Φέτος, η Borussia Dortmund με την καινούρια της επίθεση, θα εξαπέλυε νέα… επίθεση. Φέτος, η Borussia Dortmund με το κατά πολλούς καλύτερο, πιο γεμάτο ρόστερ στην ιστορία της, θα τερμάτιζε σε μικρότερη απόσταση από την Bayern Munich. Μπορεί και να έπαιρνε τον τίτλο. Εξάλλου, τον Αύγουστο, στη μεταξύ τους αναμέτρηση για το Super Cup, η ομάδα του Klopp είχε νικήσει με πειστικό τρόπο.

Έχουν περάσει 4 μήνες από τότε, αλλά μοιάζουν με χρόνια. Η Dortmund είναι ήδη 30 βαθμούς πίσω από την Bayern! Η Dortmund έχει πάψει προ πολλού να σκέφτεται την πρωτιά. Το αδιανόητο συμβαίνει: η Dortmund έχει τους λιγότερους βαθμούς στην Bundesliga. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου γύρου και τη διακοπή του πρωταθλήματος, ένα γκολ τη χωρίζει από την τελευταία θέση. Η σεζόν που θα σηματοδοτούσε τη νέα εποχή επιτυχιών της BVB του Klopp, είναι πλέον πολύ πιθανό να είναι η χειρότερη.

Εντάξει, η κατηγορία θα σωθεί. Πιστεύω. Ελπίζω. Αν η κατάσταση που έχει βρεθεί αυτή τη στιγμή η ομάδα της Βεστφαλίας είναι από τα πράγματα που συμβαίνουν, ενώ δεν τα έχεις φανταστεί ποτέ, το να υποβιβαστεί θα είναι από τα πράγματα που γίνονται μία φορά στην ιστορία του σύμπαντος, δεν ξέρεις το πώς και το γιατί και βασικά σε λίγο μάλλον θα ξυπνήσεις και θα γελάσεις άλλη μια φορά με ένα σενάριο που έγραψε το μυαλό σου ενώ κοιμόσουν.

Τραυματισμοί, μεταγραφές, γκίνια…

Η Dortmund ακόμα και σε αυτούς τους 17 αγώνες ήταν ανάμεσα στις 8 καλύτερες ομάδες της κατηγορίας (μέχρι πριν κάνα μήνα ήταν και στην 4άδα/5άδα για μένα). Εννοώ με βάση το ποδόσφαιρο που έπαιξε. Εξετάζοντας τη μέθοδο, τη διαδικασία μέχρι να φτάσεις στην τελική προσπάθεια και μέχρι να φτάσει ο αντίπαλος να σουτάρει. Το παιχνίδι ανάμεσα στις δύο περιοχές, το παιχνίδι πριν έρθει η ώρα της κρίσης: να το βάλεις – να το φας. Η Dortmund φέτος έχει κάνει καλύτερα ματς από τη Manchester United για παράδειγμα. Ο Van Gaal βλέπει αποτελεσματικότητα, αλλά θέλει να βελτιώσει η ομάδα του τη μέθοδο, τις εμφανίσεις της. Ας πούμε το αντίθετο από αυτό που ζει ο Klopp (μέχρι ένα σημείο τουλάχιστον). Δεν είναι καινούριο το πρόβλημα για την BVB. Ακόμα και όταν έπαιρνε πρωτάθλημα, όταν έφτανε στον τελικό του Champions League, σπαταλούσε αρκετές ευκαιρίες για γκολ. Γίνονταν και γκάφες στην άμυνα. Η διαφορά είναι πως τώρα συμβαίνουν και τα δύο πιο συχνά.

Δε βγήκαν οι μεταγραφές, λένε πολλοί. Σωστό, έχει βάση. Οι κινήσεις πάντως το καλοκαίρι ήταν καλές. Συμφωνούσαν σε αυτό ακόμα περισσότεροι από αυτούς που τώρα κάνουν λόγο για κακές επιλογές. Άλλο πράγμα η επιλογή κι άλλο το πώς, το πότε κι αν θα βγει. Επιπλέον, πάλι, όπως συνέβη και πρόπερσι, αλλά κυρίως πέρυσι, υπάρχουν πολλοί τραυματισμοί. Αυτά τα δύο προβλήματα, όπως και την αδυναμία αρκετές φορές να σκοτώνει/κλειδώνει ματς, τα αντιμετώπισε και τα προηγούμενα χρόνια η Dortmund. Και ο Lewandowski έχανε ευκαιρίες, συχνά αρκετές.

Ο Klopp και η ομάδα του δεν αντιμετωπίζουν παλιά προβλήματα. Τραυματισμοί, απώλειες σημαντικών παικτών, καλά ματς χωρίς νίκες, τίποτα δεν είναι καινούριο. Όλα όμως έχουν συσσωρευτεί και είναι ελάχιστες οι καθοριστικές στιγμές, οι συγκυρίες που την ευνοούν. Είναι σε κακό φεγγάρι που λέμε. Δεν τη θέλει. Την τύχη την κυνηγάς όμως. Το έκανε με επιμονή η Dortmund. Μέχρι το ματς με την Paderborn στις 22 Νοεμβρίου. Μέχρι να τραυματιστεί πάλι σοβαρά ο Reus. Και πάλι και στα επόμενα ματς είχε διαστήματα, που προσπάθησε και κατάφερε να πάει κόντρα στον εφιάλτη.

Εγκλωβισμένη στην εφηβεία

Το μεγαλύτερο πρόβλημά της εδώ και μερικές εβδομάδες δεν είναι κάτι από όσα αναφέρω πιο πάνω. Δεν είναι αγωνιστικό. Το πρόβλημα είναι στο μυαλό. Στην ψυχολογία. Της έχει κοπεί η φόρα. Το να βρει την ορμή της, συχνά μοιάζει πιο δύσκολο κι από όσο ήταν το double και ο τελικός του Champions League μαζί. Η Dortmund αδυνατεί να αποκτήσει momentum. Έδειξε με την Bayern πως παραμένει ικανή για σπουδαία πράγματα, νίκησε την Gladbach με το αυτογκόλ του Kramer και λες «αυτό είναι το σημείο που αλλάζει η σεζόν της, που επαναφέρει τα πράγματα στη θέση τους», προηγείται 2-0 στην έδρα της Paderborn στο ημίχρονο και λες «πάει, τελείωσε, απεγκλωβίστηκε». Και μετά χτύπησε ο Reus…

Η Dortmund δεν μπορεί να ανακτήσει τη θετική αύρα της, τον αέρα ζωντάνιας και αυτοπεποίθησης. Δεν μπορεί να το απολαμβάνει όσο το απολάμβανε και παράλληλα να φοβίζει. Το παιχνίδι της εδώ και μια επταετία στηρίζεται στην αδιάκοπη επιθετικότητα, στο να παίζει συνέχεια γρήγορα, με ένταση ό,τι κι αν συμβαίνει. Και να συνεχίζει και όταν δεν πάνε καλά τα πράγματα. Και μετά τον τραυματισμό του παίκτη της. Και μετά το γκολ που δέχθηκε. Και μετά την ήττα. Κι εδώ έρχονται να κολλήσουν όσα λέγαμε πέρυσι .

«Χρειάζεται να είσαι ικανός να κοντρολάρεις καταστάσεις, να κάνεις ένα διάλειμμα από το heavy metal, να πατάς και λίγο φρένο», είναι μια φράση από το κείμενο του Νοεμβρίου του 2013. Η Dortmund έμαθε να παίζει, να πετυχαίνει με ενθουσιασμό, με λίγη τρέλα. Κάθε ματς γιορτή. Κάθε ματς αγνή απόλαυση, σαν να παίζεις με την παρέα σου. «Πλέον η απαίτηση για νίκη είναι πιο μεγάλη. Το παιχνίδι στο οποίο συμμετέχει είναι πιο ζόρικο. Η Dortmund δεν είναι πια παιδί, δεν είναι έφηβη, μεγάλωσε. Χρειάζεται να γίνει λίγο πιο σκληρή. Όχι για να μοιάσει με τα θηρία, αλλά για να υπερισχύσει αυτών», έτσι έκλεινα πέρυσι.

Μετά και τον τελικό του Champions League πέρασε σε επόμενη πίστα, στον κόσμο των μεγάλων. Εκεί που σχεδόν πάντα, για να επιβιώσεις, για να διαπρέψεις, πρέπει να κάνεις πράγματα που δε θέλεις. «Έχει αποτύχει να προσθέσει λίγη ψυχραιμία/ψυχρότητα στο στυλ του αουτσάιντερ των χρόνων της αλματώδους ανάπτυξης. Δε φαίνεται ικανή να ανοίξει αντίπαλες άμυνες με χειρουργικό τρόπο, αντίθετα με άλλες κορυφαίες ομάδες. Κάποιες φορές, αισθάνεσαι πως η BVB έχει παγιδευτεί σε μια αιώνια εφηβεία και στη δύναμη του ενθουσιασμού και ότι ούτε καν την ενδιαφέρει ένα πιο… ενήλικο στυλ παιχνιδιού», έγραψε πρόσφατα ο Freddie Röckenhaus στη Süddeutsche Zeitung. Για ανάγκη να αποκτήσει λίγο κυνισμό, να γίνει πιο αδίστακτη, να παίζει λίγο λιγότερο και να μάχεται ακόμα περισσότερο, έγραφα πέρυσι. «Πρέπει να ξέρεις πότε να σταματήσεις να τζογάρεις».

Η ανάγκη για προσαρμογές και ο χρόνος

Η Dortmund δε θέλει να συμβιβαστεί. Κι αυτό δεν είναι κατακριτέο για μένα. Για άλλη μια φορά όμως σημειώνω πως θα ήθελα να τη δω να λειτουργεί με περισσότερη ευελιξία. Οι προσαρμογές είναι το θέμα και οι μικρές παραχωρήσεις σε συγκεκριμένες στιγμές. Όχι η αλλαγή πορείας. Γιατί «this is heavy metal football. Η ένταση είναι μεγάλη, συνέχεια. Κάθε μέρα. Μπορείς όμως να κινείσαι αδιάκοπα σε αυτούς τους ρυθμούς; Το θέμα δεν είναι τόσο αν το αντέχει το σώμα σου. Το βασικό είναι αν το μυαλό σου είναι πάντα έτοιμο κι αν έχεις πάντα την όρεξη να τρέχεις, να ‘στάζεις ενέργεια’ και να το απολαμβάνεις. Ή κι ακόμα κι αν το απολαμβάνεις, πόσο αντέχεις; Μην ξεχνάμε πως πολλές φορές θα τα δώσεις όλα, θα παίξεις ‘full-throttle football’, αλλά θα χάσεις. Κι οι άλλοι δε θα έχουν τρέξει όσο εσύ»

Περισσότερο από το πώς (παίζεις), το θέμα είναι το (για) πόσο (παίζεις). «Ο τρίτος χρόνος είναι πάντα θανατηφόρος», έλεγε ο Bela Guttmann. Αν δεν αλλάξει ο προπονητής, αν δεν αλλάξει το ρόστερ, αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά δεν είναι εύκολο να συνεχίσεις με την ίδια επιτυχία. Το έχουμε ξαναπεί: η τριβή, ο χρόνος είναι πάντα ο μεγαλύτερος αντίπαλος. Πολύ περισσότερο στη σημερινή εποχή. Πολύ περισσότερο όταν μιλάμε απαιτητικούς προπονητές. Σκεφτείτε τον Guardiola στην Barcelona και τη δήλωση του ίδιου πως έφυγε επειδή σταδιακά γινόταν πιο δύσκολο να εμπνεύσει τους παίκτες και είχε αδειάσει. Σκεφτείτε τον Mourinho στην Chelsea και στη Real Madrid. Σκεφτείτε και τη θητεία στην Porto, όπου δε συμπλήρωσε τρεις σεζόν κι αυτή στην Inter, όπου δεν υπήρξε τρίτη σεζόν: απόλυτη επιτυχία και στις δύο, χωρίς αλλά.

Ο Klopp διανύει την έβδομη σεζόν του στην Dortmund! Ακόμα κι αν βγάλουμε τη διετία που χρειάστηκε μέχρι να μπει στα χρόνια (της διεκδίκησης) των τίτλων, πάλι το διάστημα είναι μεγάλο. Για αυτό οι αλλαγές παικτών δεν έχουν κάνει μόνο κακό στην ομάδα, την ανανέωναν τόσα χρόνια. «Ναι, αλλά τι γίνεται με τον τρόπο που παίζει;». Το κλασικό την έχουν μάθει, ε;

Δε θα κουραστώ να το λέω: δεν είναι τόσο σημαντική η συνταγή, όσο η εκτέλεση. Αν το plan a δε δουλεύει, εκτέλεσέ το καλύτερα. Το θέμα (σχεδόν) πάντα είναι να βελτιώσεις την εφαρμογή, όχι να αλλάξεις. Ειδικά οι σπουδαίοι προπονητές έχουν στρατηγική, στυλ παιχνιδιού και πλάνο που βασίζονται σε συγκεκριμένες αρχές, που δεν εγκαταλείπουν. Ειδικά οι μεγάλες, οι επιτυχημένες ομάδες επιμένουν. Δε γίνεται τον ένα μήνα να στήνεις ένα έργο και τον άλλο να τα διαλύεις όλα, να αλλάζεις κατεύθυνση και να φτιάχνεις κάτι διαφορετικό και πάει λέγοντας. Οι καλοί δημιουργοί έχουν συγκεκριμένες ιδέες, ξέρουν πώς θέλουν να παίξει η ομάδα τους και δεν κάνουν πίσω στις δυσκολίες για να υπηρετήσουν κάτι που δεν έχουν εξελίξει και πιστέψει για χρόνια. Αν το κάνουν, στην καλύτερη θα έχουν θετικά αποτελέσματα για μικρό χρονικό διάστημα.

Ο Klopp πιστεύει κι απολαμβάνει συγκεκριμένα πράγματα. Και καλά κάνει. Αυτό που διδάσκεται, δουλεύει κι εφαρμόζει η ομάδα, πρώτα από όλους πρέπει να το πιστεύει και να το αγαπάει ο προπονητής. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι ότι η Dortmund δεν έχει αλλάξει τρόπο παιχνιδιού. Εξάλλου, όπως σημειώνει και ο Raphael Honigstein στη Guardian , είναι πολλές οι ομάδες που έχουν πατήσει πάνω στη λογική της και είναι πετυχημένες. Και με το στυλ της την έχουν νικήσει. Επίσης είναι αστεία τα σχόλια περί ξεπερασμένης τακτικής (ναι υπάρχουν και τέτοια), όταν η Marseille, που σε ένα βαθμό είναι στημένη στην ίδια λογική, είναι πρώτη σε ένα πρωτάθλημα, που κυριαρχούν άλλου είδους ομάδες. Ξανά: το ζητούμενο είναι η εκτέλεση.

Κριτική μπορεί να γίνει μόνο για την εφαρμογή, για το γεγονός πως δε γίνονται παραπάνω/σωστές προσαρμογές. «Η ιδέα ενός plan b είναι κάτι που δεν καταλαβαίνω. Το επιθετικό ποδόσφαιρο έχει αποχρώσεις, αλλά τα στυλ δεν μπορούν να αλλάζουν», ο Bielsa μπορεί να το πηγαίνει λίγο πιο κοντά στα άκρα, αλλά η ουσία παραμένει: είναι απαραίτητο να κάνεις μικρές αλλαγές και διαφοροποιήσεις σε κάθε ματς, αλλά η βασική ιδέα πρέπει να παραμένει ίδια.

Ο Klopp έχει δίκιο όταν σε ερώτηση για το αν τους έχουν μάθει, απαντάει: «Δε θέλω να τσακωθώ, οπότε δε θα απαντήσω σε ηλίθιες ερωτήσεις. Αν αυτό που λέτε ισχύει, τότε τι σημαίνει για τη δουλειά των αντιπάλων τόσα χρόνια; Ήταν ανίκανοι να δουν πώς παίζαμε;». Όπως έχω πει, αν θέλουν τόσα χρόνια για να βρουν αντίδοτο, μάλλον δεν κάνουν για αυτό το επίπεδο. Σε κάθε τέτοια κατάσταση η διαφορά είναι ο χρόνος που λέγαμε, το κίνητρο και η εκτέλεση. Στις περιπτώσεις ομάδων που επιλέγουν έναν πιο τολμηρό τρόπο παιχνιδιού με περισσότερα ρίσκα, πιο κοντά στα άκρα, όταν η εκτέλεση είναι υψηλού επιπέδου το αποτέλεσμα είναι πιο μαγικό. Όταν η εφαρμογή είναι προβληματική, είναι πιο πιθανό να είναι πιο ανώμαλη η πτώση. Σωστή η δήλωση του Klopp λοιπόν. Οι ευθύνες του αφορούν λανθασμένες ή μη προσαρμογές σε κάποιους αγώνες κι αστοχίες στις επιλογές προσώπων.

Η αγάπη

Τόσα κι άλλα τόσα όμως να βάλουμε στο τραπέζι, το γεγονός πως η Dortmund έχει 15 βαθμούς σε 17 ματς, παραμένει μυστήριο. Ίσως το ότι μιλάμε για μια ομάδα που κινείται στα όρια, σε ένα πρωτάθλημα παραδοσιακά απρόβλεπτο, ρευστό (αυτή τη στιγμή στις 4 από τις 5 τελευταίες θέσεις βρίσκονται ομάδες που όλες μαζί έχουν 23 πρωταθλήματα) κι ανταγωνιστικό (αν όχι για την πρώτη θέση κάποιες σεζόν, σίγουρα για τις υπόλοιπες), οδήγησε σε αυτή την ακραία κατάσταση. Ίσως σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι πιο εύκολο στον δεύτερο γύρο να ανακάμψει η BVB. Το έχουν κάνει στο παρελθόν πολύ χειρότερες ομάδες.

Πιο σημαντικό όμως από το που θα τερματίσει φέτος, είναι το αν και πότε θα ενηλικιωθεί. Οι τελευταίοι 18 μήνες δείχνουν πως Dortmund και Klopp ίσως πρέπει να ξεπεράσουν την εφηβική τους αγάπη και να κάνουν το επόμενο βήμα ξεχωριστά. Για τον Γερμανό προπονητή ήταν δύσκολο κι επίπονο να αφήσει τον παιδικό του έρωτα ( Mainz ), πλέον φαίνεται πως έχει φτάσει η ώρα να βάλει σύντομα τέλος σε ακόμα μια δυνατή σχέση, για να αναζητήσει την επόμενη. Μπορεί να μην το θέλει, μπορεί να μην ξαναζήσει κάτι ανάλογο, ίσως όμως είναι αναγκαίο. Έτσι είναι ο κόσμος των μεγάλων. Μπορεί να μην τελειώσει γλυκά αυτή η σχέση. Έτσι είναι ο έρωτας. Το Echte Liebe όμως δεν είναι μόνο λόγια, το αποδεικνύουν και στα δύσκολα στη Βεστφαλία. Υπάρχει πραγματική αγάπη, αλλά συχνά πονάει.

Υ.Γ. Μακάρι πάντως αυτή η σχέση να μην τελειώσει το καλοκαίρι –να συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμα. Μακάρι να συνεχίσουν να ζουν στον δικό τους κόσμο. Μακάρι να νικήσουν, παραμένοντας έφηβοι.

Τα λέμε και στο @ampalofilosofos