Ο αποκλεισμός της Chelsea από την Paris Saint-Germain δεν είναι κάποια τρομερή αποτυχία. Παρότι οι περισσότεροι πίστευαν πως οι Μπλε ήταν το φαβορί. Παρότι η ομάδα του Blanc όλη τη σεζόν βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση σταθερότητας.

Το ότι αποκλείστηκε εντός έδρας, ενώ είχε προβάδισμα από το πρώτο ματς, αριθμητικό πλεονέκτημα από το 31΄ κι αφού προηγήθηκε στο σκορ δύο φορές, δε συνιστά πανωλεθρία. Ποδόσφαιρο είναι, τα πάντα μπορούν να συμβούν. Το βασικό είναι πώς θα συμβούν. Η μεγάλη ήττα της Chelsea ήταν η εικόνα της. Το ποδόσφαιρο που έπαιξε, όχι το αποτέλεσμα που έφερε. Σε ένα ακόμα ματς.

Είναι πιο δύσκολη η συγκυρία για τον Mourinho γιατί το αιώνιο παράπονό του είναι πως η εκάστοτε ομάδα του είναι θύμα κάποιας συνωμοσίας και παίζει με παίκτη λιγότερο στα κρίσιμα ματς. Αυτή τη φορά ο αντίπαλος ήταν με 10. Στην περίπτωση του Πορτογάλου, κάθε ήττα είναι μεγάλη αποτυχία, πολύ απλά γιατί αυτό που πουλάει είναι κατάκτηση τίτλων με κάθε κόστος και τρόπο.

Η χειρότερη τριετία

Κάποτε, είχε αποκαλύψει ότι είχε ρωτήσει τους παίκτες του αν θέλουν να χαρούν το παιχνίδι ή να χαρούν μετά το παιχνίδι. Αυτό μπορεί να ανοίξει μια μεγάλη κουβέντα, μεταξύ άλλων και για το αν υπάρχει λόγος για αυτό το δίλημμα. Το πρόβλημα για τον Mourinho είναι πως μετά τη θητεία του στην Inter, στις περισσότερες περιπτώσεις, η ομάδα του δεν ήταν χαρούμενη ούτε όταν έπαιζε, ούτε αφού είχαν κριθεί οι τίτλοι.

Αφήνουμε στην άκρη το αν η τακτική του είναι ελκυστική ή όχι. Πλέον υπάρχει ξεκάθαρο ζήτημα για το πόσο αποτελεσματική είναι. Γιατί δε μιλάμε για μία σεζόν, αλλά για τρεις συνεχόμενες. Κι αν η Chelsea κατακτήσει το πρωτάθλημα (κάτι που πιθανότατα θα κάνει και προφανώς δε θα είναι κάτι αμελητέο), αυτή θα είναι η μοναδική (εκτός του League Cup) επιτυχία του Mourinho σε μια τριετία με Real Madrid και Chelsea. Κατά τα άλλα, χαμένοι τίτλοι/αποκλεισμοί από Atlético Madrid (επί δύο), Dortmund (ομάδες που είχαν φτιάξει καλύτερα σύνολα με λιγότερα μέσα), Bradford, Sunderland, τερματισμός στο -15 από την Barcelona και τερματισμός στην τρίτη θέση, πίσω από τη Liverpool. Καθαρά αγωνιστικά, στην καλύτερη, απλά καλό ποδόσφαιρο.

Η καυστική ατάκα του Ιμπραχίμοβιτς

Με όποιον τρόπο κι αν επιλέξεις να δεις τα δεδομένα, δεν πιστεύω πως δε θα συμφωνήσεις πως ακόμα και με κατάκτηση της Premier League, στο τέλος της σεζόν θα ολοκληρωθεί η χειρότερη τριετία του Mourinho (με την ευχή να ανοίξει μία πιο δημιουργική). Υποθέτω και θέλω να πιστεύω πως και ο ίδιος περίμενε κάτι καλύτερο. Ειδικά φέτος. Στη δεύτερη σεζόν του στην Chelsea μετά την επιστροφή. Με μια ομάδα που όπως έχει πει ο ίδιος είναι έτοιμη για να κατακτήσει τίτλους. «Πήραμε ακριβώς ό,τι θέλαμε και χρειαζόμασταν. Μου αρέσει πάρα πολύ το ρόστερ και ανυπομονώ να ξεκινήσει η σεζόν», έλεγε το καλοκαίρι.

Χαλινάρι

Οι συνθήκες και τα μέσα για να παρουσιάσει κάτι πολύ καλό υπάρχουν. Γιατί λοιπόν φέτος, ακόμα και στα καλύτερά της, η Chelsea δε μοιάζει καθόλου σαν μία από τις 2-3 κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης; Με ρώτησε κάποιος στο twitter αν πιστεύω ότι ο Mourinho τις 3 τελευταίες σεζόν περνάει χαλινάρι στις ομάδες του. Η απάντηση είναι ναι, νομίζω. Και ίσως πιο σημαντικό είναι το αν περνάει χαλινάρι και στον εαυτό του.

Είχα γράψει πέρυσι πως παρότι άργησε, έδειξε κάποια στιγμή να απελευθερώνεται. Άφησε στην άκρη τα θέλω του Abramovich και στα κρίσιμα, στο τέλος, επέλεξε τον δικό του δρόμο χωρίς δεύτερες σκέψεις. Δεν κατάφερε να πάρει κάποιον τίτλο, αλλά παρουσίασε κάτι πιο καθαρό. Παρότι η συγκεκριμένη τακτική ήταν από τους λόγους που δε σήκωσε κούπα, τουλάχιστον το έκανε ως Mourinho. Φέτος είναι σε εξέλιξη πάλι ένας πόλεμος δύο διαφορετικών κόσμων.

Ο Πορτογάλος ήταν και παραμένει προπονητής που επιλέγει στα δύσκολα πιο συντηρητική λογική, παιχνίδι αντίδρασης, χωρίς ρίσκα, με το μυαλό σε μεγάλο βαθμό στο να μη φάει γκολ η ομάδα του, με την καταστροφή να υπερτερεί της δημιουργίας. Είναι ενδεικτικό ότι σε 24 νοκ άουτ στο Champions League με την Chelsea έχει μόλις 7 νίκες. Επιλέγει ακόμα και σε ματς όπως αυτό με την PSG, να είναι μαζεμένη κι επιφυλακτική η ομάδα του, παρά να προσπαθήσει να βάλει προβλήματα στον αντίπαλο. Το σημαντικότερο θέμα δεν είναι η φιλοσοφία του, αλλά ότι δεν έχει καταφέρει να την περάσει στην Chelsea στον βαθμό που χρειάζεται. Ο προπονητής πρέπει να κρίνεται πρώτα από όλα από τη μέθοδο κι από το αν η ομάδα έχει τη σφραγίδα του.

Το σκίτσο του αποκλεισμού της Τσέλσι

Η Chelsea θυμίζει Mourinho αλλά κυρίως στα γύρω-γύρω. Στο παιχνίδι αυτό καθεαυτό είναι ένα κακέκτυπο ομάδας Mourinho. Δεν ελέγχει τα μεγάλα ματς, δεν έχει σιγουριά στην άμυνα, δεν έχει θανατηφόρες αντεπιθέσεις. Ο Πορτογάλος ακόμα και σε περιπτώσεις όπως αυτή με την PSG, με παίκτη παραπάνω δηλαδή, προτιμάει να σκοτώσει το ματς, παρά να σκοτώσει τον αντίπαλο. Το πρόβλημα είναι πως δεν έχει φτιάξει μια ομάδα που μπορεί να το πετυχαίνει αυτό σταθερά. Κάθε άλλο. Δεν κράτησε το προβάδισμα με τη Liverpool, δεν το κράτησε με την United, δεν το κράτησε με την PSG 3 φορές, τις δύο ενώ ήταν με παίκτη παραπάνω, όπως και στο ματς με τη City.

Ανισορροπία

Η Chelsea δεν είναι καν ομάδα Mourinho. Δεν μπορεί να απορροφάει ικανοποιητικά την πίεση που επιλέγει να δεχτεί η άμυνά της. Έχει πρόβλημα στο κλείσιμο των χώρων, δυσκολεύεται ακόμα και όταν δέχεται σέντρες, δεν έχει ασφάλεια ούτε καν στα στημένα. Σταθερά από την αρχή της σεζόν, είτε παίζει έχοντας την πρωτοβουλία και κάνοντας κατοχή, είτε όχι, έχει κενά στη δεξιά πλευρά της και στον χώρο μπροστά από την άμυνα. Μέχρι και σήμερα αναζητείται ο κατάλληλος συντονισμός των χαφ. Και φέτος υπάρχουν περιπτώσεις που η μόνη επιθετική διέξοδος είναι ο Hazard.

Σε καμία περίπτωση δε βρίσκεται στην κατάσταση της Manchester United, αλλά κι αυτή παρουσιάζει ανισορροπία στη δυναμική του συνόλου. Δυσκολεύεται να είναι ταυτόχρονα ασφαλής αμυντικά και επικίνδυνη επιθετικά. Όπως και στη Real Madrid όμως, το ρόστερ δεν είναι γεμάτο πολεμιστές, που δεν ενδιαφέρονται να διασκεδάσουν στο 90λεπτο. Όσο κι αν παίκτες όπως οι Willian και Oscar έχουν πλησιάσει τον τρόπο σκέψης του Mourinho, χάνοντας ένα κομμάτι της ποδοσφαιρικής τους προσωπικότητας, παραμένει στο περιβάλλον, αλλά και σε αρκετούς παίκτες της ομάδας η διάθεση για κάτι διαφορετικό, πιο δημιουργικό, πιο επιθετικό, πιο τολμηρό. Την ίδια στιγμή που ακόμα και η λειτουργία της τελευταίας γραμμής άμυνας δεν είναι σταθερά αξιόπιστη.

Το σκίτσο του αποκλεισμού της Τσέλσι

Η Chelsea φέτος δεν έγινε πιο συμπαγής, πιο αδίστακτη. Δεν έγινε ούτε πιο επιθετική, πιο κυριαρχική. Ή τέλος πάντων δεν έχει πετύχει ως τώρα τίποτα από τα δύο στον βαθμό που θα έπρεπε. Κυρίως γιατί ως σύνολο, ως κλαμπ, δε λέει να καταλήξει στο τι θέλει τελικά να είναι, τι θέλει να παίζει, χωρίς περιστροφές. Δεν έχει καταφέρει να δεσμευτεί σε έναν συγκεκριμένο δρόμο. Ο Mourinho θέλει να πηγαίνει επιφυλακτικά στα δύσκολα, αλλά δεν έχει βάλει κατάλληλες βάσεις για κάτι τέτοιο. Τη στιγμή που πολλοί παίκτες που έρχονται δεν είναι αυτής της λογικής. Ημίμετρα και ψευτοσυμβιβασμοί. Το αποτέλεσμα; Η ομάδα δεν είναι ούτε πιο ασφαλής, ούτε πιο δημιουργική. Είναι πιο συντηρητική, μπερδεμένη και φοβισμένη.

Ψύχωση

Και τελικά αυτός είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του Mourinho. Ο φόβος. Ο φόβος της ήττας. Το άγχος να μην παίρνει τίτλους. Όλα χρήσιμα και καύσιμα στην πορεία προς τις επιτυχίες. Όλα επικίνδυνα όταν υπάρχουν σε υπερβολικό βαθμό. Το κακό είναι πως όσο περνάει ο καιρός, οι ομάδες του έχουν λιγότερο ενδιαφέρον. Τον έχει φάει η ψύχωση με το αποτέλεσμα και τους τίτλους. Και όσο μένει μακριά από αυτούς, τόσο στήνει σύνολα με την αγωνία της αποτυχίας να χτυπάει κόκκινο. Κι αυτό σε συνδυασμό με την -από ό,τι φαίνεται- απουσία κοινής γραμμής και σκέψης και πίστης από όλους, κάνει κακό στις ομάδες του.

Πέρυσι με την Atlético και φέτος με την PSG ήταν η απόλυτη απόδειξη πως το να παίζεις λίγο πιο τολμηρά και να κυνηγάς λίγο περισσότερο το γκολ, δεν έχει να κάνει μόνο με το θέαμα, αλλά και με το αποτέλεσμα.

Κι ύστερα είναι και η εμμονή του Πορτογάλου με τις βλακείες. Σταθερά, τόσα χρόνια, μεγάλη επιμονή, σημασία, προσοχή στα γύρω-γύρω, στην προσπάθεια να επηρεάσει πρόσωπα και καταστάσεις, να θέσει την ατζέντα, που συνήθως δεν αφορά τα αγωνιστικά. Σπαταλάει χρόνο και σκέψη σε δευτερεύοντα πράγματα, τον συναρπάζει αυτό το παιχνίδι. Του αρέσει να παίζει με τα ΜΜΕ. Μπορεί ακόμα να καταφέρνει να έχει τον έλεγχο όταν μιλάει στις κάμερες, αλλά κάποτε είχε και τον έλεγχο όσων συνέβαιναν στο γήπεδο. Πλέον όχι τόσο συχνά.

Ο εγωισμός και ταυτόχρονα η ανάγκη για επιβεβαίωση μέσω των τίτλων, στην πάροδο των χρόνων τού έχουν κάνει κακό ως προπονητή. Μεταξύ άλλων έχει χάσει κάτι κι από τη φρεσκάδα του, τη σπίθα του, τη γοητεία του. Δεν παρουσιάζει όπως κάποτε 11 παίκτες που σκέφτονταν σαν τον Mourinho. Έχει απολέσει κομμάτι της ικανότητας να σαγηνεύει, να εμπνέει τους παίκτες, να χτίζει σχέσεις μαζί τους. Έχω την αίσθηση πως θα ήταν όλα καλύτερα αν δεν έστηνε τόσους πολέμους. Αν χαλάρωνε και πριν σκεφτεί τις κούπες σκεφτόταν λίγο παραπάνω το παιχνίδι. Αν ήθελε να το διασκεδάζει η ομάδα λίγο περισσότερο και στη διάρκεια του αγώνα.

Αφοσίωση στο παιχνίδι

Η Chelsea είναι η καλύτερη ομάδα στην Αγγλία (σε ισορροπία και λειτουργία συνόλου υπερτερεί η Southampton, που παρεμπιπτόντως πάει να χάσει την 4άδα επειδή δεν έχει έναν σκόρερ). Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν είναι καλή, αλλά ότι δεν είναι σε καμία περίπτωση σπουδαία, ενώ θα μπορούσε. Ο Mourinho ήταν και είναι ένας από τους κορυφαίους. Το ζήτημα δεν είναι αν είναι ικανός, αλλά ότι την τελευταία 5ετία θα έπρεπε να έχει δημιουργήσει πολύ πιο ωραία έργα. Ότι η πορεία έπαψε να είναι δημιουργική κι ανοδική.

Ο Valdano αναφερόμενος στον Πορτογάλο έχει πει πως «η ευφυΐα και ο εγωισμός είναι εχθροί και όταν συγκρούονται, ο εγωισμός νικάει». Δύο χρόνια πριν, έγραφα μεταξύ άλλων για την ανάγκη «να σταματήσει να σκέφτεται τον εαυτό του και να φτιάξει μια καλή ομάδα» . Δυστυχώς, από τότε μέχρι σήμερα, ο θόρυβος που δημιουργεί ο ίδιος (κυρίως) εκτός γηπέδου, παραμένει δυνατός, σε αντίθεση με αυτόν της ομάδας του όταν παίζει. Δυστυχώς ο φόβος μεγαλώνει και η έμπνευση χάνεται. Μόνη λύση η μεγαλύτερη αφοσίωση στο παιχνίδι για να παρουσιάσει πρώτα από όλα μια πραγματική ομάδα Mourinho.

Τα λέμε και στο @ampalofilosofos