Τα χρόνια έχουν περάσει, αλλά ο Ντίνο Ράτζα δεν μπορεί να ξεχάσει όσα έζησε στην Ελλάδα με Παναθηναϊκό και Ολυμπιακό. Φόρεσε τη φανέλα με το τριφύλλι για μία διετία και εν συνεχεία ακολούθησαν -με διάλειμμα ενός έτους για χάρη της Ζαντάρ- οι ερυθρόλευκοι, προκειμένου να ολοκληρωθεί ο... ελληνικός κύκλος της τεράστιας καριέρας του. Ακόμη και σήμερα, νιώθει πως ήταν σαν χθες όταν έπαιζε στα μέρη μας. Η αγάπη, ο σεβασμός και η καθολική αναγνώριση (από τους οπαδούς αμφοτέρων ομάδων) είναι τα στοιχεία που τον γεμίζουν και του θυμίζουν τις μέρες που έζησε στην Ελλάδα.

Πλέον, έχοντας γράψει εδώ και πολλά χρόνια (από το 2003 για την ακρίβεια) τον επίλογο της αθλητικής καριέρας, αποτελεί τον γενικό διευθυντή των εθνικών ομάδων της χώρας. Είναι τα "μάτια" και το "μυαλό" των αντιπροσωπευτικών συγκροτημάτων, ένας μέντορας για τους εκκολαπτόμενους αστέρες της "χρβάτσκα" κι ένας καλός σύμβουλος για όσους φοράνε τη φανέλα με την κροατική σημαία στο στήθος.

Από την Κροατία όπου μένει μόνιμα με την οικογένειά του, ο Ντίνο Ράτζα μίλησε στο Sport24.gr και θυμήθηκε όσα έζησε και πέρασε στην Ελλάδα. Η μεταγραφή στον Παναθηναϊκό που έγινε χάρη στο... σκριν του Ρικ Πιτίνο, το πρώτο "όχι" στον Ολυμπιακό που έγινε "ναι" μετά από ένα χρόνο, αλλά και οι ατάκες του Φραγκίσκου Αλβέρτη που δεν θα ξεχάσει ποτέ.

Δεν είναι μυστικό άλλωστε πως αποτέλεσε έναν εκ των κορυφαίων ξένων που πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα, ένας παίκτης που προσγειώθηκε στην Αθήνα το 1997 κι αφού πρώτα είχε αποφασίσει να κλείσει οριστικά την πόρτα του ΝΒΑ. Κάτι που προέκυψε βέβαια ως επιλογή εξαιτίας της απόφασης του Ρικ Πιτίνο να τον θέσει στο περιθώριο και να τον στείλει με ανταλλαγή στη Φιλαδέλφεια. Παρά το γεγονός πως στην πρώτη επαφή των δύο ανδρών, ο Ρικ Πιτίνο τού είχε τονίσει πως πιστευει πολύ στο ταλέντο και τις ικανότητές του για να στηρίξει τη front line γύρω από εκείνον, λίγες μέρες μετά ο Ντίνο Ράτζα βρέθηκε μεταξύ των έμψυχων ανταλλαγμάτων ανάμεσα σε Βοστώνη και Φιλαδέλφεια.

Το trade μπορεί να μην ολοκληρώθηκε λόγω ενός προβλήματος που είχε στο γόνατό του, αλλά αυτόματα σηματοδότησε το φινάλε της παρουσίας του στους Μπόστον Σέλτικς. Μέχρι σήμερα, δεν έχει αλλάξει άποψη για τον τότε προπονητή του. " Είναι ένας ψεύτης" είπε για τον άνθρωπο που έφτασε στη Βοστώνη το καλοκαίρι του 1997 και τα άλλαξε όλα. Μαζί και την πορεία της καριέρας του Ντίνο Ράτζα.

Αυτό βέβαια είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου απ' όσα είπε για τον τρόπο με τον οποίο μετακόμισε στην Αθήνα και όσα ακολούθησαν.

Άλλα μου είπε κι άλλα έκανε ο Ρικ Πιτίνο

- Η πρόσληψη του Ρικ Πιτίνο από τους Μπόστον Σέλτικς συνέπεσε με την αποχώρησή σου από την ομάδα. Σκέφτεσαι ακόμη όσα έγιναν τότε;

"Είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο έφυγα από τους Μπόστον Σέλτικς. Κανένας άλλος! Δεν θέλω να μιλήσω για εκείνον, είναι ψεύτης. Μου είπε ψέματα μες στα μούτρα μου. Ήμουν 30 χρονών τότε, ένας από τους καλύτερους παίκτες της ομάδας. Αντιλαμβάνομαι απόλυτα ότι όλα είναι business και ότι ουδείς είναι αναντικατάστατος, πως όλοι σκέφτονται τις αλλαγές και τις διαφοροποιήσεις στο ρόστερ. Ειδικά όταν έρχεται ένας νέος προπονητής. Νομίζω όμως ότι άξιζα να ξέρω την αλήθεια τότε, για το τι θα γίνει και ποιος είναι ο σχεδιασμός αναφορικά με εμένα. Όχι να μου λέει ένα πράγμα και μετά να γίνεται κάτι άλλο. Ο Ρικ Πιτίνο είναι λόγος που έφυγα από τους Μπόστον Σέλτικς τότε.

- Έχετε ξαναμιλήσει από τότε;

"Όχι, κι ούτε σχεδιάζω να του μιλήσω ποτέ".

- Η ζωή τα έφερε βέβαια έτσι, που εν τέλει ολοκληρώθηκε η πορεία σου στο ΝΒΑ και υπέγραψες συμβόλαιο με τον Παναθηναϊκό. Όλα για κάποιο λόγο γίνονται...

"Ήταν καλή απόφαση για μένα να φύγω τότε, έτσι αποδείχθηκε στην πράξη. Η καριέρα μου στην Ελλάδα ήταν σπουδαία και πέρασα μερικά υπέροχα χρόνια της ζωής μου εκεί. Γνώρισα τόσο σπουδαίους ανθρώπους, οι συμπαίκτες μου ήταν εξαιρετικοί ως χαρακτήρες και κέρδισα πάρα πολλά. Δεν ξεχνάω επίσης πόσο με αγάπησε ο κόσμος, τόσο του Παναθηναϊκού όσο και του Ολυμπιακού. Ένιωθα πάντοτε τη ζεστασιά και την αγάπη όλων, ακόμη κι όταν πήγαινα έξω για να φάω ή να πιω έναν καφέ".

Η ΦΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ "ΠΙΞΙ" ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΙΤΙΑ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ

- Πώς πήρες όμως την απόφαση να υπογράψεις στον Παναθηναϊκό; Τι ήταν αυτό που σε έπεισε;

"Ο Πίξι (Λευτέρης Σούμποτιτς) ήταν ο βασικότερος λόγος που πήγα στον Παναθηναϊκό. Τον ήξερα από πριν, είχαμε εξαιρετική σχέση. Με πήρε τηλέφωνο μόλις έμαθε ότι φεύγω από τους Μπόστον Σέλτικς και μου είπε ότι φτιάχνει μια καλή ομάδα, που θέλει να κατακτήσει τίτλους και να αφήσει το στίγμα της. Χρειαζόταν λοιπόν έναν παίκτη, μια προσωπικότητα για να "τραβήξει" και τους άλλους. Μου είπε ότι είμαι ένας σπουδαίος λόγος για να γίνει κάτι τέτοιο και νομίζω ότι στην πράξη δικαιώθηκαν όλοι. Ήμουν πολύ πρόθυμος να πολεμήσω για να κατακτήσω τίτλους. Ο Παναθηναϊκός την στιγμή που εμφανίστηκε, ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για μένα. Είμαι πολύ χαρούμενος που φόρεσα αυτή τη φανέλα και νιώθω δικαιωμένος για την απόφαση που πήρα".

- Είχες εικόνα τότε τι είναι ο Παναθηναϊκός; Που βαδίζει ως ομάδα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο;

"Να σου είμαι ειλικρινής, δεν ήξερα πάρα πολλά. Ο Πίξι μού εξήγησε τα πάντα και επί της ουσίας έκανε πολύ εύκολη την απόφασή μου. Μιλήσαμε, μου ανέλυσε το πλάνο και θα σου ξαναπώ ότι εκείνος ήταν ο βασικότερος λόγος που πήγα στον Παναθηναϊκό. Όταν έχεις φίλους που ξέρεις για χρόνια και σέβεσαι την άποψή τους, τότε όλα είναι πιο εύκολα. Τους εμπιστεύεσαι και προχωράς. Αυτό έκανα κι εγώ".

- Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή απ' ότι με τον Ρικ Πιτίνο.

"Ναι, καμία σχέση. Μιλάμε για τα δύο άκρα".

- Ποιο παιχνίδι θα ξεχώριζες ως το καλύτερό σου με τη φανέλα του Παναθηναϊκού; Μοιραία θα σου πω ότι οι πιο πολλοί μπορεί να σκεφτούν τον πέμπτο τελικό του πρωταθλήματος με τον Ολυμπιακό το 1999.

(γελάει) Δεν μου κάνει καμία εντύπωση αυτό. Είναι λογικό, γιατί καταφέραμε κάτι που δεν είχε ξαναγίνει. Αν ρωτάς εμένα όμως, θα πάω ένα χρόνο νωρίτερα, στους τελικούς με τον ΠΑΟΚ. Θα επέλεγα τον τρίτο τελικό του 1998 (σ.σ.: σε εκείνο το παιχνίδι είχε 13 πόντους, 12 ριμπάουντ, 4 κλεψίματα και 3 μπλοκ σε 38'05''). Θυμάμαι ότι είχα κάνει πολύ μεγάλη εμφάνιση, καταφέραμε να κερδίσουμε και ένιωθα τόσο δυνατός, που μετά το τέλος του αγώνα πήγα στον "Πίξι" και του είπα "κανονικά, πρέπει να πάρεις το βίντεο του αγώνα και να μιλήσεις σε σεμινάρια για το πώς παίζεται η θέση του ψηλού, με αυτά που έκανα απόψε". Ήταν τρομερό παιχνίδι. Και μην ξεχνάμε ότι τότε παλεύαμε για να πάρουμε το πρώτο πρωτάθλημα για τον σύλλογο μετά από πάρα πολλά χρόνια. Εκείνη η σειρά τελικών ήταν απολαυστική, είχαμε απέναντι μια σπουδαία ομάδα, από την οποία ξεχώριζε ο Πέτζα Στογιάκοβιτς. Εκείνοι οι αγώνες ήταν ένα σπουδαίο παράδειγμα για το πόσο επηρεάζουν οι προπονητές την εξέλιξη ενός αγώνα. Φυσικά κι οι παίκτες παίζουν ρόλο με όσα κάνουν στο γήπεδο, αλλά στέκομαι κυρίως στην άμυνα που παίξαμε. Αυτό που παρουσιάσαμε στο γήπεδο και το τι ετοίμασε ο "Πίξι" αιφνιδίασε τον ΠΑΟΚ, που δεν μπορούσε να προσαρμοστεί και να βρει μια λύση".

- Όταν τελείωσε ο πέμπτος τελικός του 1999 στο ΣΕΦ, ήξερες ότι αυτό θα ήταν το τελευταίο σου παιχνίδι με τη φανέλα του Παναθηναϊκού;

"Όχι, γιατί είχα ακόμη ένα χρόνο στο συμβόλαιό μου. Ήταν απόφαση της ομάδας να φύγω, δεν ήταν κάτι που βρισκόταν στον δικό μου έλεγχο".

- Εσύ, ήθελες να μείνεις;

"Δεν εξαρτιόταν από μένα, οπότε τι να σου πω; Είμαι της άποψης πως δεν μπορείς να κάθεσαι και να ασχολείσαι με πράγματα που δεν μπορείς να επηρεάσεις, που δεν εξαρτιώνται από σένα. Όταν έχεις την μπάλα στα χέρια και πρέπει να την βάλεις στο καλάθι, είσαι υπεύθυνος για το αποτέλεσμα. Αν στεναχωρήθηκα που έφυγα; Ναι, αλλά από την άλλη, αυτή η απόφαση της διοίκησης μού έδωσε την ευκαιρία να παίξω για τη Ζαντάρ και τον Ολυμπιακό και να ζήσω αντίστοιχα σπουδαίες στιγμές. Ακόμη και σήμερα, σκέφτομαι ότι εκείνα τα χρόνια, όσα πέρασα σε αυτές τις τρεις ομάδες, με μεγάλωσαν και μου έδωσαν σπουδαίες εμπειρίες".

Πήγα στη Ζαντάρ για το 1/3 των χρημάτων που μου έδινε ο Ολυμπιακός

Η αποχώρησή του από τον Παναθηναϊκό ήρθε σε μια περίοδο που το τριφύλλι άρχισε να χτίζει την αυτοκρατορία που ακολούθησε. Τα δύο σερί πρωταθλήματα και ο τρόπος με τον οποίο αυτά ήρθαν έπαιξαν σημαντικό ρόλο προκειμένου να... γυρίσει ο τροχός στο ελληνικό πρωτάθλημα και το τριφύλλι να ξεκινήσει να κατακτά τον έναν τίτλο μετά τον άλλον. Δίχως όμως τον Ντίνο Ράτζα στη σύνθεσή του. Η ιστορία έπαιξε τέτοιο παιχνίδι όμως, ώστε ένα χρόνο μετά να υπογράψει στον Ολυμπιακό. Για την ακρίβεια, θα μπορούσε να έχει κλείσει στους ερυθρόλευκους ήδη από το καλοκαίρι του 1999, αν εκείνοι εμφανίζονταν με πρόταση εγκαίρως. Εν τέλει όμως, η Ζαντάρ τούς πρόλαβε, τον υπέγραψε, κι εκείνος τίμησε μέχρι κεραίας τη δέσμευσή του. Ακόμη κι όταν μπορούσε να "βγει" από τη συμφωνία για να φορέσει τη φανέλα του Ολυμπιακού, δεν το έκανε. Από σεβασμό στην κροατική ομάδα...

- Μετά τον Παναθηναϊκό πήγες για ένα χρόνο στη Ζαντάρ και επέστρεψες για λογαριασμό του Ολυμπιακού.

"Είχα πρόταση από τον Ολυμπιακό ήδη από το καλοκαίρι του 1999, μόλις έμεινα ελεύθερος από τον Παναθηναϊκό. Δεν προχώρησαν όμως οι συζητήσεις. Στην αρχή δεν ήρθαν με μια καθαρή πρόταση για μένα, έτσι υπέγραψα στη Ζαντάρ. Μόλις έγινε αυτό, ο Ολυμπιακός επανήλθε και μου έκανε μια πραγματικά πολύ καλή προσφορά, μπορούσα να φύγω από τη Ζαντάρ, αλλά δεν ήθελα να αφήσω την ομάδα ξεκρέμαστη και να γυρίσω με αυτόν τον τρόπο στην Ελλάδα. Παρότι υπήρχε ο σχετικός όρος στη συμφωνία μου με τη Ζαντάρ, δεν το θεώρησα σωστό ηθικά να το κάνω γιατί πέραν του συμβολαίου, είχα δώσει τον λόγο μου στην ομάδα. Έπαιξα με την καρδιά μου στη Ζαντάρ, δεν έπαιζα ποτέ για τα λεφτά ή κάτι τέτοιο. Απλά τα χρήματα για μένα ήταν μια ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης από την πλευρά της εκάστοτε ομάδας. Για να καταλάβεις, στη Ζαντάρ υπέγραψε με το 1/3 των χρημάτων που μου προσέφερε εν τέλει ο Ολυμπιακός εκείνο το καλοκαίρι. Μόλις είπα το "ναι" οι άνθρωποι της ομάδας τρελάθηκαν και δεν ήθελα σε καμία περίπτωση να πω ότι φεύγω και τους αφήνω στο τίποτα".

ΤΟ ΤΖΕΤ ΚΑΙ ΤΟ "ΕΝΑ ΔΟΛΑΡΙΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ" ΣΤΟΝ ΚΟΚΚΑΛΗ

- Κάλλιο αργά, παρά ποτέ όμως. Έτσι έγινε με τον Ολυμπιακό.

"Ναι, και θα σου πω ότι ο πρόεδρος (Σωκράτης Κόκκαλης) ήταν πολύ αποφασισμένος να με πάρει στον Ολυμπιακό, έστω με ένα χρόνο καθυστέρηση. Μετά τον τελευταίο μου αγώνα με τη Ζαντάρ, νομίζω ήταν την αμέσως επόμενη μέρα, με πήρε τηλέφωνο ο κ. Κόκκαλης και με ρώτησε πότε μπορώ να πετάξω για την Αθήνα για να μιλήσουμε από κοντά. Του απάντησα ότι είχα ένα πρόβλημα στο μάτι από τους αγώνες και δεν μπορούσα να πετάξω άμεσα. Του είπα όμως ότι ενδιαφέρομαι για να παίξω για τον Ολυμπιακό. Μου λέει "μην ανησυχείς, θα στείλω εγώ αεροπλάνο για να σε φέρει εδώ". Κι έτσι έγινε! Ήταν τρελό αυτό. Μου έστειλε ένα τζετ και πέταξα απευθείας για την Αθήνα. Με το που προσγειώθηκα, πήγα στο γραφείο του για να μιλήσουμε. Του εξήγησα ότι λυπόμουν που δεν συμφωνήσαμε ένα χρόνο νωρίτερα, αλλά ήταν ηθικό το θέμα για μένα λόγω της δέσμευσής μου με τη Ζαντάρ. Μου απαντάει "μην το σκέφτεσαι, τώρα είμαστε οι δυο μας εδώ, εμείς θα αποφασίσουμε τι θα γίνει και μετά οι δικηγόροι και ο ατζέντης σου θα δουλέψουν για τις λεπτομέρειες". Με ρώτησε λοιπόν πόσα χρήματα ήθελα για να παίξω για τον Ολυμπιακό. Του απάντησα "ένα δολάριο παραπάνω απ' όσα παίρνει ο πιο καλοπληρωμένος παίκτης στην Ευρώπη". Άρχισε να γελάει και μου είπε "ΟΚ, αν αυτό θέλεις". Έτσι έκλεισε το deal. Μέσα σε ένα λεπτό. Για την ακρίβεια κιόλας, δεν μου έδωσε μόνο ένα δολάριο παραπάνω τότε, μου έδωσε πολλά περισσότερα".

- Γιατί όμως δεν έμεινες περισσότερο στον Ολυμπιακό και έπαιξες μόνο ένα χρόνο;

"Όταν τελείωσε το συμβόλαιό μου, η ομάδα μου έκανε πρόταση για ανανέωση, αλλά ήμουν πολύ καταπονημένος από μια δύσκολη και απαιτητική σεζόν. Του είπα ότι θέλω να ξεκουράσω το σώμα μου, ότι δεν ήμουν έτοιμος ακόμη να δεσμευτώ για την επόμενη αγωνιστική περίοδο και πως μπορούσαμε να ξαναμιλήσουμε μετά την έναρξη της σεζόν για να δούμε πώς είμαστε κι οι δύο. Να ελέγξω εγώ καταρχάς το σώμα μου σε τι κατάσταση θα ήταν, αλλά κι η ομάδα πώς πήγαινε. Είχαμε πει να μιλήσουμε τον Δεκέμβριο, κάτι που εν τέλει δεν έγινε. Ένιωθα ότι το σώμα μου δεν θα άντεχε τόσο μεγάλη καταπόνηση πάλι (σ.σ.: είχε μεγάλο πρόβλημα με τα γόνατά του). Ήταν καιρός που μου... έστελνε μηνύματα ότι πρέπει να αρχίσω να σκέφτομαι την απόσυρση. Το καταλάβαινα κι εγώ ο ίδιος γιατί την χρονιά που έπαιξα στον Ολυμπιακό, μετά τους αγώνες καθόμουν για ώρα στα αποδυτήρια να ξεκουραστώ, να ηρεμήσω. Δεν ήθελα να πιεστώ πολύ περισσότερο γιατί φοβόμουν ότι μπορεί μετά το τέλος της καριέρας μου να είχα περισσότερα προβλήματα. Σταδιακά λοιπόν έριξα τους ρυθμούς...".

- Έχεις καθόλου στο μυαλό σου ότι θα ήθελες να παίξεις περισσότερα χρόνια στην Ελλάδα;

"Η αλήθεια είναι ότι έλαβα πάρα πολύ αγάπη από όλους, όπως σου είπα και πριν. Όταν ήρθα στην Ελλάδα για πρώτη φορά, μου έλεγαν "μην πας εκεί, δεν θα σου αρέσει" και διάφορα τέτοια. Λάτρεψα όμως τη χώρα και τους ανθρώπους της. Το mentality ήταν κοντά στο δικό μου, έτσι απόλαυσα πραγματικά τα τρία χρόνια που έπαιξα εκεί. Έδωσα ό,τι είχα, άφησα την καρδιά μου στην Ελλάδα. Γι αυτό κιόλας πιστεύω ότι με αποδέχθηκαν τόσο οι φίλοι του Ολυμπιακού όσο και του Παναθηναϊκού. Ποτέ δεν έπαιζα στο 80% των δυνάμεών μου, έδινα πάντα όσα είχα. Έτσι μεγάλωσα κι έτσι έμαθα να παίζω. Δεν θεωρούσα ποτέ κάτι ως δεδομένο".

Ο Αλβέρτης μού έδωσε τη μεγαλύτερη ικανοποίηση

- Είπες ότι ταίριαξες βάσει του mentality. Σημαντικό κι αυτό για να "δεθείς" τόσο πολύ.

"Ναι, έτσι είναι. Θα σου πω ότι η μεγαλύτερη ικανοποίηση για μένα και την παρουσία μου στον Παναθηναϊκό, για παράδειγμα, ήρθε δέκα χρόνια αφότου έφυγα από την ομάδα. Είχα δει τον Φραγκίσκο (Αλβέρτη) κάπου, δεν θυμάμαι τώρα ακριβώς το πού, και μιλήσαμε. Μου είπε " φίλε, όταν ήρθες νόμισα ότι ήσουν τρελός. Στις προπονήσεις πετούσες τα μπουκάλια και τις μπάλες στην εξέδρα, όταν εκνευριζόσουν. Δεν σε καταλάβαινα απόλυτα τότε. Νόμιζα ότι ήσουν τρελός, αλλά μετά κι εγώ και τα άλλα παιδιά καταλάβαμε τον επαγγελματισμό σου και το πάθος σου για να είναι όλα τέλεια. Το ελληνικό μπάσκετ έμαθε πολλά από σένα. Βοήθησες πάρα πολύ για να γίνουμε καλύτεροι παίκτες και πρωταθλητές". Ξέρεις, αυτές οι κουβέντες είναι σπουδαίες, έχουν μείνει στο μυαλό μου. Έπαιξα τότε με τον Φραγκίσκο Αλβέρτη, τον Νίκο Οικονόμου, τον Νίκο Μπουντούρη και πολλούς άλλους σπουδαίους παίκτες από την Ελλάδα".

- Αντίστοιχα συμβουλευτικό ρόλο έχεις τώρα, στην κροατική ομοσπονδία. Τι είναι πιο δύσκολο; Να παίζεις ή να συμβουλεύεις;

"Πολύ πιο δύσκολο αυτό που κάνω τώρα, δεν συγκρίνεται. Όταν είσαι παίκτης, είσαι υπεύθυνος μόνο για τον εαυτό σου, οι αποφάσεις που παίρνεις επηρεάζουν μόνο εσένα. Τώρα, που πρέπει να συμβουλεύω τα νεαρά παιδιά των εθνικών ομάδων και να τους μιλάω, δεν ξέρω πώς μπορούν να εξελιχθούν τα πράγματα. Οι παίκτες ακούνε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, επηρεάζονται από διάφορα. Οι αποφάσεις που παίρνουν δεν επηρεάζονται μόνο από το τι θα πω εγώ ή τι συμβουλή θα τους δώσω. Κι αυτό είναι το πιο δύσκολο".

Photo Credits: Eurokinissi