε προκαλέσει ντόμινο αντιδράσεων. Ο Ίστον, τον οποίο είχε βάλει στο στόχαστρο και ο σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ, ήταν η "φωνή" της Αμερικής υπέρ της οπλοκατοχής. Ο Σπάικ Λι κάνοντας χοντροκομμένο χιούμορ είχε πει "ότι κάποιος πρέπει να τον πυροβολήσει", διορθώνοντας μετά τη δήλωση του λέγοντας αφενός ότι "έκανα πλάκα" και αφετέρου ότι "το πρόβλημα τους θανάτους στα σχολεία είναι τα όπλα".

Γενικότερα έχει πάρει θέση σε πολλά φυλετικά ζητήματα κάνοντας ευθεία επίθεση στον Κλιντ Ίστγουντ για το "Οι Σημαίες των Προγόνων μας", παίρνοντας θέση για τα social media, ή τον τρόπο που παρουσιάζονται οι ειδήσεις στα τηλεοπτικά κανάλια.

Η μανία με τους Knicks

Ο Σπάικ Λι θεωρείται ένας από τους διασημότερους φανατικούς οπαδούς του ΝΒΑ. Είναι η "μασκότ" του Μάντισον Σκουέρ Γκάρντεν και κάτι σαν το αντίπαλο δέος του Τζακ Νίκολσον στους Λέικερς. Κάθεται πάντα στα επίσημα των Νικς, αλλά συχνά ταξιδεύει για να δει την ομάδα να δίνει σημαντικά παιχνίδια. Έχει γράψει μάλιστα ένα σχετικό βιβλίο το "Best Seat in the House", περιγράφοντας ανέκδοτες ιστορίες, αλλά και το πως είναι να παρακολουθείς τους αγώνες του ΝΒΑ από την πρώτη σειρά.

Η πιο διάσημη στιγμή του, ωστόσο, ήταν οι τελικοί Ανατολής του '94 μεταξύ της Νέας Υόρκη και της Ιντιάνα, τότε που ο Ρέτζι Μίλερ είχε σχηματίσει με τα χέρια του το περίφημο "choke". Συγκεκριμένα με τη σειρά στο 2-2 οι Νικς υποδέχτηκαν τους Πέισερς στο "Μάντισον". Κατά τη διάρκεια του αγώνα ο Σπάικ Λι είχε ανοίξει διάλογο με τον Ρέτζι Μίλερ, ο οποίος απάντησε σκοράροντας 25 πόντους στην τελευταία περίοδο (είχε 39 συνολικά).

Η Ιντιάνα κέρδισε έκανε το 3-2 και η New York Daily News έγραψε στο πρωτοσέλιδο της: "Thanks A Lot, Spike", θεωρώντας ότι ο Λι "αφύπνισε" τον Ρέτζι Μίλερ. Οι Νικς κέρδισαν τη σειρά, αλλά ο θρυλικός σούτινγκ-γκαρντ ήταν αυτός που έμεινε στην ιστορία ως ο "Knick-Killer", φτάνοντας σε σημείο να σκοράρει 8 πόντους σε 8.9'' για να δώσει τη νίκη στην ομάδα του.

Το σχετικό βίντεο

Και εδώ το link για το ντοκιμαντέρ του ESPN, "30 for 30" με τίτλο "Winning Time", που αναφέρεται σε αυτή την κόντρα.

He Got Game

Το μπασκετικό "διαμάντι" στη φιλμογραφία του Σπάικ Λι είναι το "He Got Game", το οποίο έχει γράψει και σκηνοθετήσει ο ίδιος. Το έργο γυρίστηκε το 1997 με πρωταγωνιστές τον Ντενζέλ Ουάσινγκτον, την Μίλα Γιόβοβιτς (standing ovation παρακαλώ) και τον Ρέι Άλεν. Ναι τον Ρέι Άλεν τον σουτέρ-φονιά των Μαϊάμι Χιτ.

Η ιστορία αφορά τον φυλακόβιο πατέρα του Τζίζους Σάτλεσγουορθ, του μεγαλύτερου γυμνασιακού ταλέντο της χώρας και της μεταξύ τους σχέσης. Ο Τζέικ Σάτλεσγουορθ (Ουάσινγκτον) αφήνεται ελεύθερος νωρίτερα από το κανονικό (σ.σ είχε σκοτώσει τη γυναίκα του) για να πείσει τον γιο του να φοιτήσει στο "Big State", το κολέγιο του κυβερνήτη που προφανώς ήθελε να βοηθήσει το recrouting.

Για την ιστορία πριν ο Σάικ Λι καταλήξει στον Ρέι Άλεν, είχε περάσει από "οντισιόν" τον Κόμπι Μπράιαντ, τον Τρέισι ΜακΓκρέιντι, τον Άλεν Άιβερσον, τον Κέβιν Γκαρνέτ και τον Στεφόν Μάρμπερι, ενώ οι Τράβις Μπεστ, Ουόλτερ ΜακΚάρτι και Ρικ Φοξ, έπαιξαν εντέλει άλλους ρόλους. Μάλιστα ο Λι πρόσφερε το ρόλο στον Ρέι Άλεν στο ημίχρονο ενός αγώνα των Νικς με τους Μπακς, παρότι ο γκαρντ των "Ελαφιών" (τότε) δεν είχε την παραμικρή υποκριτική εμπειρία.

Στην ταινία εμφανίζονται και οι Σακίλ Ο'Νιλ, Ρέτζι Μίλερ, Μπιλ Ουόλτον, Σκότι Πίπεν, Μάικλ Τζόρνταν, Ρικ Πιτίνο, Τζορτζ Καρλ, Ντικ Βαϊτάλε και Τσάρλς Μπάρκλεϊ. Κι αυτό δεν είναι το μοναδικό αμιγώς "μπασκετικό" του Project, καθώς το 2009 γύρισε το ντοκιμαντέρ "Kobe Doin' Work", το οποίο ουσιαστικά παρουσιάζει τον τρόπο που προπονείται ο μελλοντικός 3ος καλύτερος σκόρερ στην ιστορία του ΝΒΑ.

"Είναι άσχετος"

Τον περασμένο Οκτώβριο ο Σπάικ Λι ανέλαβε να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ εξηγώντας με απλά λόγια την "Τριγωνική Επίθεση", αυτή που θα ακολουθούσαν οι Νικς μετά την έλευση του Φιλ Τζάκσον στον προεδρικό θώκο. Πρόκειται για την ίδια επιθετική φιλοσοφία που χάρισε την επιτυχία στους Μπουλς και στους Λέικερς επί ημερών του πολυνίκη προπονητή του ΝΒΑ.

Ο "Ζεν Μάστερ", ωστόσο, δεν ήταν καθόλου... Ζεν, όταν αναφέρθηκε στον Σπάικ Λι λέγοντας ότι είναι "ένας φίλαθλος που δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το μπάσκετ", προσθέτοντας ότι "η τριγωνική επίθεση είναι ένα σύστημα που απαιτεί καλή κυκλοφορία της μπάλας και αποστάσεις και ότι δεν είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη" καταλήγοντας ότι "δεν είναι δα και πυρηνική φυσική".

Οι καλύτερες ταινίες του

Η πιο πρόσφατη επιτυχία του ήταν η αμερικάνικη διασκευή του εξαιρετικού "Oldboy" (σ.σ Δείτε οπωσδήποτε το αυθεντικό), το Malcom X (με τον Ντενζέλ Ουάσινγκτον) και πάνω από όλα η "25η ώρα" μια ταινία που αφηγείται την τελευταία ημέρα ενός εμπόρου ναρκωτικών (Έντουαρντ Νόρτον) πριν μπει στη φυλακή.

Εδώ και ο περίφημος μονόλογος της ταινίας