Το "Άγιο" ποδόσφαιρο της Σαουθάμπτον

Με έχει εκθέσει για τα καλά η Southampton. Από πέρυσι λέω καλά λόγια, από πέρυσι λέω ότι θα γράψω για αυτή. Τελικά, έπρεπε να βρεθεί την 22η αγωνιστική στην 3η θέση και 5 βαθμούς από τη 2η Manchester City, για να φιλοτιμηθώ να το κάνω. Εδώ που τα λέμε, έχει εκθέσει πολύ κόσμο.

Δεν ξέρω αν θυμάστε, αλλά το καλοκαίρι επικρατούσε μια μαζική υστερία σχετικά με τους Άγιους (υστερία κι Άγιοι, χμ, ίσως τελικά ήταν απόλυτα αναμενόμενο). Καταστροφή, διάλυση, υποβιβασμός, λιμός, καταποντισμός. Γενικά, θα πίστευε κάποιος πως ούτε ο Θεός δεν σώζει τους Άγιους (για αυτή τη φράση γράφω όλο το κείμενο).

Είναι ίσως πιο έντονη από ποτέ η τάση να βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα και να είμαστε σίγουροι για αυτά, ακόμα κι αν στηρίζονται σε λίγα στοιχεία ή/και προσωρινά δεδομένα. Έντονη παρατήρηση από πολύ κοντά, χωρίς να παίρνουμε μια ανάσα, λίγο χρόνο για να κοιτάξουμε και τη μεγαλύτερη εικόνα. Γρήγορα, φωνακλάδικα, εφετζίδικα, φανατισμένα με την προσοχή να πέφτει στο προφανές, το φανταχτερό. Κι εδώ και τώρα αποκρυσταλλωμένη άποψη για όλα. Μια διαρκής κατάσταση πανικού/ενθουσιασμού. «Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες, δε προλαβαίνω ούτε καν να σκεφτώ», που λένε και οι Active Member.

Μια ωραία ιστορία

Ας επιστρέψουμε όμως στη Southampton. Στην οποία η αλήθεια είναι πως θα συναντήσεις κατά διαστήματα ανάλογα σημάδια, αλλά ο πυρήνας της μοιάζει φτιαγμένος από διαφορετικά στοιχεία (ή απλά όσο δε βρίσκεται στο προσκήνιο επηρεάζεται λιγότερο;). Το 2009 ήταν βυθισμένη στα χρέη. Το 2011 έπαιζε στην 3η κατηγορία. Αυτή τη στιγμή είναι κάτι σαν ομάδα πρότυπο. Ένα χρόνο μετά την υπόθεση Cortese .

Ο πυρήνας της λοιπόν μοιάζει να έχει μπόλικη λογική και ηρεμία, που την καθοδηγούν και στις (φαινομενικές;) κρίσεις. Δείχνει έτοιμη να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις χωρίς πανικό. Χωρίς κοντόφθαλμη οπτική. Η Southampton πολύ απλά είναι μια ωραία ιστορία. Καταφέρνει να διατηρεί αυτή την εικόνα ελέγχου και ψυχραιμίας, την αύρα μιας λίγο πιο διαφορετικής εποχής, ακόμα και σε ταραγμένα νερά.

Αν το δούμε καθαρά αγωνιστικά, συνολικά την τελευταία διετία είναι το πιο ωραία δομημένο και το πιο καλά προπονημένο σύνολο. Φέτος, η Liverpool και η United έχουν κατεβάσει λιγότερες 11άδες που έβγαζαν νόημα. Η Tottenham έχει πιο θολή-ανισόρροπη (και χειρότερη;) «βασική» 11άδα. Η Southampton επιτίθεται καλύτερα από την United κι αμύνεται καλύτερα από την Arsenal. Ίσως σε μια υπερβολή το παραπάνω κομμάτι, για να ταιριάζει και με την εποχή. Χρειάζονται όμως καμιά φορά και οι υπερβολές, αν συνοδεύονται με αλήθειες για ωραία πράγματα.

Και είναι ωραία η Southampton ακόμα και όταν χάνει. Ήταν ωραία και στα τέλη Νοεμβρίου με μέσα Δεκεμβρίου, όταν έχασε 4 σερί ματς κι έμεινε 5 ματς χωρίς νίκη. Τότε, ακόμα και στην ομάδα νομίζω πως θα είχαν αμφιβολίες και φόβους για τη συνέχεια. Βλέπεται, για αυτούς το βαρύ πρόγραμμα είχε και δύσκολα ματς. Όταν όμως είσαι καλή ομάδα, όλα τα άλλα δε μετράνε και πολύ, τα αποτελέσματα θα έρθουν αργά ή γρήγορα.

Και είναι υπέροχο αυτό το καταπληκτικό σερί: Southampton – Everton 3-0, Crystal Palace – Southampton 1-3, Southampton – Chelsea 1-1, Southampton – Arsenal 2-0, Manchester United – Southampton 0-1, Newcastle – Southampton 1-2. To τελευταίο είναι και η κορύφωση. Γιατί ήρθε εκτός έδρας, μετά από 7 βαθμούς απέναντι σε Chelsea, Arsenal, United, με μέτρια εμφάνιση και χωρίς Alderweireld, Yoshida, Mane, Wanyama, Schneiderlin.

Δεν έχασε τους πιο σημαντικούς

Μην ξεχνάμε πως ο τραυματισμός του τελευταίου έπαιξε σημαντικό ρόλο στα 5 ματς χωρίς νίκη. Ο Γάλλος είναι ο πιο κομβικός παίκτης. Αυτός είναι ο βασικός άξονας: δίνει την ισορροπία, προστατεύει περισσότερο από κάθε άλλον την άμυνα, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο με την επίθεση. Δε θα κινδύνευε με υποβιβασμό η Southampton, αλλά αν έχανε τον Schneiderlin δύσκολα θα ήταν τώρα σε αυτή τη θέση. Η δύναμή της ήταν και είναι οι χαφ της. Η δουλειά των Wanyama, Schneiderlin. Μαζί με τους Ward-Prowse, Cork, Davis, Reed επιτρέπουν στην ομάδα να παραμένει συμπαγής κι ευέλικτη.

Η αντικατάσταση των Boruc, Lallana, Shaw, Lovren, Lambert, Chambers (υπήρχε ήδη ο Clyne που έπαιζε περισσότερο) δεν ήταν τόσο δύσκολη γιατί υπάρχουν και παίκτες που έρχονται από πίσω και όπως φαίνεται ένα τμήμα scouting που λειτουργεί σωστά, βρίσκεται σε ετοιμότητα, επιλέγονται οι παίκτες που χρειάζονται. Η απώλεια όλων αυτών των παικτών δεν ήταν σε καμία περίπτωση καταστροφική από τη στιγμή που η βάση παρέμεινε. Η τριάδα των Fonte, Wanyama, Schneiderlin ήταν η πιο κομβική.

Σίγουρα δε συμβαίνει συχνά μετά από τόσες αλλαγές να διατηρείσαι στο ίδιο επίπεδο πολύ περισσότερο να ανεβαίνεις. Οι δυσκολίες πολλών ομάδων της κατηγορίας βοηθούν στο να μεταφράζονται οι βαθμοί της Southampton στην 3η θέση (κάτι που κανείς δεν περίμενε). Τη βοηθούν να κερδίζει και σε αυτοπεποίθηση. Στο να διατηρηθεί η καλή της εικόνα, πέρα από τον τρόπο που λειτουργεί, βασικό ρόλο έχει και η τύχη. Έδεσαν όλοι και όλα γρήγορα. Όπως είπαμε όμως, ήρθαν και δύσκολες στιγμές. Οπότε περισσότερο από την τύχη βοηθάει η σωστή επιλογή προσώπων. Πρώτα από όλα αυτή του προπονητή.

Λογική επιλογή

Το πέρασμα από τον Pochettino στον Koeman μοιάζει με το πέρασμα της Athletic Bilbao από τον Bielsa στον Valverde. Διάδοχος με παρόμοια αγωνιστική φιλοσοφία, την οποία όμως εφαρμόζει με περισσότερη ελαστικότητα και λιγότερη ένταση. Η πιο σημαντική απόφαση που είχε να πάρει η Southampton το καλοκαίρι, ήταν αυτή του προπονητή. Και πήρε την κατάλληλη και γρήγορα. Όχι μόνο εκ του αποτελέσματος, αλλά και με βάση τη λογική.

Ακόμα κι αν η Southampton ήταν τώρα 12η ας πούμε, πάλι η επιλογή Koeman θα ήταν σωστή. Όπως και ο Pochettino, ο Ολλανδός θέλει η ομάδα του να δημιουργεί, να βγάζει πολλές συνεργασίες σε μικρούς χώρους, να έχει συγκεκριμένα μοτίβα, να πιέζει τον αντίπαλο, να συνδυάζει άμεσο παιχνίδι με πιο κοντρολαρισμένο. Η διαφορά είναι πως ο σημερινός προπονητής της Southampton είναι πιο άνετος με το να ρίξει σε κάποιες περιπτώσεις πιο χαμηλά τις γραμμές, να κάνει περισσότερο παιχνίδι αναμονής και να δώσει λίγη παραπάνω ελευθερία στους παίκτες επιθετικά. Ο Αργεντινός επιμένει περισσότερο στην πίεση ψηλά και πάνω στην μπάλα (πάντως η άμυνα της Southampton εξακολουθεί να κινείται με βάση την μπάλα).

Αυτή η μεγαλύτερη ευελιξία του Koeman γίνεται φανερή κι από το γεγονός πως και στη Southampton δε διστάζει να χρησιμοποιήσει αρκετούς σχηματισμούς. Από 4-3-3 και 4-2-3-1 που εφαρμόζει πιο συχνά (πολλές φορές συνδυαστικά), μέχρι 4-4-1-1, αλλά και διάταξη με 3άδα στην άμυνα. Ο Ολλανδός μάλλον κάνει καλύτερη διαχείριση αγώνων. Είναι χαρακτηριστικό πως η ομάδα του στις περιπτώσεις που έχει προηγηθεί, έχει χάσει μόλις 2 βαθμούς (απέναντι στην Chelsea), τους λιγότερους στην κατηγορία. Όταν χάνει, συνήθως εξακολουθεί να παίζει καλά. Και όταν πιέζεται, όταν δεν έχει το πάνω χέρι σε κάποια διαστήματα των αγώνων, αντέχει. Κατά βάση και οι αλλαγές του Koeman είναι επιτυχημένες (5 γκολ από παίκτες που είχαν έρθει από τον πάγκο). Η Southampton έχει ήδη περισσότερους σκόρερ από πέρυσι και με τον Jay Rodriguez εκτός δράσης.

Έχουν ωριμάσει και αρκετοί παίκτες (μην ξεχνάμε πως μιλάμε για το ρόστερ με τον μικρότερο μέσο όρο ηλικίας στην Premier League, αν και στην 11άδα υπάρχουν συνήθως αρκετοί έμπειροι) και η ομάδα εμφανίζεται πιο ανθεκτική. Όπως και πέρυσι υπάρχει κίνηση, ένταση και οργάνωση. Η άμυνα είναι πιο ασφαλής και ο ένας λόγος είναι η διαφορά Koeman-Pochettino που ανέφερα πιο πάνω. Ο άλλος είναι πως ο Ολλανδός έχει βελτιώσει τη συνοχή της ομάδας. Ειδικά οριζόντια η Southampton είναι πιο συμπαγής. Κάθετα υπάρχουν ακόμα περισσότερα προβλήματα.

Κάτι από Atletico

Σίγουρα πάντως η βελτίωση εντοπίζεται περισσότερο στην άμυνα. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει δεχτεί τα λιγότερα γκολ, έχει κρατήσει σε 10 ματς ανέπαφη την εστία της (δεύτερη σε αυτόν τον τομέα μετά την Chelsea που έχει 11/22), έχει χάσει μόνο ένα ματς με πάνω από ένα γκολ διαφορά (αυτό απέναντι στη City) κι έχει δεχτεί πάνω από ένα γκολ μόνο από τις City, Liverpool και United. Δέχεται τα λιγότερα σουτ και σε όλες τις προηγμένες στατιστικές κατηγορίες στο αμυντικό κομμάτι, βρίσκεται πολύ ψηλά. Ακόμα και στα γκολ από ατομικά λάθη υπερτερεί όλων. Έχει δεχτεί τα λιγότερα, όχι επειδή έχει σούπερ παίκτες, αλλά κυρίως επειδή έχει τους κατάλληλους παίκτες, που τους αξιοποιεί σωστά.

Η ομάδα του Koeman καταφέρνει να διατηρεί τη συνοχή και την οργάνωσή της ακόμα και όταν έχει πολλές σημαντικές απουσίες. Δεν είχε περάσει αρκετός καιρός από το ματς της Atletico με τη Real Madrid, στο οποίο οι πρωταθλητές Ισπανίας παρότι είχαν αλλάξει πάνω από τη μισή 11άδα, εμφάνισαν ένα εξαιρετικό σύνολο, και ήρθε πριν λίγες μέρες η Southampton απέναντι στη Newcastle να κάνει κάτι ανάλογο. Με τον δε-μου-γεμίζει-το-μάτι-Gardos στα στόπερ, με Davis και Reed (αυτός μου το γεμίζει πολύ το μάτι) μπροστά από την άμυνα, με Elia πρωταγωνιστή. Ναι κυρίες και κύριοι, με Eljero Elia σκόρερ δύο γκολ. Αυτό θύμισε Torres στο δεύτερο ματς της Atletico με τη Real Madrid για το Κύπελλο. Η αλήθεια είναι πως πέρα από συμβολισμούς και συγκυρίες, σε κάποια κομμάτια μοιάζει με την ομάδα του Simeone.

Σίγουρη άμυνα, ξεκάθαρος επιθετικός προσανατολισμός

Για αρχή διαθέτει ένα στοιχείο που συναντάς σε καλές/μεγάλες ομάδες: συνδυασμός συνοχής και αρμονίας με ένταση και πίεση. Και πραγματικά δείχνει η πιο σίγουρη ομάδα αμυντικά. Οργανωμένη, πειθαρχημένη, με καλές αποστάσεις κι επικοινωνία, στέλνει τον αντίπαλο στα άκρα και είναι άνετη απέναντι στις σέντρες που δέχεται στην περιοχή της. Καταφέρνει μάλιστα κάτι αρκετά σπάνιο: να είναι σταθερή αμυντικά και ταυτόχρονα να έχει τη δυνατότητα να βγάζει την μπάλα από την άμυνά της μεθοδικά, χωρίς πανικό.

Πετυχαίνει ακόμα κάτι σπάνιο: τρώει δύσκολα φάση από διαγώνια πάσα από το πλάι. Ναι, κι εδώ –εκτός από τη συνολική οργάνωση- είναι κομβικοί οι Schneiderlin, Wanyama.

Επιθετικά είναι αποτελεσματική με καλή κυκλοφορία της μπάλας, κίνηση κι εναλλαγές στο τέμπο, με συγκεκριμένο προσανατολισμό (μεταξύ άλλων σημαδεύει τον Pelle, οι επιθετικοί της παίζουν κοντά, οι ακραίοι μπακ δίνουν το πλάτος, οι στόπερ κάνουν παιχνίδι) και παίκτες καλούς με την μπάλα, αλλά και ομαδικούς. Σίγουρα όμως υπάρχουν αρκετά περιθώρια βελτίωσης. Για παράδειγμα ο Pelle κάποιες φορές ρίχνει τον ρυθμό σε σημεία που η ομάδα θέλει ταχύτητα και γενικά η ροή διακόπτεται σε αρκετά σημεία. Είναι λογικό πάντως να εμφανίζονται προβλήματα επικοινωνίας επιθετικά και η ομάδα να κολλάει, καθώς μιλάμε ακόμα για καινούριο σύνολο.

Καθαρή ομάδα

Σύνολο όμως που διαρκώς κερδίζει σε αυτοπεποίθηση. «Ό,τι κι αν συμβαίνει διατηρούμε το ίδιο πνεύμα, την ίδια πίστη. Πήραμε 7 πόντους με Chelsea, Arsenal και United. Αυτό κάνει τους παίκτες να πιστεύουν. Αυτό χρειαζόμαστε απέναντι στις μεγάλες ομάδες. Να μη φοβόμαστε. Έχουμε φιλοδοξίες», λέει ο Koeman, που παραδέχεται πως όταν αναλάμβανε την ομάδα δεν περίμενε μετά από 22 αγωνιστικές να είναι σε αυτή τη θέση, αλλά «αξίζει να βρίσκεται σε αυτή τη θέση». Η Southampton είναι μια καθαρή ομάδα. Όχι δεν το λέω επειδή είναι πρώτη σε αυτή τη λίστα , αλλά επειδή έχει καθαρό μυαλό και καθαρό πλάνο.

Οργάνωση, σύνεση, σταθερότητα, προσαρμογή είναι τα κλειδιά στο χορτάρι και στα γραφεία. Η βάση του κλαμπ είναι η συγκεκριμένη δομή, ο σταθερός τρόπος σκέψης και λειτουργίας, που επιτρέπουν να συνεχίζεται η ίδια πορεία ακόμα και όταν χάνονται βασικά στελέχη. Από τον πρόεδρο και τον επικεφαλής των μεταγραφών , μέχρι τον προπονητή και τη μισή βασική 11άδα.

Επιστρέφουμε πάλι στο Pochettino-Koeman, αλλά και στους αντικαταστάτες όσων παικτών έφυγαν. Ο Ολλανδός δεν είναι ο κατάλληλος μόνο επειδή έχει κοινά με τον προκάτοχό του μόνο στον τρόπο που θέλει να παίζει η ομάδα του. Είναι λογική επιλογή κι επειδή έχει εμπειρία από συλλόγους που βρίσκονταν σε φάση πολλών αλλαγών, από συλλόγους που βασίζονταν σε παίκτες από την ακαδημία και σε έξυπνες μεταγραφές. Εμπειρία από ομάδες που έκαναν πρωταθλητισμό, αλλά και ομάδες που έψαχναν σταθερότητα και στη συνέχεια υπέρβαση. Και στις περισσότερες περιπτώσεις τα είχε καταφέρει.

Σε πρόσφατο ντοκιμαντέρ του NBC για τη Southampton ο πρόεδρος Ralph Krueger, πρώην παίκτης και προπονητής του χόκεϊ (!), λέει πως «το σημαντικό είναι να επιμένουμε στις αρχές μας, να μην πανικοβαλλόμαστε, να κοιτάμε μπροστά. Η στρατηγική και η δημιουργικότητα, η προσοχή στη λεπτομέρεια και τα όνειρα είναι τα σημαντικά. Ονειρευόμαστε, αλλά έχουμε απτούς στόχους». Αναφέρει κάμποσες φορές πως πάνω από όλα είναι η συνεργασία. «Γίνονται αλλαγές, αλλά το πνεύμα παραμένει το ίδιο», όπως λέει ο Schneiderlin.

Δεν αγοράζουμε την επιτυχία»

H Southampton αυτή τη στιγμή πετυχαίνει αυτό που πετύχαινε κάποτε η Arsenal. Ξεπερνάει ομάδες με μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα, αναδεικνύει νέους παίκτες, κάνει έξυπνες μεταγραφές, παίζει ελκυστικό, ώριμο ποδόσφαιρο. Ξεχωρίζει γιατί κάνει πράγματα που δεν κάνει σχεδόν καμία άλλη αγγλική ομάδα τα τελευταία χρόνια. Ανεβαίνει γιατί αξιοποιεί τα λεφτά που έχει. Ανεβαίνει γιατί ενεργεί σοφά, γιατί είναι οργανωμένη εντός κι εκτός αγωνιστικού χώρου. Γιατί είναι η πιο ισορροπημένη.

Δεν έχει φανέλα, δε θα αντέξει και μπλα-μπλα. Ας μην αντέξει στην 4άδα (αυτή τη στιγμή ο μόνος λόγος που βλέπω για να μην αντέξει είναι επειδή θα χάσουν κι άλλα ματς οι Schneiderlin, Wanyama εξαιτίας τραυματισμού). Και φέτος είναι από τις πιο φωτεινές ομάδες της Αγγλίας, της Ευρώπης. Είναι cool, όπως ο προπονητής της.

Ο Koeman ρωτήθηκε στο ντοκιμαντέρ του NBC για το μυστικό τους. «Δεν υπάρχει μυστικό. Η οργάνωση είναι το σημαντικό. Και τα αποτελέσματα φέρνουν αυτοπεποίθηση. Εμείς θέλουμε να παίζουμε ελκυστικό, καλό ποδόσφαιρο, να παίζουμε για να νικήσουμε, όχι για να μη χάσουμε. Χρειαζόμαστε χρόνο για να εξελιχθούμε και το κλαμπ μας τον δίνει», απάντησε. Χρόνο κι ευκαιρίες που δίνουν και στους παίκτες των ακαδημιών. Γιατί «είμαστε η Southampton, δεν αγοράζουμε απλά επιτυχία, τη γεννάμε, την προκαλούμε».

*Αξίζει να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ του NBC. Παίκτες που έχουν αναδειχθεί από την ομάδα (μεταξύ άλλων και ο Bale), προπονητές, διευθυντές κ.ά. μιλάνε για τον τρόπο που λειτουργεί η Southampton και οι ακαδημίες της. Θα ακούσετε για την προσοχή σε παίκτες που δεν εμπιστεύονται άλλες ομάδες, επειδή σωματικά αναπτύσσονται πιο αργά και για την απόφαση να μένουν οι παίκτες αρχικά σε διαφορετικές οικογένειες της περιοχής.

Για το πώς προσπαθούν να δημιουργήσουν μια σχέση και συνέχεια μεταξύ των παικτών της πρώτης ομάδας και των ακαδημιών και για το πώς είναι κατασκευασμένο το προπονητικό κέντρο, ώστε να βοηθάει μεταξύ άλλων και σε αυτό το κομμάτι. Για το πώς συνδυάζουν τους παραδοσιακούς τρόπους εντοπισμού, παρακολούθησης κι ανάλυσης παικτών με τους σύγχρονους (βίντεο, στατιστική ανάλυση κτλ.) και για το πώς πέρυσι είχαν τους λιγότερους τραυματισμούς μαλακών ιστών παρότι ήταν η ομάδα που διένυε τα περισσότερα χιλιόμετρα. Για το μυστηριώδες μαύρο κουτί, που περιέχει τα δεδομένα ανάλυσης δεκάδων ποδοσφαιριστών και για αρκετά ακόμα ενδιαφέροντα στοιχεία, που δίνουν μια καλή εικόνα για τους στόχους και τη λειτουργία του κλαμπ.