Κάπου στο τελευταίο έργο του, τις "Αδερφοφάδες" ο Νίκος Καζαντζάκης γράφει μια κουβέντα που ταιριάζει γάντι στην περίσταση...

Ήθελε, λέει, να ‘ναι λεύτερος. Σκοτώστε τον!

Ο Νώντας Σαμαρτζίδης ήθελε κι ελόγου του να ‘ναι λεύτερος...

Ήταν όμως τόσο δυνατός και τέτοιος παλικαράς που κανείς δεν μπορούσε να τον σκοτώσει...

Πέθανε από μόνος του ο δόλιος!

Τον κατάπιαν τα νερά της Επιδαύρου σαν σήμερα, πάλι Τρίτη ήταν που το ημερολόγιο έγραφε 22 Ιουνίου του 1996...

Δεν ξέρω, αν (όπως γράφει κάπου αλλού ο Καζαντζάκης) ο Νώντας λυτρώθηκε από το νου κι από την καρδιά κι ανέβηκε πιο πάνω...

Στα σίγουρα ανέβηκε πιο πάνω...

Στον ουρανό...

Αλλά, που να πάρει η οργή, κατέβηκε κιόλας πιο κάτω...

Στο βυθό...

Δίκην ενός οφειλόμενου ρέκβιεμ στον αλησμόνητο μεγάλο πολίστα αναδημοσιεύω σήμερα εδώ ένα κείμενο που έγραψα στη μνήμη του, στις 22 Ιουνίου του 2007 στην εφημερίδα "Sportime"…

Ω συ άνδρα των μεγάλων έργων

Ο Επαμεινώνδας των Θηβών ήταν ειλικρινής, ανιδιοτελής, ανδρείος και άφοβος.

Όταν επιχείρησε να καταλάβει τη Σπάρτη, στη γέφυρα του Ευρώτα, ο Αγησίλαος υποκλίθηκε με θαυμασμό ενώπιον του: "Ω, συ άνδρα, των μεγάλων έργων".

Αργότερα ο Ρωμαίος Κικέρων τον χαρακτήρισε ως το μεγαλύτερο άνδρα που είχε αναδείξει ποτέ η Ελλάδα...

Στα... highlights της 58χρονης ζωής του μνημονεύονται ο ηρωισμός με τον οποίο έσωσε τη ζωή του τραυματία φίλου του Πελοπίδα, η επινόηση της "λοξής φάλαγγας" και οι επικές νίκες του επί των Λακεδαιμονίων και των λοιπών συνασπισμένων Ελλήνων στα Λεύκτρα και στη Μαντινεία.

Στη μάχη της Μαντινείας ο ηγέτης της Θήβας τραυματίστηκε βαριά από δόρυ κι όταν του ανήγγειλαν τη νίκη, τότε το έβγαλε από την πληγή και ξεψύχησε ευτυχισμένος...

Λίγο προτού αφήσει την τελευταία πνοή του πρόλαβε να πει τρεις κουβέντες.

Η πρώτη ότι "αφήνω δύο αθάνατες θυγατέρες, τις νίκες στα Λεύκτρα και στη Μαντινεία".

Η δεύτερη ότι "έζησα αρκετά".

Και η τρίτη ότι "πεθαίνω ανίκητος".

Ο Επαμεινώνδας των Σερρών ήταν tale quale ο εκ Θηβών.

Μάγκας μιας άλλης εποχής

Ντόμπρος, αγνός, γενναίος και ατρόμητος σε όλες τις μάχες. Αληθινός μάγκας μιας άλλης εποχής...

Όταν έφυγε, άφησε πίσω του μια μεγάλη νίκη: το τελευταίο πρωτάθλημα του Εθνικού, που έμεινε στοιχειωμένο δώδεκα χρόνια και γι’ αυτό του το αφιέρωσαν τον Μάιο του 2006 ο Βλοντάκης, ο Κοκκινάκης και ο Μάζης...

Δεν έζησε αρκετά, όμως. Τον κατάπιε το νερό στα 31 του χρόνια...

Θαρρώ πως μολονότι γνώρισε ήττες στο γουότερ πόλο, στην πραγματικότητα πέθανε ανίκητος...

Αλλά τώρα που το σκέπτομαι καλύτερα, το ρήμα της προηγούμενης πρότασης πρέπει να διαγραφεί: ο Νώντας δεν πέθανε.

Ο Σαμαρτζίδης απλώς κρύφτηκε εκείνο το απόγευμα στο βυθό της Παλαιάς Επιδαύρου και συνεχίζει να παίζει γουότερ πόλο με τους δράκους, τις νεράιδες και τα υπόλοιπα όντα της αγαπημένης του θάλασσας...

Kαι των αγαπημένων του νερών, στο κολυμβητήριο του Πειραιά.

Η τρίαινα του Ποσειδώνα

Σε εκείνα τα νερά που τα εξουσίαζε με όλο το κορμί του, όπως ο Ποσειδώνας τα διαφέντευε με την τρίαινά του...

Ο Νώντας δεν ήταν ο πιο δυνατός παίκτης που εμφανίστηκε στα χρονικά της ελληνικής υδατοσφαίρισης. Ήταν ο πιο δυνατός αθλητής στη σύγχρονη ελληνική ιστορία!

Μάλλον ο πιο δυνατός, μαζί με τον παλαιστή Γιώργο Ποζίδη (ΣΣ: που κι αυτός έφυγε από τη ζωή την 1η Αυγούστου του 2019)...

Το κορμί του ήταν σκέτο άγαλμα.

Τεράστια πλάτη, μικρή μέση, χέρια σαν κουπιά και τετρακέφαλοι βγαλμένοι από τα τετράδια της ιχνογραφίας!

Βούταγε στην πισίνα, πήγαινε με μέση και πόδια πεταλούδας και πρόφταινε εκείνους που κολυμπούσαν έξω με χεριές και ποδιές του ελεύθερου!

Τους προλάβαινε και τους έπαιρνε την μπάλα μέχρι να πουν κύμινο!

Ο Σαμαρτζίδης είχε υπερφυσική δύναμη, αλλά πάνω απ’ όλα μεγάλη ψυχή. Επίσης αγνοούσε τον κίνδυνο, δεν τον έσκιαζε φοβέρα καμιά...

Σαν αγριόγατος στην εξέδρα

Στους τελικούς του ’94 κάποιος οπαδός του Ολυμπιακού τον έβρισε....

Ο Νώντας, που εκείνη τη στιγμή καθόταν στον πάγκο, πέταξε το μπουρνούζι και σκαρφάλωσε σαν αγριόγατα από την τσιμεντένια κολόνα στην εξέδρα.

Για ένα λεπτό πλακωνόταν μόνος του με εκατό άτομα.

Ορμούσαν πάνω του τα... στίφη και όχι μόνο τα απέκρουε, αλλά βάραγε κιόλας στο ψαχνό.

Δύο χρόνια αργότερα, στον τελευταίο τελικό της καριέρας του (πάλι με τον Ολυμπιακό), πήγε να μαρκάρει τον (νυν πρόεδρο της ΚΟΕ) Κυριάκο Γιαννόπουλο στην περιφέρεια και πάνω στις χεριές τού έριξε μια μπουνιά και του κατέβασε ολόκληρη τη μούρη!

Στον πυθμένα του κολυμβητηρίου του Πειραιά πρέπει να βρίσκεται ακόμη ένα ρουθούνι του Κυριάκου!

Μερικά χρόνια νωρίτερα, σε ένα ματς του Άρη με τη Χίο στο Ιλίσιο Κολυμβητήριο, εξελίχθηκε μια από τις πιο συναρπαστικές φάσεις στην ιστορία του ελληνικού πρωταθλήματος.

Και μια από τις πιο brutal!

O Νώντας σούταρε τόσο δυνατά από τα έξι μέτρα, που ο Χιώτης τερματοφύλακας, Νίκος Χριστοφορίδης, στην προσπάθειά του να αποκρούσει έπαθε εξάρθρωμα σε ολόκληρο το χέρι...

Τον Χριστοφορίδη τον συνάντησα πριν από λίγο καιρό και μου είπε ότι, όταν πιάνουν τα κρύα, τον πονάει ακόμη!

Ευτυχώς είναι γιατρός και ξέρει τι αλοιφές να βάζει!

Ο Νώντας ήταν ταύρος και δεν ορρωδούσε προ μηδενός! Είχε αναγάγει το vivere pericolosamente σε επιστήμη από πιτσιρικάς που άρχισε να κολυμπάει στον Αρη Θεσσαλονίκης...

Κι από τότε που άφηνε τους φίλους του να τρώνε τη σκόνη του στις κόντρες με τις μηχανές!

Η κακιά ώρα

Υπερεκτιμούσε γενικώς τη δύναμη και όλες τις υπερφυσικές ικανότητές του. Δεν τον είχαν προδώσει ποτέ, αλλά ήρθε εκείνη η κακιά ώρα...

Στις 22 Ιουνίου 1996 ο Νώντας πήρε τη γυναίκα του (επίσης πολίστρια του Εθνικού) Ντίνα και ένα φιλικό ζευγάρι τους και πήγαν εκδρομή στην Αργοναυπλία..

Του άρεσαν εκείνα τα νερά του Νώντα και βουτούσε συχνά με τις μπουκάλες και το ψαροντούφεκό του...

Εκείνη τη μέρα τα νερά τον κράτησαν κάτω. Μάταια η Ντίνα, ο Νίκος Ξυλούρης και η (επίσης πολίστρια και τώρα δημοσιογράφος) Δώρα Ιωαννίδου τον περίμεναν να αναδυθεί...

Ο Σαμαρτζίδης τούς... έστησε κι έμεινε εκεί για να ανακαλύψει τον υδάτινο κόσμο που λάτρευε...

Μια ζωή πήγαινε με τη βελόνα στο κόκκινο. Μέσα κι έξω από το νερό.

Ήταν απρόβλεπτος και ικανός να αναποδογυρίσει τον κόσμο και να τα βάλει με πενήντα λιοντάρια κι άλλους τόσους ελέφαντες, αν αισθανόταν ότι τον πειράζουν...

Αυθόρμητος, έλεγε πάντοτε αυτό που σκεπτόταν και πίστευε, χωρίς να υπολογίζει το κόστος. Γι’ αυτό, όσοι δεν μπορούσαν να κατανοήσουν το σκεπτικό του ή να αποδεχτούν την αγνότητά του, τον έλεγαν τρελό και κυκλοθυμικό.

Στην πραγματικότητα ήταν ο εαυτός του. Ο Νώντας...

Με τον Άρη ο Σαμαρτζίδης κατέκτησε πέντε χρυσά μετάλλια στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα κολύμβησης και έπαιξε σε έναν τελικό Κυπέλλου.

Το τελευταίο πέναλτι

Με τον Εθνικό πανηγύρισε δύο πρωταθλήματα και δύο Κύπελλα Ελλάδος, εικονογραφώντας το πιο συγκλονιστικό θρίλερ στα χρονικά του αθλήματος: τον τρίτο τελικό του ’94, όταν μετά την κανονική διάρκεια και την παράταση ευστόχησε στο τελευταίο πέναλτι.

Στο τελευταίο του Εθνικού, γιατί το τελευταίο του Ολυμπιακού (Χατζής) το απέκρουσε ο Πάτρας.

Για δέκα χρόνια ο Σαμαρτζίδης αποτελούσε έναν από τους βασικότερους πυλώνες του ελληνικού πόλο.

Κληρονόμησε από τον Σταθάκη το σκουφάκι με το Νο 3 και το κουμάντο του Εθνικού και από τον Γιαννόπουλο το αρχηγιλίκι στην Εθνική ομάδα.

Ο Νώντας έπαιξε 319 φορές στην Εθνική και συμμετείχε σε δύο Ολυμπιακά Τουρνουά (1988, 1992), δύο Παγκόσμια Πρωταθλήματα (1991, 1994), δύο Παγκόσμια Κύπελλα (1987, 193) και τέσσερα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (1987, 1991, 1993, 1995).

Ο Καλακόνας και το κύκνειο άσμα

Η καριέρα του στην Εθνική διακόπηκε πρόωρα, άδοξα και άδικα το 1995, στη Βιέννη.

Ο συμπαίκτης και αδερφικός φίλος του Θοδωρής Καλακόνας αρρώστησε και διακομίστηκε στο νοσοκομείο...

Ο Νώντας ζήτησε άδεια από τον αρχηγό της αποστολής για να φύγει από το ξενοδοχείο και να επισκεφτεί τον Καλακόνα. Για έναν αδιευκρίνιστο λόγο, ο Δημήτρης Σαρακατσάνης δεν του το επέτρεψε...

Ο Σαμαρτζίδης έκανε αυτό που όριζε η καρδιά του και το πλήρωσε με αποκλεισμό από την ομάδα, μεσούντος του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος.

Παρέμεινε στη Βιέννη θεατής!!!

Προτίμησε να ρισκάρει μια καριέρα για να σώσει (όπως ο Επαμεινώνδα των Θηβών με τον Πελοπίδα) μια φιλία.

Εχασε το σκουφάκι του στην Εθνική, αλλά κέρδισε την υπερηφάνεια και την αξιοπρέπειά του.

Στο μνήμα του αρχαίου Επαμεινώνδα έβαλαν μια περικεφαλαία και μια ασπίδα που απεικόνιζε το δράκοντα...

Στο δικό του, άφησαν το σκουφάκι με το Νο 3 και μια μπάλα του γουότερ πόλο.

Αν έγραφαν κάτι, πέρα από το όνομά του, θα έφτανε μια λέξη: ελεύθερος!