Aσφαλώς όλοι ξέρουν ποιος είναι ο Σέρβος που έρχεται στην Αθήνα για να φορέσει τη φανέλα του Παναθηναϊκού. Ο Στέφαν Γιόβιτς. Όλοι επίσης γνωρίζουν ποιος είναι ο προτελευταίος, διότι απλούστατα βρίσκεται ακόμη στο ΟΑΚΑ και θα μυήσει στην πράσινη κουλτούρα τον συμπατριώτη του. Ο Νεμάνια Νέντοβιτς.

Ασφαλώς πολλοί θα θυμούνται ποιος είναι ο πρώτος από δαύτους που αρίβαρε και εγκαινίασε το σχετικό γαϊτανάκι, έστω κι αν έπαιξε ως Έλληνας. Ο Μίροσλαβ Πετσάρσκι που μετακόμισε από το Αλεξάνδρειο (όχι στο ΟΑΚΑ, αλλά) στη Γλυφάδα το καλοκαίρι του 1994.

Κατά καιρούς ο Παναθηναϊκός έχει στεγάσει σχεδόν όλες τις φυλές της διαμελισμένης Γιουγκοσλαβίας και της... Yugonostalgia του στρατάρχη Τίτο: και Σέρβους και Μαυροβούνιους και Κροάτες, και Σλοβένους και Βόσνιους, μόνο Σκοπιανοί και Κοσοβάροι δεν φτούρησαν στο ρόστερ του όλα αυτά τα χρόνια!

Το γαϊτανάκι των Σέρβων

Οι Σέρβοι που έχουν καταγραφεί στα κιτάπια των εξάκις πρωταθλητών Ευρώπης είναι 14. Δέκα από αυτούς έπαιξαν ως ξένοι: ο Ντέγιαν Μποντιρόγκα (1998-2002), ο Ζέλικο Ρέμπρατσα (1999-2001), ο Ντέγιαν Τομάσεβιτς (2005-2008), ο Μίλος Βούγιανιτς (2006-2007), ο Ντούσαν Κέτσμαν (2008-2009), ο Μιλένκο Τέπιτς (2009-2011), ο Μίροσλαβ Ραντούλιτσα (2015-2016), ο Ογκνιεν Κούζμιτς (2015-2016), ο Νεμάνια Νέντοβιτς (2020-) και τώρα ο Στέφαν Γιόβιτς.

Τρεις αγωνίσθηκαν με ελληνικό διαβατήριο: ο Μίροσλαβ Πετσάρσκι (1994-1996), ο Ντούσαν Σάκοτα (2003-2007, 2008-2009) και ο Βλαδίμηρος Γιάνκοβιτς (2014-1016), μάλιστα οι δυο τελευταίοι φόρεσαν κιόλας τις φανέλες των εθνικών ομάδων.

Ενας άλλος έπαιξε με αυστραλέζικο διαβατήριο: ο Αλεξ Μάριτς (2010-2012).

Οι τρεις Μαυροβούνιοι και οι τέσσερις προπονητές

Συγγενείς όλων αυτών, καθώς για ένα χρονικό διάστημα η Σερβία και το Μαυροβούνιο αποτελούσαν ένα έθνος είναι ο Ζάρκο Πάσπαλι (1994-1995), ο Βλάντο Στσεπάνοβιτς (2004-2006) και ο Σάσα Πάβλοβιτς (2015-2016).

Συν τοις άλλοις στον πάγκο του Παναθηναϊκού κάθισαν τέσσερις Σέρβοι προπονητές: ο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς (1995-1997), ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς (1999-2012) και ο Σάσα Τζόρτζεβιτς (2015-2016).

Αυτοί είναι τρεις, το ξέρω, αλλά ο τέταρτος χάνεται στα βάθη του χρόνου!

Πιονιέροι ο Γκλίσοβιτς και ο Στεφάνοβιτς

Ο Παναθηναϊκός είναι ο σύλλογος, ο οποίος άνοιξε τα σύνορα με τη Γιουγκοσλαβία μεριά, αναθέτοντας την τεχνική ηγεσία της ποδοσφαιρικής ομάδας στον Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς και της μπασκετικής στον Μίοντραγκ Στεφάνοβιτς.

Ο Γκλίσοβιτς που υπήρξε ένας θρύλος του γιουγκοσλαβικού ποδοσφαίρου διαδέχθηκε τον Χάρι Γκέιμ και έμεινε στον πράσινο πάγκο από το 1953 έως το 1958, αλλά έπεσε πάνω στην κυριαρχία του ολυμπιακού που τότε επονομάσθηκε «Θρύλος», κατακτώντας επτά διαδοχικούς τίτλους.

Ωστόσο ο γεννημένος το 1913 προπονητής ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 1988 έβαλε τις βάσεις για να δημιουργηθεί η ομάδα η οποία έμελλε αργότερα να επιστρέψει στο θρόνο.

Επτά χρόνια αργότερα εμφανίστηκε στον παρακείμενο (του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας) «Τάφο του Ινδού» ο πρώτος Γιουγκοσλάβος ο οποίος συνδέθηκε με το ελληνικό μπάσκετ.

Λεγόταν Μίοντραγκ Στεφάνοβιτς, ανέλαβε το πηδάλιο του μπασκετικού Παναθηναϊκού το 1965, αντικαθιστώντας τον Νίκο Μήλα και παρέμεινε για μία σεζόν, παραδίδοντας τη σκυτάλη στον Κώστα Μουρούζη.

Κι ελόγου του, όπως ο Γκλίσοβιτς ατύχησε, διότι έπεσε πάνω στην κυριαρχία της ΑΕΚ και εκείνη τη σεζόν οι Πράσινοι κατέλαβαν την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής.

Το αποτύπωμα του Μίο

Ο «Μίγια» γεννήθηκε στις 20 Οκτωβρίου του 1922 και έφυγε από τη ζωή την 1^η Δεκεμβρίου του 1998, έχοντας αφήσει ένα πολύ έντονο αποτύπωμα στο μπασκετικό γίγνεσθαι ως παίκτης, προπονητής, διαιτητής και κομισάριος της FIBA

Ως παίκτης φόρεσε τη φανέλα του Ερυθρού Αστέρα με τον οποίο στέφθηκε πρωταθλητής το 1946, έχοντας μεταξύ άλλων συμπαίκτη τον μετέπειτα Γενικό Γραμματέα της FIBA Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς.

Έναν χρόνο αργότερα συμμετείχε στην Εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας, η οποία κατέλαβε τη 13^η θέση στην παρθενική συμμετοχή της σε Eurobasket, το 1947 στην Πράγα.

Σε εκείνη την ομάδα αγωνίζονταν επίσης ο Νεμπόισα Πόποβιτς (η εικόνα του οποίου έχει λαξευτεί ανεξίτηλα στο «Mount Rushmore» του γιουγκοσλαβικού και του ευρωπαϊκού μπάσκετ) ο Ζόρκο Τσβέτκοβιτς, ο Μίρκο Μαριάνοβιτς, ο Ζλάτκο Κοβάτσεβιτς και ο Τούλιο Ρόκλιτσερ.

Παράλληλα με την αγωνιστική καριέρα του σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, όπου εν συνεχεία ανέλαβε καθηγητική έδρα στον τομέα της φυσικής αγωγής.

Ο Μίο άρχισε την προπονητική καριέρα του στη Ραντνίτσκι Βελιγραδίου και το 1953 ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Παρτίζαν, η οποία εκείνη τη σεζόν κατέλαβε την πέμπτη θέση στο γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα.

Η Εθνική γυναικών και η διαιτησία

Στη συνέχεια πέρασε επίσης από τους πάγκους της Εθνικής ομάδας ανδρών της Αυστρίας στο Eurobasket του 1951, της Εθνικής ομάδας γυναικών της πατρίδας του την οποία κοούτσαρε στα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα του 1962 στη Μυλούζ και του 1964 στη Βουδαπέστη και μιας ομάδας στην Τυνησία.

Παράλληλα ασχολήθηκε και με τη διαιτησία και μάλιστα σφύριξε στο Ολυμπιακό Τουρνουά του 1952 στο Ελσίνκι, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε τον ρόλο του κομισάριου της FIBA.

Όπως τον θυμούνται οι τότε παίκτες του Παναθηναϊκού, ο Στεφάνοβιτς ήταν ένας ευγενής, μειλίχιος και πολύ καλλιεργημένος άνθρωπος, ο οποίος μάλιστα χρησιμοποίησε ρηξικέλευθες-για τα ελληνικά δεδομένα-μεθόδους.

«Ηταν ο πρώτος που είδαμε να έρχεται στο γήπεδο με σχεδιασμένο το πρόγραμμα της προπόνησης. Είχε ένα χαρτί με ασκήσεις και συστήματα και γενικώς ήταν πολύ οργανωμένος» σχολιάζει ο Μιχάλης Κυρίτσης.

Ο Στεφάνοβιτς δεν μιλούσε αγγλικά, αλλά γαλλικά και ο Θανάσης Παπαδημητρίου εκτός από παίκτης λειτουργούσε και ως διερμηνέας.

Το σαλάμι και η σλιβοβίτσα

Ιδού οι αναμνήσεις του μετέπειτα ομοσπονδιακού προπονητή: «Είχα την ευκαιρία να κάνω παρέα μαζί του και εκτός γηπέδου, μάλιστα πήγαινα συχνά στο δωμάτιο που του είχε νοικιάσει ο Παναθηναϊκός στους Αμπελοκήπους το οποίο μάλιστα δεν είχε έπιπλα. Μάλιστα με κέρναγε πάντοτε σαλάμι και το παραδοσιακό ποτό της Γιουγκοσλαβίας, τη σλιβοβίτσα. Ήταν πολύ καταρτισμένος προπονητής και μάλιστα είχε πολύ καλά επιθετικά συστήματα εναντίον ζώνης».

Νεαρός τότε και ο Μανώλης Λεκάκης έχει πάντοτε στο μυαλό του την εικόνα ενός προπονητή, που ταυτόχρονα ήταν και δάσκαλος του μπάσκετ. «Επέμενε πολύ στα βασικά του μπάσκετ, δηλαδή την πάσα, τη ντρίμπλα και το σουτ, κάτι που, όπως ήταν φυσιολογικό, δεν άρεσε πολύ στις βεντέτες της ομάδας. Επίσης έδειχνε εμπιστοσύνη στους νέους, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε εκείνη την εποχή και μαζί του παίξαμε αρκετά και όσοι δεν ήμασταν στη βασική πεντάδα».

"Δεν τον γούσταρε ο Κολοκυθάς"

Ο Αντρέας Χαϊκάλης δεν έχει πολύ καλές αναμνήσεις από εκείνη τη σεζόν. «Προσωπικά δεν εντυπωσιάσθηκα, αλλά ίσως επηρεάσθηκα και από το γεγονός ότι δεν τον γούσταρε ο Κολοκυθάς και γι’ αυτό δεν ερχόταν στις προπονήσεις! Ο Γιώργος ήθελε να αναλάβει την ομάδα ο Κώστας Μουρούζης, κάτι που συνέβη την επόμενη χρονιά και σε συνδυασμό με την πειθαρχία που επέβαλε ο Αντώνης Μαντζαβελάκης ξαναγυρίσαμε στην κορυφή».

Ο «Σιδερένιος» θυμάται πάντως ότι «ο Στεφάνοβιτς ήταν πλακατζής, μάλιστα όποτε έπαιρνα πολλά ριμπάουντ, με ρώταγε αν είχα φάει φασόλια»!

Στον Παναθηναϊκό εκείνη την εποχή αγωνίζονταν ο Γιώργος Κολοκυθάς, ο Κώστας Πολίτης, ο Ανδρέας Χαϊκάλης, ο Θανάσης Πέππας, ο Πέτρος Παναγιωταράκος, ο Στέλιος Ταβουλάρης, ο Γιώργος Λιαμής, ο Γιώργος Βασιλακόπουλος, ο Μιχάλης Κυρίτσης, ο Γιώργος Ζάννος, ο Θανάσης Παπαδημητρίου και ο Μανώλης Λεκάκης και ο (αποκτηθείς από τον Αρη) Γιώργος Αντωνακόπουλος.

Το "κύκνειο άσμα" του Ταβουλάρη

Είχαν ήδη αποχωρήσει μετά την «ανταρσία» και εγκαταστάθηκαν στη Νότια Αφρική ο Γιώργος Μακρίδης, ο Τόλης Κατσικίδης και ο Βασίλης Μαρκολέφας, ενώ υπάρχει και μια γκρίζα ιστορία που εκτυλίχθηκε εκείνη την εποχή.

Στον πρώτο αγώνα της σεζόν ο Στεφάνοβιτς αποφάσισε να μη χρησιμοποιήσει τον αγωνιζόμενο στη θέση του αριστερού ελ, Στέλιο Ταβουλάρη που ήταν μια από τις μεγάλες φίρμες της ομάδας και έβαλε στη θέση του έναν νεαρό παίκτη, για να τον δοκιμάσει...

Τι το ‘θελε αυτό το πείραμα ο Μίο;

Με το που άκουσε την απόφαση του Σέρβου προπονητή ο (φύλαρχος) «Τσόμπε», όπως ήταν το παρατσούκλι του Ταβουλάρη, τσατίστηκε, άρχισε να βρίζει θεούς και δαίμονες, έβγαλε τη φανέλα του, έφυγε και δεν ξαναγύρισε ποτέ!