Αρσέν Βενγκέρ: Ο καθηγητής που νικήθηκε απ'το χρήμα και το χρόνο
Ο Θέμης Καίσαρης γράφει για τον άνθρωπο που πρώτα άλλαξε την Άρσεναλ και μετά ολόκληρο το αγγλικό ποδόσφαιρο. Ο καθηγητής Βενγκέρ, που αφιερώθηκε σε ένα έργο ζωής και νικήθηκε απ’το χρήμα και το χρόνο.
"Δεν έχει καμιά εμπειρία απ'το αγγλικό ποδόσφαιρο. Έχει έρθει απ'την Ιαπωνία και τώρα λέει σε όλους στην Αγγλία πως να οργανώσουν το ποδόσφαιρό τους". Ο Φέργκιουσον απ'την αρχή τραμπούκιζε τον Βενγκέρ σε κάθε ευκαιρία. Αρκεί να δει κανείς πως λέει το "Japan" στο συγκεκριμένο βίντεο.
Δεν είχε άδικο βέβαια. Ο Βενγκέρ όντως είχε έρθει απ'την Ιαπωνία. Όντως δεν είχε ιδέα από αγγλικό ποδόσφαιρο. Και όντως τους έλεγε τι να κάνουν. Ο Φέργκι είχε δίκιο, αλλά στο σημαντικό είχε λάθος: Ο Βενγκέρ τους έκανε όλους ν'ακούσουν. Δεν ήταν άσχετος, όπως ήθελε να τον παρουσιάσει ο Σκοτσέζος, ήταν σωστός.
Και το πέτυχε μέσω των επιτυχιών της Άρσεναλ. Το πέτυχε όταν ανάγκασε τον πάντα εχθρικό Τύπο να ασχοληθεί με τις αλλαγές που έφερε, να υποχρεωθεί τελικά να τον αποδεχθεί, να τον χειροκροτήσει, να τον αντιμετωπίσει πια ως μεγάλο.
ΠΕΤΥΧΕ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΤΟΝ ΚΟΡΟΪΔΕΥΑΝ
Καμία επιτυχία δεν είναι εύκολη, αλλά αυτή του Βενγκέρ ήταν ξεχωριστή. Κανένας προπονητής εκτός Βρετανίας δεν είχε κατακτήσει την Premier League πριν απ'αυτόν. Ο Γάλλος το πέτυχε με την Άρσεναλ στη δεύτερη σεζόν του και το συνδύασε με το Κύπελλο Αγγλίας.
Ο Βενγκέρ πέτυχε και πέτυχε με τον τρόπο που ειρωνευόταν ο Φέργκιουσον. Άλλαξε αυτά που βρήκε, αυτά που δεν ήξερε, αυτά για τα οποία δεν είχε ιδέα. Έκανε αυτό που πίστευε, περισσότερο απ'αυτό που του έλεγαν. Άλλαξε το περιβάλλον του περισσότερο απ'ότι το άφησε να τον αλλάξει.
"ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΙΞΩ ΓΙΑ ΕΝΑ ΓΑΛΛΟ;"
"Δεν τον καταλάβαμε την πρώτη μέρα στο προπονητικό κέντρο. Κανονίστηκε μια συνάντηση, μαζεύτηκαν όλοι οι παίκτες και μπροστά μας στεκόταν ένας ψηλός, λεπτός άνδρας, που δεν έμοιαζε σε τίποτα με προπονητή ποδοσφαίρου". Κάπως έτσι θυμόταν την πρώτη μέρα ο Ντίξον.
(AP Photo/Photo/David Cheskin)
"Θα πρέπει να παίξω για έναν Γάλλο; Μου κάνετε πλάκα" ήταν οι πρώτες σκέψεις του Άνταμς όταν ανέλαβε ο Βενγκέρ. "Φοράει γυαλιά και μοιάζει με δάσκαλο, δεν πρόκειται να είναι τόσο καλός όσο ο Γκρέιαμ".
Μετά τον πρώτο αγώνα οι παίκτες άρχιζαν να φωνάζουν στα αποδυτήρια συνθήματα για τις σοκολάτες Mars που πάντα έτρωγαν μετά από κάθε ματς. Δεν τις είδαν ποτέ ξανά.
ΤΑ ΑΛΛΑΞΕ ΟΛΑ
"Ήταν δύσκολο να αλλάξεις συνήθειες σε ένα γκρουπ παικτών με μέσο όρο ηλικίας τα 30 χρόνια". Ο Βενγκέρ δεν είχε παιδιά απέναντί του, ούτε το πετυχημένο παρελθόν που θα έκανε τους παίκτες του να τον ακούσουν, δεν μιλούσε καν την ίδια γλώσσα. Όμως τους έπεισε και τα άλλαξε όλα.
Απ'τη διατροφή μέχρι τις μεθόδους προπόνησης. Απ’το τμήμα σκάουτινγκ μέχρι την τακτική και τον τρόπο παιχνιδιού. Απ’τον "επαγγελματισμό" του "αρκεί να τα δίνεις όλα στην προπόνηση και τους αγώνες", στον πραγματικό επαγγελματισμό που σημαίνει πως είσαι επαγγελματίας 24 ώρες το 24ωρο.
Είδε ποιότητα και κλάση εκεί που οι άλλοι έβλεπαν παίκτες που "δεν κάνουν για την Premier League". Είδε τρόπο παιχνιδιού εκεί που οι άλλοι έβλεπαν "πράγματα που δεν θα πετύχουν εδώ, γιατί εδώ δεν παίζουμε έτσι".
ΕΦΑΓΑΝ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥΣ
Όταν πέτυχε, έκανε μια ολόκληρη χώρα να φάει τα λόγια της, γιατί δεν είχε τη στήριξη κανενός. Όλοι έβρισκαν κι από έναν διαφορετικό λόγο για τον οποίο θα αποτύγχανε κι εκείνος πέτυχε, εμφατικά. Όχι μόνο μέσω τίτλων, αλλά μέσω του ποδοσφαίρου με το οποίο ήρθαν εκείνοι οι τίτλοι.
(AP Photo/Robin Nowacki, File)
Πήρε νταμπλ στην πρώτη του γεμάτη σεζόν στην Αγγλία το 1998 και το πήρε ξανά τέσσερα χρόνια αργότερα το 2002. Δημιούργησε το κορυφαίο δίδυμο αντιπαλότητας στην ιστορία της Premier League: Γιουνάιτεντ εναντίον Άρσεναλ, Φέργκιουσον εναντίον Βενγκέρ.
Δεν υπήρξε επιτυχία του ενός που να μην συμπεριλάμβανε αποτυχία του άλλου.
ΟΙ INVINCIBLES ΚΑΙ Η ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ
Το 2003 έχασε το πρωτάθλημα παρότι ήταν οκτώ βαθμούς μπροστά τον Μάρτιο. Όταν το καλοκαίρι ρώτησε τους παίκτες του γιατί νομίζουν πως έχασαν τον τίτλο, ο Ντίξον του είπε πως ήταν λάθος να δηλώσει πως μπορούν να το πάρουν αήττητοι.
Μερικούς μήνες αργότερα η Άρσεναλ πανηγύριζε το ιστορικό αήττητο πρωτάθλημα του 2004. Οι Invincibles έμειναν στην ιστορία και είναι απίστευτο να σκεφτεί κανείς πως το κατόρθωμα δεν το πέτυχε κάποια σφιχτή, αμυντική ομάδα, αλλά ένα σύνολο που (σχεδόν) πάντα προσπαθούσε να παίζει και να κυριαρχεί.
Στις πρώτες επτά σεζόν στην Άρσεναλ ο Βενγκέρ πήρε τρία πρωταθλήματα και δύο νταμπλ. Πέτυχε αλλάζοντας την ομάδα που βρήκε και μετά φτιάχνοντας τη δική του. Η κόντρα με τη Γιουνάιτεντ ήταν η πραγματικά χρυσή εποχή της Premier League.
ΤΟΝ ΝΙΚΗΣΕ ΤΟ ΧΡΗΜΑ
Και κάπου εκεί, τελείωσαν όλα. Το 2014 ο Μουρίνιο είπε τον Βενγκέρ "ειδικό στην αποτυχία", αφού ο Αλσατός συμπλήρωνε οκτώ χρόνια χωρίς τρόπαιο. Αυτό που φυσικά δεν ανέφερε ο Πορτογάλος ήταν το τι συνέβη αυτά τα οκτώ χρόνια.
Το Άρσεναλ-Γιουνάιτεντ δεν "έσπασε" μόνο με την αδιαμφισβήτητη ικανότητα του Μουρίνιο. "Έσπασε" κι όταν οι ομάδες άρχισαν να ξοδεύουν λεφτά που δεν έχουν, ποσά πρωτόγνωρα.
Απ’το καλοκαίρι του 2004 μέχρι την αρχή της σεζόν 2013-14, η Άρσεναλ είχε ξοδέψει καθαρά 16 εκατομμύρια λίρες. Στο ίδιο διάστημα η Τσέλσι είχε δώσει 616 εκατομμύρια και η Σίτι, που μπήκε μετά στο παιχνίδι, είχε δώσει 619.
(AP Photo/Rui Vieira)
Ο έρμος ο Βενγκέρ είχε πατήσει πάνω στις επιτυχίες της Άρσεναλ για να τη μεγαλώσει. Είχε πείσει τον σύλλογο πως τα λεφτά του Ανελκά πρέπει να γίνουν ένα σύγχρονο προπονητικό κέντρο, το σχεδίασε κιόλας. Μετά ήθελε να φτιάξει ένα σύγχρονο γήπεδο, γιατί ήξερε πως το Χάιμπουρι εναντίον Ολντ Τράφορντ θα δίνει αιώνιο οικονομικό αβαντάζ στη Γιουνάιτεντ.
Ο στόχος ήταν να ενισχύσει την Άρσεναλ οικονομικά, αφού πρώτα την είχε μεγαλώσει αγωνιστικά. Ήθελε να αυξήσει τα μελλοντικά έσοδα, όμως δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί πως το μέλλον έχει πλούσιους να ξοδεύουν λεφτά που οι ομάδες δεν έχουν και πως στην ουσία η προσπάθειά του ήταν τόξα εναντίον πυραύλων.
ΘΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΤΟΥ
Η Άρσεναλ έμεινε πίσω. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο Βενγκέρ έγινε θύμα της επιτυχίας του. Όταν πέτυχε στην αρχή της θητείας του, δεν έδωσε μόνο τίτλους στην Άρσεναλ, αλλά και εγχειρίδιο επιτυχίας στους υπόλοιπους. Αργά ή γρήγορα, όλοι τον μιμήθηκαν, όλοι υιοθέτησαν τις αλλαγές του, ο καθένας φυσικά με τον δικό του τρόπο.
Η Premier League έγινε η Μέκκα των μεγάλων ξένων προπονητών, η καραμέλα με τους παίκτες που "δεν μπορούν να παίξουν εδώ" έλιωσε οριστικά. Η εικόνα των παικτών που μεθάνε έξι μέρες την εβδομάδα ανήκει στις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ, όλοι έχουν διατροφή, επιστημονική υποστήριξη, data analysis, όλα όσα έκανε πρώτος εκείνος.
Η πρωτοπορία του ήταν πια καθεστώς, δεν του έδινε κανένα πλεονέκτημα. Η Άρσεναλ έμεινε πίσω οικονομικά, αλλά είχε στο τιμόνι κάποιον που επέμενε να θέλει να τα κάνει "όπως παλιά". Ρομαντικός ή αφελής, ξεπερασμένος ή απλώς πιστός στις αρχές του, ο Βενγκέρ έμεινε πίσω και άφησε την εικόνα του να φθαρεί. Πρώτα τον νίκησε το χρήμα και μετά ο χρόνος.
ΑΠΕΤΥΧΕ ΓΙΑΤΙ ΕΜΕΙΝΕ
Ακόμα κι η επιλογή του να μείνει μοιάζει μια ηλιθιότητα μέσα απ’το πρίσμα του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Ποιος μένει χωρίς να πετυχαίνει; Όλοι φεύγουν, πετυχημένοι ή όχι, πάνε αλλού να εξαργυρώσουν την επιτυχία και το όνομά τους.
Λέτε να μην είχε πάρει κι άλλους τίτλους ο Βενγκέρ αν διάλεγε αυτόν τον δρόμο; Δεν θα κέρδιζε αν πειθόταν απ’τη Ρεάλ; Αν το καλοκαίρι του 2005 έφευγε απ’την Άρσεναλ, άραζε και μετά πήγαινε στην Τσέλσι ως διάδοχος του Μουρίνιο; Αν πήγαινε την εποχή του Αντσελότι στην Παρί, που τόσο τον ήθελε;
ΕΡΩΤΑΣ ΜΕ ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΖΩΗΣ
Ο Βενγκέρ έμεινε γιατί η δουλειά του ήταν η Άρσεναλ, όχι η προπονητική. Η στάση του αυτή είχε ανάμεικτα αποτελέσματα, αλλά αυτή ήταν. Ο Μουρίνιο φεύγει γιατί το τοξικό περιβάλλον που δημιουργεί για να πάρει τίτλους δεν γίνεται να κρατήσει πολύ. Ο Γκουαρδιόλα φεύγει γιατί πιστεύει πως μετά από 3-4 σεζόν φεύγει ο έρωτας στις ματιές ανάμεσα σε παίκτες και προπονητή.
(AP Photo/Rui Vieira)
Ο Βενγκέρ είχε έρωτα, παντοτινή αγάπη με την ίδια την ομάδα, τον σύλλογο. Προφανώς και ήξερε πόσο δύσκολο είναι να συνεχίζει στο ίδιο πόστο για 22 χρόνια, αλλά για εκείνον δεν ήταν πόστο. Ήταν έργο ζωής. Ξεκίνησε ως πολιτικός μηχανικός και έγινε αρχιτέκτονας, σχεδιαστής, μπετατζής, πλακάς, ηλεκτρολόγος, υδραυλικός. Δεν άφησε τίποτα που να μην περνάει απ’τα χέρια του και δεν ήθελε ποτέ να αφήσει αυτό το πρότζεκτ ζωής σε ξένα χέρια.
ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ
Αρκεί μόνο να σκεφτεί κανείς πως τα τελευταία χρόνια έμενε γιατί δεν υπήρχε κανένας που να μπορούσε να πάρει την απόφαση να τον διώξει. Ο Βενγκέρ έγινε πολύ μεγάλος για να απολυθεί. Τελικά φέτος πείστηκε να αποχωρήσει. Στην ουσία η Άρσεναλ του είπε πως θέλει να φύγει, ώστε ο Αλσατός να "αναγκαστεί" να ανακοινώσει το αντίο.
Το έγραψε εύστοχα ο Ρόρι Σμιθ στους New York Times. Ο Βενγκέρ έγινε τέτοιο μέγεθος, που για να γεμίσει το κενό του η Άρσεναλ πρέπει να φέρει όχι έναν, αλλά τέσσερις αντικαταστάτες. O Σανλεχί ήρθε απ’την Μπαρτσελόνα και ανέλαβε προπονητής ποδοσφαίρου, ο Μισλιντάντ ήρθε απ’την Ντόρτμουντ ως chief scout, ο Φαχμί ήρθε απ’την ποδηλασία(!) για να αναλάβει τις μιντιακές διαπραγματεύσεις και συμφωνίες.
Οι Λονδρέζοι πήραν ήδη τρεις και τους μένει ο τέταρτος, ο προπονητής. Μπορεί να πετύχει άμεσα, μπορεί και όχι. Ο,τι κι αν συμβεί, δεν θα είναι Βενγκέρ.
"Πιστώνω στον εαυτό μου ένα πράγμα: πάντα χειριζόμουν την Άρσεναλ σαν να μου ανήκει". Είκοσι δύο χρόνια, ένα πρότζεκτ ζωής. Αν έφευγε νωρίτερα, σίγουρα θα άφηνε την αγάπη του σε καλύτερη κατάσταση. Αλλά το πρωτάθλημα, το αγγλικό ποδόσφαιρο, το έκανε ήδη καλύτερο πριν από 15 χρόνια.
Κι αυτό δεν μπορούν να το πουν πολλοί προπονητές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
