Το τέταρτο δεκάλεπτο του Ολυμπιακού

Στην αρχή της χρονιάς είχε γραφτεί το "πατώντας το κόκκινο κουμπί" . Πέρσι είχε γραφτεί το "φίνις του Ολυμπιακού" αναφερόμενο ακριβώς στο φαινόμενο των εκπληκτικών στο τέταρτο δεκάλεπτο "ερυθρολεύκων". Αυτή η ομάδα, ωστόσο, έχει βαλθεί να κάνει τη μια υπέρβαση, μετά την άλλη και να γράφει διαρκώς νέους άθλους στο βιβλίο της ιστορίας της.

Την Πέμπτη για παράδειγμα κι ενώ έχανε όλο το παιχνίδι από τη Σιένα, ξαφνικά μεταμορφώθηκε και έφτασε με μια ακόμη ανατροπή στη νίκη. Πολύ καλύτερη άμυνα, μεγάλα σουτ, υπέρβαση ορίων. Και κάπως έτσι σημειώθηκε το τέλειο δεκάλεπτο: το επιμέρους 32-16 με το απόλυτο 11 στα 11 σουτ εντός πεδιάς!

Πράγματι! Οι Πειραιώτες στην τελευταία περίοδο ευστόχησαν σε όλα τα σουτ που επιχείρησαν. Κι αν τα λέι-απ του Σπανούλη ήταν εύκολη υπόθεση, το τρίποντο που πέτυχε από επαναφορά ή το μαρκαρισμένο του Περπέρογλου δεν ήταν. Κι όμως αυτή η ομάδα το έκανε να φαίνεται σαν να είναι. Έχει κάνει το παράδοξο να μοιάζει λογικό. Ακριβώς γιατί το έχει κάνει τόσες φορές. Παύει οπότε να κρύβεται στο πέπλο της τύχης και τοποθετείται στον φάκελο "ικανότητα".

Ένας προπονητής τις προάλλες μου έλεγε κάτι πολύ σωστό. Απλό, το οποίο όμως δεν είχα σκεφτεί. "Οι νίκες κάνουν τις ομάδες", εννοώντας ότι όσο κερδίζει μια ομάδα γίνεται καλύτερη: αποκτά αυτοπεποίθηση, έχει λιγότερο άγχος και πιστεύει στη νίκη, πιστεύει στην ανατροπή, πιστεύει στο "μπορούμε... δεν χάνουμε".

Μοιάζει, δηλαδή, με την Εθνική ομάδα του Παναγιώτη Γιαννάκη που έκανε τη μια ανατροπή μετά την άλλη. Από το -16 στον προημιτελικό του 2005 με τη Ρωσία, στο απίστευτο φινάλε του ημιτελικού με τη Γαλλία και από εκεί την επόμενη χρονιά στο "κλέψιμο" της νίκης κόντρα στην Αυστραλία, ή το επικότερο ακόμη come-back με αντίπαλο την Σλοβενία στα τελευταία λεπτά.

Έτσι και αυτός ο Ολυμπιακός μοιάζει να πιστεύει ότι όλα τα ματς γυρίζουν. Όχι από φιλοσοφία, ή από χούι. Αλλά επειδή ακριβώς το έχει κάνει και ξέρει ότι όντως γίνεται.

Οι κόκκινες ανατροπές των τελευταίων ετών

Ο Ολυμπιακός του Γιώργου Μπαρτζώκα από την περσινή σεζόν είχε δείξει τον χαρακτήρα του και μάλιστα πολλάκις. Ήταν η ενίσχυση μιας κληρονομιάς που χάρισε η ομάδα που κατέκτησε το ευρωπαϊκό στην Πόλη, οπότε ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή.

Τη σεζόν 2011-2012 (την τελευταία του Ίβκοβιτς), ο Ολυμπιακός κέρδισε έξι τέτοια παιχνίδια.

- Την πρεμιέρα της Euroleague κέρδισε με 81-74 την Φενέρμπαχτσε/Ούλκερ με επιμέρους 4ο δεκάλεπτο 28-20 κι ενώ έχανε με 11 πόντους στο ημίχρονο.

- Πήρε διπλό (έστω και αδιάφορο) κόντρα στη Νανσί (79-74) με 18-10 στην τελευταία περίοδο, παρότι έχανε στο 30'.

- Έκανε ένα εκπληκτικό επιμέρους 30-12 στα δέκα τελευταία λεπτά του αγώνα με την Εφές στο Top-16, επικρατώντας με 83-65 χάρις στο εντυπωσιακό δίδυμο Σπανούλη και Σλούκα.

- Έσπασε το πλεονέκτημα έδρας της Σιένα στο πρώτο ματς των πλέι-οφ με 82-75 χάρις σε ένα 24-9 στο φινάλε κι ενώ έχανε με 8 πόντους (66-58) στο 30'.

- Σφράγισε το εισιτήριο για το φάιναλ-φορ με το 22-14 της τελευταίας περιόδου. Η Σιένα ήταν μπροστά στο 30', αλλά τελικά ηττήθηκε με 76-69 και 3-1.

- Πήρε τον 2ο ευρωπαϊκό τίτλο (τον πρώτο μετά από 15 χρόνια) χάρις σε ένα εκπληκτικό τελευταίο δεκάλεπτο (22-8) και μια ιστορική ανατροπή 19 πόντων, απέναντι στην πανίσχυρη ΤΣΣΚΑ. Έτσι για κερασάκι στην τούρτα.

Τη σεζόν 2012-13 (την πρώτη του Μπαρτζώκα) ο Ολυμπιακός ουσιαστικά... κέρδιζε μόνο έτσι

- Πήρε την πιο κομβική νίκη της χρονιάς (όπως έχει παραδεχτεί ο προπονητής της ομάδας) με αντίπαλο την Τσεντεβίτα (79-77) στο ΣΕΦ παρότι έχανε με 58-65 στα τελευταία λεπτά.

- Εκδικήθηκε τη Ζαλγκίρις για την "γκέλα" στο ΣΕΦ με το εντυπωσιακό 29-13 στην τελευταία περίοδο (77-63 τελικό).

- Στο Top-16 έπαιξε με την πλάτη στον τοίχο στο Τελ Αβίβ (είχε ρεκόρ 1-3), είδε τη Μακάμπι να κάνει come-back και να προηγείται με 5 στο 30, αλλά κατάφερε να φύγει με το ροζ φύλλο αγώνα (77-78) χάρις στο 21-15 της τελευταίας περιόδου, στο μεγάλο καλάθι του Σπανούλη και την πολύ καλή τελευταία άμυνα του Κάιλ Χάινς στον Ντέβιν Σμιθ.

- Έκανε το -ως τότε- καλύτερο του τέταρτο δεκάλεπτο στα περίχωρα της παγωμένης Μόσχας. Έχανε 13 πόντους στο δεύτερο ημίχρονο (και 6 στο 30'), αλλά το γύρισε σκοράροντας 33 πόντους στην τελευταία περίοδο. Το επιμέρους 33-22 σφράγισε με ένα ακόμη μεγάλο καλάθι ο Βασίλης Σπανούλης.

- Άλωσε τη Σιένα και πήρε ρεβάνς για την ήττα στο ΣΕΦ, παρότι βρισκόταν πίσω στο σκορ με 54-49 στο 30'. Το 19-13 της τελευταίας περιόδου ήταν αρκετό για να πάρει το διπλό με 68-67.

- Έπαιξε με μεγάλη πίεση στην Κωνσταντινούπολη και παρότι έχανε από τη Φενέρμπαχτσε/Ούλκερ με 8 πόντους (69-61) στο 35', έτρεξε ένα επιμέρους 9-22 στα τελευταία λεπτά και πήρε βαθιά ανάσα.

- Γύρισε μια διαφορά 15 πόντων στο δεύτερο ημίχρονο με την Εφές και χάρις στο 28-17 της τελευταίας περιόδου πήρε την πρόκριση με 82-72 και 3-2 για το φάιναλ-φορ του Λονδίνου.

- Πήρε back-to-back τίτλο με μια ακόμη μεγάλη ανατροπή. Αυτή τη φορά από το -17 της πρώτης περιόδου. Ο Ολυμπιακός κράτησε το πιο παραγωγικό του τέταρτο δεκάλεπτο (39-27) για το τέλος, επικρατώντας τελικά της Ρεάλ με 100-88 κι ενώ στο 30' το σκορ ήταν ισόπαλο.

Τη σεζόν 2013-14 (τη φετινή δηλαδή) έχουμε ως τώρα...

Τέσσερις ανατροπές... Δεν τις λες και λίγες. Ο Ολυμπιακός έχανε στο 30' από τη Μάλαγα (εντός), από τη Ζιέλονα Γκόρα (εντός), από τη Μάλαγα (εκτός) και από τη Σιένα (εντός). Πιο συγκεκριμένα:

Με τη Μάλαγα στο ΣΕΦ ο Ολυμπιακός έχανε με -7 στο ημίχρονο και με έναν πόντο στο 30'. Κέρδισε με 69-61 χάρις στο επιμέρους 25-16 της τελευταίας περιόδου, που "μεταφράζεται" στο επιμέρους 25-4 στο φινάλε.

Με τη Ζιέλονα Γκόρα οι "ερυθρόλευκοι" έχαναν με 11 στο 10', με 13 στο ημίχρονο (23-35), με 12 στο 30' (42-54) και τελικά κέρδισαν με 79-77 χάρις στο τρίποντο στην εκπνοή του Βαγγέλη Μάντζαρη.

Με τη Μάλαγα εκτός ο Ολυμπιακός έχανε σε όλο το παιχνίδι (-3 στο 30'), αλλά τελικά χάρις στο 20-9 του τετάρτου δεκαλέπτου επικράτησε με 82-74. Ενδιάμεσα έτρεξαν ένα εντυπωσιακό 13- με τα τρίποντα του Σπανούλη, για να κάνουν την ανατροπή.

Με τη Σιένα (την Πέμπτη) οι Πειραιώτες έχαναν με 11 στο ημίχρονο και στο 30' και έτρεξαν τελικά ένα 32-16 στην τελευταία περίοδο (και ένα επιμέρους 12-1 στα 2.5' τελευταία λεπτά) για να πάρουν τη νίκη με 78-73.

Συνολικά:

Ο Ολυμπιακός ε πικράτησε σε πέντε παιχνίδια (από τα 9) παρότι δεν κέρδιζε στο τέλος της τρίτης περιόδου (Μάλαγα εντός, Μπάγερν εντός, Ζιέλονα Γκόρα εντός, Μάλαγα εκτός και Σιένα εντός).

Ο Ολυμπιακός έχει κερδίσει τα 6 από τα 9 τελευταία δεκάλεπτα στους αγώνες του. Έχει χάσει μόνο αυτά στα οποία είχε το προβάδισμα από την αρχή ως το τέλος, δηλαδή με τη Σιένα στην Ιταλία, με τη Μπάγερν στο Μόναχο και με τη Γαλατά στο ΣΕΦ.

Το εκπληκτικό κόκκινο τέταρτο δεκάλεπτο

Είναι προφανές ότι το 4ο δεκάλεπτο είναι το "καλό" του Ολυμπιακού. Ας δούμε και τους αριθμούς που το επιβεβαιώνουν.

Δεκάλεπτο	Επίθεση	Άμυνα	Διαφορά	Κέρδισε-Έχασε
1ο	19.6	17.5	+ 2.1	6-3
2ο	18.6	18.3	+ 0.3	7-2
3ο	20.0	20.4	+0.4	4-4-1
4ο	21.7	16.3	+ 5.4	6-3

Τι σημαίνει αυτό; Ότι η τελευταία περίοδος είναι ξεκάθαρα αυτή που ο Ολυμπιακός σκοράρει περισσότερο (21.7), αλλά και αυτή που δέχεται τους λιγότερους πόντους (16.3). Οπότε είναι λογικό να παίρνει και τη μεγαλύτερη διαφορά (5.4 πόντους).

Κατά τα άλλα οι "ερυθρόλευκοι" έχουν κερδίσει τις περισσότερες φορές τη 2η περίοδο, κάτι που ερμηνεύεται λογικά από το rotation του κόουτς Μπαρτζώκα (κρατάει πχ τον Ντάνστον στον πάγκο), αλλά και το βάθος στον πάγκο.

Ο Ολυμπιακός είναι πάντα ανεβασμένος στο δεύτερο ημίχρονο τουλάχιστον επιθετικά, όπως φαίνεται και από το γεγονός ότι στο 3ο δεκάλεπτο έχει τη 2η καλύτερη επίθεση του (20.0).

Επίσης σημαντική κι η διαφορά στο πρώτο δεκάλεπτο με τους Πειραιώτες να έχουν κάνει καλά ξεκινήματα με τη Γαλατά (εκτός: 22-11), με τη Σιένα (εκτός: 20-11), με τη Γαλατά (εντός: 18-10), με τη Μπάγερν (εκτός: 28-22).

Που οφείλεται;

1) Ο Ολυμπιακός έχει πολύ καλούς finisher στη σύνθεση του. Παίκτες που παίρνουν σωστές αποφάσεις στο τέλος, που βάζουν μεγάλα σουτ, που έχουν υψηλό ποσοστό στις βολές, κι έχουν την εμπειρία και τον χαρακτήρα ώστε να είναι αποτελεσματικοί όταν η μπάλα καίει.

Στην κατηγορία εκτός από τον σεσημασμένο Βασίλη Σπανούλη, ανήκει ακόμη ο "clutch" από τα χρόνια του στο κολέγιο Έισι Λο, ο Κώστας Σλούκας που παρά το νεαρό της ηλικίας του έχει δείξει αυτό το χαρακτηριστικό εδώ και πολλές σεζόν, ο έμπειρος Στράτος Περπέρογλου, ο Ματ Λοτζέσκι που είχε αυτή τη φήμη από την εποχή που έπαιζε στο Βέλγιο και αισίως ο Βαγγέλης Μάντζαρης, που έχει αυξήσει πολύ τα ποσοστά του στα σουτ.

Και δεν χρειάζεται να εστιάζουμε μόνο στον τομέα της εκτέλεσης. Μετράει εξίσου η δημιουργία (οι σωστές αποφάσεις, δηλαδή), ή οι άμυνες. Διότι στο τέλος ένα κόψιμο, μπορεί να είναι το ίδιο σημαντικό με ένα καλάθι. Για αυτό και ο Κάιλ Χάινς έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο κι ανήκε κι αυτός στην κατηγορία των καλών finisher.

2) Το rotation του κόουτς Μπαρτζώκα. Ο προπονητής του Ολυμπιακού έχει στηρίξει μεγάλο κομμάτι της διαχείρισης των παικτών κατά τη διάρκεια των 40 λεπτών, στο "πότε" και "πόσο" παίζει ο καθένας. Στο πρώτο ημίχρονο ο χρόνος μοιράζεται, έτσι ώστε στην τελευταία περίοδο οι παίκτες που πρέπει να τελειώσουν το ματς, να μην έχουν φάουλ και να είναι φρέσκοι.

Για αυτό βλέπουμε συχνά κάποιον νεαρό παίκτη να ξεκινάει στην πεντάδα, τον "βασικό" σέντερ (πέρσι ο Χάινς, φέτος ο Ντάνστον) να μπαίνει τελευταίος στο "5", τους παίκτες να γίνονται αλλαγή μετά από 7-8 λεπτά συνεχόμενης παρουσίας.

3) Η καλή φυσική κατάσταση. Δεν είναι μόνο ότι ο Ολυμπιακός έχει μικρό μέσο όρο ηλικίας και παίκτες με αθλητικά προσόντα, αλλά και το ότι διαθέτει στις τάξεις του έναν εκ των κορυφαίων γυμναστών στην Ευρώπη, τον Ανδρέα Γκατζούλη, το έργο του οποίου αποθεώνουν οι συνάδελφοι του, θεωρώντας ότι φροντίζει ώστε όταν οι άλλοι μένουν από βενζίνη, ο Ολυμπιακός να έχει μόλις πατήσει το "νίτρο".

4) Η φιλοσοφία του "φάση-φάση" και το ιστορικό. Το "μπάλα-μπάλα" και η λέξη "υπομονή" γράφτηκε ανεξίτηλα στο DNA του ελληνικού μπάσκετ επί εποχής Παναγιώτη Γιαννάκη, με τον οποίο ο Γιώργος Μπαρτζώκας συνεργάστηκε στο Μαρούσι. Οπότε από τη μια φάση μετράει αυτό το "Inch by inch" που γρύλιζε με τη βραχνιασμένη του φωνή του ο Αλ Πατσίνο στο "Any Given Sunday", το ότι δηλαδή η διαφορά μειώνεται πόντο-πόντο και όχι ξαφνικά με... τρίποντα από τη σέντρα και βιαστικές επιλογές και από την άλλη έχει εξίσου μεγάλη σημασία το "παρελθόν".

Όταν μια ομάδα έχει κάνει ανατροπή, πιστεύει ότι μπορεί να την ξανακάνει. Μαθαίνει να κερδίζει. Μαθαίνει να γυρνάει τα ματς. Μαθαίνει να μην τα παρατάει.

Αυτά. Και μην περιμένετε αντί επιλόγου την παράφραση του Γκάρι Λίνεκερ και του τι κάνουν οι Γερμανοί στο τέλος. Δεν το γράφω, ορκίστηκα. Έστω κι αν είμαι στο τσακ.