Τρεις σπρίντερ δίνουν την απάντηση

Αύγουστος. Αθήνα. Ο υδράργυρος φτάνει επίπεδα σουπερνόβα. Ήταν από τις λίγες φορές που η συζήτηση πήγε στα αθλητικά χωρίς να ακουστούν γνωστές μουρμούρες. Ο στίβος δεν λέγεται τυχαία "βασιλιάς των σπορ" και δεν θα είχε στέμμα αν δεν τους ενδιέφερε όλους. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά.

Η 9η ημέρα των τελικών αγώνων δεν είχε μόνο την κούρσα των 100 μέτρων. Είχε τρεις διαφορετικές ιστορίες. Τρεις διαφορετικούς ήρωες (ή αντι-ήρωες, όπως το βλέπει κανείς). Έναν θρύλο, έναν ξεγραμμένο και τον Όσκαρ Πιστόριους, που αλίμονο αν επιχειρήσει κανείς να περιγράψει με μία μόνο λέξη.

Εκπροσωπούν διαφορετικές φιλοσοφίες, ξεχωριστές φιλοσοφίες ζωής, εκ διαμέτρου αντίθετα κισμέτ. Απλά βρέθηκαν το βράδυ της Κυριακής ταυτόχρονα στο κέντρο του κόσμου και "είπαν" περισσότερα από τα ψηφία του ατομικού τους χρόνου. Τρεις σπρίντερ που είχαν διαφορετική αφετηρία, διαφορετική διαδρομή, αλλά κοινό στόχο και τερματισμό.

Το βράδυ που χρειαζόταν ο Τζάστιν Γκάτλιν

Η κούρσα των 100 μέτρων θεωρήθηκε η κορυφαία στην ιστορία με τους 7 από τους 8 αθλητές να τερματίζουν κάτω από τα 10 μέτρα. Θα το έκανε και ο 8ος δηλαδή (ο Ασάφα Πάουελ) αν δεν τραυματιζόταν. Οπότε εκ των πραγμάτων το έργο του Τζάστιν Γκάτλιν ήταν δύσκολο. Ακόμη κι αν πρόκειται για τον "χρυσό ολυμπιονίκη της Αθήνας". Διότι η πρώτη γραμμή του βιογραφικού λέει τη μισή αλήθεια. Την άλλη μισή την αποτυπώνει ο αστερίσκος: "Από το 2006 ως το 2010 αποκλείστηκε από κάθε διοργάνωση λόγω ντόπινγκ".

Στον καναπέ υποστήριζαν Μπολτ. Στις πολυθρόνες τον Μπλέικ που-κέρδισε-τον-Μπολτ δύο φορές. Εγώ ήμουν με τον Γκάτλιν. Περίεργο. Πως μπορείς να είσαι με κάποιον που βρέθηκε θετικός σε έλεγχο ντόπινγκ, με κάποιον, δηλαδή, που "βγήκε από το μαντρί" του καλύτερα καλυμμένου και μεγαλύτερου κοινού μυστικού του πλανήτη (βλέπε στίβος και ντόπα). Δεν αμφιβάλω ότι έκανε χρήση απαγορευμένων ουσιών. Έκανε (προφανώς), πιάστηκε, τιμωρήθηκε. Μέσα σε δύο χρόνια από το πιο ψηλό σκαλί του βάθρου, χτύπησε με το κεφάλι στον πάτο του Καιάδα.

Μόνο εύκολο δεν είναι ένα τέτοιο come-back. Σωματικά και κυρίως ψυχολογικά. Θέλει, μήπως, κανείς να υποδύεσαι το "μαύρο πρόβατο" της υπόθεσης; Δύσκολη δουλειά, κάποιος πρέπει να την κάνει. Ευτυχώς το βράδυ της Κυριακής ο Γκάτλιν το πήρε πάνω του. Είναι ωραίο να βλέπεις μπροστά στα μάτια σου "αυτόν που δεν το βάζει κάτω" να δικαιώνεται.

Ο Γκάτλιν, παρά τον 4ετή αποκλεισμό, κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο. Στην "κούρσα του αιώνα". Ένας 30άρης απέναντι σε 25άρηδες. Σε μια 8άδα γεμάτη αστέρια, με μεγαλύτερο αυτό που ακούει στο όνομα Γιουσέιν Μπολτ. Έκανε 9.79, καλύτερο χρόνο δηλαδή από αυτόν που του χάρισε το χρυσό στην Αθήνα. Κανείς γερο-σπρίντερ δεν έχει τρέξει ταχύτερα.

Το δύσκολο κομμάτι δεν αφορά μόνο την 4ετή απουσία του από το προσκήνιο. Ούτε καν τους τραυματισμούς και τα κρυοπαγήματα που υπέστη κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του. Το αληθινό σκληρό κομμάτι για έναν αθλητή του πιο εγωκεντρικού αθλήματος (είναι τυχαίο ότι κατά την παρουσίαση όλοι οι σπρίντερ κάνουν σαν κλόουν;) είναι ότι όλοι τον κοιτούν με μισό μάτι. Κανείς δεν υποστηρίζει το "μαύρο πρόβατο".

Πριν περάσει τη γραμμή του τερματισμού έπρεπε να βγάλει από τους ώμους του ένα μεγάλο βάρος, όσο ζυγίζει η ταμπέλα του "ντοπαρισμένου". Αυτή είναι, άλλωστε η λέξη που ακολουθεί το όνομα του. Και θα τον ακολουθεί. Με εξαίρεση το βράδυ της Κυριακής. Αυτό το βράδυ ήταν δικό του.

Η ερώτηση του "espn" λογική: "μήπως θα γινόσουν πιο αγαπητός αν παραδεχόσουν ότι είχες κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών"; Για να δώσει την ενδεικτική απάντηση: "δηλαδή, αν τώρα στο έλεγα, τι θα γινόταν; Θα μου έδινε μια αγκαλιά"; Το έγραψε το "Grantland": ο Τζάστιν Γκάτλιν δεν χρειάζεται αγκαλιά. Χρειαζόταν το βράδυ της Κυριακής.

Μπολτ, ο άνθρωπος που δεν προσπάθησε

"Χαίρομαι που βρίσκομαι εδώ" ήταν τα πρώτα λόγια του Όσκαρ Πιστόριους στη μεικτή ζώνη. "Χαίρομαι που ξααβρίσκομαι εδώ" έλεγε λίγη ώρα αργότερα ο Τζάστιν Γκάτλιν. Για τον Γιουσέιν Μπολτ, ωστόσο, η ιστορία είναι διαφορετική. "Θέλω να γίνω θρύλος" εξήγησε. Και ερωτώ: μήπως είναι άδικο να κατηγορείς για αλαζονεία έναν τόσο χαρισματικό αθλητή; Για τον Μπολτ όλο αυτό φαντάζει τόσο -εκνευριστικά- εύκολο: οι νίκες, τα ρεκόρ, τα μετάλλια. Δεν είναι δικαιολογία. Είναι, όμως, ένα καλό άλλοθι.

Στο Πεκίνο ο Μπολτ ήταν η "αστραπή" που ταρακούνησε συθέμελα τον παγκόσμιο αθλητισμό. Χρυσό στα 100 μέτρα. Χρυσό στα 200 μέτρα. Χρυσό στη σκυταλοδρομία. Τερματίζοντας μάλιστα με ανοιχτά τα χέρια. Κάνοντας... περίπατο. Ένα χρόνο μετά ήρθε και το παγκόσμιο ρεκόρ (9.59). Τόσο εύκολα.

Για να έρθει η πτώση του σπρίντερ με τον αέρα του σούπερ-σταρ. Έχασε δύο φορές από τον Γιόχαν Μπλέικ, τον αθλητή με τον οποίο προπονείται στη Τζαμάικα. Ήταν, όμως, τέτοιος ο τρόπος ζωής του Μπολτ, που το "λάθος" της προηγούμενης πρότασης δεν είναι το "έχασε δύο φορές", αλλά το "προπονείται". Πολλοί πιστεύουν ότι δεν κάνει καν προπόνηση. Ότι δεν προσπαθεί να φτάσει στο ταβάνι του. Είναι αυτοί που δικαιώθηκαν όταν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τράκαρε το αυτοκίνητο του επιστρέφοντας από πάρτι στις 5.00 το πρωί.

Είναι σωστό, τελικά, να κατηγορείς κάποιον επειδή δεν προσπαθεί αρκετά; Για την ακρίβεια να τον κατηγορείς ότι είναι ο αθλητής που προσπαθεί λιγότερο από οποιονδήποτε άλλον, όταν σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο; Είναι υποχρέωση του να δείξει στον κόσμο που μπορεί να φτάσει; Μάλλον όχι. Απλά υπάρχει κι η περιέργεια στη μέση.

Ο Πιστόριους είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες

Αν ο Γιουσέιν Μπολτ είναι ο πιο γρήγορος άνθρωπος στη γη, ο Όσκαρ Πιστόριους είναι ο πιο γρήγορος άνθρωπος χωρίς πόδια. Την ιστορία του την έγραψε αναλυτικά ο Γιάννης Γεωργόπουλος , για το πως ακρωτηριάστηκε πριν γίνει ενός έτους, για τη μητέρα του την οποία έχασε στα 15 και το πως προκάλεσε άθελα του ένα από τα μεγαλύτερα διλήμματα στην ιστορία των σπορ: πρέπει/μπορεί να συναγωνίζεται αρτιμελείς αθλητές;

Προσωπικά θεωρώ την πρόταση αστεία από μόνη της. Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που μεγάλωσε χωρίς πόδια, να έχει πλεονέκτημα έναντι των άλλων αθλητών επειδή έχει συνθετικά προσθετικά μέλη από ανθρακονήματα. Ακόμη κι αν αυτά λέγονται τα "πόδια του τσιτάχ";

Διάβαζα το μεσημέρι της Κυριακής ένα πολύ καλό άρθρο για την περίπτωση του "Blade Runner" και για το πως αποδεικνύεται επιστημονικά ότι ο τρόπος που τρέχει είναι διαφορετικός από αυτόν ενός ανθρώπου με δύο πόδια. Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος: όλοι κουνάμε τα πόδια μας το ίδιο γρήγορα. Η πατούσα του Ουσέιν Μπολτ σε μέγιστη ταχύτητα πατάει τη γη στην ίδια (σχεδόν) συχνότητα με εσένα που είσαι χυμένος στην καρέκλα και διαβάζεις αυτό το κείμενο. Αυτό που διαφοροποιεί τους "γρήγορους" από τους "αργούς" είναι αφενός η δύναμη με την οποία σπρώχνουν το έδαφος (την απόσταση δηλαδή που καλύπτουν σε κάθε δρασκελιά) και αφετέρου ο χρόνος στον οποίο μπορούν να φτάσουν ή να διατηρήσουν τη μέγιστη ταχύτητα τους.

Ναι με άλλα λόγια εγώ κι ο Μπολτ είμαστε το ίδιο γρήγοροι για περίπου 3 δέκατα του δευτερολέπτου. Τα υπόλοιπα 9.60 (όσο χρειάστηκε δηλαδή για να κερδίσει το χρυσό) είναι αυτός. Τα "πόδια του τσιτάχ", όμως, αψηφούν κατά κάποιο τρόπο τον δεσμευτικό αυτό νόμο της φυσικής: η σύνθεση τους του επιτρέπει στον Πιστόριους να ακουμπά συχνότερα (κάθε 0,27 δευτερόλεπτα αντί για 0.3) και να "κερδίζει" μεγαλύτερη απόσταση χάρις την ελαστικότητα του προσθετικού μέλους. Σκεφτείτε κάποιον δηλαδή να κάνει σκι και να καλύπτει μεγαλύτερη διαδρομή σε κάθε του βήμα από τον άλλον. Κάπως έτσι.

Ναι, αποδεικνύεται ότι τα "πόδια του τσιτάχ" δίνουν πλεονέκτημα στον αθλητή που δεν έχει αστραγάλους και δεν μπορεί να ξεκινήσει εκρηκτικά από τον βατήρα, αλλά χρειάζεται να διανύσει τουλάχιστον 30 μέτρα για να φτάσει σε μέγιστη ταχύτητα. Νομίζω ότι είναι άδικο να αναφέρεται η λέξη "πλεονέκτημα" όταν μιλάμε για κάποιον που έχασε τα πόδια του πριν τα πρώτα του γενέθλια.

Στο κάτω-κάτω δεν είναι αυτό το νόημα. Αν θέλουμε να μιλάμε για έναν κόσμο ισότητας το κριτήριο για τη συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες είναι οι απαιτούμενοι χρόνοι. Δεν θα ήταν ρατσιστικό να αποκλειστεί ο Πιστόριους; Δεν θα ήταν τελείως άδικο για έναν άνθρωπο-υπόδειγμα επιμονής, αυταπάρνησης και θετικότητας να του αφαιρεθεί το δικαίωμα να αγωνιστεί, επειδή έχασε τα πόδια του σε μικρή ηλικία; Ο ευγενικός, φωτογενής, χαμογελαστός, διαχυτικός, χαμογελαστός Νοτιαφρικανός είναι κατά τη γνώμη μου το πρόσωπο των Ολυμπιακών Αγώνων, η προσωποποίηση όσων πρεσβεύει (τουλάχιστον στη θεωρία) ο αθλητισμός κι η συγκεκριμένη διοργάνωση. Αυτό το "μην τα παρατάς", "μην το βάζεις κάτω", "προσπάθησε και κάτι καλό θα συμβεί", όλα τα κλισέ μαζί. Με σάρκα, οστά και δύο λεπίδες από ανθρακόνημα.

Όσκαρ Πιστόριους, λοιπόν. Αυτή είναι η απάντηση. Όποια κι αν είναι η ερώτηση.

Για σχόλια και ερωτήσεις υπάρχει το Twitter ( @stefanos_rose )