Υπάρχουν επαγγέλματα που σου δίνουν ζωή και επαγγέλματα που απλά, δίνουν ζωή. Η Ελένη Παππά δεν το αντιμετωπίζει καν σαν επάγγελμα, δεν το κάνει για τα προς το ζην, αλλά έχει εξασφαλίσει και τα δύο.

Την καλύτερη φετινή βραδιά του Παναθηναϊκού στη EuroLeague και την εμφατική νίκη επί της Αναντολού Εφές, την παρακολούθησαν χιλιάδες φίλαθλοι στο ΟΑΚΑ. Ένας εξ αυτών, την έζησε διαφορετικά, ξεχωριστά. Την αισθάνθηκε, την άκουσε και εν τέλει, ναι, κατάφερε να τη "δει" μέσα από τα μάτια της Ελένης Παππά.

Ο Τάκης Αλεξανδράκης, δικηγόρος στο επάγγελμα, φίλος του μπάσκετ από μικρή ηλικία, πριν καν χάσει την όρασή του στα 15 του χρόνια από ιατρικό λάθος, κάθισε στη θέση του στη baseline του γηπέδου, όπως ομοίως κάνει εδώ και πάνω από έναν χρόνο σε όλους τους εντός έδρας αγώνες (μπάσκετ με αμαξίδιο) του Παναθηναϊκού ΑμεΑ. Αυτή τη φορά όμως για έναν αγώνα της EuroLeague, σε μία βραδιά, το ίδιο ξεχωριστή, αλλά ίσως πιο "γκλαμουράτη", όχι μόνο για τη δική του εμπειρία αλλά για τον συμβολισμό και τις διαστάσεις του μέσω της παρουσίας του.

Δίπλα του, τα "μάτια" του. Η δική του "sportscaster", Ελένη Παππά να του περιγράφει το παιχνίδι προσφέροντας απλόχερα τρεις διαφορετικές αισθήσεις. Ο Τάκης Αλεξανδράκης, την άκουγε να του μεταφέρει οτιδήποτε διαδραματιζόταν λίγα μέτρα πιο δίπλα, προσπαθώντας να του δημιουργήσει την εικόνα με τη βοήθεια της αφής. Σημαντικό, πρωτοποριακό και βοηθητικό (για αμφότερους) εργαλείο, η απτική αναπαράσταση γηπέδου μπάσκετ που κατασκευάστηκε ειδικά για αυτόν τον σκοπό κατόπιν πρωτοβουλίας και συνεργασίας του Παναθηναϊκόύ ΑμεΑ με το εργαστήριο Σχεδιομελέτης και Κατεργασιών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου και την Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης "Sparti TechLab".

Παράλληλα με την περιγραφή, λοιπόν, μετακινούσε το χέρι του πάνω στην επιφάνεια που ακολουθεί τα πρότυπα και φυσικά τη σκοπιμότητα του κώδικα Braille για να δώσει την αίσθηση και την αντίληψη του χώρου.

Κάπως έτσι, ο Τάκης Αλεξανδράκης έχει καταφέρει να βρίσκεται κάθε εβδομάδα στο γήπεδο, είτε αυτό λέγεται ΟΑΚΑ είτε "Προπονητήριο 2" όπου γίνονται οι αγώνες μπάσκετ του Παναθηναϊκού με αμαξίδιο. Και να τους "ζει" με έναν ενθουσιασμό που δεν μπορεί να μας περιγράψει ούτε η ίδια η Ελένη Παππά που του... περιγράφει τα παιχνίδια.

Για την ώρα, επιλέξαμε να μιλήσουμε με την Ελένη Παππά, η οποία, sportscaster δεν δηλώνει, αλλά σίγουρα βάζει τα γυαλιά σε πολλούς...

Τι σου έδωσε το ερέθισμα για να διδαχτείς τον κώδικα Braille;

Έχω μία ιδιαίτερη ευαισθησία στην οπτική αναπηρία. Είχα αναλάβει ένα μικρό παιδί στη Χαλκίδα που ήταν τυφλό, όχι εκ γενετής, και μπορώ να σου πω ότι ήταν σαν να στάλθηκε για κάποιο λόγο, μου έδειξε τον δρόμο. Πέραν αυτού, στην εξειδίκευση που έκανα, ακολούθησα την Ομοσπονδία Τυφλών όπου έκανα τα μαθήματα. Πιστοποιήθηκα κανονικά για το σύστημα ανάγνωσης τυφλών και έπειτα έστειλα βιογραφικό.

Και από μαθήτρια έγινες διδάσκουσα...

Έμενα στη Χαλκίδα μέχρι πριν λίγα χρόνια αλλά ήθελα πάρα πολύ να κάνω μαθήματα για να δω κι εγώ ως εκπαιδευτικός αν μπορώ να μεταφέρω αυτό που διδάχτηκα και να δοκιμάσω τα όριά μου. Ξεκίνησα πέρυσι να κάνω μαθήματα σε ενήλικες για να μάθουν το σύστημα ανάγνωσης και γραφής τυφλών, όπου δεν χρησιμοποίησα την απλή μέθοδο της εκπαιδευτικής. Προσπαθούσα να το κάνω βιωματικό. Για να μπουν στη συναίσθηση ενός τυφλού, στη δακτυλογράφηση που είχαμε στη γραφομηχανή τους είχα βάλει μάσκες για να μη βλέπουν τίποτα και να θυμούνται. Τους άρεσε πολύ και γενικά έπαιζα σε αυτό το κομμάτι της διάδρασης. Αυτό ήταν εθελοντικό, απλά όταν αγαπάς κάτι προσπαθείς να βρεις τον τρόπο για να το κάνεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Φτιάξαμε διάφορα πράγματα, έχω φτιάξει μέχρι και διαιτολόγιο από την προηγούμενή μου δουλειά στο σύστημα γραφής και ανάγνωσης τυφλών. Έχω προσωπική γραφομηχανή. Ούτε είχα δει ποτέ μου τυφλό πελάτη σε διαιτολογικό γραφείο. Πραγματικά σου το λέω αυτό και είχα παραξενευτεί.

Η βασική σου δουλειά ποια είναι;

Φιλόλογος με ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή. Πρόσφατα ανέλαβα τη νέα μου εργασία που είναι σε ιδιωτικό σχολείο στη Νέα Κηφισιά. Χρόνια προσπαθούσα να μπω στην εκπαίδευση κάτι που για κάποιο φιλόλογο είναι δύσκολο. Προσπαθούσε να βρω τρόπο για να το καταφέρω και συνέβη πρόσφατα. Στον Πανελλήνιο Σύνδεσμο έκανα μία σεζόν. Είναι μία τάση ενηλίκων που θέλει να ειδικευτεί και να πάρει πιστοποίηση, ή μπορεί να είναι κάποιος που μπορεί να έχει ένα τυφλό παιδί.

Πώς προέκυψε η περίπτωση του Παναθηναϊκού και του κυρίου Τάκη Αλεξανδράκη;

Ήταν μία προσπάθεια αρχικά σε πολύ απλό στάδιο, που μετέφερα τον αγώνα όπως τον μεταφέρει ένα ραδιόφωνο. Η ιδέα, όμως, ξεκίνησε από την πανέξυπνη κίνηση του Παναθηναϊκού να έχει στην ομάδα μπάσκετ με αμαξίδιο άτομα με άλλες ανάγκες, γιατί πέρα από τα αμαξίδια που έρχονται σε κάθε αγώνα ήθελε να μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι άνθρωποι με όλες τις αναπηρίες. ήταν μία πού ωραία ιδέα που δεν μπορούσα να μη συμμετάσχω.

Τον κύριο Αλεξανδράκη δεν τον γνώριζα πριν από τη συνεργασία μας με τον Ερασιτέχνη Παναθηναϊκό και το τμήμα ΑμεΑ. Ο κύριος Αλεξανδράκης δεν ήταν τυφλός εκ γενετής, τυφλώθηκε από ένα ιατρικό λάθος στα 15 του. Η ζωή του ήταν όπως όλων των ανθρώπων, απλά μετά από αυτό δεν μπορεί να δει. Στο μυαλό του και στη μνήμη του, όμως, υπάρχουν καταχωρημένες εικόνες από το μπάσκετ οπότε είναι καλύτερο για αυτόν και πιο εύκολο για μένα. Έχει την αίσθηση και την αντίληψη. Το πρώτο εμπόδιο που έχει κάποιος είναι το να φύγει από το σπίτι του για να παρευρεθεί σε έναν τέτοιο αγώνα. Δεν μπορεί να του δώσει κάποιος πάρα πολλές πληροφορίες. Άλλο να το δει μέσα στον αγώνα, αυτή τη διαφορά την κατάλαβα και μέσα στους αγώνες του ΑμεΑ, αλλά με αυτό το μοντέλο δεν μπορώ να σου περιγράψω τον ενθουσιασμό του. Αυτή είναι η ηθική ανταμοιβή γιατί, sportscaster δεν δήλωσα και δεν είμαι. Το κάνω με τον απλό τρόπο και φυσικά θα εξελιχθεί. Όσο περισσότερο βλέπω, μεταφέρω παραπάνω πράγματα. Αλλά όλος ο ενθουσιασμός που φαίνεται στο πρόσωπό του είναι κάτι που δεν μπορώ να περιγράψω.

Έβλεπες μπάσκετ πριν παρουσιαστεί αυτή η ευκαιρία;

Ναι, έβλεπα. Πήγαινα και στο γήπεδο. Παναθηναϊκός είμαι! Έχω κάποιες γνώσεις και το μπάσκετ μου αρέσει περισσότερο από το ποδόσφαιρο. Είχα ενθουσιαστεί σε έναν αγώνα που είχα πάει πέρυσι. Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός ήταν!

Άρα δεν θα σου είναι και πολύ δύσκολο να το εξελίξεις...

Προσπαθώ να το κάνω όσο καλύτερα γίνεται. Σε αυτό με βοήθησε πολύ και ένας αγώνας που είχε ο Παναθηναϊκός ΑμεΑ και με τον ΠΑΣΚΑ. Πίσω μας ακριβώς καθόταν ο sportscaster και έτσι άκουγα τι έλεγε και με βοηθούσε πολύ. Προσπαθούσα να ακούσω τι αναμεταδίδει ο ίδιος για να βοηθηθώ. Για την ώρα δεν μπορώ να μπω σε πολλές λεπτομέρειες όσον αφορά στην περιγραφή, αλλά θέλω να το εξελίξω.

Μπορείς να μου περιγράψεις πώς... περιγράφεις ένα παιχνίδι; Φαίνεται πραγματικά πολύ δύσκολο...

Είναι τρεις δουλειές σε μία. Αρχικά η περιγραφή. Έπειτα, πρέπει να βλέπεις το ματς για να το περιγράφεις ή να κοιτάς οπουδήποτε διαδραματίζονται πιο έντονα στοιχεία και πράγματα που πρέπει να αναφερθούν. Προσπαθώ να το κάνω με τον καλύτερο τρόπο. Κοιτάω και τον διαιτητή, τους παίκτες, τους προπονητές, τον γύρω χώρο. Έπειτα, μαζί με την ακουστική μετάδοση στον κύριο Αλεξανδράκη είναι και η μετακίνηση του χεριού του, του δείκτη του, για να καταλάβει.

Είναι και η φύση του αθλήματος που το κάνει πιο δύσκολο έτσι;

Ναι. Οι χρόνοι είναι πολύ οριακοί. Είναι δύσκολο, δεν γίνεται τόσο εύκολα να το μεταφέρεις γιατί με το που βλέπεις την μπάλα να είναι σε κάποιον πάει αλλού. Εντάξει, θα χαθούν πράγματα, δεν μπορείς να προλάβεις να τα πεις όλα, αλλά προσπαθείς για το καλύτερο. Εκείνη την ώρα ξεχνάς τα πάντα. Δεν υπάρχει τίποτα γύρω σου, μόνο αυτό που βλέπεις και αυτό που μεταδίδεις. Με το που ξεκινάει ο αγώνας, τέλος, ξεκινά ο αγώνας. Τελείωσαν όλα. Είτε εθελοντικά να το δεις, είτε ως δουλειά να το δεις, για μένα είναι τα ίδιο πράγμα. Θέλω να το κάνω παραστατικό, να το ζήσει όσο πιο έντονα γίνεται.

Πόσο βοηθά το συγκεκριμένο απτικό σύστημα τον κύριο Αλεξανδράκη και γενικότερα έναν τυφλό άνθρωπο στην εξέλιξη του αγώνα;

Απ ό,τι τον έχω ρωτήσει, μεταφέροντας τον δείκτη του πάνω στο γηπεδάκι, μπορεί να φτάσει ως και 90% στο να καταλάβει τι γίνεται στον αγώνα. Τον βοηθά, του δίνει την αντίληψη του χώρου και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Προσπαθώ να σκεφτώ ότι μπαίνω σε ένα χώρο και και έχω κλειστά μάτια. Πώς θα ήθελα να μου το περιγράψουν δηλαδή.

Και ποιους όρους χρησιμοποιείς για την περιγραφή;

Εγώ του λέω τι διαδραματίζεται. Αν υπάρχει κάποια παράλειψη που θα αντιληφθεί, θα με διορθώσει σε κάτι, ή θα ζητήσει κάτι. Εννοείται ότι προσαρμόζομαι σε αυτό που θέλει να μάθει. Είναι πολύ βοηθητικός και με κατευθύνει στο πώς θα γίνει ακόμη καλύτερο. Προσπαθώ από την πλευρά μου, αλλά αν δεν υπήρχε η καθοδήγηση δεν θα ήταν το ίδιο καλό το αποτέλεσμα. Ας πούμε εγώ, πάνω στον πανικό μου, αντί να πω “πάσα” έλεγα “σουτ”. Και μου έλεγε «Έλενα, όταν δίνει ο ένας παίκτης στον άλλον είναι πάσα”.

Τον ακολουθείς σε πολλά παιχνίδια του Παναθηναϊκού;

Σε κάθε αγώνα εντός έδρας. Από πέρυσι που ιδρύθηκε ο Παναθηναϊκός ΑμεΑ πηγαίνουμε συνεχώς.

Έπρεπε, όμως, να πας σε ματς EuroLeague για να πάρει διαστάσεις το συγκεκριμένο θέμα...

Μάλλον, ναι. Είχαμε πάει σε έναν αγώνα του Παναθηναϊκού ΑμεΑ, όπου ήρθαν τα παιδιά του Novasports και εκεί έγινε πρόταση για να πάμε στη EuroLeague και λέω κοίτα να δεις πόσο απλό είναι τελικά.

Περιγράφεις σε έναν τυφλό άνθρωπο έναν αγώνα μπάσκετ με αμαξίδιο. Πόσο δυνατή ή πόσο αδύναμη νιώθεις κάθε φορά που φεύγεις από το γήπεδο;

Θα σου πω ότι αισθάνομαι μικρή. Όχι με την έννοια της ηλικίας. Αυτή η θέληση πραγματικά ξεπερνά κάθε προσδοκία. Δεν μου αρέσει που οι άνθρωποι έχουμε τα πάντα δεδομένα. Το ότι προχωράμε, βλέπουμε, κάνουμε δραστηριότητες τίποτα δεν είναι δεδομένο. Θα πρέπει να νιώθουμε ευλογημένοι. Είναι δικαιολογία το να παραδίνεσαι και να λες δεν προλαβαίνω, ή δεν έχω χρόνο. Όλα είναι στο χέρι μας, όσο εμείς τα ορίζουμε.

Το παράδειγμα που μου δίνει όλη αυτή η ομάδα και η κίνηση από τον Παναθηναϊκό είναι απερίγραπτο. Φεύγω και νιώθω πολύ δεμένη με τους ανθρώπους. Νιώθω 100% πληρότητα. Τόσο ήρεμη. Αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες. Μας δείχνουν ότι δεν πρέπει να τα βάζουμε κάτω σε ό,τι συμβαίνει στη ζωή σου. Είναι πολλαπλά τα μηνύματα. Όλοι μπορούν αν θέλουν. Είναι βασικό πράγμα η ισχυρή θέληση. Θα σε κάνει να το κάνεις. Τα παιδιά με το αμαξιδιο πραγματικά δεν μπορώ να περιγράψω τη δύναμη που έχουν μέσα τους. Εκπλήσσομαι. Το κάνουν τόσο εύκολο. Είναι επίπονο γιατί έχουν και το αμαξίδιο που ξέρουμε πόσο δύσκολο είναι να το χειριστείς. Πέρα από τον αθλητισμό δίνουν μαθήματα ζωής. Η ψυχική δύναμη θα σε ωθήσει να πάρεις τη σωματική δύναμη. Πραγματικά είναι ήρωες. Μαχητές.

Μπορούμε να δούμε το παράδειγμα σας μαζί με τον κύριο Αλεξανδράκη να εξελίσσεται και να βλέπουμε ακόμα περισσότερους τέτοιους ανθρώπους στα γήπεδα;

Με καλή θέληση και με συναίσθηση προς του ανθρώπους που έχουν κάποια αναπηρία όλο αυτό μπορεί να πάρει τεράστιες διαστάσεις. Αυτό που έγινε από πλευράς Παναθηναϊκού ήταν πρωτοποριακό. Ήταν παγκόσμια επιτυχία. Είναι και ένα προσωπικό όραμα να εξελιχθεί. Να υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που να πηγαίνουν σε κάποιο γήπεδο. Με τον καλύτερο δυνατό εξοπλισμό και με τη βοήθεια ανθρώπων που θέλουν μέσα από την καρδιά τους να βοηθήσουν μπορεί να γίνει. Αν υλοποιηθεί η σκέψη αυτή θα είναι μαγικό”.

Τέτοιες πρωτοβουλίες, δεν μπορούν να πάρουν έναν πιο επίσημο και θεσμικό χαρακτήρα, αντί να γίνονται μόνο από την… καλή καρδιά ενός;

Έχουμε κάποια επικοινωνίες, ναι. Στόχος είναι στον επόμενο αγώνα να κατευθύνω κάποια άτομα και να έρθουν κι άλλοι φίλαθλοι για να δούμε πόσο αποδοτικό θα είναι. Το ζήτημα είναι να φέρουμε τους ανθρώπους αυτούς από το σπίτι τους στα γήπεδα. Σε έναν χώρο που θα νιώσουν την ευχαρίστηση έπειτα από έναν αγώνα. Με καλή διάθεση θεωρώ ότι θα βρεθούν. Έχω σκεφτεί κάτι πάνω σε αυτό το κομμάτι γιατί όπως το έθεσες σωστά είναι άλλο το να γίνει από κάποια Ελένη και άλλο το να γίνει επίσημα από κάποιον φορέα πιστοποιημένο. Αυτό θα ήταν επίτευγμα. Το να έρθουν 10 άνθρωποι ας πούμε, αυτό όντως θα είναι το πρώτο σκαλί για να πεις ότι όλα ξεκινούν και θα εξελιχθούν στον βαθμό που πρέπει.

Ένα από τα εκατομμύρια κλισέ μας είναι να λέμε ότι η βία στα γήπεδα είναι τυφλή. Όταν εμφανίζεται ξαφνικά ένας τέτοιος άνθρωπος όπως ο κύριος Αλεξανδράκης στο γήπεδο, μπορεί να μας παραδειγματίσει;

Φυσικά. Μας διδάσκουν χωρίς πάρα πολλά πράγματα, απλά και μόνο με την παρουσία τους. Ξεπερνούν πράγματα και έρχονται. Υπάρχει κόσμος που θέλει να πάει στο γήπεδο και δεν πάει λόγω επεισοδίων. Μπερδεύουμε τη διασκέδαση με τον φανατισμό. Πολλοί το θεωρούν και δεδομένο ότι θα πάνε για να εκτονωθούν, να χτυπήσουν, να σπάσουν. Αυτό είναι ασέβεια. Στον χώρο που βρίσκεσαι, στον διπλανό θεατή, στο άθλημα.

Νομίζω ότι έχουμε χάσει λίγο το νόημα. Πέρυσι πήγαμε σε αγώνα ανάμεσα στον Παναθηναϊκό ΑμεΑ και την ΑΕΚ. Ήταν ένας αγώνας μπάσκετ με αμαξίδιο. Αυτό που ζήσαμε και με τους παίκτες αλλά και με τους φιλάθλους όπου δεν υποστήριζαν άπαντες κατά βάση τον Παναθηναϊκό, ήταν κάτι απερίγραπτο. Πήγαν στο τέλος να δώσουν συγχαρητήρια στην ομάδα της ΑΕΚ, αυτά τα είδα μπροστά μου.

Τελικά προτιμάς να πηγαίνεις ως θεατής ή ως τα… μάτια του κυρίου Αλεξανδράκη;

Φυσικά το δεύτερο! Ζω και την παραμικρή λεπτομέρεια, κάνω κινήσεις, παρατηρώ το τι διαδραματίζεται οπουδήποτε. Παίρνεις όλη την εικόνα, όλη όμως. Ειδικά στον αγώνα με την Εφές που ήμασταν μπροστά-μπροστά, δεν υπήρχε όλο αυτό! Η όλη ενέργεια του γηπέδου ήταν κάτι απίστευτο. Θα ήθελα να το ξαναζήσω. Από αυτή τη σκοπιά μου αρέσει πολύ αυτό που κάνω.

Ο κύριος Αλεξανδράκης παίρνει την πληροφορία της εικόνα από εσένα. Εσύ τι είναι αυτό που παίρνεις από τον ίδιο;

Από τον κάθε άνθρωπο έχω να πάρω κάτι και αυτό το λέω με όλη την αυτογνωσία που μπορώ να έχω. Ο κάθε άνθρωπος, πόσω μάλλον ο κύριος Αλεξανδράκης που στη συνεργασία μας δεν χρειάζεται να πει πολλά για να συνεννοηθούμε. Δύο κουβέντες. Έχει ιδιαίτερα συμβουλευτική ικανότητα ως άνθρωπος και θα μιλήσει όταν χρειαστεί.

Θα μπορέσουμε να σας βλέπουμε πιο τακτικά σε ματς της EuroLeague;

Δεν εξαρτάται από μένα. Θα κριθεί από αν θα μπορέσουμε να έχουμε άδεια για να πάμε σε παρόμοιους αγώνες. Το ελπίζουμε.

Όταν φεύγετε από το γήπεδο βρίσκεις κοινά στοιχεία στην ευχαρίστηση που σας προσφέρει όλο αυτό ανάμεσα σε εσένα και τον κύριο Αλεξανδράκη;

Εγώ το ζω πολύ έντονα. Σε πλήρη μορφή. Πραγματικά, φεύγοντας νιώθω γεμάτη. Αισθάνομαι ότι έχω δύναμη για πάρα πολλά πράγμα. Για τον κύριο Αλεξανδράκη αυτό που βλέπω είναι ευχαρίστηση. Και μόνο ο ενθουσιασμός του μου αρκεί.

Photo Credits: Γιώργος Βελλής, Eurokinissi