Οι πρόλογοι σε μία συνέντευξη σαν αυτή του θρυλικού Χρήστου Ζούπα κανονικά δεν θα έπρεπε να χρειάζονται. Γράφονται απλώς επειδή πρέπει κάτι να γράψει κάποιος πριν μπει στο... κυρίως θέμα, αυτό που ενδιαφέρει τον κόσμο.

Ο Χρήστος Ζούπας είναι ένας ζωντανός θρύλος του ελληνικού μπάσκετ και ένας ακόμα καλύτερος γιατρός. Ήταν ο βασικός πλέι-μέικερ της ΑΕΚ την δεκαετία του 60' και αυτός που φρόντιζε να είναι... ευχαριστημένοι δύο άλλοι Θρύλοι του συλλόγου, οι Γιώργος Αμερικάνος και Γιώργος Τρόντζος, στην πορεία προς τον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ, το Κύπελλο Κυπελλούχων του 1968.

Το Sport24.gr είχε την τύχη να μιλήσει μαζί του και να γυρίσει νοερά 50 χρόνια πίσω, όταν η ΑΕΚ έγραφε ιστορία. Διαβάστε μία σπάνια συνέντευξη, από αυτές που είναι το όνειρο κάθε αναγνώστη, αφού σε αυτές συμπεριλαμβάνονται μερικές καταπληκτικές – και ανέκδοτες – ιστορίες. Από την ημέρα που οι διοικούντες της ομάδας ξέχασαν να δηλώσουν την “Ένωση” στο Κύπελλο Πρωταθλητριών και χρειάστηκε η παρέμβαση της Βασίλισσας της Ισπανίας για να παίξει στην Ευρώπη (!) μέχρι τις τρομερές ιστορίες για προπονήσεις σε κεντρικές πλατείες με βροχή ανάμεσα σε τρένα, το σαμποτάζ της ΤΣΣΚΑ Μόσχας και το “μοσχαράκι” Γεώργιο Μόσχο! Ο λόγος όμως στον Χρήστο Ζούπα.

ΟΤΑΝ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΛΑ

Πολύς κόσμος έχει την εντύπωση ότι η ΑΕΚ του 1968 ήταν ένα... πυροτέχνημα. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι αυτό το συμπέρασμα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα. Η ΑΕΚ της δεκαετίας του 60' ήταν μία από τις καλύτερες ομάδες της Ευρώπης, με έναν παίκτη στη Μικτή Κόσμου (Γιώργος Αμερικάνος) και δύο στην Μικτή Ευρώπης (Χρήστος Ζούπας, Γιώργος Τρόντζος), σταθερά καλές πορείες στα προημιτελικά του πρωταθλητριών, αλλά και μία παρουσία στο Final Four του 1966. Και όλα αυτά είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Αν και, για να καταλάβει κανείς και τον ερασιτεχνισμό της εποχής, παραλίγο αυτή η ομάδα να μην ξεκινήσει ποτέ την πορεία της στην Ευρώπη όταν άρχισε να χτίζεται! Ο λόγος όμως στον κύριο Ζούπα.

Πώς χτίστηκε αυτή η ομάδα;

“ Ξεκινησαμε το 1962 κατακτώντας το πρωτάθλημα του 1963. Τα πράγματα γενικώς ήταν αλλιώς τότε. Να φανταστείς ότι η διοικητική ΑΕΚ όμως ήταν τόσο αδιάφορη επειδή ασχολείτο με το ποδόσφαιρο, που ξέχασε να μας δηλώσει στο Κύπελλο Πρωταθλητριών! ”

Σοβαρά μιλάτε; Και πώς βρέθηκε η λυση;

“ Αναγκαστήκαμε να βάλουμε μέσο τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ώστε να πάρει τηλέφωνο την αδελφή του Σοφία (Βασίλισσα της Ισπανίας), να μεσολαβήσει στον Σαπορτα που ήταν γραμματέας της FIBA να μας βάλει να παίξουμε στο πρωταθλητριών! Καταλαβαίνεις ότι ο Σαπόρτα δεν μπορούσε να αρνηθεί στην Βασίλισσα της Ισπανίας. Μας βάζει λοιπόν να παίξουμε πρώτο παιχνίδι στην Φιλαδέλφεια με την πρωταθλήτρια Πολωνίας, την Βίσλα Κρακοβίας, που ήταν από τις καλύτερες ομάδες της Ευρώπης”.

Φαντάζομαι ότι κανείς τότε δεν σας υπολόγιζε ως αντίπαλο

“ Σωστά. Αλλά ποτέ κανείς όμως δεν είχε υπολογίσει το ταλέντο και το θράσος της ομάδας μας. Παίζουμε λοιπόν στην Φιλαδέλφεια μπροστά σε 5.000 κόσμο και κερδίζουμε μόνο με δύο πόντους. Οπότε οι Πολωνοί νόμιζαν ότι μας είχαν στο τσεπάκι τους σε μία εβδομάδα. Ξεκινήσαμε λοιπόν εμείς για Κρακοβία. Αλλά είχε τέτοιο παλιόκαιρο που αποκλειστήκαμε στην Βιέννη, ενώ είχαν κλείσει και τα αεροδρόμια της Πολωνίας λόγω του καιρού. Ευτυχώς την βγάζαμε παίζοντας χαρτιά και τάβλι στο αεροδρόμιο και αντί να τρωγόμαστε περνούσε η ώρα, ενώ εγώ πάντα με ένα βιβλίο στα χέρια διάβαζα και με βρίζανε.

Κάποια στιγμή επειδή δεν ξέραμε πώς να κάνουμε τα πράγματα, ο (προπονητής της ΑΕΚ) Μίσσας Πανταζόπουλος που μιλούσε ρωσικά, επειδή είχε ρωσίδα μητέρα, τηλεφώνησε στον υφυπουργό αθλητισμού της Πολωνίας. Ο υφυπουργός έδωσε εντολή να πάμε στο Πόζναν, στην Βόρεια Πολωνία, όπου είχε ανοίξει το αεροδρόμιο. Η Κρακοβία όμως είναι στη Νότια Πολωνία. Προσγειωνόμαστε λοιπόν εκεί 6 το πρωί. 6:30 έφευγε το τρένο και είχαμε διαδρομή 8 ωρών για την Κρακοβία. Φτάσαμε Κρακοβία στις 16:00 και ο αγώνας ήταν στις 19:00! Δεν είχαμε φάει κιόλας, αφού μόνο κάτι σάντουτιτς υπήρχαν. Μας λέει ο Πανταζόπουλος ξαπλώστε μία ώρα, κάντε ένα καυτό ντους και φεύγουμε.

Στο γήπεδο φτάσαμε 18:00 σε κλειστό γήπεδο και μπαίνουμε μέσα και κάναμε ένα από τα καλύτερα παιχνίδια της ζωής μας. Κάναμε τους Πολωνούς να παραμιλάνε. Δεν πιστεύαν αυτό που βλέπανε. Και τους αποκλείσαμε μέσα στην Πολωνία. Τα ΜΜΕ τότε ήταν ανύπαρκτα και μας είχαν και ξεγραμμένους. Για καρατόμηση πηγαίναμε εκεί, όχι για να κερδίσουμε. Μας έψαχναν και δεν μας έβρισκαν κιόλας. Δεν ξέρω πώς τα κατάφερε ο Πανταζόπουλος με τον γιατρό να βρουν έναν δημοσιογράφο και μαθεύτηκαν τα νέα. Εγώ έγραφα τις περιγραφές των αγώνων και τις έδινα στους δημοσιογράφους που δεν είχαν εικόνα από το ματς και τις έβαζαν με το όνομά τους. Έτσι ξεκίνησε λοιπόν εκείνη η ΑΕΚ”.

Όλα έγιναν δηλαδή βήμα-βήμα.

“ Ακριβώς. Τον πρώτο χρόνο φτάσαμε στους 16. Το 1965 φτάσαμε στους 8 του πρωταθλητριών και αποκλειστήκαμε από τη Μακάμπι. Και το 1966 στο Final Four. Για να προκριθούμε εκεί έπρεπε να περάσουμε από φάση ομίλων με 4 ομάδες: ΤΣΣΚΑ Μόσχας, Ζαντάρ και ΤΣΣΚΑ Σόφιας. Τρεις ομαδάρες και η ΑΕΚ τέταρτη. Προκρινόντουσαν δυο από τον δικό μας όμιλο στο Final Four και δύ από τον άλλο όμιλο.

Πάμε σε αυτούς τους αγώνες, παίζομε με την Ζαντάρ την κερδίζουμε 6 πόντους, πάμε στο Ζαντάρ, ανοιχτό γήπεδο, δίπλα στην θάλασσα, γύρω-γύρω από τον αγωνιστικό χώρο είχε τάφρο (!) για να μην πετάνε αντικείμενα οι φίλαθλοι, που ήταν κάφροι εκείνη την εποχή και 5.000 κόσμο στο γήπεδο. Η Ζαντάρ ομαδάρα και τους κερδίζουμε στην παράταση σε σημείο που 5 δευτερόλεπτα πριν λήξει ο αγώνας ο έφορός μας ο Πασχαλίδης βούτηξε το χρονόμετρο και το φύλλο αγώνος για να δείξει ότι είχε τελειώσει ο αγώνας, γιατί οι διαιτητές κρατούσαν χρόνο!

Ο μεγάλος αντίπαλος ήταν βέβαια η ΤΣΣΚΑ Μόσχας, η καλύτερη ομάδα της εποχής εκείνης. Του κερδίσουμε μέσα στο στάδιο με 30-40 χιλιάδες κόσμο με 8 πόντους. Και πάμε μετά στη Μόσχα, με -10 βαθμούς. Είχαμε τσάρτερ τότε με πολλούς φιλάθλους και επώνυμους ανθρώπους, οι οποίοι είχαν κανονίσει να πάνε στο ξενοδοχείο τους. Εμάς μας περίμενε ένας συνταγματάρχης, μας βάζει στο πούλμαν και μας πάει σε ένα ξενοδοχείο στο εσωτερικό αεροδρόμιο της Μόσχας που είχε... κουτιά και όχι δωμάτια. Μόνο εγώ και ο Τσάβας μπορούσαμε να κοιμηθούμε εκεί και όλοι οι άλλοι ήταν στρωματσάδα, επειδή δεν χωρούσαν τα κρεβάτια. Φτάσαμε 7 το απόγευμα και λέμε πεινάμε. Η κουζίνα όμως ήταν κλειστή και πήγαμε στο αεροδρόμιο να φάμε, όπου δεν είχε τίποτα άλλο παρά μόνο ψωμί και τυρί και κάτι μπούτια κρύα κοτόπουλο. Εν τω μεταξύ στο ξενοδοχείο η κατάσταση ήταν τραγική, αφού ερχόντουσαν και έφευγαν αεροπλάνα συνέχεια και δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε”.

Δεν ήταν τυχαίο αυτό φαντάζομαι

“ Σίγουρα όχι. Άρχισε λοιπόν η γκρίνια από εμάς, μαλώναμε μεταξύ μας. Όταν είσαι άβολα και πεινάς κάπου πρέπει να ξεσπάσεις και ξεσπούσαμε ο ένας στον αλλο. Πηγαίναμε για προπόνηση στο γήπεδο του στρατοπέδου και όχι στο Λένιν των 10.000 θέσεων. Μέσα στο στρατόπεδο κάναμε προπονήσεις. Χιόνια έξω κι εμείς προπόνηση. Ξεπαγιαζαμε, τρωγώμασταν μεταξύ μας. Με την γκρίνια την πολύ και επειδή δεν είχαμε να φάμε, τα φέραμε από εδώ κι από εκεί, αναγκάζεται ο Πανταζόπουλος να δώσει ένα 50δόλαρο ή 100δόλαρο στον συνταγματάρχη και μας παίρνει με το πούλμαν και μας πάει στο ΚΨΜ των αξιωματικών. Εκεί γινόταν πανικός. Κουβαλάγαμε αγκαλιές τα σαλάμια. Ήταν όλα πάνφτηνα κιόλας, τα πέρναμε όλα. Και κάναμε μετά παράσταση στην Πρεσβεία επειδή δεν είχαμε κρεβάτια να κοιμηθούμε. Πήγαμε Δευτέρα και παίζαμε Πέμπτη και οι Ρώσοι μας πήγαν την Τετάρτη σε ένα ξενοδοχείο στο κέντρο της πόλης με 33 ορόφους. Και μας μολάνε τρεις-τρεις σκόρπια στους ορόφους και βρισκόμασταν μόνο για φαγητό και προπόνηση. Είχαμε διαλυθεί σαν ομάδα ψυχολογικά. Πάμε να παίξουμε λοιπόν κι ενώ περιμέναμε να παίξουμε στο μεγάλο στάδιο μας πήγαν στο κλειστό γυμναστήριο του στρατού, χωρητικότηταος 1.200 θέσεων. Η γραμμή του άουτ με την εξέδρα ήταν ένα μέτρο κι έτσι όπως ήμασταν διαλυμένοι, στο πρώτο 10λεπτο χάναμε κάτι σαν 18-2 και τελικά χάσαμε με μεγάλη διαφορά, γιατί ήταν και καλύτερη ομάδα. Μου έκανε εντύπωση όμως το τι τακτική και τρόπους μας μεταχειρίστηκαν οι Σοβιετικοί για να μας εξοντώσουν σαν ομάδα. Γιατί όλα αυτά ήταν προσχεδιασμένα. Μένει τελευταίο ματς λοιπόν με Βουλγάρους και τους κερδίσαμε άνετα”.

Και προκριθήκατε στο Final Four.

“ Ναι, έτσι φτάσαμε στο Final-Four. Χάσαμε στον ημιτελικό από την Σλάβια Πράγας με 20 πόντους στο Μιλάνο. Τότε ήταν που το μοσχαράκι (σ.σ ο Γεώργιος Μόσχος) είχε αρχίσει να έχει τα προβληματα υγείας. Δεν το ήξερε κανείς πριν εμού επειδή ήμουν φοιτητής ιατρικής και είχα κανονίσει να τον δουν γιατροί. Ήταν η πρώτη εμπειρία για μία ομάδα που ξεκίνησε από το πουθενά και το τίποτα και ξεκίνησε με μπαλωμένα παντελόνια, ξεβράκωτοι, με τρύπια παπούτσια και εμβιέλες έφτανε στην Ευρώπη και έβλεπε πρωτόγνωρα πράγματα”

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΤΕΛΙΚΟ

Υπάρχουν στιγμές που μπορεί μία αναποδιά να οδηγήσει σε κάτι καλό. Η ΑΕΚ του 1968 το κατάλαβε καλά αυτό, αφού βρέθηκε να αγωνίζεται στο Κύπελλο Κυπελλούχων λόγω της απώλειας του πρωταθλήματος του 1967. Ένα πρωτάθλημα που χάθηκε και επειδή η ομάδα δεν είχε ξεπεράσει ακόμα την απώλεια του σπουδαίου Γεώργιου Μόσχου από καρκίνο μετά το τέλος της σεζόν 1965/66.

Πώς ξεκίνησε η σεζόν 1967/68; Πιστεύατε ότι θα φτάσετε τόσο μακριά;

“ Αυτή η χρονιά ξεκίνησε με τη μεγάλη στεναχώρια επειδή χάσαμε το πρωτάθλημα από τον Παναθηναϊκό το 1967. Και το τότε σύστημα διεξαγωγής έλεγε ότι ο πρωταθλητής έπαιζε στο πρωταθλητριών και ο δεύτερος στο κυπελλούχων. Είναι σε όλο του το μεγαλείο το κάθε αναποδιά για καλό. Κι εμείς ενώ στενοχωριόμαστε και κλαίγαμε για την απώλεια του πρωταθλήματος, πέσαμε με τα μούτρα στο Κυπελλούχων και ήρθε αυτή η μεγάλη επιτυχια, που δεν ήταν φτιαγμένη απο τη μία μέρα στην άλλη”.

Η απώλεια του Γιώργου Μόσχου έφερε και την απώλεια του πρωταθλήματος το 1967. Τι σήμαινε για εκείνη την ομάδα ο Μόσχος;

“ Το μοσχαράκι παρά το μπόι που του έλειπε ήταν η ψυχή της ομάδας. Το μούτρο της ομάδας. Ο άνθρωπος που δεν υπολόγιζε με τίποτα καμία ομάδα. Αυτός που μας σήκωνε στην πλάτη του για να κερδίσουμε τις μεγάλες ομάδες. Δεν ήταν πολύ μεγάλος παίκτης, ή μεγάλο ταλέντο, ήταν 1.70 με 1.72 μέτρα. Είχε όμως το τσογλάνι τέτοια ψυχή, τέτοια δυναμη που σε παρέσυρε με τις κουβέντες του, με τα βρισίδια του με το πάθος του και έπαιζες πάνω από τις δυνατότητές σου. Και αλίμονο αν παίζαμε με δευτεροκλασάτη ομάδα και μας είχε πάρει καβάτζο. Μας πέρναγε γενεές δεκατέσσερις κι εμένα και τον Αμερικάνο και ξαναγυρίζαμε το παιχνίδι.

Στον Τρόντζο δεν έφτανε να του μιλήσει, αν και η αλήθεια είναι ότι ο Γιώργος ανέβασε το μπάσκετ στην Ελλάδα στο ύψος του. Μέχρι το 1962 η Ελλάδα δεν είχε σέντερ. Το ψηλότερο παιδί ήταν ο Οικονόμου από την Θεσσαλονίκη με ύψος 2.02 μέτρα. Τώρα πλέον αυτό το ύψος έχουν οι πλέι-μέικερ! Όταν ήρθε από την Αμερική ο Γιώργος με το ύψος του 2.16 μέτρα, όταν τον είδα στα αποδυτήρια έμεινα άναυδος. Τα πόδια του έφταναν στο κεφάλι μου. Και ομολογουμένως μέσα στο γήπεδο αυτός είναι που ανάγκασε την περιφέρεια να μαζευτεί κοντά του. Απελευθέρωσε λοιπόν εμένα και τον Αμερικάνο με τις σουτάρες μας”.

Πώς διαχειριστήκατε την απώλεια του Μόσχου;

“ Αυτή την δύναμη και την ψυχική ανάταση που είχε μου την είχε μεταβιβάσει 1000% όχι 100%. Εγώ που ήμουν ένα παιδί της εκκλησίας ξαφνικά έγινα ένα παθιασμένο πλάσμα που δεν ήθελε να χάσει. Έγινα ένα μοσχαράκι στο τετράγωνο”.

Έχοντας πάντως μία πορεία μέχρι το Final Four του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1966, πρέπει να περνούσε από το μυαλό σας ότι μπορείτε να κάνετε καλή πορεία στο Κύπελλο Κυπελλούχων

“ Όχι, δεν σκεφτόμασταν ποτέ τέτοια πράγματα. Εκείνο που μας είχε πληγώσει αφάνταστα ήταν ότι χάσαμε το πρωτάθλημα από τον Παναθηναίκό το 1967 επειδή είχαμε πολύ καλύτερη ομάδα. Όπως όλα τα πράγματα στην ζωη, έτσι και αυτό ξεκίνησε με αρνητικό πρόσημο. Η ΑΕΚ από το 1962 μέχρι το 1967 έπαιρνε συνέχεια το πρωτάθλημα. Ήταν μία ομάδα που χτίστηκε από 10 περίπου παιδιά από τις φτωχογειτονιές της Ελλάδος. Από τον Κολωνό ήταν ο Βασιλειάδης, από την Καλαμαριά ο Τσάβας και ο Λαρεντζάκης, ο Τρόντζος από την Βέροια. Ο Αμερικάνος από τη Νίκαια. Τα έφερε έτσι η μοίρα όμως που το 1967 χάσαμε το πρωτάθλημα και έπρεπε να αγωνιστούμε στο Κύπελλο Κυπελλούχων”.

Ξεκινάτε λοιπόν μία πορεία που σας έφερε στον τελικό

“ Τότε λοιπόν το σύστημα ήταν να παίζεις μία μέσα-μια έξω. Ξεκινήσαμε με την Κας Βιτόρια. Δεύτερος αντίπαλος η Ρουαγιάλ Κατρ στα προημιτελικά. Πρώτο παιχνίδι στην Αθήνα, δεύτερο στο Βέλγιο. Κερδίζουμε εδώ πέρα με 22 πόντους (76-54). Πάμε εκεί και αυτοί δεν είχαν γήπεδο! Σε μία κλειστή λαϊκή αγορά αδειάσανε το περιεχόμενο και έφτιαξαν ένα γήπεδο μπάσκετ προκάτ. Και επειδή δεν είχαν γήπεδο προπονούμασταν στην πλατεία της πόλης. Φαντάσου να είσαι στην πλατεία συντάγματος και να περνάνε τρένα, λεωφορεία και τραμ κι εσύ να κάνεις προπόνηση! Κουβαλούσαμε βέβαια τρομερή τρέλα”.

Και μιλάμε και για μία περίοδο που το μπάσκετ ήταν ερασιτεχνικό ...

“ Κάναμε προπόνηση στο κρύο και την βροχή. Την άλλη μέρα πάμε να παίξουμε και η Ρουαγιάλ Κατρ είχε έναν Αμερικάνο, τον Ουάσινγκτον, που έμοιαζε πολύ με τον δικό μας τον Γιαννάκη (Αντετοκούνμπο) που παίζει στο ΝΒΑ. Ένας παίκτης που πατουσε στην γραμμή του φάουλ και κάρφωνε! Αναρωτιόμασταν που βρήκαν οι Βέλγοι τέτοιο παίκτη. Εμείς όμως είχαμε τον άνθρωπο για τις ειδικές αποστολές τον Αίαντα Λαρεντζάκη. Φτάνουμε στο τέλος και χάνουμε με 22 πόντους, όσους πόντους είχαμε κερδισει εδώ. Και κερδίζει το “πουλί” ο Βασιλειάδης φάουλ. Και λέει στον (τότε προπονητή της ΑΕΚ) Μήλα “θα τις βάλω άσε με να σουτάρω”. Τότε βλέπεις όταν είχαν συμπληρωθεί ομαδικά μπορούσες είτε να εκτελέσεις βολές είτε να κάνεις την επαναφορά της μπάλας από έξω. Και τις βάζει και τις δύο ο τσόγλανος. Έλα όμως που είχαμε 8 δευτερόλεπτα ακόμα. Δίνουν λοιπόν την μπάλα στον Ουάσινγκτον και κάνει αυτός ένας μπάσιμο, πατάει στην γραμμή του φάουλ και πάει να καρφώσει, αλλά βρήκε στεφάνι και η μπάλα πήγε πίσω στο κέντρο, χάρη και στην πίεση του Αίαντα. Κι έτσι προκριθήκαμε”.

Και μετά ήρθε η ώρα των ημιτελικών με την πανίσχυρη Βαρέζε

“ Η Ίνις Βαρέζε τότε ήταν η μεγαλύτερη δύναμη στο μπάσκετ μαζί με την ΤΣΣΚΑ. Και είχε πάθει κι αυτή ότι κι εμείς από τον Παναθηναϊκό, αφού έχασε το πρωτάθλημα στην χώρα της και αναγκάστηκε να αγωνιστεί στο Κύπελλο Κυπελλούχων. Είχαν δύο Αμερικάνους με ύψους 2.10 μέτρα μαζί με τον Μπουφαλίνι και ελεγες πώς θα παίξουμε με αυτούς. Πήγαμε στην Ιταλία, κάναμε ένα καταπληκτικό παιχίδι και χάσαμε με 18 πόντους (60-78). Όλη η ιστορία ήταν ο επαναληπτικός. Στο γήπεδο είχαμε 60.000 κόσμο, ο οποίος πλέον είχε “ζεσταθεί” από τηνπορεία μας. Φτάσαμε λοιπόν με 8-10 δευτερόλεπτα για το τέλος να βρισκόμαστε στο +18 και τον Τρόντζο να στέκεται με το ζόρι στο γήπεδο επειδή είχε διάστρεμμα. Αν έμενε αυτό το σκορ δεν θα παίζαμε παράταση, αλλά επαναληπτικό αγώνα και ο Γιώργος θα έμενε εκτός λόγω τραυματισμού. Ως από μηχανής θεός λοιπόν πήρε την μπάλα και τραβάει μία ραβέρσα και μπαίνει μέσα. Με αυτό το καλάθι πήραμε την πρόκριση!”

“ ΚΕΡΔΙΣΑΜΕ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ ΝΑ ΧΑΣΟΥΜΕ”

Η ώρα του μεγάλο τελικού της 4ης Απριλίου 1968 πλησίαζε. Στην Ελλάδα της χούντας των απαγορεύσεων και των περιορισμών, στο γήπεδο βρέθηκαν 80.000 φίλαθλοι και έξω από αυτό άλλοι 300.000. Η ΑΕΚ ετοιμαζόταν να γράψει ιστορία. Όλη η Ελλάδα ήταν στο πλευρό της. Όλη; Όχι ακριβώς. Υπήρχαν και κάποιοι που προσπάθησαν να “λερώσουν” αυτή την πορεία με τα υποννοούμενα που άφηναν για το παιχνίδι που θα γινόταν στην Αθήνα και το γεγονός ότι οι Τσέχοι δέχθηκαν να γίνει ο αγώνας στην χώρα μας με αντίτιμο τις εισπράξεις που θα είχαν αν ο αγώνας γινόταν στην Πράγα.

Οι συνταγματάρχες έβρισκαν την ευκαιρία να φανούν. Τα άτομα όμως που αγωνίζονταν σε εκείνη την ΑΕΚ ήταν παιδιά 20-25 χρονών. Το μόνο που τους ένοιαζε ήταν να κερδίσουν και να φέρουν το πρώτο κύπελλο ευρωπαίκής διοργάνωσης στην χώρα. Όλα τα άλλα ήταν λεπτομέρειες. Ο Χρήστος Ζούπας γύρισε σε εκείνη τη μέρα, μίλησε για το κλίμα της εποχής, την χούντα, τους συνταγματάρχες που ερχόντουσαν για τις... φωτογραφίες, την κληρονομιά της ΑΕΚ και τα κέρδη που προέκυψαν από αυτή την επιτυχία.

Στην τρέιλερ της ταινίας “1968” ακούγεται κάποια στιγμή ότι “κερδίσαμε γιατί δεν μπορούσαμε να χάσουμε”. Ισχύει αυτό;

“ Έτσι ακριβώς είναι. Αυτό είναι το σημαντικότερο. Αυτό νιώθαμε. Πίεση σαν παιδιά ακόμα δεν είχαμε. Πίσω μας παιζόντουσαν πάρα πολλά παιχνίδια λόγω της πολιτικής κατάστασης στην χώρα. Εκείνος ο τελικός ήταν μία προβολή της Ελλάδος σε όλο τον κόσμο. Για αυτό και όλοι αγκάλιασαν την ομάδα. Όταν μπήκε μέσα στο γήπεδο ο Πατακός έπεσε το γιουχάρισμα σύννεφο. Φαντάσου να ακους 80.000 ανθρώπους να κάνουν “ουουουουου”! Ήταν χρόνια περίεργα, αλλά εμείς, 20χρονα παιδιά δεν καταλαβαίναμε από τέτοια παιχνίδια. Είχαμε κάτι συνταγματάρχες στην διοίκηση, που ήταν παλικάρια για τον στρατό, αλλά μας φροντίζαν σαν μικρά παιδιά”.

Σας είχαν προσεγγίσει άνθρωποι από την τότε κυβέρνηση;

“ Όχι, τέτοια πράγματα δεν γινόντουσαν. Απλώς όπου υπήρχε μάζωξη ερχόντουσαν όλοι για τις φωτογραφίες. Και θυμάμαι ότι μου έλεγαν “πες καμία καλη κουβέντα και για μένα”, επειδή εγώ ημουν πολύ καλό στο να μιλάω ήμουν μπροστάρης και μιλούσα σε δεξιώσεις και παρουσιάσεις”.

Μπαίνετε για ζέσταμα λοιπόν και είναι 80.000 φίλαθλοι μέσα και 300.000 έξω...

“ Ο κόσμος πήγαινε στο γήπεδο από τις 14:00 με τάβλι και χαρτιά και στις 18:00 είχε γεμίσει το γήπεδο, με τον αγώνα να είναι προγραμματισμένος για τις 20:15. Εμείς όλη την ημέρα ήμασταν μαζεμένοι, προβληματισμένοι. Παίρναμε τα μηνύματα. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε τέτοιο ενδιαφέρον. Είχαμε και κόσμο που ήθελε να λερώσει αυτό που κάναμε, αντιρησίες συνείδησης, που έλεγαν παραμύθια της χαλιμάς. Επειδή η ΓΓΑ και η ΑΕΚ έξυπνα φερόμενοι πήγαν και είπαν στην Σλάβια “σας δίνουμε τις εισπράξεις του αγώνα που θα γινόταν στην Τσεχία για να γίνει το ματς στην Αθήνα”. Εκείνοι έχοντας στο μυαλό τους ότι πριν δύο χρόνια μας είχαν κερδίσει με 20 πόντους, πετούσαν από την χαρά τους και πήραν και 13.000 δολάρια που θα ήταν οι εισπράξεις. Οι παραμυθολόγοι εδώ έλεγαν ότι τους πληρώσαμε”

Δυστυχώς αυτό γίνεται πάντα σε αυτή την χώρα...

“ Εν πάσει περιπτώσει ήρθαν εδώ οι Τσέχοι μία εβδομάδα, τους πήγαμε σε καλό ξενοδοχείο, τους κάναμε δώρα φανέλες, πήγαν για μπάνιο στην Γλυφάδα και ενθουσιάστηκαν. Μας είχαν σίγουρους, αλλά έπαθαν την πλάκα τους όταν μπήκαν στο στάδιο. Εμείς ακολουθήσαμε μετά από 5 λεπτά χωρίς συναίσθηση που πηγαίναμε και τι κάναμε. Με το που πάμε να βγούμε από την καταπακτή ακούμε το “ουοου” από τον κόσμο και πάθαμε πανικό, γυρίσαμε πίσω. Μετά μπήκαμε μέσα και δώσαμε τα χέρια κι εκεί ήταν που καταλάβαμε αυτό που είπες: Ότι δεν γινόταν να χάσουμε. Πήραμε δύναμη ο ένας από τον άλλο και μέσα στο γήπεδο πετάγαμε. Αυτή την ομαδάρα που θαυμάζαμε την παίξαμε παλικαρίσια και πεντακάθαρα και με έναν διαιτητή όχι πολύ καλό απέναντί μας. Και κάναμε αυτή τη μεγάλη επιτυχία”.

Υπάρχει κάποια φάση από τον τελικό που σας έχει μείνει; Που θα πείτε ότι δεν θα την ξεχάσετε ποτέ;

“ Η πρώτη και σημαντικότερη φάση που δεν μπορώ να ξεχάσω ήταν το πρώτο καλάθι του αγώνα, που έβαλα εγώ με ανάποδο μπάσιμο και σουτ με δεξί χέρι με αριστερή φορά. Και τότε ήταν που έπαθε το σοκ ολόκληρο το στάδιο. Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι αυτή η παρουσία του κόσμου σε ανέβαζε 50%. Το νιώθαμε στο πετσί μας, αλλά παίξαμε και καλά όπως και οι αντίπαλοί μας. Ήταν ματσάρα και το 89-82 σε μία εποχή χωρίς τρίποντο. Ένας αγώνας συναρπαστικός και μία μετάδοση από τον Γεωργίου τρομερή”.

Το ότι γράφατε ιστορία το καταλάβατε εκείνη την στιγμή;

“ Ποτέ καμία μεγάλη επιτυχία από παίκτες μεγάλης ομάδας δεν γίνεται αντιληπτή την στιγμή που τα καταφέρνεις. Εκείνη την στιγμή δεν συνειδητοποιείς τίποτα. Ο χρόνος σου δίνει να καταλάβεις το μέγεθος της επιτυχίας. Αυτό συνέβη με εμάς, αλλά και με την Εθνική του 1987 και την Εθνική ποδοσφαίρου το 2004. Και δεν είναι ότι αλλάξαμε την ιστορία ενός αθλήματος. Αυτή η επιτυχία άλλαξε πολλά και διαμόρφωσε πολλά στην εποχή μας”.

Κατάλαβαν όλοι δηλαδή ότι μπορούν να προκόψουν και να πετύχουν κάτι αν δουλέψουν

“ Από το πουθενά και την οργάνωση την δική μας που ηταν πρωτολιακη σε σχέση με τις άλλες χώρες. Παίζαμε με την πρωταθλήτρια Γιουγκοσλαβίας και είχαμε απέναντί μας τον Κόρατς, τον Νικολιτς, τον Ντανέου, κάτι ιερά τέρατα της εποχής που αναρωτιέσαι τι έκανες. Οι Ιταλοί τότε ήταν φοβεροί και τρομεροί με δυνατές ομάδες όπως η Βαρέζε και η Μιλάνο. Εγώ τους γνώρισα το 66' που με κάλεσαν στη Μικτή Ευρωπης και τους γνώρισα από κοντά.

Τότε πρωτοέβγαινε ο Τσόσιτς από την Ζαντάρ 16-17 χρονών. Μπορούσε να πιάσει το πάνω μέρος του ταμπλό και δεν πέρναγε κουνούπι. Τον θυμάμαι σε έναν αγώνα προετοιμασίας Ζαντάρ-Μικτή Ευρώπης και για ένα διάστημα που έπαιξε δεν ακούμπησε η μπάλα για 5-10 λεπτά στο καλάθι! Το τι άλμα και δυνατότητες είχε αυτό το παιδί ήταν τρομερό, φαινόταν πώς θα εξελιχθεί Η μόνη εξήγηση είναι ότι είχαμε το θάρρος και το θράσος ενός ανυπότακτου λαού. Υπήρχε ένας μύθος για αυτούς τους παικταράδες, αλλά ποτέ εμείς δεν το λαμβάναμε υπόψην. Εκείνο που φοβόμασταν κυρίως ήταν τους” αφροαμερικάνους που ήταν παικταράδες”.

Η κληρονομιά αυτής της ομάδας ποια ήταν;

“ Πέσαμε σε μια εποχή με γύμνια από άποψης επιτυχιών. Ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία που την έζησαν 2 εκατομμύρια Αθηναιοι και όλη η Ελλάδα στο τραζνιστοράκι. Αυτό χαράχτηκε στη μνήμη και την ιστορία και έδωσε ένα έναυσμα στις άλλες ομάδες να δημιουργήσουν οσο μπορούν καλύτερες ομάδες για να πετύχουν μία ανάλογη επιτυχία και έφερε στο μπάσκετ πολλά νέα παιδιά, όπως με την Εθνική του 1987”.

Είχατε κάποιο κέρδος εσείς οι παίκτες από αυτή την πορεία;

“ Με πρωτοστάτες το μοσχαράκι και τον Αμερικάνο ζητουσαμε να παίρνουμε το κατιτις. Αυτοί ήταν η “μαφια” της ομάδας! Όταν προκριθήκαμε στο Final Four το 1966, έδωσαν 5.000 δραχμές στον καθένα, όταν ένας υπάλληλος τραπέζης τότε έπαιρνε 1.500 δραχμές το μήνα. Από τότε ξεκίνησε όλο και να ζητάμε κάτι. Τα οδοιπορικά για μένα ήταν 1.500 δραχμές, για τον Αμερικάνο ήταν ας πούμε 5.000 δραχμές. Δεν ξέρω αν τα πέρνανε όλοι. Εγώ πάντως τα περισσότερα δεν τα πήρα ποτέ.

Από εκεί και πέρα, όταν φτάσαμε στον τελικό και πήραμε το κύπελλο όλοι ζητούσαμε. Μας είχε υποσχεθεί η ΓΓΑ ότι θα μας βοηθήσει. Μας κάλεσαν λοιπον στο υπουργείο αθλητισμού και μας ρώτησαν τι θέλει ο καθένας. Σε όλους έδωσαν από μία άδεια ΠΡΟ-ΠΟ. Εγώ την έδωσα σε ένα άτομο με ειδικές ανάγκες, αλλά μετά μου έδωσαν μία δεύτερη. Επίσης μας έδωσαν 50.000 στον καθένα, καθαρά λεφτά και μας έταξαν ότι αν δεν προκρινόταν η Εθνική Ελλάδος το 1968 στο Μεξικό, η ομάδα της ΑΕΚ θα πήγαινε δωρεάν ένα μήνα να παρακολουθήσει τους αγώνες. Για εμάς ήταν τότε ένας ονειρεμένος μήνας και θυμάμαι ότι παρηγορούσα τον Παπανικολάου που είχε χάσει το χαλκινο στο άλμα επί κοντώ από έναν άσχετο Γερμανό.

Ανάλογα με τις ανάγκες που είχε ο καθένας ζήτησε κάτι. Εγώ, επειδή σπούδαζα και o μπαμπάς μου ήταν ράφτης και δεν είχαμε οικονομική επιφάνεια, ζήτησα από τον Ασλανίδη να μου βγάλει μία υποτροφία για να σπουδάζω με μεγαλύτερη άνεση. Οι υποτροφίες τότε ήταν 1.500 δραχμές το μήνα. Ένας μισθός υπαλλήλου τραπέζης. Ήταν σημαντική βοήθεια. Ήμουν στο 3ο προς 4ο έτος. Αυτό το ζήτησα το 1968 και την υποτροφία την πήρα το 1971, αλλά όχι ως φοιτητής της ιατρικής, αλλά της φιλοσοφικής σχολής που είχα γραφτεί κρυφά!Ήμουν έτσι ο πρώτος αθλητής που είχε πάρει υποτροφία για τις σπουδές του σαν φοιτητής”.

Την φιλοσοφική σχολη δεν την τελειώσατε ομως .

“ Την φιλοσοφική δεν την τελείωσα επειδή ένας καθηγητής μου στην ιατρική το έμαθε και μου είπε ότι “επειδή είσαι καλύτερος γιατρός από ότι μπασκετμπολίστας θα τα παρατήσεις όλα και θα αφοσιωθείς στην ιατρική”. Με συμπαθούσε και πίστευε σε μένα, ενώ για χρόνια με περίμενε στο γραφείο του κάθε Δευτέρα όσο καιρό έπαιζα και σχολίαζε τηναπόδοσή μου με την ομάδα”.

ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

Ο,τι ανεβαίνει... κατεβαίνει. Η ΑΕΚ έπιασε τον απόλυτο στόχο. Έγραψε ιστορία. Μετα όμως υπήρξαν και λάθη. Όλοι άρχισαν να ζητάνε το κάτι παραπάνω. Αυτό έφερε γκρίνια και τελικά κάποιες αποτυχίες, όπως η απώλεια του πρωταθλήματος του 1969. Παρόλα αυτά, αυτή η παρέα που έβγαλε όλη την Ελλάδα στους δρόμους έμεινε ενωμένη. Πάντα βρισκόταν και πάντα είχε να πει κάτι. Ακόμα βασικά οι παίκτες αυτής της ομάδας προσπαθούν να βρίσκονται όταν έχουν την ευκαιρία και θυμούνται τα παλιά.

Υπήρχε αποφόρτιση λόγω της επιτυχίας;

“ Οταν φτάνεις βήμα-βήμα να κατακτάς την Ευρώπη, ο ευδαιμονισμός και η επιτυχία φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Παιδιά ανώριμα που δεν μπορούσαμε να διαχειριστούμε την επιτυχία καβαλούσαμε το καλάμι και κάναμε λάθος πράγματα. Και οι παράγοντες της εποχής δεν είχαν εμπειρία για να μας μαζέψουν. Μαθαίναν στο κεφάλι μας. Τότε ξεκινούσαν όλα. Οι επιτυχίες ήταν πρωτόγνωρες και όλοι ήταν απροετοίμαστοι για να δεχθούνέναν τέτοιο μπαμ. Και φυσικά ούτε μπορούσε κανένας να φανταστεί ότι θα φτάναμε σε τέτοιες μεγάλες επιτυχίες.

Ξαναπήραμε το πρωτάθλημα, παίξαμε πρωταθλητριών, αλλά δεν ξαναπήγαμε Final Four. Το 1969 χάσαμε το πρωτάθλημα, και ξαναγωνιστήκαμε στο Κυπέλλου Κυπελλούχων φτάνοντας μέχρι τον ημιτελικό. Εκεί παίξαμε με την Βισί, χάσαμε με 18 πόντους στην Γαλλία και παίξαμε το δεύτερο παιχνίδι στο Παναθηναϊκό στάδιο με περισσότερο κόσμο από ότι το 1968. Ο Αμερικάνος όμως πλακώθηκε τότε με τον Πανταζόπουλο που πλέον ήταν ο προπονητής και αντί να κερδίσουμε με 18 κερδίσαμε με 9. Από εκεί άρχισε η αντίστροφή μέτρηση”.

Ο Πατ Ράιλι είχε πει πως όταν μία ομάδα φτάνει στην κορυφή προσάλλεται από μία ασθένεια: Όλοι θέλουν περισσότερα. Αυτό είχε πάθει η ΑΕΚ τότε;

“ Αυτό ήταν το μεγάλο μας πρόβλημα. Όταν είσαι ακαλλιέργητος και όχι γεμάτος από γνώσεις και από μόρφωση και σε νοιάζουν μόνο τα υλικά αγαθά, ζητάς και θες όλο και περισσότερα και νομίζεις ότι η ΑΕΚ είναι η αγελάδα που θα σου δώσει τα πάντα. Εκεί καβαλήσαμε το καλάμι. Εγώ ποτέ δεν είχα στο μυαλό μου ότι θα βγάλω εκατομμύρια από τον αθλητισμό επειδή σκεφτόμουν ότι θα γίνω γιατρός. Για αυτό όταν με πειράζανε τους έλεγα για πλάκα ότι κάποια στιγμή θα πέσουν στα χέρια μου. Και δεν είχα άδικο, γιατί αυτό έγινε.

Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε όταν καβαλησαμε το καλάμι και ειδικότερα ο Αμερικάνος. Ήταν η απλοϊκότητα και η νοοτροπία των λαϊκών παιδιών της εποχής. Ο Τρόντζος, ο Βασιλειάδης, ο Λαρεντζάκης, ο Τσάβας ήταν σταθεροί, αλλά μας μπέρδευε λίγο ο “Τσούχτης”. Έτσι λέγαμε τον Αμερικάνο γιατί όπου έπαιρνε την μπάλα τα “έτσουζε”. Θυμάμαι όταν ερχόταν στο ιατρείο και έβλεπε τα συμβόλαια στις χρυσές εποχές και έλεγε “αχ ρε μάνα, με γέννησες σε λάθος εποχή. Εγώ θα σούτερνα από εδώ και θα ευστοχούσα στο γήπεδο της Μακάμπι”! Τέτοια πλάκα κάναμε με τον Γιωργάκη, ο οποίος ήταν ο συνδετικός κρίκος της ομάδας και κάθε χρόνο μας μάζευε 4 Απρίλη και θυμόμασταν εκείνη την βραδια”.

Παρά πάντως τον τρόπο που έκλεισε αυτός ο κύκλος της ομάδας η παρέα έμεινε ενωμένη

“ Ήταν ένα δεμένο κομμάτι της ζωής μας γιατί μπορεί να είχαμε αποστάσεις, αλλά μας έδεσε αυτό το γεγονός και μέχρι να φύγει ο Γιώργος μαζευόμασταν κάθε χρόνο. Όταν έφυγε ο Γιώργος Αμερικάνος όμως αραιώσαμε. Από τότε χάλασε λίγο η παρέα, αν και βγαίναμε και λέγαμε ιστορίες με το κρασάκι μας”.

“ Η ΤΩΡΙΝΗ ΑΕΚ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ”

Αντί επιλόγου, ζητήσαμε από τον θρύλο της ΑΕΚ να κρίνει την τωρινή ομάδα. Και η άποψή που κατέθεσε σίγουρα είχε πολύ ενδιαφέρον, αφού δεν δίστασε να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Όπως έκανε δηλαδή σε ολη την διάρκεια της συνέντευξης.

Παρακολουθείτε την φετινή ΑΕΚ;

“ Σαφώς και την παρακολουθώ. Την παρακολουθώ και πολύ μάλιστα. Απλώς δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα έκανε τόσες πολλές επιπόλαιες κινήσεις σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Διότι δείχνει μία πρωτολιακή κατάσταση, σαν να είναι ακόμα στο νηπιαγωγείο. Θα έπρεπε χρονιά με την χρονιά να έχει καλύτερα αποτελέσματα και όχι να παλινδρομεις μία μπροστά μια πίσω και να μην ξέρεις τι θα σου ξημερώσει αύριο;

Πιστεύετε ότι οι πολλές αλλαγές παικτών είναι το μεγαλύτερο θέμα στην ομάδα;

“ Θα σου πω το εξής. Η ομάδα που κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων το 1968 είχε ξεκινήσει μαζί από 1962 μαζί με τον Πανταζόπουλο, εναν αυστηρό και τυπικό προπονητή, ο οποίος μέρα μπαίνει μερα βγαίνει με κρύο ζέστη, βροχές και χιόνια, η προπόνηση ξεκινούσε 8 και γυρνούσαμε 11 σπίτι. Στάζαμε από ιδρώτα. Όσο καλός παίκτης και να είσαι, όσο ταλέντο και να έχεις, όσο καλός παίκτης και αν είσαι για την εποχή, η δουλειά, η σκληρή δουλειά, η συνεργασία και η συνύπαρξη με τους συμπαίκτες σου για μεγάλο χρονικό διάστημα χτίζει τις μεγάλες ομάδες. Έτσι μαθαίνεις τα χούγια, τη νοοτροπία, την λειτουργικότητα ο ένας του άλλου, τότε γίνεσαι ομάδα. Αν κάθε μέρα αλλάζεις παίκτες σαν την ΑΕΚ του σήμερα, τότε δεν μπορείς να φτιάξεις μεγάλη ομάδα. Είναι απίστευτο αυτό που συμβαίνει σήμερα. Ίσως δεν έχουν την εμπειρία ή την γνώση. Δεν ξέρω πώς γίνονται τα πράγματα στην εποχή μας. Εμείς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε αλλά δε μας ζητήθηκε”.

Ποιο πιστεύετε ότι είναι το βασικό πρόβλημα;

“ Το πιο τραγικό είναι ότι η ομάδα δεν έχει προσωπικότητα. Δεν έχει έναν ηγέτη, δεν έχει την στόφα της μεγάλης ομάδας που διεκδικεί το κάτι παραπάνω. Είναι μία ομάδα σειράς όπως όλες οι άλλες και δεν μπορείς ούτε να στενοχωρηθείς, ούτε να γελάσεις, ούτε να κλάψεις. Είναι σημείο των καιρών. Το τραγικότερο, και ένας λόγος που δεν πήγα σε κανένα παιχνίδι φέτος, είναι ότι στεναχωριόμουν πάρα πολύ να βλέπω 4-5 ξένους στην πεντάδα της ΑΕΚ και τα ελληνόπουλα είτε να κάθονται στον πάγκο, είτε να τα στέλνουν από εδώ και από εκεί. Και δεν καταλαβαίνω πώς δεν έχουν εισπράξει το ενδιαφέρον και την αποδοχη του κόσμου, ο οποίος όταν βλέπει τα ελληνόπουλα να παίζουν χειροκροτεί και φωνάζει πολύ περισσότερο. Δεν γίνεται να κατακτάς το πρωτάθλημα Νέων και να έχεις αυτά τα παιδιά όπως ο Μωραϊτης και ο Τσαλμπούρης να καθαρίζουν τους πάγκους”.

Πιστεύετε ότι αξίζαν ευκαιρίες οι μικροί της ΑΕΚ;

“ Αυτά τα παιδιά τώρα πρέπει να δείξουν κάτι. Τι θες να κάνει; Ποιον να ανταγωνιστείς; Η λογική είναι ότι ξεκινάς ένα πρόγραμμα σήμερα και περιμένεις να αποδώσει σε δύο χρόνια όχι από τη μία μέρα στην άλλη. Προετοιμάζεις και τον κόσμο σου. Στο παιχνίδι Ολυμπιακός-ΑΕΚ με εντυπωσίασε που κάποια στιγμή ο Ολυμπιακός είχε μέσα στο παρκέ 5 Έλληνες και χειροκρότησε όλο το γήπεδο. Έχουμε κουραστεί, ο κόσμος έχει κουραστεί να βλέπει αυτή την ξενομανία που έχει κατακλύσει την Ευρώπη. Είναι απίστευτο αυτό το πράγμα.

Αυτός ίσως είναι ένας λόγος που η ΑΕΚ μεγαλούργησε στην εποχή της. Όλες οι μεγάλες ξένες ομάδες είχαν τουλάχιστον δύο ξένους παίκτες, κατ' εξοχήν Αμερικανούς, εμείς όμως ήμασταν όλοι μαζί από την αρχή και ήμασταν δεμένοι. Σήμερα έχει γίνει μία μεγάλη διασπορά ταλέντου σε όλη την Ευρώπη και οι παίκτες φυτρώνουν σαν μανιτάρια και τη μία μέρα έρχονται και την άλλη φεύγουν. Είναι σημεία των καιρών και δεν είναι εύκολο να τα κρίνουμε”.

Photo Credit: Νίκος Παλαιολόγος / sooc.photos

Photo Αρχείου: Eurokinissi