Τα επιτεύγματα και οι διακρίσεις του προκαλούν δέος. Από τα 9 ολυμπιακά μετάλλια σε Σίδνεϊ και Αθήνα μέχρι τα 11 χρυσά σε παγκόσμια πρωταθλήματα, ο Ίαν Θορπ έζησε μέχρι τα 24 του μια μυθική καριέρα. Η' τουλάχιστον αυτό μόνο βλέπαμε. Γιατί η πραγματικότητα που αποκάλυψε ο ίδιος ήταν τραγική. Οι δαίμονες της κατάθλιψης τον συντρόφευσαν στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, οδηγώντας τον στο αλκοόλ και παραλίγο στο θάνατο καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές που έκανε σκέψεις να αυτοκτονήσει!

Με αφορμή τις συνταρακτικές αποκαλύψεις στην αυτοβιογραφία του, γυρίσαμε το χρόνο λίγο πίσω. Τότε που ο Θορπ κολυμπούσε σαν τορπίλη κερδίζοντας δόξα και χρήμα. Θυμόμαστε τα δικά του λόγια που ίσως να έκρυβαν τότε τον Γολγοθά που ανέβαινε αλλά κανείς μας δεν μπορούσε να τον φανταστεί...

Πριν ταξιδέψουμε στο παρελθόν μέσα από τα λόγια του ίδιου του Θορπ, ας κάνουμε μια απαραίτητη παρένθεση για να αντιληφθούμε το μέγεθος της κατάθλιψης στο σύγχρονο κόσμο.

Μέχρι το 2020 η συγκεκριμένη νόσος αναμένεται να είναι η δεύτερη σημαντική αιτία ανικανότητας για εργασία σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Και η πρώτη μέχρι το 2030 εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή της. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή το 25% των ανδρών και το 33% των γυναικών, περίπου 2 εκατ. Έλληνες, πάσχουν από ήπια έως σοβαρή κατάθλιψη!

Τρομακτικά νούμερα. Και μπορεί οι λόγοι για την εξάπλωσή της στη χώρα μας να πηγάζουν κυρίως από την οικονομική κρίση και να είναι τελείως διαφορετικοί από τα φαντάσματα που αντίκριζε ένας υπερπρωταθλητής- και τα οποία θα δοκιμάσουμε να αναλύσουμε παρακάτω, αλλά η ουσία μένει η ίδια: Η κατάθλιψη εξαπλώνεται όλο και περισσότερο ποντάροντας τα ρέστα της στο γεγονός ότι φοβόμαστε να μιλήσουμε γι' αυτήν και κλεινόμαστε όλο και περισσότερο στους εαυτούς μας.

Όπως έκανε και ο Θορπ ο οποίος περιγράφει στην αυτοβιογραφία του 'This is Me': "Κανείς δεν γνώριζε, ούτε η ίδια η οικογένειά μου το τι περνούσα. Τώρα συνειδητοποίησα ότι ήρθε η ώρα να ανοιχτώ γιατί έχω την ανάγκη να τους μιλήσω γι' αυτό".

Έλλειψη οράματος μετά το Σίδνεϊ

Ο Θορπ γνώρισε την απόλυτη καταξίωση λίγο πριν κλείσει τα 18 του χρόνια. Έγινε ο πιο επιτυχημένος αθλητής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ μπροστά στους συμπατριώτες του. Έφτασε στο δικό του Έβερεστ τόσο νωρίς και μάλιστα μέσα στην ίδια του τη χώρα. Έχοντας πρώτα πιεστεί αφόρητα κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας:

• "Δεν πρόκειται να επιτρέψω στον εαυτό μου να μην αποδώσει καλά μόνο και μόνο επειδή δεν αισθάνεται καλά εκείνη την ημέρα."
• "Εάν έδωσα τα πάντα γι' αυτό, δεν γίνεται να χάσω. Μπορεί να μην κερδίσω από άποψης χρυσών μεταλλίων αλλά θα κερδίσω την προσωπική μου μάχη. Και γι' αυτό γίνονται όλα".
• "Δεν ξέρω εάν είναι πλεονέκτημα ότι οι Αγώνες γίνονται στη χώρα μου ή ένα τεράστιο μειονέκτημα το οποίο δύσκολα θα ξεπεράσεις και θα το συντρίψεις"

Ακόμα πιο χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του κατά τη διάρκεια των Αγώνων, όταν κατακτούσε το ένα μετάλλιο μετά το άλλο.

• "Όταν τελείωσα την κούρσα, δεν ήξερα τι να κάνω. Ένιωθα απλά την ενέργεια που διαπέρασε όλο το σώμα όταν άγγιξα τον τοίχο, κοίταξα γύρω και συνειδητοποίησα ότι είχα κερδίσει τον αγώνα και ήμουν Ολυμπιονίκης", μετά την κούρσα των 400μ ελεύθερο
• "Αυτή ήταν η πιο όμορφη μέρα στη ζωή μου, οι πιο όμορφες ώρες στη ζωή μου, τα πιο όμορφα λεπτά στη ζωή μου", την ημέρα που πήρε 2 χρυσά με παγκόσμια ρεκόρ σε 400μ ελεύθερο και 4Χ100μ ελεύθερο

Όπως αναφέρει ο Αυστραλός στην αυτοβιογραφία του, η κατάθλιψή του γιγαντώθηκε στο διάστημα 2002-2004, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του για την Αθήνα. Πίσω από τα λόγια του στο Σίδνεϊ μπορούμε να καταλάβουμε τι μπορούσε να περνάει από το μυαλό του. Έκανε τα όνειρά του πραγματικότητα λίγο πριν ενηλικιωθεί, αποθεώθηκε μέσα στην ίδια του την πατρίδα. Το όραμα της διατήρησης των κεκτημένων στους Αγώνες της Αθήνας, δεν ήταν ικανό να διώξει το τέρας της κατάθλιψης από το μυαλό του.

Αφόρητη πίεση χωρίς ανταγωνισμό

Πρωταθλητισμός στο υπέρτατο επίπεδο και πίεση στο κόκκινο είναι αλληλένδετα. Τι γίνεται όμως όταν δεν βλέπεις σαν αντίπαλο κάποιον άλλον αθλητή αλλά τον εαυτό σου;

• "Σε έναν αγώνα δεν προσπαθώ να νικήσω τους αντιπάλους, προσπαθώ να ξεπεράσω ό,τι έχω κάνει. Βασικά να νικήσω... εμένα".
• "Όταν πρέπει να δουλέψεις σκληρά για κάτι και δώσεις ό,τι καλύτερο μπορείς εκείνη την ημέρα, αυτό θα σου δώσει την ικανοποίηση".
• "Για μένα το να χάσεις, δεν είναι το να έρθεις δεύτερος αλλά το να βγεις από το νερό και να ξέρεις ότι θα μπορούσες να τα πας καλύτερα. Για μένα, έχω κερδίσει κάθε αγώνα που έχω κολυμπήσει".
• "Υπάρχει νερό σε κάθε γραμμή. Όλα καλά λοιπόν", όταν ρωτήθηκε για τον διαδρομή 5 που θα κολυμπούσε σε τελικό "αδιαφορώντας" κατά κάποιο τρόπο για τους αντιπάλους

Είναι βασικό να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου. Να νιώθεις πως έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες. Ωστόσο ο Ίαν Θορπ φαίνεται ότι είχε ξεπεράσει τα όρια φτάνοντας σε σημείο να μην παίρνει ικανοποίηση από τις νίκες απέναντι στους αντιπάλους!

Πόσο όμως να αντέξεις να κάνεις μια ζωή γεμάτη στερήσεις, πίεση και στρες κυνηγώντας τον... εαυτό σου; Να πατάς στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου, να κάνεις συνολικά 13 παγκόσμια ρεκόρ αλλά να μην γεμίζεις μέσα σου;

• "Εάν κερδίσεις κάτι και δεν έχεις δώσει τα πάντα γι' αυτό, στην πραγματικότητα δεν έχεις πετύχει τίποτα".
• "Το να κάνει προπόνηση νωρίς το πρωί σε τόσο κρύα πισίνα, δοκιμάζει αληθινά το αν θες είσαι κολυμβητής ή όχι".

Η τελευταία δήλωση αποδεικνύει στο έπακρο ότι ο Θορπ πάλευε καθημερινά, έδινε σκληρή μάχη για γίνει η... τορπίλη που θαυμάσαμε. Ακριβώς όπως πιο πάνω, φαίνεται στα λόγια του πως η παραμικρή αμφιβολία ότι μπορεί να μην έχει δώσει το 100% ήταν ικανή να μηδενίσει τα πρωινά που κολυμπούσε στα παγωμένα νερά!

Χάθηκαν τα κίνητρα, σταμάτησε στα 24

Η απόφαση του να αποσυρθεί τον Νοέμβρη του 2006 σόκαρε την παγκόσμια αθλητική κοινότητα. Ο Ίαν Θορπ την απέδωσε στην έλλειψη κινήτρου. Χαρακτηριστικά δήλωσε:

• "Είχα μια σπουδαία καριέρα. Δεν είναι η καλύτερη ηλικία για να σταματήσεις, αλλά για μένα ήρθε η ώρα μου. Έφτασα στα ιλιγγιώδη ύψη του αθλήματος. Πλέον οι στόχοι που είχα, όπως το να σπας παγκόσμια ρεκόρ κάτι που ξέρω τον τρόπο να το κάνω, δεν μου δίνουν την ίδια έμπνευση όπως παλιά".

Στα λόγια φαινόταν καθαρά ότι είχε χάσει την όρεξή του. Τώρα, και μετά τις αποκαλύψεις του, μπορούμε να συνδυάσουμε την απόφασή του και με παλαιότερες δηλώσεις του. Πιθανόν τα παρακάτω λόγια να τα έλεγε για να τα ακούσει ο... ίδιος:

• "Να θυμάσαι να κάνεις συχνά πράγματα που σου αρέσουν εκτός κολύμβησης".
• "Μερικές φορές αναρωτιόμαστε για πράγματα που έχουμε κάνει στη ζωή μας, αλλά πόσες φορές αναρωτιόμαστε για πράγματα που δεν έχουμε κάνει στις ζωές των άλλων".

Οι ζωές των άλλων ίσως να ήταν η... δικιά του. Αυτή που είχε παραμελήσει για να αφιερωθεί στην κολύμβηση όπου συναγωνιζόταν τον εαυτό του έχοντας παράλληλα φτάσει εκεί που όλοι ονειρεύονται πριν καν ενηλικιωθεί. Ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που κατά πάσα πιθανότητα τον οδήγησε στα μονοπάτια της κατάθλιψης!

Επιστροφή στη ζωή

Ο Ίαν Θορπ τον τελευταίο καιρό μοιάζει να βρήκε την... ανθρωπινή του διάσταση. Κάποιοι απογοητεύθηκαν από την απόφαση του να επιστρέψει πριν λίγο καιρό στην ενεργό δράση καθώς το είδωλό τους "καταστράφηκε" αποτυγχάνοντας να προκριθεί στους Λονδίνο. Αρκετοί τον χλεύασαν.

Ό ίδιος όμως μοιάζει να ξαναβρήκε το νόημα της ζωής. Το είχε αναφέρει σε ανύποπτο χρόνο αλλά η κατάθλιψη πιθανότατα τον τύφλωσε και το έχασε στην πορεία.

• "Νομίζω ότι είναι καλύτερα να δοκιμάσεις κάτι και να αποτύχεις παρά να μην το επιχειρήσεις καν".

Η ώρα που ο Αυστραλός δοκίμασε κάτι πραγματικά δύσκολο ήρθε (Λονδίνο). Και ακολουθούν και άλλες προσπάθειες καθώς θα δοκιμάσει να προκριθεί και στο Παγκόσμιο του 2013 στη Βαρκελώνη αλλά και στους Αγώνες του Ρίο το 2016. Μοιάζει να βρήκε και πάλι το κέφι του. Και η απόφαση να μιλήσει για την κατάθλιψη συνηγορεί σε αυτό.

ΥΓ: Το φαινόμενο της κατάθλιψης στον αθλητισμό επιχειρήσαμε να το αναλύσουμε πέρσι στο Sport24.gr με τη βοήθεια του παλιού παίκτη του Άρη και νυν αθλητικού ψυχολόγου, Νίκου Γεωργιάδη. Το συγκεκριμένο κείμενο όμως το έγραψα για να καταλάβουμε ότι αν η κατάθλιψη μπορεί να αγγίξει τόσο εύκολα έναν υπερπρωταθλητή (όπως είδαμε παραπάνω), τότε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας έχει πρόσφορο έδαφος να γιγαντωθεί. Όσο μάλιστα θα παραμένει θέμα ταμπού στην κοινωνία, τόσο θα αυξάνεται δραματικά η επιρροή της.

Και επειδή το να περιμένεις την ελληνική κοινωνία να πάρει δραστικά μέτρα ισοδυναμεί με αυτοκτονία, η δύναμη στο να σπάσει αυτό το ταμπού θα ασκηθεί κατά κύριο λόγο από εμάς. Είτε με το να μιλήσουμε σε οικογένεια, σε φίλους, σε ειδικούς, αν βρεθούμε αντιμέτωποι με το τέρας, είτε με το να ακούσουμε όσους μας ζητήσουν τη βοήθειά μας.

Στο @thkoun συζητάμε για μπάλα. Και για Θορπ. Και για κατάθλιψη.