Εκατό χρόνια Στάνλεϊ Μάθιους

Ο σερ Στάνλεϊ Μάθιους υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών. Ήταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής που αξιώθηκε τον τίτλο του "Σερ" και ο πρώτος στον οποίο απονεμήθηκε η διάκριση τηςΧρυσής Μπάλας για τον καλύτερο Ευρωπαίο ποδοσφαιριστή της χρονιάς.

Η καριέρα του διήρκεσε 33 χρόνια! Αποσύρθηκε από την ενεργό δράση το 1965 σε ηλικία 50 ετών! Αγωνίστηκε στην Στόουκ (1932-47, 1961-65) και την Μπλάκπουλ (1947-61). Ήταν διεθνής με την εθνική Αγγλίας και πήρε μέρος σε δύο Μουντιάλ (1950, 1954). Τελευταία φορά που φόρεσε την φανέλα με το εθνόσημο ήταν στις 15 Μαϊου 1957 στην Κοπεγχάγη σε ηλικία 42 ετών!

Εξτρέμ και καταπληκτικός ντριμπλέρ. O "μάγος της ντρίμπλας" όπως τον αποκαλούσαν. Ήταν περισσότερο δημιουργός και λιγότερο σκόρερ. Δεν αποβλήθηκε ούτε πήρε κίτρινη κάρτα στην καριέρα του!

Ακολουθούσε αυστηρό πρόγραμμα στη ζωή του όσον αφορά την διατροφή του. Δεν κάπνιζε, δεν έπινε και ήταν σχεδόν χορτοφάγος. Αγαπούσε την γυμναστική και συνήθιζε να τρέχει φορώντας παπούτσια με μέταλλο καθώς όπως έλεγε, ήθελε την ώρα του αγώνα να αισθάνεται ελαφρύτερος έχοντας την εντύπωση ότι έτρεχε γρηγορότερα.

Μέχρι τα τελευταία χρόνια στην καριέρα του δεν πληρώθηκε με περισσότερα από 20 λίρες την εβδομάδα (περίπου 485 λίρες σημερινά λεφτά). Ήταν αρκετά για να ζήσει μία άνετη ζωή αλλά δεν συγκρίνονται με τα χρήματα που κερδίζουν οι ποδοσφαιριστές στις μέρες μας.

Οι επικριτές του τον θεωρούσαν ατομιστή και μοναχικό άνθρωπο που σπάνια είχε συναναστροφές με τους συμπαίκτες του. Σύμφωνα με τον Μπιλ Ράιτ ήταν ένας πόνος στο λαιμό για τους συμπαίκτες του που μάταια περίμεναν μία πάσα από τον Μάθιους.

Μετά τη συνταξιοδότησή του, ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο προσπαθώντας να μεταλαμπαδεύσει την εμπειρία του σε νεαρούς ποδοσφαιριστές, ως προσωπικός τους προπονητής.

Ένα αστέρι γεννιέται

Ο Στάνλεϊ Μάθιους γεννήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1915 στο Hanley, στην περιοχή Stoke-on-Trent και ήταν ο τρίτος από τέσσερις αδελφούς. Είχε αυστηρούς αλλά στοργικούς γονείς. Ο πατέρας του ήταν πυγμάχος.

Από μικρός έδειξε ότι ήταν πολύ γρήγορος και είχε κερδίσει σχολικούς αγώνες ταχύτητας. Το πάθος του όμως ήταν το ποδόσφαιρο. Σε ηλικία 15 ετών υπέγραψε ερασιτεχνικό συμβόλαιο στην Στόουκ.

Γρήγορα έγινε βασικός και διεθνής με την εθνική Αγγλίας. Την σεζόν 1932-33 βοήθησε την Στόουκ να ανέβει στην πρώτη κατηγορία. Στην πρώτη του διεθνή συμμετοχή έβαλε το τρίτο γκολ της Αγγλίας στη νίκη επί της Ουαλίας με 4-0. 'Ηταν ο πιο ταλαντούχος ποδοσφαιριστής στην Βρετανία και ο πιο διάσημος. Λάμβανε 200 γράμματα την ημέρα!

Ένα από τα καλύτερα παιχνίδια στην καριέρα του με την Αγγλία το έκανε εναντίον της Τσεχοσλοβακίας. Η Αγγλία νίκησε 5-4 με χατ-τρικ του Μάθιους. Πολύ καλή εμφάνιση πραγματοποίησε τον Μάιο του 1938 στην ιστορική νίκη της Αγγλίας επί της Γερμανίας με 6-3 στο Ολυμπιακό στάδιο του Βερολίνου. Πριν τον αγώνα οι Άγγλοι παίκτες αναγκάστηκαν να χαιρετίσουν ναζιστικά.

Το 1938 ζήτησε μεταγραφή προκαλώντας την αντίδραση των οπαδών της Στόουκ. Έμεινε στην ομάδα άλλα δέκα χρόνια.

Η μεταγραφή στην Μπλάκπουλ

Σε ηλικία 24 ετών ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε την καριέρα του Μάθιους. Tην πλέον παραγωγική του περίοδο την πέρασε όχι στα ποδοσφαιρικά γήπεδα αλλά στα χαρακώματα. Κατά την διάρκεια του πολέμου αγωνίστηκε ως γκεστ-σταρ σε φιλικά ματς με τα χρώματα διάφορων ομάδων, όπως προκύπτει από σωζόμενα προγράμματα αγώνων.

Μετά το τέλος του πολέμου πήρε μεταγραφή στην Μπλάκπουλ. Ήταν 32 ετών και είχε μετακομίσει στην πόλη με την σύζυγο και τα δύο παιδιά του. Μαζί με τους Σταν Μόρτενσεν και Τζάκι Μούντι δημιούργησαν μία σπουδαία επιθετική τριάδα.

Το 1948 αναδείχθηκε "Ποδοσφαιριστής της Χρονιάς" από την Ένωση Δημοσιογράφων Ποδοσφαίρου. Μία ημέρα μετά την προσωπική του διάκριση η Μπλάκπουλ ηττήθηκε στον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του Ματ Μπάσμπι με 4-2.

Τρία χρόνια αργότερα, στον τελικό του Κυπέλλου η Μπλάκπουλ έχασε από τη Νιουκάστλ με 2-0. Η τρίτη προσπάθεια στέφθηκε με επιτυχία. Ήταν ο τελικός του Στάνλεϊ Μάθιους, όπως τον αποκάλεσαν όσοι τον παρακολούθησαν.

Ο ιστορικός τελικός στο Γουέμπλεϊ

Στις 2 Μαϊου 1953, εκατό χιλιάδες φίλαθλοι στοιβάχτηκαν στο Γουέμπλεϊ για να παρακολουθήσουν τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας Μπλάκπουλ - Μπόλτον. Ήταν ο πρώτος τελικός που μεταδίδονταν τηλεοπτικά και διεξήχθη υπό την παρουσία της Βασίλισσας.

Ο 38χρονος Μάθιους είχε μία τελευταία ευκαιρία να κατακτήσει το τρόπαιο. Έκανε τον αγώνα της ζωής του. Η Μπόλτον προηγήθηκε στο 2' με τον Λοφτχάους. Ο Σταν Μόρτενσεν ισοφάρισε στο 35'. Το ημίχρονο έληξε 2-1 υπέρ της Μπόλτον χάρις στο γκολ του Μόιερ.

Δέκα λεπτά μετά την έναρξη του 2ου ημιχρόνου ο Έρικ Μπελ έδωσε προβάδισμα δύο γκολ στην Μπόλτον. Ο τελικός είχε απρόβλεπτη εξέλιξη στον οποίο ο Στάνλεϊ Μάθιους είχε καταπληκτική παρουσία, ενέπνευσε τους συμπαίκτες του και ανέδειξε τα πλούσια ποδοσφαιρικά του χαρίσματα.

Είκοσι λεπτά πριν την λήξη του αγώνα, μετά από σέντρα του Μάθιους, ο Μόρτενσεν μείωσε το σκορ 3-2. Στο 89' οι δύο παίκτες συνεργάστηκαν και ο Μόρτενσεν ισοφάρισε για την Μπλάκπουλ πετυχαίνοντας χατ-τρικ, το μοναδικό που έχει σημειωθεί στην ιστορία ενός τελικού Κυπέλλου Αγγλίας.

Το γκολ της νίκης για την Μπλάκπουλ έβαλε ο Μπιλ Πέρι, στις καθυστερήσεις μετά από ασίστ του Μάθιους. Η ανατροπή είχε ολοκληρωθεί και ο Μάθιους ήταν ο πολυτιμότερος παίκτης των νικητών χωρίς να βάλει ούτε ένα γκολ.

Μοιράζοντας ασίστ, πλαγιοκοπώντας και ντριμπλάροντας, προσέφερε τα γκολ στους συμπαίκτες του. Οι αντίπαλοι του αναγνώρισαν την αξία του. Σήκωσε στον ουρανό το μετάλλιο του νικητή, προκειμένου να τον καμαρώσει ο πατέρας του "από ψηλά".

Η επιστροφή στην Στόουκ και το τέλος

Σε ηλικία 40 ετών η φυσική του κατάσταση ήταν εξαιρετική και παρέμενε ανταγωνιστικός. Το 1956, του απονεμήθηκε η πρώτη Χρυσή Μπάλα της ιστορίας, το ετήσιο βραβείο για τον καλύτερο Ευρωπαίο ποδοσφαιριστή.

Mετά από 440 εμφανίσεις με την Μπλάκπουλ είχε έρθει η στιγμή να επιστρέψει στην Στόουκ, που παράπαιε στην δεύτερη κατηγορία και ο κόσμος είχε απομακρυνθεί από την ομάδα. Την οδήγησε στην άνοδο.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ένας παίκτης της αξίας του Στάνλεϊ Μάθιους, δεν κέρδισε στην καριέρα του περισσότερους τίτλους, παρά μόνο το περίφημο Κύπελλο Αγγλίας το 1953. Οι φίλαθλοι της Στόουκ πίστευαν ότι θα είχε πάρει το πρωτάθλημα το 1947, αν έμενε μέχρι το τέλος της σεζόν στην ομάδα ο αγαπημένος τους παίκτης.

Σε ηλικία 50 ετών σταμάτησε το ποδόσφαιρο! Οι τραυματισμοί ήταν συχνοί και η διάρκεια τους μεγαλύτερη σε σύγκριση με το παρελθόν. Έγινε ο γηραιότερος ποδοσφαιριστής που πήρε μέρος σε αγώνα του αγγλικού πρωταθλήματος. Λίγο πριν σταματήσει το ποδόσφαιρο η Βασίλισσα Ελισάβετ τον είχε ονομάσει "σερ" για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα.

Η Στόουκ διοργάνωσε έναν αγώνα προς τιμή του στο γήπεδό της με την συμμετοχή μεγάλων ποδοσφαιριστών όπως οι Φέρεντς Πούσκας, Ντι Στέφανο, Λεβ Γιασίν, Γιόσεφ Μάζοπουστ.

Στην καριέρα του έπαιξε 701 ματς πρωταθλήματος-κυπέλλου και έβαλε 71 γκολ. Πέθανε στις 23 Φεβρουαρίου 2000 σε ηλικία 85 ετών. Έξω από το νέο γήπεδο της Στόουκ το Britannia Stadium, έχει τοποθετηθεί ο ανδριάντας του.

Άλλος ένας υπάρχει στη γενέτειρά του, το Hanley. Στη βάση τους αναγράφεται: " Το όνομά του συμβολίζει την ομορφιά του παιχνιδιού, η φήμη του διαχρονική και διεθνής, το αθλητικό πνεύμα και η κοσμιότητά του αναγνωρισμένα παγκοσμίως. Ένας μαγικός παίκτης από την ανθρωπότητα, για την ανθρωπότητα".

Η 1η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ανεπισήμως ως "Ημέρα Σερ Στάνλεϊ Μάθιους". Τη μέρα αυτή ενθαρρύνονται οι εργαζόμενοι σε γραφεία να φορούν ποδοσφαιρικές στολές. Το σύνθημα είναι: "Φόρεσέ τη με υπερηφάνεια για τον Σερ Σταν", ώστε να μαζευτούν χρήματα για το "Ίδρυμα Στάνλεϊ Μάθιους".