Από το 1981 έως το 2021 η απόσταση είναι όντως μεγάλη, όχι μονάχα σε ό,τι αφορά τον χρόνο που παρήλθε,αλλά και τα κοσμοϊστορικά γεγονότα τα οποία έχουν σημαδέψει αυτό το διάβα των καιρών...

Πέρασαν λοιπόν κιόλας σαράντα χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το χρονικό της οποίας άρχισε να γράφεται επισήμως στις 25 Μαρτίου του 1957, όταν τέθηκε σε ισχύ η «Συνθήκη του Μάαστριχτ» και άρχισε βαθμιαία να δρομολογείται μια ανοικτή διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης...

Μέσα στο πλαίσιο της διαρκούς και ατέρμονης μετεξέλιξης αυτού του ισχυρού θεσμού, η Ελλάδα εντάχθηκε ως πλήρες μέλος στην τότε αποκαλούμενη Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα την 1^η Ιανουαρίου του 1981, σε μια διαδικασία που άρχισε να εκτυλίσσεται τον Ιούνιο του 1959 και ολοκληρώθηκε μετά από 21 χρόνια.

Από τότε κύλησε πολύ νερό στο ποτάμι σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου βεβαίως και του αθλητικού που αποτελεί μια βασική προτεραιότητα στο γίγνεσθαι της Γηραιάς Ηπείρου και ολόκληρου του πλανήτη.

Εδώ ισχύει η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων, υπό την έννοια ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό που αναδεικνύει, υποστηρίζει και ενδυναμώνει συνεχώς τον ρόλο των ανθρώπων/πολιτών και των αρχών/θεσμών.

Ως γνωστόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει το προνόμιο της άμεσης και απευθείας εκλογής των μελών του από τους πολίτες κάθε χώρας οι οποίοι επειδή ακριβώς αισθάνονται κοντά του ζητούν να του παρασχεθούν περισσότερες αρμοδιότητες, όπως αποτυπώνεται εύγλωττα στο τελευταίο Ευρωβαρόμετρο.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες αφενός εκφράζουν την ικανοποίηση τους για το επιτελούμενο έργο και αφετέρου ζητούν βαθύτερες μεταρρυθμίσεις, αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη οριζόντων στις ζωές τους.

Εδώ και σαράντα χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα κινούνται παράλληλα, ταυτόχρονα συγχρονισμένα και συντονισμένα ανοίγοντας νέες προοπτικές.

Σε αυτή την πορεία προς τομέλλον έχει παίξει σημαίνοντα και καθοριστικό ρόλο η υπογραφή και εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας η οποία τέθηκε σε ισχύ στα τέλη του 2009 και απέδωσεαυξημένες νομοθετικές αρμοδιότητες και ενισχυμένο ρόλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Απότοκο αυτής της αναβάθμισης υπήρξε και μάλιστα μεσούσης της πανδημίας του Covid-19 η ψήφιση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-27 ο οποίος περιλαμβάνει μεγαλύτερη χρηματοδότηση για διάφορα προγράμματα και πολιτικές.

Μέσα σε αυτή την κατά το μάλλον ή ήττον κοσμογονική ατμόσφαιρα, προβλέπεται και εξασφαλίζεται με διάφορες νομοθετικές ενέργειες η αναβάθμιση του αθλητισμού.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΩΤΑΣ: Η ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΑΚΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Μέσω της Συνθήκης της Λισαβόνας άρχισε η επεξεργασία και η αποτύπωση του ευρωπαϊκού μοντέλου των σπορ, που έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τα οποία προσαρμόζονται στις ανάγκες της κοινωνίας και αναπροσαρμόζονται βάσει αυτών.

«Η βάση σε αυτό το μοντέλο είναι ο σωματειακός αθλητισμός, που δεν διακρίνεται σε κρατικό ή ιδιωτικό και καταλήγει στις εθνικές και στις διεθνείς ομοσπονδίες ανά άθλημα» τονίζει ο νυν Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού, Γιώργος Μαυρωτάς, παλαίμαχος διεθνής υδατοσφαιριστής, με συμμετοχή σε πέντε διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων.

Και εξηγεί επ’ αυτού: «Ως βασικό χαρακτηριστικό στη λειτουργία του ευρωπαϊκού μοντέλου αναδεικνύεται η πυραμίδα του αθλητισμού στη βάση της οποίας υπάρχουν και παίζουν σημαντικό ρόλο οι υποδομές και ο μαζικός αθλητισμός. Αυτά αποτελούν προαπαιτούμενα και θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ για την πορεία προς την κορυφή της πυραμίδας όπου βρίσκεται ο αθλητισμός επιδόσεων».

Συνεχίζει ο Γιώργος Μαυρωτάς: «Το ευρωπαϊκό μοντέλο δεν είναι μια μονοδιάστατη διαδικασία, που πραγματοποιείται και ολοκληρώνεται άπαξ. Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνονται επίσης οι ανοιχτές διοργανώσεις μέσω κατηγοριών που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με τη διαδικασία ανόδου και υποβιβασμού ομάδων. Η λογική αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη διεξαγωγή κλειστών διοργανώσεων, τύπου ΝΒΑ, όπως η Ευρωλίγκα στο μπάσκετ».

Η ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Η Ευρώπη αποτελούσε ανέκαθεν όχι μόνο τον προμαχώνα των εξελίξεων, αλλά και το ανάχωμα απέναντι σε κάθε λογής κινδύνους, απ’ όπου κι αν προέρχονται.

«Το ευρωπαϊκό μοντέλο βάζει με διάφορες νομοθετικές και ουσιαστικές ενέργειες φραγμό στις διάφορες παθογένειες που απειλούν τον αθλητισμό, όπως το ντόπινγκ, η χειραγώγηση των αγώνων, τα κρούσματα βίας, η μη χρηστή διακυβέρνηση κοκ. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει αναλάβει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων, προωθώντας διεθνείς συμβάσεις που καθιερώνονται ως το βασικό πλαίσιο αντιμετώπισης τους και η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε πλήρη εναρμονισμό γι' αυτές τις δράσεις» υπογραμμίζει ο κ. Μαυρωτάς.

Και καταλήγει: «Όλα αυτά και οτιδήποτε άλλο συμβαίνει στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τα σπορ έχουν μια βασική ανθρωπιστική κατεύθυνση: ο αθλητισμός πρέπει να αποτελεί-και τούτο συμβαίνει ολοένα και περισσότερο- ένα σταθερό όχημα ενσωμάτωσης,ισότητας και ανοχής στη διαφορετικότητα και όχι να προκρίνει και να ενισχύει τόσο πολύ, όσο συνέβαινε στο παρελθόν, την υπεροχή και την κυριαρχία».

Τα πάντα ρει, λοιπόν, όπως διακήρυξε πρώτος ο φιλόσοφος Ηράκλειτος...

Με την πάροδο των ετών η Ευρωπαϊκή Ένωση μεγαλώνει, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο και παράλληλα ο αθλητισμός εξελίσσεται σε όλα τα επίπεδα και σε κάθε βαθμίδα του.

Η ΠΕΡΙΦΗΜΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΜΠΟΣΜΑΝ

Μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις που έχουν ληφθεί και άλλαξαν εντελώς τον χάρτη του ευρωπαϊκού αθλητισμού είναι το περιβόητο «Bosmanruling», που τέθηκε σε εφαρμογή στις 15 Δεκεμβρίου του 1995.

Ο Ζαν-Μαρκ Μποσμάν είναι ένας πρώην Βέλγος ποδοσφαιριστής, ο οποίος το 1990 αγωνιζόταν στη Βελγική RFC της Λιέγης και με τη λήξη του συμβολαίου του, επιθυμούσε να μεταγραφεί στη γαλλική Δουνκέρκη.

Η βελγική ομάδα, βασιζόμενη στο δίκαιο που ίσχυε τότε, ζητούσε οικονομικά ανταλλάγματα για την πραγματοποίηση της μεταγραφής, η Δουνκέρκη δεν ήταν διατεθειμένη να τα καταβάλει και η Λιέγη υποβίβασε τον Μποσμάν στη δεύτερη ομάδα της, με συνέπεια να μειωθεί ο μισθός του.

Τότε ο Μποσμάν κινήθηκε δικαστικά κατά της Λιέγης, της ομοσπονδίας ποδοσφαίρου του Βελγίου και της ευρωπαϊκής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας (UEFA), υποστηρίζοντας ότι η απαίτηση οικονομικών ανταλλαγμάτων από μια ομάδα για έναν παίκτη που μένει ελεύθερος παραβιάζει την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζομένων που αποτελεί έναν από τους πυλώνες της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς.

Μετά από μια χρονοβόρα διαδικασία που διήρκεσε επί μια πενταετία, η υπόθεση εκδικάστηκε το 1995 από το Ανώτατο Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στο Λουξεμβούργο, το οποίο δικαίωσε τον Μποσμάν, κρίνοντας ότι οι περιορισμοί που έθετε η UEFA σε σχέση με τις μεταγραφές των ξένων ποδοσφαιριστών βρίσκονταν σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζομένων, όπως αυτή προκύπτει από το άρθρο 39 της Συνθήκης της Ρώμης, αλλά και με εκείνη της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι.

Η συγκεκριμένη απόφαση πουτεκμηριωνόταν απολύτως στη νομική διάσταση της είχε θετικές και αρνητικές συνέπειες και σε κάθε περίπτωση υπήρξειστορική, καθώς επέφερε περαιτέρω διεθνοποίηση του αθλητισμού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Η ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ

Τα τελευταία χρόνια και όσο η δημοτικότητα των σπορ αυξάνεται, εμφανίζονται κρούσματα χειραγώγησης των αγώνων για λόγους στοιχηματικού ενδιαφέροντος.

Σύμφωνα με μια παλαιότερη έρευνα της Interpol, από την 1^ηΙουνίου του 2012 έως τις 31 Μαΐου 2013 είχαν καταγραφεί τέτοιες παραβατικές συμπεριφορές σε περισσότερες από 70 χώρες και των έξι ηπείρων, μόνο σε ό,τι αφορούσε ποδοσφαιρικούς αγώνες.

Σύμφωνα με μια έρευνα τα περισσότερα κρούσματα εμφανίζονται σε αγώνες του ποδοσφαίρου, του κρίκετ και του τένις με την ανάμειξη παικτών, προπονητών, διαιτητών, διοικητικών παραγόντων ή ακόμη και υπαλλήλων, που λειτουργούν είτε ατομικά, είτε ως μέλη εγκληματικών οργανώσεων.

Η Ελλάδα αποτελεί μια από τις πρώτες χώρες της ΕΕ οι οποίες έσπευσαν να κυρώσουν την Σύμβαση Magglingen/Macolin που υπογράφτηκε το 2014 με αντικείμενο την αντιμετώπιση της χειραγώγησης των αγώνων, την πάταξη της νοθείας και την προστασία των αθλητικών ιδεωδών.

Η Σύμβαση παρέχει στις κυβερνήσεις τις δυνατότητες να καταπολεμήσουν αυτό το φαινόμενο, ενώ ταυτόχρονα παρέχονται επί πλέον μέσα και εργαλεία στις δικαστικές και στις διωκτικές αρχές ώστε να ανταποκριθούν άμεσα και αποτελεσματικά σε αυτή την υπόθεση.

Η χειραγώγηση των αγώνων είναι ένα φαινόμενο που θίγει ευθέως και με βάναυσο τρόπο τις αρχές του αθλητισμού, συνδέει την απάτη, τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα και αποτελεί μια σοβαρή απειλή για το μέλλον του αθλητισμού ως πολιτιστικής,οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Οι «στημένοι αγώνες» στην ουσία αντίκεινται στην ίδια τη φύση του αθλητισμού και γι αυτό στο πλαίσιο της ΕΕ δημιουργήθηκε ένα διεθνές εργαλείο καταπολέμησης του φαινομένου.

Το πλεονέκτημα της συγκεκριμένης Σύμβασης είναι ότι επιτρέπει να ορίζονται κοινά συμφωνηθείσες προδιαγραφές και αρχές, ώστε να προλαμβάνεται, να εντοπίζεται και να τιμωρείται η χειραγώγηση των αγώνων.

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ

Ένα άλλο θέμα το οποίο έχει απασχολήσει σοβαρά το ευρωπαϊκό αθλητικό γίγνεσθαι αφορά τις διαδικασίες πώλησης των δικαιωμάτων αναμετάδοσης των αγώνων που έχουν πλέον καταστεί πιο ανοικτές και διαφανείς.

Το Δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι οι άδειες αναμετάδοσης των αθλητικών αγώνων πρέπει να γίνουν νομικά δεσμευτικές και αυτό αποβαίνει προς όφελος των φιλάθλων.

Επίσης το Δικαστήριο έκρινε παράνομη την απαγόρευση μετάδοσης αγώνων με κάρτα αποκωδικοποίησης σε άλλη χώρα και συν τοις άλλοις επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να παύσουν τις αποκλειστικές ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις των αγώνων του Παγκοσμίου Κυπέλλου και του Euro από συνδρομητικά κανάλια, ούτως ώστε να έχουν πρόσβαση όλοι οι φίλαθλοι.

Σε κάθε περίπτωση οι ευρωπαϊκές αρχές λαμβάνουν διαρκώς αποφάσεις που στοχεύουν στην προστασία και στην περιφρούρηση του αθλητισμού και των αθλητών, ενώ παράλληλα χρηματοδοτεί πλείστα όσα προγράμματα υποστήριξης και βελτίωσης των συνθηκών προπόνησης και αγώνων.

Ειδικότερη μέριμνα μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών, λαμβάνεται προς χάριν των νεαρών αθλητών ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα την ενασχόληση τους με τα σπορ και ταυτόχρονα να συνδυάσουν την αθλητική καριέρα τους με τις σπουδές και την επαγγελματική σταδιοδρομία τους.

Η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που αγαπούν και ασχολούνται με τα σπορ αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ, δεδομένων των ευεργετικών συνεπειών που έχει η φυσική δραστηριότητα για την υγεία.

Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Αθλητισμού που διοργανώνεται κάθε Σεπτέμβριο σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο έχει στόχο να παρακινήσει τους Ευρωπαίους σε όλες τις ηλικιακές βαθμίδες (από παιδιά μέχρι συνταξιούχους) να επιδίδονται στην άσκηση και στην άθληση.

Είναι λοιπόν προφανές ότι στο ευρύτερο πλαίσιο της Ευρώπης έχει εκπονηθεί,εφαρμόζεται και εξαπλώνεται ολοένα και περισσότερο μέσω των θεσμών και με την καθοριστική συμβολή του Ευρωκοινοβουλίου η πολιτική που αφορά τον αθλητισμό και την σημασία του ως όχημα κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Η ΧΡΗΣΤΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Αυτό το πρόγραμμα εδράζεται σε όλη την πυραμιδική γκάμα από τη βάση έως την κορυφή,ενώ έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη χρηστή διακυβέρνηση του αθλητισμού, που επιτυγχάνεται (και) μέσω της αυτονομίας στη διοίκηση.

Η αρχή του αυτοδιοίκητου τελεί υπό καθεστώς προστασίας με στόχο να προστατευθούν οι αθλητικές αρχές από την επίδραση εξωγενών παραγόντων και να εξασφαλίζονται ο ιεκ των ων ουκ άνευ συνθήκες των δημοκρατικών διαδικασιών, της διαφάνειας, της ισονομίας, της υπευθυνότητας στη λήψη των αποφάσεων και της μεγαλύτερης δυνατής αντιπροσωπευτικής περιεκτικότητας.

Προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο να θεμελιωθούν και να περιφρουρηθούν οι βασικές αρχές του αθλητισμού και να καταπολεμηθεί η πάσης φύσεως διαφθορά στους κόλπους του, η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω των θεσμών και των οργάνων της, ενισχύει οικονομικά διάφορες πρωτοβουλίες και υποστηρίζει τους φορείς του.

Η Ζωή εξελίσσεται καθημερινά και τα σπορ επ’ ουδενί θα αποτελούσαν την οποιασδήποτε μορφής εξαίρεση σε αυτόν τον αδήριτο κανόνα, ειδικότερα σε αυτή τη δύσκολη, πρωτόγνωρη και κρίσιμη φάση της πανδημίας.