Η κληρονομιά του Φοέ δέκα χρόνια μετά το θάνατό του

Θάνατος σε ζωντανή μετάδοση. Σε έναν χώρο και σε μία διοργάνωση που δύσκολα μπορούσες να φανταστείς ότι θα συνέβαινε. Το σοκ ήταν ανάποφευκτα μεγάλο. Και δέκα χρόνια μετά, παραμένει στον κόσμο του ποδοσφαίρου. Ωστόσο υπάρχει και μία πολύτιμη κληρονομιά που έχει σώσει τις ζωές άλλων αθλητών.

Αναφερόμαστε στον τραγικό θάνατο του Μαρκ-Βιβιάν Φοέ. Ακριβώς σαν σήμερα, στις 26/6/2003, κατέρρευσε στον ημιτελικό του Confederations Cup ανάμεσα στο Καμερούν και την Κολομβία. Η καρδιά του σταμάτησε να χτυπά σε ηλικία μόλις 28 ετών. Ποιος θα το περίμενε για ένα γυμνασμένο αθλητή τέτοιου επιπέδου...

Η αναμέτρηση διεξαγόταν στο "Ζερλάν". Η μοίρα ήθελε ο Φοέ να δώσει την μάχη με το θάνατο σε ένα γήπεδο που γνώριζε πολύ καλά, καθώς αγωνίστηκε εκεί με τη Λιόν για δύο σεζόν. Ωστόσο, παρόλο που βρισκόταν στα λημέρια του, δεν μπόρεσε να τον ντριπλάρει.

Στο 73ο λεπτό του αγώνα κατέρρευσε στο κέντρο του γηπέδου από ανακοπή καρδιάς. Μόνος του, χωρίς άλλους παίκτες δίπλα του. Οι γιατροί πάλεψαν αρκετά λεπτά για να τον κρατήσουν στη ζωή. Μεταφέρθηκε μάλιστα ζωντανός στο ιατρείο του "Ζερλάν" όπου τελικά κατέληξε.

"Νικήσαμε με 1-0 και όλοι οι παίκτες μπήκαν στα αποδυτήρια και άρχιζαν να πανηγυρίζουν", θυμάται στο BΒC ο τότε τεχνικός του Καμερούν, ΒίνφρεντΣάφερ. "Κανείς μας δεν είχε καταλάβει την κρισιμότητα της κατάστασης. Τότε, μπήκε κλαίγοντας ο Σονγκ, ο αρχηγός μας, και μας είπε ότι ο Μαρκ πέθανε. Τα παιδιά σοκαρίστηκαν. Άρχισαν να κλαίνε. Βγήκα από τα αποδυτήρια, άκουσα δύο γυναίκες να κλαίνε με λυγμούς. Πλησίασα σε εκείνο το δωμάτιο όπου ακουγόντουσαν τα κλάματα. Μπήκα μέσα και είδα σε ένα τραπέζι τον Φοέ. Δίπλα του, η γυναίκα και η μητέρα του. Άγγιξα το πόδι του και βγήκα έξω. Ξέσπασα σε κλάματα".

Γαλλία και Καμερούν, που είχαν προκριθεί από τα ημιτελικά, ζήτησαν από τη FIFA να μη γίνει ο τελικός. Η παγκόσμια ομοσπονδία όμως, έπειτα από συνεννόηση με τη χήρα του Φοέ και τους γονείς του, αποφάσισε να γίνει το παιχνίδι. Η συγκινησιακή φόρτιση ήταν έντονη. Οι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων παρατάχθηκαν αγκαλιασμένοι κατά τη διάρκεια του ενός λεπτού σιγή, πίσω από ένα μεγάλο πανό που απεικόνιζε τον Φοέ.

Στα μάτριξ υπήρχε η φωτογραφία του άτυχου Καμερουνέζου. Αμέτρητα τα πανό που υψώθηκαν για τον Μαρκ-Βιβιάν Φοέ σε εκείνο το ματς, με το πιο χαρακτηριστικό να αναφέρει: "Ένα λιοντάρι (σ.σ. αδάμαστα λιοντάρια είναι το προσωνύμιο της Εθνικής Καμερούν) δεν πεθαίνει ποτέ, απλά κοιμάται".

Ενώ την ώρα της απονομής (σ.σ. 1-0 έληξε ο τελικός υπέρ των "τρικολόρ" με το "χρυσό γκολ" του Ανρί), ο αρχηγος της Γαλλίας, Μαρσέλ Ντεσαγί, ζήτησε από τον ομόλογό του από πλευράς Καμερούν, Ριγκομπέρτ Σονγκ, να σηκώσουν μαζί το τρόπαιο στον αέρα...

Η λάθος αντιμετώπιση...

Η πρώτη αυτοψία δεν καθόρισε τα αίτια του θανάτου του. Η δεύτερη όμως κατέληξε σε δύο λέξεις: Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια. Πρόκειται για μία κληρονομική πάθηση η οποία αυξάνει τις πιθανότητες αιφνίδιου θανάτου κατά την διάρκεια σωματικής άσκησης.

Ο Σανχάι Σάρμα, καθηγητής καρδιολογίας του Πανεπιστήμιου του Λονδίνου που έχει συνεργαστεί με την Μάνστεστερ Σίτι αλλά και την ολυμπιακή ομάδα της Βρετανίας στους Αγώνες του 2012, εξηγεί στο BBC ότι το πρώτο σημάδι αυτής της ασθένειας συνήθως είναι ο θάνατος.

"Οι άνθρωποι που έχουν αυτή την πάθηση, παρουσιάζουν τρεις έως πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή εάν ασκούνται δυνατά. Δυστυχώς το 80% όσων πεθαίνουν από αυτή την πάθηση δεν έχουν προηγούμενα προειδοποιητικά σημάδια και ο αιφνίδιος θάνατος είναι το πρώτο".

Ο καθηγητής Σάρμα σοκαρίστηκε όταν είδε τα πλάνα με τις πρώτες βοήθειες που έλαβε ο Φοέ.

"Έπεσε κάτω χωρίς να έχει επαφή με το περιβάλλον, τα μάτια του γύρισαν. Το σώμα του παρέμενε ακίνητο. Ήταν ξεκάθαρο ότι είχε συμβεί κάτι τρομερό. Χρειάστηκε αρκετή ώρα για να καταλάβει το ιατρικό επιτελείο ότι δεν θα έκανε τίποτα με το να του βρέχουν το κεφάλι. Εμείς οι καρδιολόγοι, θέλουμε η προσπάθεια ανάνηψης να έχει ξεκινήσει στο πρώτο λεπτό. Και η χρήση απινιδωτή μέσα στο τρίλεπτο. Αυτά μας δίνουν πιθανότητα 70% επιβίωσης.

Σε αυτό το περιστατικό, είδα ότι πέρασαν 5-6 λεπτά για μια θετική ενέργεια για τη ζωή του Φοέ. Αυτό συνέβη πιθανότατα γιατί ήταν η πρώτη φορά που είχαμε τέτοιο περιστατικό στο ποδόσφαιρο. Άλλωστε, δεν περιμένεις ένας πρωταθλητής του ποδοσφαίρου να καταρρεύσει έτσι και να πεθάνει".

...και η πολύτιμη κληρονομιά

Η κληρονομιά όμως του θανάτου του είναι πολύτιμη. Ο καθηγητής Σάρμα παρατήρησε την βελτίωση στην αντιμετώπιση ενός παρόμοιου περιστατικού τον περασμένο Μάρτη. Όταν σταμάτησε η καρδιά του Φαμπρίς Μουαμπά στον αγώνα της Μπόλτον με την Τότεναμ.

"Αν δείτε το βίντεο, από τα πρώτα λεπτά το ιατρικό επιτελείο κατάλαβε τη σοβαρότητα τις κατάστασης. Το πρώτο πράγμα που παρατήρησα στο χέρι του γιατρού της Μπόλτον, ήταν ένας απινιδωτής. Η προσπάθεια ανάνηψης ξεκίνησε πολύ γρήγορα, ενώ χρησιμοποίησαν τον απινιδωτή δύο φορές στον αγωνιστικό χώρο".

Είναι ξεκάθαρο ότι η FIFA και ο χώρος του ποδοσφαίρου ταρακουνήθηκε από τον συγκλονιστικό θάνατο του Φοέ. Έψαξε και βρήκε τρόπους να αυξήσει τις πιθανότητες να μην συμβεί κάτι παρόμοιο σε έναν παίκτη. Αλλά και να αντιμετωπιστεί σωστά εάν είναι αναπόφευκτη η ανακοπή καρδιάς.

"Έχουμε κάνει πολλή δουλειά από τότε για τη μείωση του κινδύνου θανάτου από καρδιακή ανακοπή", σημειώνει ο Τζίρι Ντόρβακ, επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος της FIFA.

"Σε όλα τα επίπεδα, έχουμε την εξέταση των παικτών πριν από την άφιξή τους στα τουρνουά. Επιπροσθέτως έχουμε εκπαιδεύσει τα ιατρικά επιτελεία των ομάδων να χρησιμοποιούν απινιδωτή. Έχουμε πλέον σχέδιο αν πάει κάτι στραβά, καθώς και τον απαραίτητο εξοπλισμό να το αντιμετωπίσουμε".

Δέκα χρόνια μετά

Σήμερα διεξάγεται ο πρώτος ημιτελικός του φετινού Confederations Cup ανάμεσα σε Βραζιλία και Ουρουγουάη. Αναπόφευκτα οι μνήμες θα γυρίσουν στο 73ο λεπτό του αγώνα στο "Ζερλάν". Σε εκείνο το βράδυ που ένα παλικάρι 28 ετών "χάθηκε" σε ζωντανή μετάδοση. Ένα παιδί που μεγάλωσε σε συνθήκες φτώχειας στην Αφρική και κατάφερε με τον αγώνα του να φτάσει στο κορυφαίο επίπεδο στο χώρο του ποδοσφαίρου.

Και με τον θάνατό του αφύπνισε τον δυτικό κόσμο που δεν φανταζόταν ποτέ ότι αθλητές θα "έσβηναν" ξαφνικά μπροστά στα μάτια του.

Ο Μαρκ-Βιβιάν Φοέ ήταν ένας άνθρωπος ταπεινός, με το χαμόγελο πάντα στα χείλη του. Και αν μας βλέπει από κάπου εκεί ψηλά, θα είναι ικανοποιημένος για την κληρονομιά που άφησε. Και ας του στοίχισε την ίδια του τη ζωή...