Γιάννης Ιωαννίδης: "Άναβα λαμπάδα στους Γιαννακόπουλους"

Η δεκαετία του ’90 ήταν μία από τις καλύτερες και πιο "ζωντανές" σε ότι αφορά τα αθλητικά δρώμενα της χώρας. Ένταση, πάθη, αντιπαλότητα, κάποιες φορές σε ακραία επίπεδα, κόσμος που ζούσε για ένα ματς, μία φάση. Και πρωταγωνιστές. Χιλιάδες πρωταγωνιστές, της μιας βραδιάς, της μιας σεζόν, ακόμη και όλης της δεκαετίας. Όρεξη να έχει κανείς να μετράει και να αναπολεί όλα εκείνα τα πρόσωπα που έκαναν πιο ενδιαφέρουσες τις μέρες μας.

Πρόσωπα που χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες. Σε αυτά που ήταν μπροστά στα φώτα, είχαν ηγετικό ρόλο, δυναμική παρουσία και σε εκείνα που ήταν λίγο πιο πίσω, χαρισματικοί, οι άνθρωποι που κρατούσαν (μαζί με άλλους φυσικά) το οικοδόμημα ενωμένο. Η κόλλα που δεν άφηνε τίποτα και κανέναν να ραγίσει τη χημεία της ομάδας. Δύσκολη δουλειά. Να δουλεύεις στα φώτα, αλλά και στη σκιά, να σε βλέπουν, αλλά να μην κατανοούν πάντα πόσο σημαντική δουλειά κάνεις.

Τέτοιοι "χαρακτήρες" ήταν οι βοηθοί προπονητών, οι άμεσοι συνεργάτες. Ότι ήταν ο Δημήτρης Ιτούδης για τον Ομπράντοβιτς, ήταν ο Γιάννης Ιωαννίδης για τον... Γιάννη Ιωαννίδη. Όσοι θυμάστε τον κύριο με τα γκρίζα μαλλιά, το μουστάκι και την ηρεμία στον πάγκο, δίπλα στον "Ξανθό", θα ξέρετε πως δεν κάναμε λάθος στο όνομα.

Το 1991 όταν ο Ιωαννίδης δεχόταν την πρόταση του Σωκράτη Κόκκαλη και πήγαινε στον Ολυμπιακό, επέλεξε για συνεργάτη του έναν συνονόματο και συνεπώνυμο. Τον επονομαζόμενο "Ολλανδό". Καθόλου τυχαίο το παρατσούκλι, καθώς προέκυψε από τα χρόνια που πέρασε στην Ολλανδία, για επαγγελματικούς λόγους. Εκεί άλλωστε έγινε και η γνωριμία με τον (τότε) προπονητή του Άρη στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και αναπτύχθηκε ο αμοιβαίος σεβασμός.

Επειδή είχαν το ίδιο ονοματεπώνυμο, τα παρατσούκλια τους, φορέθηκαν πολύ και άρεσαν πολύ.

Το Sport24.gr και ο γράφων, έχουν μεγάλη αδυναμία στα πρόσωπα των περασμένων δεκαετιών και που σήμερα δεν βρίσκονται στο προσκήνιο. Περασμένοι ναι, ξεχασμένοι όχι, σε καμία περίπτωση.

Μόνο που στο ψάξιμο μας για να βρούμε τα ίχνη του "Ολλανδού" Γιάννη Ιωαννίδη, δεν πιστεύαμε με τίποτα πως θα φτάναμε ως την μακρινή και εξωτική Ταϊλάνδη. Και όμως. Εκεί βρίσκεται σήμερα, όχι για ενασχόληση με το μπάσκετ, αλλά γιατί έτσι τα έφερε η ζωή. Τώρα πως γίνεται ένα παιδί που γεννήθηκε στη Νέα Σμύρνη, ταξίδεψε σε ένα σωρό χώρες, έγινε μόνιμος κάτοικος Ολλανδίας, γύρισε στην Ελλάδα και έζησε απίστευτες στιγμές με τον Ολυμπιακό, την ΑΕΚ και την Εθνική Ομάδα, πήγε στην Κύπρο, ξανά στην Ολλανδία, να διαμένει εδώ και σχεδόν 4 χρόνια στην Ταϊλάνδη, ε, αυτά θα μας τα πει καλύτερα ο ίδιος. Μία συζήτηση 2 ωρών, που ξεκίνησε με αφορμή το μπάσκετ, αλλά πέρασε από συγγραφείς, φίλους, κουλτούρα ζωής, διερμηνεία, ταξίδια, χρήματα που πέρασαν και δεν έμειναν, φήμη, τσακωμούς, επιτυχίες, απογοητεύσεις.

Πολύ διαφορετικό μυαλό από τα συνηθισμένα, δεν είχε πρόβλημα να πει ότι "ευγνωμονούσα τους Γιαννακόπουλους εκείνα τα χρόνια για τα λεφτά που έβαζαν και τον ανταγωνισμό που είχαμε".

Αθήνα-Ταϊλάνδη με πρωταγωνιστή έναν "Ολλανδό". Έναν πολίτη του κόσμου που όταν αποφασίσει να γράψει βιβλίο για τη ζωή του, θα γίνει ανάρπαστο. Ως τότε ασχολείται με τη μετάφραση βιβλίων γνωστών συγγραφέων, χόμπι που έγινε επάγγελμα. Κάτι σαν το μπάσκετ δηλαδή.

Στην Ταϊλάνδη για οικονομικούς λόγους

-Πού σας πετυχαίνουμε αυτή την περίοδο;

"Στην Ταϊλάνδη εδώ και τρία-τέσσερα χρόνια σχεδόν. Ο βασικότερος λόγος ήταν ο οικονομικός. Είναι μια πολύ μεγάλη ιστορία. Μετά την Κύπρο, όπου διετέλεσα προπονητής εκεί στον Απόλλωνα Λεμεσού, πήγα στην Ολλανδία και έπιασα δουλειά στην ελληνική πρεσβεία. Σταμάτησα από το μπάσκετ γιατί κουράστηκα. Ασχολιόμουν με μεταφράσεις και προσελήφθην στην ελληνική πρεσβεία της Χάγης ως επίσημος μεταφραστής. Είχα συμβόλαια ανά διετία τα οποία ανανεωνόντουσαν. Ξαφνικά μας ήρθε η κρίση και έμεινα χωρίς δουλειά και βέβαια στην Ολλανδία ήταν πολύ δύσκολο να επιβιώσω γιατί είχα πολύ μικρά εισοδήματα. Ένας φίλος που ήταν παντρεμένος με μια Ταϊλανδή, μου έλεγε ότι η χώρα είναι όμορφη. Έχει φθηνή και καλή ζωή. Κάποια στιγμή επιβιβάστηκα στο αεροπλάνο και ήρθα διακοπές. Παρατήρησα ότι όλα αυτά τα πράγματα δεν ήταν υπερβολές του φίλου μου, αλλά όντως ίσχυαν. Έτσι πήρα την απόφαση να μετακομίσω".

-Και στην Ταϊλάνδη πώς ζείτε; Τι δουλειά κάνετε;

"Στην Ταϊλάνδη μπορούσα να ζήσω από ένα μικρό ενοίκιο που είχα από ένα διαμέρισμα στην Ελλάδα και ένα μικρό επίδομα που έπαιρνα από την Ολλανδία. Για αυτό είπα ότι ήταν οικονομικοί οι λόγοι. Εν τω μεταξύ από το 2010 η κρίση χτύπησε και τον κλάδο των μεταφράσεων. Ο λόγος που μετακόμισα εδώ ήταν καθαρά οικονομικός".

-Οκ και γιατί δε γυρίσατε στην Ελλάδα όταν χάσατε τη δουλειά σας στην Ολλανδία;

"Πρώτον, δεν είχα τίποτα στην Ελλάδα. Δεύτερον, ήταν μια χώρα σε κατάθλιψη. Το ίδιο βέβαια συνέβαινε και στην Ολλανδία. Ξαφνικά, ερχόμενος εδώ, απομακρύνθηκα λίγο από όλο αυτό τον βομβαρδισμό ειδήσεων , οι οποίες είναι μονίμως αρνητικές και εκεί που είσαι σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση μπορούν να σε κάνουν να "αυτοκτονήσεις". Αν ακούσεις τι γίνεται στον κόσμο, παίρνεις ένα πιστόλι και αυτοκτονείς. Κάπως έτσι είναι τα πράγματα. Ήταν μια μεγάλη απόφαση αυτή που πήρα, αλλά γενικά έχω έναν τυχοδιωκτισμό μέσα μου από μικρός. Όσοι με γνωρίζουν δεν θα έπρεπε να εκπλήσσονται γι αυτήν μου την κίνηση. Βέβαια κάποια στιγμή θα γυρίσω. Δεν σημαίνει ότι θα μείνω σε όλη μου την ζωή εδώ. Σε δύο χρόνια παίρνω σύνταξη από την Ολλανδία. Έχω και το διαμέρισμα στην Ελλάδα. Σκέφτομαι το ενδεχόμενο να επιστρέφω για έξι μήνες και μετά πάλι να κάνω τις διακοπές μου στην Νότια Ασία, που είναι εκπληκτικά από άποψη καιρού".

-Μισό λεπτό, να γίνω λίγο αδιάκριτος. Από το μπάσκετ έχουμε όλοι την εντύπωση ότι όλοι εσείς που πετύχατε την χρυσή δεκαετία του 90' βγάλατε λεφτά για μια ζωή. Ισχύει;

"Ήταν χρυσή περίοδος για ορισμένους οι οποίοι συνέχισαν και στην πορεία. Ο Ιτούδης έβγαλε πολύ περισσότερα χρήματα σαν βοηθός προπονητή του Ομπράντοβιτς, απ΄ότι έβγαλα εγώ την περίοδο που βρισκόμουν στο χώρο του μπάσκετ. Πέρα από αυτό ναι, πήρα πολλά λεφτά, αλλά έκανα και διάφορες περίεργες "business", στις οποίες έχασα χρήματα. Όντως υπήρξαν κάποια λεφτά και όντως αν δεν είχα κάνει κάποιες κινήσεις επαγγελματικές, ίσως να είχα ένα απόθεμα το οποίο θα μου κάλυπτε πολλές ανάγκες. Τη δεκαετία που ήμουν στο χώρο του μπάσκετ, όντως θα μπορούσα να έχω μαζέψει κάποια χρήματα αλλά πραγματοποίησα κάποιες επαγγελματικές κινήσεις, όπως πάρα πολλοί τότε, που απέτυχαν".

-Και τώρα Ταϊλάνδη. Τι χώρα είναι η Ταϊλανδή;

"Είναι μια χώρα στην οποία μπορείς να έχεις ένα πολύ ωραίο σπίτι με πάρα πολύ λίγα χρήματα. Μπορείς να τρως πολύ φθηνά. Μπορείς να βγαίνεις έξω και να κινείσαι άνετα. Οι Ταϊλανδοί δεν σε ενοχλούν ποτέ. Είναι μια χώρα παράδεισος. Μπορείς να ξυπνήσεις το πρωί να πάρεις το ποδήλατό σου, να κάνεις μία βόλτα γύρω από το βουνό. Εισπνέεις καθαρό αέρα και νιώθεις άλλος άνθρωπος. Έχω δημιουργήσει και κάποιες παρέες".

-Η Ελλάδα σας λείπει; 'Έρχεστε καθόλου;

"Ήρθα φέτος τον Ιούνιο και έμεινα πάνω από ένα μήνα. Πέρσι επίσης ήρθα για ένα μήνα. Τότε ήμουν καλεσμένος του "Ξανθού", του Γιάννη Ιωαννίδη και πέρασα πολύ ωραία".

Ο Ιωαννίδης με πήρε από τα άγραφα και με έβαλε στο πρώτο μαγαζί

-Κρατάτε ακόμα επαφή με τον Γιάννη Ιωαννίδη;

"Βέβαια. Δεν μιλάμε κάθε μέρα, αλλά σε γενικές γραμμές δεν έχουμε χαθεί. Εγώ από την πλευρά μου δεν θέλω να χάσω την επαφή γιατί κακά τα ψέματα είναι ένας άνθρωπος που εμένα προσωπικά με βοήθησε πάρα πολύ. Από εκεί και πέρα ο καθένας μπορεί να έχει τις απόψεις του για τον Γιάννη. Επειδή ασχολούμαι με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαβάζω κατά καιρούς πράγματα απίθανα. Αλλά λέω εντάξει, ο καθένας έχει την άποψη του. Σε δημοκρατία ζούμε. Ελεύθερη χώρα είμαστε. Εγώ μιλάω για τον εαυτό μου, γιατί ακούω πράγματα που είναι ανακριβή. Πράγματα που είναι εξωπραγματικά. Όσο και να διαφωνεί κάποιος μαζί του, θα πρέπει να σκεφτεί ότι είναι ένας άνθρωπος που έχει χαράξει μια πορεία και έχει επιτύχει κάποια πράγματα. Για διάφορα θέματα στην Ελλάδα ακούω συζητήσεις και ιστορίες. Ο κόσμος γενικά έχει αγριέψει πάρα πολύ. Έχει πέσει πολύ το επίπεδο της επικοινωνίας και του διαλόγου. Διαβάζω και ακούω πράγματα που δεν μπορώ να τα πιστέψω".

-Δεν είχα προσέξει ότι του κάνουν κάποια επίθεση

"Δεν σημαίνει ότι όλη μέρα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ασχολούνται με τον Γιάννη. Παρατήρησα διάφορες περιπτώσεις που για μένα είναι απαράδεκτες έτσι όπως έχουν ειπωθεί. Είναι ένας άνθρωπος που άφησε ιστορία στο ελληνικό μπάσκετ".

-Ποια είναι η άποψη σας σήμερα για τον Γιάννη Ιωννίδη;

"Είναι ένας άνθρωπος που είχε επιτυχίες. Ήξερε τι έκανε. Δεν δούλευε στην τύχη. Είχε τις απόψεις του. Κάποια στιγμή αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική. Εγώ είχα διαφορετική άποψη με αυτό και του την είπα ευθέως. Διαφωνούσα στο ενδεχόμενο να ασχοληθεί με την πολιτική αλλά από εκεί και πέρα δεν μου έπεφτε λόγος. Εγώ την πολιτική την απεχθάνομαι. Αυτή ήταν η συμβουλή μου. Η πολιτική δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να διαγράψει την διαδρομή που είχε κάποιος σε ένα χώρο. Αυτό θέλω να το τονίσω και να το αντιδιαστείλω σε όλη την ιστορία. Ορισμένοι έχουν μπλέξει διάφορα πράγματα και τα έχουν κάνει "αχταρμά". Το αν διαφωνεί κάποιος με την πολιτική, ή τον πολιτικό γενικά, δεν θα έπρεπε να το εμπλέκει με την πορεία του ως προπονητής. Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες είναι αυτές που καθορίζουν αν είσαι καλός προπονητής ή όχι. Ο Γιάννης σε τρεις διαφορετικές ομάδες βρισκόταν σε πολύ υψηλό επίπεδο και πραγματοποίησε μια μεγάλη διαδρομή".

-Πώς μπλέξατε με το μπάσκετ την δεκαετία του 90';

"Έπαιζα μπάσκετ από μικρός. Έπαιζα στον Μίλωνα από τα 15. Κάποια στιγμή σταμάτησα το μπάσκετ και ασχολήθηκα με το θέατρο σε μια δραματική σχολή, το οποίο επίσης δεν με γέμιζε και σταμάτησα και από αυτό. Έκανα κάποιες άλλες δουλειές. Εκείνη την εποχή, στα 27 μου, πήγα στην Αργυρούπολη. Με είδε μια νεοσύστατη ομάδα και μου πρότεινε να παίξω. Έπαιζα και ταυτόχρονα είχα χρέη και προπονητή γιατί δεν υπήρχε άλλος. Με την προπονητική ασχολήθηκα και στην Ολλανδία. Κάποια στιγμή γνώρισα τον Γιάννη. Του είπα ότι θα γυρίσω στην Ελλάδα. Μου είπε ότι όταν γυρίσω θα με βοηθήσει. Πήγε τότε εκείνος στον Ολυμπιακό και με πήρε βοηθό του. Ήταν μια δουλειά και αυτό. Ο Γιάννης είχε έρθει στον Ολυμπιακό από τον Άρη. Ποιος δεν θα ήθελε να πήγαινε βοηθός του; Φαντάζομαι όλοι θα ήθελαν. Ο λαχνός έτυχε σε μένα. Με πήρε από τα άγραφα και με έβαλε στο "πρώτο μαγαζί".

- Ήταν εύκολο να διαχειριστείτε την αναγνωρισιμότητα;

"Για να μπορέσεις να σταθείς δίπλα στον Γιάννη σε αυτό το επίπεδο και να μπορέσεις να διαχειριστείς κάποια πράγματα έπρεπε κάτι να "κουβαλάς" και εσύ ο ίδιος. Εγώ είχα ένα επίπεδο, πατούσα στα πόδια μου, δεν τρελάθηκα, είχα την προσωπικότητα μου, μπορούσα να σταθώ σε μια κουβέντα απέναντι του. Όσοι με ξέρουν , γνωρίζουν ότι αυτή την δεκαετία περάσαμε πολλές δυσκολίες. Κάποιος μια φορά με είχε ρωτήσει το "πως άντεξα για δέκα χρόνια να βρίσκομαι στο πλευρό του ως βοηθός". Του απάντησα ότι θα έπρεπε να θέσει ανάποδα το ερώτημα του. Πως άντεξε εκείνος εμένα δέκα χρόνια; (γέλια). Με τον Γιάννη μας συνδέει η πνευματική επαφή σε μεγάλο βαθμό. Έχει ένα μυαλό πολύ προχωρημένο. Είναι «διαβασμένος» άνθρωπος. Έχει ένα επίπεδο πολύ υψηλό σε σχέση με άλλους. Γι αυτό έμεινα φίλος του πολλά χρόνια. Πιστεύω υπήρχε αμοιβαία εκτίμηση".

-Με την μόρφωση και την καλλιέργεια που είχατε και την γενικότερη παιδεία όταν μπήκατε στο χώρο του μπάσκετ την δεκαετία του 90' , που υπήρχε πολύ μεγάλη ένταση και φανατισμός, δεν τρομάξατε;

"Όχι. Η πορεία η δική μου στις μεταφράσεις και στη λογοτεχνία αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι στο χώρο του μπάσκετ δεν είναι βλάκες. Είναι άλλου επιπέδου οι άνθρωποι του μπάσκετ. Πιθανόν του ποδοσφαίρου να μην είναι. Όταν είσαι μορφωμένος είναι διαφορετική η επικοινωνία που αποκτάς με τους παίκτες. Η κουλτούρα που αναπτύσσει κάποιος τον βοηθά καλύτερα στην επικοινωνία. Αυτό το πετυχαίνεις διαβάζοντας βιβλία. Το μυαλό σου βρίσκεται σε κάποιο επίπεδο και αυτό το εκτιμούν οι παίκτες. Με αυτό τον τρόπο επέρχεται ο σεβασμός".

Ξεχώρισα Φασούλα και Διαμαντίδη

-Ποιος ήταν ο παίκτης που ταίριαζε στον δικό σας χαρακτήρα εκτός μπάσκετ; Αυτός που σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση;

"Μου βάζεις δύσκολα. Παρακολούθησα πολλούς παίκτες κατά καιρούς. Αυτός που μου έκανε από παλιά εντύπωση, ήταν ο Παναγιώτης Φασούλας, ο οποίος διάβαζε λογοτεχνία. Μου έδωσε θετική εντύπωση όλο αυτό. Είχε επίπεδο. Δεν ήταν κάτι το συνηθισμένο. Το σύνηθες για τους αθλητές ήταν να διαβάζουν περιοδικά αυτοκινήτων. Από τους πιο πρόσφατους αυτοί που μου έκαναν εντύπωση ήταν ο Τσαρτσαρής ο Διαμαντίδης, ο οποίος έκανε τεράστια καριέρα, καθώς και ο Παπαλουκάς. Μιλάω για παιδιά που τα γνώρισα μέσα από την Εθνική ομάδα και μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση γιατί δεν τα είχα ζήσει".

-Ο Διαμαντίδης γιατί σας έκανε εντύπωση;

"Πέρα από το ταλέντο που διέθετε, ήταν ένα παιδί χαμηλών τόνων, δούλευε σκληρά, ήταν μια σημαντική προσωπικότητα στο χώρο του μπάσκετ χωρίς να προκαλεί. Ο Διαμαντίδης έγινε "μεγάλος" με τον τρόπο που αγωνιζόταν και όχι με τις δηλώσεις. Έκανε πολλούς να μιλούν και να γράφουν γι αυτόν, μέσα από τον τρόπο παιχνιδιού του. Άλλοι χρησιμοποιούν τα μέσα για να προβληθούν. Και ο Παπαλουκάς όμως ήταν ένα παιδί πανέξυπνο, φοβερός που και αυτός με την σειρά του ξεχώριζε".

-Προχωράτε την ζωή σας μπροστά. Σας λείπει εκείνη η περίοδος και ποια περίοδος σας λείπει περισσότερο;

"Καμία. Είμαι 63 χρονών και είμαι κατασταλαγμένος. Με ικανοποιεί το γεγονός ότι έκανα πολλά πράγματα στη ζωή μου. Μπορεί να μην ήταν όλα επιτυχημένα. Δοκίμασα όμως. Έζησα σε ξένες χώρες. Είδα ξένους πολιτισμούς. Όλα αυτά σου εξυψώνουν το πνεύμα".

-Αν σας έλεγε σήμερα κάποιος να ασχοληθείτε ξανά με το μπάσκετ και με προϋποθέσεις που θα σας ενδιέφεραν θα το κάνατε;

"Δύσκολη ερώτηση. Το μπάσκετ είναι ένας χώρος που τον αγαπάω, κακά τα ψέματα. Ένας λόγος που σταμάτησα είναι επειδή "δίνομαι" τόσο πολύ. Σκέφτηκα λίγο την υγεία μου γιατί κάποια στιγμή θα «μείνω» στον πάγκο. Είμαι χειρότερος από τον Ιωαννίδη, σε άγχος. Είμαι όμως δίκαιος. Στη Κύπρο, την τελευταία χρονιά που έμεινα εκεί, είχα έναν από τους πιο δύσκολους σε χαρακτήρα παίκτες να αντιμετωπίσω ο οποίος ήθελε να έρθει να παίξει στη δική μου ομάδα. Είπα στον πρόεδρο τότε, να μας φέρει σε επαφή με τον παίκτη να του μιλήσω. Βρεθήκαμε με τον παίκτη και του είπα "θα σε αποκεφαλίσω". Αν θες να παίξεις στην ομάδα μου θα πρέπει να δουλέψεις σκληρά. Ήρθε και έπαιξε με τους δικούς μου όρους και όλοι με ρωτούσαν πως τα κατάφερα. Τους είπα ότι απλά του μίλησα με ειλικρίνεια. Όταν τελείωσε εκείνη η χρονιά, ο ίδιος ο παίκτης με ρώτησε αν θα έμενα στην Κύπρο γιατί μόνο έτσι θα έμενε και αυτός. Ήταν το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μου έγινε ποτέ".

Τον τελικό του Τελ Αβίβ δεν άντεχα να τον δω ποτέ ξανά

Ένα από τα ματς που σημάδεψαν τον ελληνικό αθλητισμό, σίγουρα τον Ολυμπιακό και προφανώς τον ίδιο ως συνεργάτη του Ιωαννίδη τότε, ήταν ο αλησμόνητος τελικός της Ευρωλίγκας του 1994. Οι ερυθρόλευκοι το μεγάλο φαβορί κόντρα στη Μπανταλόνα του Ομπράντοβιτς, όλα πήγαιναν τέλεια, μέχρι τα τελευταία λεπτά. Καλάθι γιοκ, ούτε ο βολές ο Ζάρκο και τελικά ήττα με τρίποντα μαχαιριά. Σοκ. Και τι δεν έχει γραφτεί για εκείνο το ματς, τον Τάρπλει, τον αγχώδη Ιωαννίδη, τι έπαθε ο Ζάρκο και σούταρε έτσι, τα πάντα. Ο "Ολλανδός" τι θυμάται από εκείνο το βράδυ;

Την επόμενη κιόλας χρονιά βγήκαμε στην Ευρώπη και αποκλειστήκαμε πριν το FINAL-4 της Αθήνας επειδή ο Πάσπαλι είχε πατήσει την γραμμή του άουτ. Αν την είχε πατήσει. Στον τελικό του Τελ Αβίβ παίζαμε με την Μπανταλόνα που είχε πολύ μεγαλύτερη ιστορία στην Ευρώπη σε σχέση με τον Ολυμπιακό εκείνα τα χρόνια. Φτάσαμε στον τελικό και νομίζαμε ότι ήμασταν ήδη νικητές. Όλο το κλίμα εκείνου του αγώνα, αυτή την εντύπωση σου έδινε. Όχι όμως από εμάς, το τεχνικό επιτελείο ή τους παίκτες, αλλά γενικά αυτή η ατμόσφαιρα επικρατούσε. Είχαμε και την ατυχία να βρούμε ως αντίπαλο στον ημιτελικό τον Παναθηναϊκό. Το οξύμωρο ήταν ότι εμείς φύγαμε με σκυμμένα τα κεφάλια, ενώ ο Παναθηναϊκός, που είχε κερδίσει στον μικρό τελικό, πανηγύριζε. Ήταν να τρελαίνεσαι. Είναι και αυτό όμως μέρος της ιστορίας".

Άναβα λαμπάδα στους Γιαννακόπουλους

-Μιλάτε για την αντιπαλότητα των «αιωνίων»;

"Ήταν μεγάλη συγκυρία τότε, αυτή η αντιπαράθεση, από την οποία ωφελήθηκαν παίκτες και προπονητές, ανάμεσα στον κ. Κόκκαλη και τους αδελφούς Γιαννακόπουλους. Χάρη σε αυτούς υπήρχαν δύο ομάδες ανταγωνιστικές, που ανέβασαν το ελληνικό μπάσκετ σε πολύ υψηλά επίπεδα. Εγώ να ξέρεις, άναβα λαμπάδα στους αδελφούς Γιαννακόπουλους για όλο αυτό".

-Ορίστε; Πώς αυτό;

"Χαχα. Είδες; Αν έβγαινε προς τα έξω τότε αυτή η δήλωση θα ξεσπούσε ντόρος. Και όμως λέω αλήθεια. Είχαμε να κάνουμε με πολλά συμφέροντα, με έναν κόσμο φανατισμένο, που υπάρχει και τώρα. Μιλάμε για τις δύο κορυφαίες ομάδες που στο άθλημα του ποδοσφαίρου από πολλά χρόνια πριν τους συνδέει μια αντιπαλότητα η οποία μεταφέρθηκε και στο μπάσκετ. Από την μια μεριά υπήρχε ο Σ. Κόκκαλης που εμπιστεύθηκε τον Γιάννη Ιωαννίδη να φτιάξει μια δυνατή ομάδα. Αν δεν υπήρχαν ως αντίπαλο δέος, από την άλλη, οι Γιαννακόπουλοι, ο Ολυμπιακός θα κέρδιζε κάθε χρόνο το πρωτάθλημα. Δεν θα υπήρχε ενδιαφέρον. Άρα δεν θα ανέβαινε το άθλημα, δεν θα είχαμε τα ίδια χρήματα, την ίδια προβολή. Ο ανταγωνισμός ανεβάζει το επίπεδο. Το αντίθετο δεν ισχύει και τώρα στο ποδόσφαιρο; Επειδή είμαι Ολυμπιακός από μικρός, το να βλέπω κάθε χρόνο μια ομάδα να βγαίνει στο τέλος πρωταθλήτρια, με κουράζει. Η αντιπαλότητα όμως αυτή, στην ήπια μορφή της, είναι θεμιτή ανάμεσα στις δύο ομάδες"

Η περιπέτεια της Κύπρου και τα 18 βιβλία

-Στην Κύπρο πως και πήγατε;

"Συνέβη μετά την Εθνική Ομάδα. Ήθελα να δοκιμαστώ ως πρώτος προπονητής. Όντως πραγματοποιήσαμε μια πολύ καλή χρονιά τότε. Το θεωρώ καμάρι. Για πρώτη φορά μια κυπριακή ομάδα σε ομαδικό άθλημα πέτυχε νίκη απέναντι στην τούρκικη Μπάνβιτ. Ήταν η μεγαλύτερη νίκη. Την κερδίσαμε μέσα στην Τουρκία. Πήρε ο πρόεδρος τότε και ρώτησε τον έφορο μας τι κάναμε και του απάντησε κερδίσαμε. "Αποκλείεται" αναφώνησε. Ήταν η πρώτη φορά στα χρονικά που κατεβήκαμε στο αεροδρόμιο και μας περίμενε το κανάλι ΡΙΚ με τις κάμερες. Ήταν μεγάλο γεγονός για να έρθει το ΡΙΚ να καλύψει μια νίκη ομάδας μπάσκετ. Καταφέραμε τότε να κάνουμε πολλές επιτυχίες".

Η πρόθεση μας ήταν να πάμε την κουβέντα μόνο σε μπασκετικά μονοπάτια, για να μάθουμε παρασκηνιακά θέματα, τσακωμούς, ποιοι παίκτες ήταν άτακτοι κτλ. Όμως διαπιστώσαμε γρήγορα πως θα είναι κρίμα έναν άνθρωπο με τέτοιο επίπεδο και τόσα διαφορετικά πράγματα που έχει κάνει στη ζωή του, να τον περιορίσουμε μόνο σε έναν τομέα που έχει αφήσει πίσω του δέκα χρόνια.

"Εγώ πάντα στη ζωή μου έψαχνα κάτι διαφορετικό. Το μεγαλύτερο μου καμάρι απ΄ όλα είναι τα 18 βιβλία που έχω μεταφράσει. Είναι μια ενασχόληση πριν και μετά το μπάσκετ. Κάποια στιγμή ο "Ξανθός" μου είπε για τα βιβλία "καλά είσαι πολύ τυχερός με αυτά. Είναι μια δουλειά που μπορείς να την κάνεις μέχρι τα 80". Όσο πιάνουν τα χέρια σου μπορείς να το κάνεις. Όντως μπορώ να το κάνω. Μάλιστα μετά από 10 χρόνια γιατί και εκεί με χτύπησε η κρίση, ενώ πήγαιναν όλα καλά και ήμουν σε καλό εκδοτικό οίκο, ξαφνικά το 2010 έκανα το τελευταίο μου βιβλίο γιατί δεν υπήρχε άλλο δουλειά. Υπήρχε πρόβλημα. Ξαφνικά το 2016 με ανακάλυψε κάποιος από τις εκδόσεις "Νήσος" και μου πρότεινε να ασχοληθώ με ένα πολύ αμφιλεγόμενο βιβλίο στην Ελλάδα του Γιαν Φάμπρ" (σ.σ πρόκειται για τον άνθρωπο που έφερε ο Τσίπρας να αναλάβει Πρόεδρο στο Φεστιβάλ Αθηνών και τελικά έφυγε κακήν κακώς, εν μέσω γενικής κατακραυγής από το καλλιτεχνικό στερέωμα).

-Εδώ μπορεί να μιλάμε για ώρες αλλά πριν μιλήσουμε θέλω να μου πείτε κάτι. Είναι τόσο αμφιλεγόμενος ο Φαμπρ όσο τον παρουσίαζαν εδώ τα ΜΜΕ ή έχουμε χάσει κάτι;

"Έχουμε χάσει κάτι. Δεν μπορεί το 2016 να μου λένε άνθρωποι για το έργο "Παλλόμενα πέη". Γράφονται και ακούγονται τόσα πράγματα και μας πείραξε το έργο αυτό; Να πω ότι βρισκόμασταν στη δεκαετία του 1930 να πω εντάξει. Έλεος. Πέρα από αυτό πιστεύω ότι υπήρχαν πάρα πολλά συμφέροντα. Αυτός ο άνθρωπος έχει μια λάμψη. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και 30 χρόνια έχει τη δυνατότητα να μπαίνει στο "ΜοΜΑ" (Museum of Modern Art) της Νέας Υόρκης, στο θέατρο και έχεις επαφές με τον Πίτερ Μπρουκ. Μάλιστα τώρα τελευταία έκανε μια έκθεση στη Φλωρεντία όπου προκάλεσε πάταγο. Εμένα με ενδιέφεραν τα θεατρικά έργα. Κάτι μονόλογοι που μετέφρασα. Κάποια από αυτά ήταν αρκετά ενδιαφέροντα. Λίγο προχωρημένα, λίγο προκλητικά, λίγο με μια γλώσσα χυδαία. Μου άρεσε.

Ήταν 7 μονόλογοι και ένα πεζό κείμενο που μετέφρασα. Δεν με πίεσαν σε αυτό. Στις μεταφράσεις είμαι περίεργος. Όταν αναλαμβάνεις μία μετάφραση σε ρωτάνε όλοι πότε θα την έχεις έτοιμη. Ορίζεις μια συγκεκριμένη ημερομηνία που πρέπει να την παραδώσεις. Δεν υπάρχει μεταφραστής που να μην έχει χρονικό περιθώριο. Στο βιβλίο για τον Φαμπρ μου είπαν ότι έχω περιθώριο 15 μέρες. Τους απάντησα ότι αν θέλει εμένα για μεταφραστή o Φαμπρ θα χρειαστώ τουλάχιστον ενάμιση μήνα. Τελικά το αποδέχτηκαν και το ανέλαβα εγώ. Με ρωτούσε ο Ανταίος Χρυσοστομίδης, που ήταν στις εκδόσεις Καστανιώτη στην ξένη λογοτεχνία, πότε θα τα έχω έτοιμα και του έλεγα τον Δεκέμβρη ενώ τα είχα πάρει από τον Μάρτη. Μετά του έλεγα τον Νοέμβρη. Έπειτα ερχόταν ο Οκτώβρης και του έλεγα θέλω ακόμα δύο μήνες. «Κανένα πρόβλημα» μου έλεγε. Η αποδοχή αυτή είχε να κάνει με την ποιότητα της δουλειάς μου. Δεχόντουσαν την παράταση που τους ζητούσα λόγω της καλής μου δουλειάς. Με το επάγγελμα μου ήμουν πολύ ψείρας. Ίσως γι αυτό και με προτιμούσαν. Συγκεκριμένα, έψαξα να βρω σε ένα βιβλίο που μετέφρασα και αφορούσε την Ινδονησία πως εκφέρονται τα ονόματα που περιλαμβάνονται μέσα σε αυτό το βιβλίο. Βρήκα έναν άνθρωπο που με βοήθησε, θαρρείς ότι κάποιος θα έψαχνε να βρει αν όντως αναφέρονται έτσι. Ήθελα να είναι σωστά τα ονόματα".

-Ο Φαμπρ πως προέκυψε, που είναι τόσο δύσκολος και ιδιαίτερος; Πως το επιλέξατε αυτό;

"Δεν το επέλεξα εγώ. Αυτοί με επέλεξαν. Είχε γίνει ήδη χαμός με το έργο του Φαμπρ. Όταν το διάβασα είχε ένα μονόλογο που έλεγε "Χρειαζόμαστε ήρωες τώρα, που είναι ο ήρωας μας, που τον βλέπουμε σαν επαναστάτη". Ξαφνικά διαβάζοντας αυτό το μονόλογο ήταν σαν να έβλεπα την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας τα τελευταία 15 χρόνια. Ψάχνουμε να βρούμε τον ήρωα και τον σωτήρα. Θέλουμε ήρωες άμεσα. Κάτι σκίρτησε μέσα μου. Μου αρέσει όμως πάρα πολύ συνεχώς να αναζητώ και να μαθαίνω πράγματα. Μετέφραζα ένα βιβλίο κάποια στιγμή που λέγεται "Η θλίψη του Περικλή". Είναι ένα έπος. Είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία της βελγικής-φλαμανδικής λογοτεχνίας. Έμαθα πολλά πράγματα για την ιστορία του Βελγίου μέσα από αυτό το βιβλίο".

Περάσαμε χιλιάδες τσακωμούς με τον Ιωαννίδη

-Η πιο δύσκολη στιγμή στην αθλητική ζωή σας, εννοώ την προπονητική; Διαχείρισης, τσακωμού με τον Ιωαννίδη με κάποιον παίκτη. Πρόβλημα με ομάδα;

"Με τον Γιάννη περάσαμε χιλιάδες τσακωμούς. Έφευγα, μετά γυρνούσα ξανά. Συνέβησαν πολλά. Δύσκολη στιγμή ήταν όταν έφυγα από τη Εθνική ομάδα, τουλάχιστον για το κομμάτι το οικονομικό, γιατί είχα μια δουλειά και ήθελα να βρίσκομαι στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004. Ήταν μια πολύ δύσκολη στιγμή τότε που σταμάτησε ο Γιάννης και ταυτόχρονα έφυγα και εγώ. Κάποιοι άλλοι έμειναν, αλλά εγώ έφυγα. Για την ακρίβεια με έδιωξαν. Δεν μου ανανεώθηκε η σύμβαση. Είχε μια λογική όλο αυτό από την στιγμή που έφυγε ο πρώτος προπονητής. Μετά ήρθε ο Παναγιώτης Γιαννάκης. Θα ήθελα να βρισκόμουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ήταν μια δύσκολη περίοδος. Ήταν ένας από τους λόγους που δεν ήρθα στους Ολυμπιακούς Αγώνες και έμεινα τελικά στην Ολλανδία και τους είδα από την τηλεόραση".

-Ζούσατε λίγο στη σκιά του "Ξανθού";

"Κάποια στιγμή έδωσα μια συνέντευξη στο συγχωρεμένο τον Φίλιππο Συρίγο στη Νova και με ρώτησε "καλά τόσα χρόνια δεν έχετε κουραστεί στη σκιά του Ιωαννίδη;" και του λέω "έχω την εντύπωση ότι δεν πρέπει να είμαι και τόσο στη σκιά γιατί αλλιώς δεν θα με είχατε καλέσει τώρα live". Έμεινε κάγκελο! Θέλω να πω όταν είσαι στο πρώτο μαγαζί εκείνη την εποχή δίπλα στο πρώτο προπονητή, δεν μπορούν τα φώτα της δημοσιότητας να μην πέσουν και σε σένα. Από ένα σημείο και έπειτα, πολλοί ήταν αυτοί που γνώριζαν τον Ιτούδη. Σωστά; Σε πληροφορώ ότι μου άνοιξαν πολλές πόρτες. Ήμουν αναγνωρίσιμο πρόσωπο. Μπορεί να μην ήμουν στην πρώτη γραμμή. Ευτυχώς όμως που δεν τρελάθηκα".

-Δεν σας επηρέασε καθόλου;

"Όχι καθόλου. Όσοι πιστεύουν στον εαυτό τους και πατάνε γερά στα πόδια τους, το να βρούνε μια δουλειά εκεί που βρήκαν δεν τους επηρεάζει τόσο από κάποιους οι οποίοι δεν έχουν αξίες. Εγώ δεν απόκτησα αξία όντας βοηθός του Ιωαννίδη. Τα 18 βιβλία μου έχουν μεγαλύτερη αξία. Για τον κόσμο έχουν αξία οι επιτυχίες. Δεν το απορρίπτω. Αλλά δεν είναι αυτό που μου έδωσε σαν άτομο εμένα αξία. Δεν είμαι αχάριστος".

Ήμουν μέσα στο Πολυτεχνείο το 1973!

Για πολιτική δε μιλήσαμε. Για κοινωνικά θέματα των πολιτών, ναι. Και εδώ ήρθε η…βόμβα. Ο κ. Ιωαννίδης μου αποκάλυψε πως βρισκόταν μέσα στο Πολυτεχνείο εκείνες τις δύσκολες μέρες του Νοεμβρίου του 1973. Και δεν το είχε πει ποτέ δημόσια ξανά.

"Είμαι και λίγο αριστερών πεποιθήσεων. Διαβάζω διάφορα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για διάφορα γεγονότα, π.χ. για όσα έγιναν στο Πολυτεχνείο το 1973 και τρελαίνομαι γιατί πουθενά δεν έχω αναφέρει ότι βρισκόμουν μέσα στο Πολυτεχνείο για τρεις μέρες. Δεν το έχω πει σε κανέναν. Ούτε σε συνέντευξη. Το λέω σε σένα".

-Αυτή είναι μια φοβερή αποκάλυψη. Ήσασταν μέσα στο Πολυτεχνείο;

"Επί τρεις μέρες. Βγήκα από το Πολυτεχνείο με την είσοδο του τανκς. Μόλις μπήκε το τανκς μας έβγαλαν έξω".

-Σπουδάζατε εκεί ή είχατε πάει έτσι με κάποιο φίλο σας;

"Μόλις είχα μπει και σπούδαζα στην Ανωτάτη Εμπορική σχολή. Ήμουν και στο θέατρο τότε και ανεβήκαμε με ένα φίλο στο θέατρο "Νταμάρι". Είχαμε πάει στο θέατρο της Αλίκης Βουγιουκλάκη να ζητήσουμε το έργο "Ποντικοπαγίδα" της Αγκάθα Κρίστι ώστε να το ανεβάσουμε στην Ανωτάτη Εμπορική σχολή. Ήμασταν και οι δύο φοιτητές εκεί. Μας ρώτησε τότε η Αλίκη αν είμαστε φοιτητές της δραματικής σχολής. Δεν ήταν πια και τόσο σπουδαίο το να μπεις στα καμαρίνια κάποιου διάσημου. Γυρίζει τότε η Αλίκη και λέει στο Κώστα Νταλιάνη "δεν φαντάζομαι να πάτε κάτω;". Της λέω εγώ "που κάτω;" Μας απαντάει ότι στο Πολυτεχνείο όπου γινόταν χαμός. Βγαίνοντας από το θέατρο μου λέει ο Κώστας "καλά υπάρχει περίπτωση να μην πάμε;". Έτσι πήγαμε.

Πηγαίνοντας εκεί μπήκαμε μέσα. Μείναμε εκεί. Το ένα έφερε το άλλο και μας έβγαλαν την Παρασκευή τα μεσάνυχτα. Αυτή την ιστορία κανείς δεν την ξέρει. Πουθενά δεν το είπα. Πουθενά δεν το χρησιμοποίησα. Απλώς συγχύζομαι όταν εξομοιώνουν εμένα με το μυαλό μου και την ιστορία μου με την Μαρία Δαμανάκη και τον Κώστα Λαλιώτη και όλους τους άλλους και λένε ότι η γενιά του Πολυτεχνείου μας κατέστρεψε, επειδή κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν κάποιες καταστάσεις. Από εκεί και πέρα υπήρχε πάρα πολύς κόσμος που δεν χρησιμοποίησε το γεγονός ότι βρισκόταν τότε μέσα στα γεγονότα. Ήταν εκεί γιατί ήθελε να είναι εκεί. Διαβάζω μερικά πράγματα μετά από όλα αυτά και μου σηκώνεται η τρίχα. Εγώ τα είδα και τα έζησα. Δεν μπορούν να βγαίνουν και να λένε ότι δεν υπήρξαν νεκροί".

Μετά από αυτή την απάντηση νομίζω δεν είχε νόημα να ρωτήσουμε κάτι άλλο και δη αθλητικό. Θα ήταν πολύ λίγο και άνευ ουσίας. Επιφυλάσσομαι να τον πιέσω για να βγάλει αθλητικά άπλυτα στη φόρα, την επόμενη φορά, στην επόμενη "συνάντηση" μας. Γιατί ειλικρινά με έναν τύπο όπως ο Γιάννης Ιωαννίδης, δε γίνεται να μη θέλεις να τα πεις ξανά και ξανά. Εις το επανιδείν. Hen Khun που λένε και στην Ταϊλάνδη.