Άνοιξαν το δρόμο και έγιναν θρύλοι
Έζησαν σε εποχές που οι μαύροι στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο θεωρούνταν κατώτεροι των λευκών. Πάλεψαν για το δικαίωμα τους στον αθλητισμό και άφησαν το όνομα τους στην ιστορία.
O Μοχάμεντ Άλι είναι πιθανότατα ο σπουδαιότερος αθλητής όλων των εποχών, όμως ο Τζάκι Ρόμπινσον θεωρείται ο σημαντικότερος μαύρος αθλητής στην ιστορία. Παραμένει σχετικά άγνωστος στα μέρη μας, καθώς το άθλημα του ήταν το μπέιζμπολ.
Είναι ο πρώτος μαύρος αθλητής στην ιστορία της επαγγελματικής λίγκας του μπέιζμπολ.Γεννημένος το 1919, υπήρξε ένας αθλητής-θαύμα στο πανεπιστημίο UCLA. Έπαιξε μπάσκετ, φούτμπολ και μπέιζμπολ, θα μπορούσε να ήταν μέλος της εθνικής ομάδας στίβου. Προτίμησε το μπέιζμπολ και μετά την επιστροφή του από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αγωνίστηκε στη λίγκα των νέγρων όπως ονομάζεται. Μέχρι το 1880 οι μαύροι μπορούσαν να παίζουν με τους λευκούς, από εκείνη τη χρονιά όμως οι μαύροι παίκτες δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής στο εθνικό πρωτάθλημα. Όλα άλλαξαν χάρη στον Ρόμπινσον.
Ο πρόεδρος των Μπρούκλιν Ντότζερς Μπραντς Ρίκι τον έστειλε στο δεύτερο τη τάξει πρωτάθλημα και το 1947 κλήθηκε στην πρώτη ομάδα. Στις 15 Απριλίου του 1947 στο Έμπετς Φιλντ ο Ρόμπινσον που είχε υποστεί κάθε είδους ρατσιστική επίθεση τα προηγούμενα χρόνια στα γήπεδα του μπέιζμπολ και όχι μόνο, ξεκίνησε βασικός, οι Ντότζερς νίκησαν και ο 28χρονος Ρόμπινσον έγινε σύμβολο για όλους τους μαύρους, οι οποίοι γέμιζαν τα στάδια στις Ηνωμένες Πολιτείες για να τον δουν να αγωνίζεται.
Ακόμα και οι συμπαίκτες του αρνούνταν να παίξουν μαζί του μέχρι που ο προπονητής Λίο Ντούροσερ τους ανακοίνωσε πως όσοι δημιουργούσαν προβλήματα, θα κόβονταν από την ομάδα. Ο ταχύτατος Ρόμπινσον έκανε μια σπουδαία καριέρα, αναδείχθηκε ρούκι της χρονιάς το 1947, MVP το 1949 και αγωνίστηκε σε έξι All Star παιχνίδια. Ήταν τόσο διάσημος που υποδύθηκε τον εαυτό του σε μια χολιγουντιανή παραγωγή (The Jackie Robinson Story).
Αποσύρθηκε το 1957 και αφοσιώθηκε στο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων. Συνοδευόμενος από το γιο του, Τζάκι Τζούνιορ συμμετείχε στην πορεία ειρήνης του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην Ουάσινγκτον το 1963. Ο Τζάκι Ρόμπινσον πέθανε το 1972 από ανακοπή καρδιάς, η υγεία του είχε ταλαιπωρηθεί σχεδόν 25 χρόνια όταν ανακάλυψε πως είχε διαβήτη.
Βοήθησε εκατομμύρια μαύρους να σπουδάσουν, να βρουν δουλειά, αλλά δυστυχώς δεν υπήρξαν πολλοί μαύροι παίκτες στο μπέιζμπολ μετά από εκείνον. Η ιστορία του παραμένει ένα από τα αγαπημένα θέματα του Χόλιγουντ με πιο πρόσφατη την ταινία "42" (ο αριθμός της φανέλας του) με πρωταγωνιστή τον Χάρισον Φόρντ.
Η πρώτη μαύρη τενίστρια
Η γυναίκα που συγκρίνεται με τον Τζάκι Ρόμπινσον είναι η Άλθια Γκίμπσον. Η πρώτη μαύρη τενίστρια που έγινε δεκτή σε Grand Slam, το 1951 στο Όπεν των Ηνωμένων Πολιτειών στο Φόρεστ Χιλς. Η 23χρονη αποκλείστηκε στο 2ο γύρο, αλλά συνέχισε να παίζει τένις παράλληλα με τις σπουδές της ως καθηγήτρια φυσικής αγωγής. Το 1951 έγινε η πρώτη μαύρη τενίστρια που αγωνίστηκε στο Γουίμπλεντον. Το 1956 κατέκτησε το Ρολάν Γκαρός, το πρώτο της Grand Slam. Συγκέντρωνε πλήθη όπου κι αν έπαιζε. Αναδείχθηκε νικήτρια στο Γουίμπλεντον και στο Όπεν των ΗΠΑ το 1957 και το 1958 και με έντεκα συνολικά Grand Slam (μονό και διπλό) αποσύρθηκε από τα κορτ.
Το τένις ήταν ερασιτεχνικό άθλημα, δεν κέρδιζε τίποτα από τις νίκες της και όπως είπε χαρακτηριστικά " είναι όμορφο να είσαι η βασίλισσα του τένις, αλλά δεν μπορείς να φας το στέμμα". Έγραψε την ιστορία της, έγινε τραγουδίστρια δίχως επιτυχία και το 1964 έγινε η πρώτη μαύρη παίκτρια του γκολφ. Αποδείχθηκε σαφώς δυσκολότερο από το τένις, γιατί εκείνα τα χρόνια τα πολυτελή ξενοδοχεία που φιλοξενούσαν τα τουρνουά δεν επέτρεπαν την είσοδο μαύρων παρά μόνο από την πόρτα της υπηρεσίας. Δεν κέρδισε κανέναν τίτλο στο γκολφ, ίσως γιατί ξεκίνησε να παίζει μετά τα 30 της χρόνια. Μέσω μιας χορηγίας της Pepsi αποφάσισε να βοηθήσει άλλους μαύρους τενίστες να αναδειχθούν.
Πόζαρε με καμάρι δίπλα στον Άρθουρ Ας, τον πρώτο μαύρο νικητή στην ιστορία του Γουίμπλεντον, ανακάλυψε τη Ζίνα Γκάρισον και πρόλαβε να δει τις αδερφές Γουίλιαμς. Δεν κατάφερε να τις δει να μονοπωλούν τα Grand Slam, όταν οι δύο αδερφές έγραψαν ιστορία στον τελικό του Όπεν των Ηνωμένων Πολιτειών το 2001 στο Κουίνς, η Άλθια νοσηλευόταν σε οίκο ευγηρίας λίγα χιλιόμετρα μακριά. Πέθανε τον Σεπτέμβριο του 2003 λίγες εβδομάδες μετά το Όπεν των ΗΠΑ, εκεί που το 1950 είχε γράψει τη δική της ιστορία.
Ο πρώτος γκόλφερ
Κι αν η Γκίμπσον δυσκολεύτηκε να γίνει δεκτή στα τουρνουά της επαγγελματικής ένωσης γυναικών στο γκολφ (LPGA), ούτε μπορούμε να φανταστούμε την αντίδραση μόλις αποκαλύφθηκε πως ένας από τους συμμετέχοντες στο Όπεν των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν μαύρος και μάλιστα μιγάς. Το 1896 ο Τζον Σίπεν, παιδί ενός μαύρου και μιας Ινδιάνας, αγωνίστηκε στο τουρνουά στο Σίνεκοκ Χιλς (στο Λονγκ Άιλαντ) όπου εργαζόταν ως caddie των παικτών. Ήταν μόλις 17 χρονών. Όταν ανακάλυψαν οι υπόλοιποι παίκτες την ταυτότητα του, απείλησαν να μποϊκοτάρουν το τουρνουά. Ο Σίπεν δέχθηκε την υποστήριξη του προέδρου της αμερικανικής ένωσης γκολφ (USGA), αγωνίστηκε, ήταν έκτος και κέρδισε 10 δολάρια. Έπαιξε σε πέντε τουρνουά τα επόμενα χρόνια.
Μόλις το 1961 η αμερικανική ομοσπονδία γκολφ για επαγγελματίας (USPGA) αφαίρεσε τον όρο που ήθελε μόνο λευκούς παίκτες να αγωνίζονται στα τουρνουά, αλλά έπρεπε να περάσουν 14 χρόνια προκειμένου το σπουδαιότερο τουρνουά γκολφ στις ΗΠΑ, το Masters στην Ογκάστα στη νότια πολιτεία της Τζόρτζια να δεκτεί μαύρους παίκτες. Ο Λι Έλντερ αγωνίστηκε το 1975 και τέσσερα χρόνια μετά κατάφερε να γίνει ο πρώτος μαύρος παίκτης στην ιστορία του Ryder Cup. Το 1997 θα παρακολουθούσε συγκινημένος τον Τάιγκερ Γουντς να φοράει το πράσινο σακάκι του νικητή στο Masters. Ο Γουντς, μιγάς σαν τον Τζον Σίπεν, έγινε ένας από τους τέσσερις σπουδαιότερους παίκτες στην ιστορία του σπορ και ο πρώτος δισεκατομμυριούχος αθλητής σύμφωνα με το περιοδικό Forbes.
Ο πρώτος μαύρος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων
Ο Γάλλος Κονσταντίν Ενρίκες ντε Ζουμπιερά με καταγωγή από την Αϊτή άνοιξε το δρόμο σε μια σειρά σπουδαίων αθλητών. Το 1900 στο Παρίσι κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο ράγκμπι σε ένα τουρνουά τριών ομάδων (Γαλλία, Μ.Βρετανία, Γερμανία) σε ένα από τα δημοφιλέστερα αθλήματα των Ολυμπιακών Αγώνων, αφού περισσότεροι από 6.000 θεατές παρακολούθησαν την αναμέτρηση των Γάλλων με τους Βρετανούς. Πρωταθλητής Γαλλίας με την Ολιμπίκ ντε Παρί και την Σταντ ντε Φρανς ο Κονσταντίν έγινε στη συνέχεια γιατρός. Η φωτογραφία που έχει διασωθεί , δημοσιεύθηκε σε γερμανική εφημερίδα το 1900. Καθώς το ράγκμπι επιστρέφει στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων το 2016, ίσως μάθουμε περισσότερα για τον πρώτο μαύρο αθλητή στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Λίγες μέρες μετά το χρυσό στο ράγκπι, κατέκτησε το αργυρό στη διελκυνστίδα.
Τα πρώτα χρυσά μετάλλια
Οκτώ χρόνια μετά ο Αμερικανός Τζον Τέιλορ κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο με την ομάδα σκυταλοδρομίας των Ηνωμένων Πολιτειών στα 1.600μ. στο Λονδίνο το καλοκαίρι του 2008. Δεν κατάφερε να χαρεί τη νίκη του, καθώς έφυγε από τη ζωή το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, έχοντας προσβληθεί από τυφοειδή πυρετό. Ήταν μόλις 26 χρονών.
Στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες έπρεπε να περιμένουμε μέχρι το 1988 για να δούμε ένα μαύρο αθλητή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, μια γυναίκα, να ανεβαίνει στο ολυμπιακό βάθρο και μάλιστα στο καλλιτεχνικό πατινάζ! Η Αμερικανίδα Ντέμπι Τόμας ξεκίνησε να κερδίζει μετάλλια από τα εννιά της χρόνια, συχνά αδικούνταν από τους κριτές εξαιτίας του χρώματος του δέρματος της. Το 1986 ήταν φοιτήτρια ήδη στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ όταν στέφθηκε πρωταθλήτρια Ηνωμένων Πολιτειών και παγκόσμια πρωταθλήτρια. Το 1988 στο Κάλγκαρι ήταν το φαβορί για το χρυσό μετάλλιο μαζί με την πρώην Ανατολικογερμανίδα Καταρίνα Βιτ. Και οι δύο είχαν επιλέξει την "Κάρμεν" του Μπιζέ. Η Βιτ νίκησε την αδικαιολόγητα νευρική Τόμας, η οποία αρκέστηκε στο χάλκινο μετάλλιο. Είχε γράψει ιστορία, κατέκτησε το μετάλλιο που ονειρευόταν και στη συνέχεια πραγματοποίησε ένα ακόμη παιδικό όνειρο που είχε, να γίνει μια σπουδαία γιατρός.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σολτ Λέικ Σίτι το 2002 η Αμερικανίδα Βονέτα Φλάουερς έγινε η πρώτη μαύρη αθλήτρια που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στο μπομπσλέι. Στο διπλό μπομπ την οδήγησε η αδυναμία, η ατυχία αν θέλετε, να συμπεριληφθεί στην αμερικανική ομάδα στίβου. Ήταν μια καλή σπρίντερ, όχι όμως αρκετά καλή για να περάσει από τα τράιαλς για την ολυμπιακή ομάδα του Σίδνεϊ. Απογοητευμένη σκεφτόταν να επιστρέψει στη γενέτειρα της, την Αλαμπάμα. Μέχρι που ο άντρας της είδε μια αγγελία που αναζητούσε αθλήτριες για να κάνουν δοκιμές στο έλκυθρο. Η ταχύτητα και η έκρηξη εντυπωσίασαν τους ομοσπονδιακούς προπονητές. Το ντεμπούτο της Βονέτα στο καινούργιο της άθλημα έγινε στην... προχωρημένη ηλικία των 26 ετών, αλλά το μετάλλιο δεν άργησε καθόλου να έρθει. Μετά το Σολτ Λέικ Σίτι γέννησε δίδυμα, επέστρεψε στην ενεργό δράση και ολοκλήρωσε την καριέρα της με την έκτη θέση στο Τορίνο.
Ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής
Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα στο ποδόσφαιρο, οι μαύροι ποδοσφαιριστές βλέπουν να τους πετούν μπανάνες από την κερκίδα. Αυτή την κατάσταση βίωνε και ο 58χρονος σήμερα Βιβ Άντερσον, ο πρώτος ποδοσφαιριστής που αγωνίστηκε στην εθνική ομάδα της Αγγλίας το 1978. Βρισκόταν σταθερά ανάμεσα στις επιλογές του προπονητή Ρον Γκρίνγουντ.
Ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής που είχε κληθεί στην εθνική Αγγλίας ήταν ο επιθετικός Τζακ Λέσλι τον Οκτώβριο του 1925. Λίγες μέρες μετά ενημερώθηκε από μια επιστολή πως ανακλήθηκε η πρόσκληση του γιατί στην ομοσπονδία δεν είχαν καταλάβει " πως είσαι έγχρωμος", όπως έγραφε χαρακτηριστικά. Σε συνέντευξη του το 1982 είχε πει πως ένιωσε μεγάλη χαρά όταν ο Εουσέμπιο, ο "μαύρος πάνθηρας" της Πορτογαλίας είχε κατακτήσει τη "Χρυσή Μπαλα".
Η ιστορία έχει γράψει πως ο πρώτος μαύρος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής ήταν ο Άρθουρ Γουόρτον. Μιγάς και γεννημένος στη Γκάνα το 1865 από πλούσια οικογένεια, επισκέφθηκε την Αγγλία για να συνεχίσει τη μελέτη του, προκειμένου να γίνει ιερέας. Εκεί ανακάλυψε τον αθλητισμό και έγινε ο πρώτος που έτρεξε την απόσταση των 100 γυάρδων σε 10 δευτερόλεπτα στο "Στάμφορντ Μπριτζ". Εκτιμάται πως είναι ο πρώτος μαύρος παίκτης στην ιστορία του κρίκετ. Στο ποδόσφαιρο αγωνίστηκε ως τερματοφύλακας στην Πρέστον Νορθ, τη Σέφιλντ Γιουνάιτεντ, την Άστον Νορθ Εντ και τη Στόκπορτ Κάουντι.
Είχε τραγικό τέλος, αναγκάστηκε να δουλέψει στα ανθρακωρυχεία. Πέθανε πάμφτωχος και ξεχασμένος το 1930 σε έναν κοινό τάφο. Μόλις το 1997 συγκεντρώθηκαν χρήματα για να μπει η πλάκα στον τάφο του, θυμίζοντας σε όλους τον πρώτο μαύρο παίκτη στην ιστορία του ποδοσφαίρου.