Σερβία - Αλβανία: Το drone, η σημαία, η διακοπή και τα Βαλκάνια που "βράζουν"

Το ημερολόγιο έδειχνε 14 Οκτώβρη του 2014 και το "Stadion Partizana" του Βελιγραδίου ετοιμαζόταν να υποδεχθεί μια βαλκανική μονομαχία για τα προκριματικά του Euro 2016. Η εθνική Σερβίας υποδέχθηκε την αντίστοιχη της Αλβανίας για την τρίτη αγωνιστική σε ένα ματς επεισοδιακό, που δεν ολοκληρώθηκε αγωνιστικά ποτέ.

ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗΣ

Η Αλβανία πήγε στο Βελιγράδι για πρώτη φορά μετά το 1967 έχοντας κάνει σούπερ εκκίνηση στην προκριματική σειρά με νίκη (0-1) στο Αβέιρο επί της Πορτογαλίας - αποτέλεσμα που σήμανε και την αντίστροφη μέτρηση για τη διαδοχή του Πάουλο Μπέντο από τον Φερνάντο Σάντος - αλλά και βαθμό (1-1) στο Ελμπασάν απέναντι στη Δανία.

Από την άλλη, οι γηπεδούχοι είχαν παίξει μόνο ένα ματς καθώς την πρώτη αγωνιστική η κληρωτίδα τους έφερε αντιμέτωπους με τη Γαλλία (διοργανώτρια χώρα), κάτι ως... φιλικό ρεπό. Αυτό το μοναδικό ματς, στο Ερεβάν, απέφερε ένα βαθμό (1-1) με την εκτός έδρας ισοπαλία απέναντι στην Αρμενία. Αυτό ήταν το αμιγώς αγωνιστικό background της αναμέτρησης, αν και δεν είναι μείζονος σημασίας, καθώς τα όσα συνέβησαν δεν είχαν αγωνιστικές... ρίζες.

Ο Στέφαν Μίτροβιτς μαζεύει τη σημαία υπό το βλέμμα του Νέμανια Γκούντελ

Οι αρχές σε όλα τα επίπεδα (ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες των δύο χωρών, UEFA) ήταν υποψιασμένες ή ενημερωμένες για τον υψηλό βαθμό επικινδυνότητας του ματς που δεν επέτρεψαν την προσέλευση Αλβανών στο γήπεδο της Σερβίας. Ωστόσο, όχι αρκούντως υποψιασμένες ή ενημερωμένες. Όπως αποδείχθηκε, τελικά.

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ

Τα Βαλκάνια είναι μια γεωγραφική περιοχή που προσεγγίζει σε διαφορετικά σημεία και περιόδους της το σημείο βρασμού. Ένα "ηφαίστειο" έτοιμο να εκραγεί. Αυτή ήταν και η κατάσταση στο γήπεδο της πρωτεύουσας της γειτονικής χώρας εκείνο το βράδυ.

Το "Stadion Partizana" "έβραζε" από νωρίς

Από την πρώτη αναγνωριστική βόλτα των διεθνών Αλβανών στον αγωνιστικό χώρο του "Stadion Partizana" τα πρώτα συνθήματα έκαναν την εμφάνισή τους. "Το Κόσοβο είναι Σερβία". Και συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης των δύο ομάδων: "Σκοτώστε τους Αλβανούς". Πανό με τον Βόισλαβ Σέσεϊλ (αξιωματούχο του σερβικού στρατού στο Κόσοβο), αλλά και του Βέλικο Ραντένοβιτς (αρχηγού της σερβικής αστυνομίας στο Κόσοβο) έκαναν την εμφάνισή τους.

ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ

Ο Άγγλος διαιτητής, Μάρτιν Άτκινσον, σφύριξε την έναρξη του ματς και από τα πρώτα δευτερόλεπτα αυτού ήταν ολοφάνερο ότι θα χρειαζόταν ένα θαύμα για να μην εκτροχιαστεί από τον ομαλότητα. Το κλίμα ήταν δυναμιτισμένο. Τα συνθήματα απέκτησαν μεγαλύτερη ένταση, οι φωτοβολίδες που έπεφταν περνούσαν στα όρια του αγωνιστικού χώρου.

Ο διαιτητής κρατούσε το ματς εντός ελέγχου, έστω και με μεγάλη δυσκολία. Σε μερικές φάσεις, όπως αυτή του 36ου λεπτού ακόμη και η εκτέλεση κόρνερ από τον Αγκόλι ήταν αδύνατη.

Ρίψη αντικειμένων και φωτοβολίδων απομάκρυναν τους φιλοξενούμενους ακόμη και από τη σκέψη εκτέλεσης. Ο Μπράνισλαβ Ιβάνοβιτς εκμεταλλευόμενος τον ηγετικό του ρόλο και τη γνωριμία του από τα γήπεδα της Premier League με τον Μάρτιν Άτκινσον προσπάθησε να σώσει ο,τι σωζόταν.

Ντικ Άντφοκατ και Τζάνι ντε Μπιάζι, ορμώμενοι από δύο παραδοσιακά διαφορετικές ποδοσφαιρικές κουλτούρες (Ολλανδία και Ιταλία) έμοιαζαν να τα έχουν χαμένα, αλλά και ταυτόχρονα να οσμίζονται τη νομοτελειακή έλευση του μοιραίου. Τίποτα δεν προμήνυε ηρεμία. Αντίθετα όλο και περισσότερο λάδι έπεφτε στη φωτιά.

Οι φωτοβολίδες συνεχίζουν να πέφτουν στον αγωνιστικό χώρο, ενώ κάποιοι Σέρβοι προσπαθούν να εισβάλλουν σε αυτόν και συγκρατούνται από τους security, την ώρα που ένα μπουκάλι προσεγγίζει απειλητικά τον Μπεκίμ Μπάλαϊ.

Το "μπαμ" δεν αργεί. Στο 41ο λεπτό ήρθε να συμμετάσχουν στο πολεμικό κλίμα και οι μόνοι που ήταν αμέτοχοι μέχρι εκείνη την ώρα. Οι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων. Μία σημαία "προσγειώνεται" στον αγωνιστικό χώρο από drone που ίπταται πάνω από το γήπεδο του Βελιγραδίου.

Ο Στέφαν Μίτροβιτς την κατεβάζει, ο Νέμανια Γκούντελ την αρπάζει από τον συμπατριώτη του και ακολουθεί σύρραξη. Μπαίνουν στο γήπεδο και οι αναπληρωματικοί, ακολουθούν συμπλοκές, οι security μπροστά στο γενικό χαμό αμελούν το έργο τους και οπαδοί εισέρχονται στο γήπεδο. Κάποιοι, όπως ο Τζάκα, ο Τσάνα και Μάβραϊ, δέχονται χτυπήματα.

Οι Αλβανοί από την πλευρά τους απαντούν και προσπαθούν να διαφυλάξουν την κατοχή και την ακεραιότητα της σημαίας ως κόρη οφθαλμού. 'Ολο και περισσότεροι Σέρβοι βρίσκουν δίοδο προς το γήπεδο, ακόμη και ο διαβόητος χούλιγκαν, Ιβάν Μπογκντάνοβ με βεβαρημένο παρελθόν.

Η κατάσταση ξέφυγε άμεσα από τον έλεγχο

Μόλις η κατάσταση ηρεμεί - τηρουμένων των αναλογιών - ο Άτκινσον διατάζει τους ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων να πάρουν το δρόμο για τα αποδυτήρια. Ο Κολάροβ προσπαθεί να προστατέψει τους αντιπάλους του, οι οποίοι τελικά καταφέρνουν και μπαίνουν στη φυσούνα, ενώ η "βροχή" (αντικειμένων) συνεχίζεται. Δεν επιστρέφουν ποτέ ξανά στον αγωνιστικό χώρο.

ΤΟ DRONE ΚΑΙ Η ΕΠΙΜΑΧΗ ΣΗΜΑΙΑ

Αλήθεια τι απεικόνιζε η σημαία που προσγειώθηκε στο "Stadion Partizana" και ποιος ήλεγχε τηλεκατευθυνόμενα την πορεία του drone; Είναι μια σημαία μαύρης απόχρωσης στην οποία απεικονιζόταν σχηματικά - γεωγραφικά με κόκκινο χρώμα τα όρια της "Μεγάλης Αλβανίας" (άλλωστε μαύρο και κόκκινο είναι τα χρώματα της σημαίας της γειτονικής χώρας).

Ποια είναι η "Μεγάλη Αλβανία"; Ο όρος αποδίδεται σε πολιτικούς επιστήμονες για να περιγράψει τα επεκτατικά σχέδια μερίδας Αλβανών σε διεύρυνση της τωρινής έκτασης και ενσωμάτωσης εδαφών που κατοικούνται από αλβανικό πληθυσμό ή πληθυσμό που έχει αλβανικές ρίζες.

Περιλαμβάνει εδάφη της Σερβίας, του Κοσόβου, του Μαυροβουνίου, της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας (Ήπειρος). Κάτω από το γεωγραφικό σχήμα υπήρξε η λέξη (στην αγγλική γλώσσα) Autochthonous (αυτόχθων) με παραπομπή στη διακήρυξη ανεξαρτησίας της Αλβανίας από την Οθωμανική αυτοκρατορία της 28ης Νοέμβρη του 1912.

Η ιπτάμενη επίμαχη σημαία στον ουρανό του Βελιγραδίου

Πλάι υπήρχαν οι φιγούρες των σύγχρονων ιδρυτών του γειτονικού κράτους, Ισμαήλ Τσεμάλι και Ίσα Μπολετίνι. Ποιος, όμως, καθοδηγούσε τηλεκατευθυνόμενα το drone; Σίγουρα κάποιος που βρισκόταν στη "σφαίρα επιρροής" του γηπέδου. Η σερβική αστυνομία αναζήτησε εξονυχιστικά το μοχλό σε όλα τα μέλη της αποστολής της φιλοξενούμενης εθνικής ομάδας. Δεν βρήκε τίποτα.

Οι πρώτες υποψίες κινήθηκαν προς τον Όλσι Ράμα, αδελφό του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα, ο οποίος βρισκόταν στα VIP's του γηπέδου. Την ευθύνη της τηλεκατεύθυνσης ανέλαβε μια ομάδα Αλβανών υποστηρικτών της ομάδας από την ΠΓΔΜ, Σκούπι, με τις Αρχές να μη συνηγορούν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τελικά, ο δράστης ήταν ο Ισμαήλ Μορίνα (Αλβανός υπήκοος) και συνελήφθη στην Κροατία. Αμέσως κατέθεσε αίτηση ασύλου προκειμένου να μην εκδοθεί στη Σερβία και δικαστεί τα σερβικά δικαστήρια, θεωρώντας ότι δεν θα είχε δίκαιη δίκη. Το δικαστήριο του Ντουμπόβνικ εισηγήθηκε την έκδοσή του στη Σερβία, αν και οριστική απόφαση δεν έχει ληφθεί εξαιτίας της... βαλκανικής γραφειοκρατίας. Οι Σέρβοι υπόσχονται δίκαιη δίκη, οι Αλβανοί αντιδρούν με πορείες διαμαρτυρίας στα Τίρανα.

Ο Ισμαήλ Μορίνα, ο οποίος ήλεγχε την πορεία του drone, αναμένεται να εκδοθεί από την Κροατία στη Σερβία

ΥΠΟΔΟΧΗ ΗΡΩΩΝ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ

Το ματς δεν ολοκληρώθηκε, διεκόπη οριστικά και η εθνική Αλβανίας επέστρεψε στη βάση της. Περίπου 5.000 περίμεναν να επιδοκιμάσουν την αποστολή στο αεροδρόμιο του Ρίμας, ενώ 15.000 πανηγύριζαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες στην πλατεία, "Μητέρα Τερέζα", των Τιράνων. Αλβανοί στο Κόσοβο (Πρίστινα), στην ΠΓΔΜ (Στρούγκα, Κουμάνοβο, Τέτοβο) αντιμετώπισαν ως ήρωες τους ποδοσφαιριστές της εθνικής τους ομάδας.

Αλβανοί ξεσπούν σε πανηγυρισμούς στην Πρίστινα

ΟΡΓΗ ΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ

Αντίθετα, στη Σερβία επικρατούσε οργή. Νυχτερινά μαγαζιά που ανήκαν σε Αλβανούς υπέστησαν ζημιές, ενώ επίθεση δέχθηκε και η αλβανική πρεσβεία στο Μαυροβούνιο. Οι προεκτάσεις ενός διακοπέντος (υπό φυσιολογικές συνθήκες) ποδοσφαιρικού αγώνα, έφθασαν μέχρι και την Αυστρία. Στη Βιέννη 50 Αλβανοί πέταξαν μπουκάλια σε καφέ σερβικής ιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα να υποστούν ζημιές οχήματα. Το Sport24.gr είχε συνομιλήσει με τον Σωτήρη Δανέζη, τρεις καθηγητές πανεπιστημίου και τον Αλβανό συνάδελφο, Έρβιν Ντούσι, που ήταν στο Σερβία-Αλβανία, ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορικής διαμάχης των δυο λαών.

Η ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Την επομένη των θλιβερών γεγονότων στο Βελιγράδι, η UEFA άνοιξε έρευνα και νομικές διαδικασίες. Στις 23 Οκτώβρη επέλεξε μια... σολομώντεια λύση, καθώς αφαίρεσε τρεις βαθμούς από τη Σερβία ενώ κατοχύρωσε το ματς ως ήττα (3-0) των Αλβανών. Αμφότερες οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες τιμωρήθηκαν με πρόστιμο 100.000 ευρώ, αμφότερες άσκησαν έφεση.

Οι περισσότερες διαμαρτυρίες ήλθαν από το μέρος των φιλοξενούμενων κι εκφράστηκαν από πολλά χείλη. Ο Μπέκιμ Μπάλαι αντέδρασε μέσω Facebook κατά του τότε προέδρου της UEFA, Μισέλ Πλατινί, ο πρόεδρος της αλβανικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, Αρμάντο Ντούκα, ο ομοσπονδιακός τεχνικός, Τζάνι ντε Μπιάζι, ο αρχηγός, Λόρικ Τσάνα, αλλά και ο πρωθυπουργός, Έντι Ράμα με αιχμηρές δηλώσεις τους.

Το CAS απέρριψε την έφεση των Σέρβων, αντίθετα κατοχύρωσε το ματς υπέρ των Αλβανών (0-3). Με την "προίκα" της καλής εκκίνησης, η Αλβανία κατάφερε κι εξασφάλισε για πρώτη φορά στην ιστορία της την πρόκρισή της στην τελική φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, η οποία διεξήχθη το καλοκαίρι του 2016 στα γήπεδα της Γαλλίας.

Σέρβοι οπαδοί εισέρχονται μαζικά στον αγωνιστικό χώρο

ΤΟ ΜΑΤΣ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΓΥΡΟΥ

Μπορεί το ματς του πρώτου γύρου να μην ολοκληρώθηκε ποτέ και να κρίθηκε στα δικαστήρια, αλλά υπήρχε αναμέτρηση και για το δεύτερο γύρο. Στο Ελμπασάν για την ένατη αγωνιστική των προκριματικών του Μουντιάλ 2018, η Αλβανία υποδέχθηκε τη Σερβία.

Το ματς όδευε ολοταχώς προς "λευκή" ισοπαλία, αλλά οι φιλοξενούμενοι πήραν τη νίκη χάρη στα γκολ των Κολάροβ και Λιάιτς στο πρώτο και τέταρτο - αντίστοιχα - λεπτό των καθυστερήσεων. Παρά την τεταμένη περιρρέουσα ατμόσφαιρα (έντονο παρασκήνιο από την αναβολή της επίσκεψης του Αλβανού πρωθυπουργού στο Βελιγράδι και ανυπαρξία διπλωματικών - πολιτικών σχέσεων με εκατέρωθεν εμπρηστικές δηλώσεις) δεν παρατηρήθηκε κάτι απρόοπτο με τον Ράμα να επιμελείται προσωπικά το σχεδιασμό για την αποφυγή επεισοδίων, υποσχόμενος καλή φιλοξενία στους Σέρβους. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των αλβανικών ΜΜΕ, την ημέρα του ματς του δευτέρου γύρου (8/10) φέρεται να έγινε και το πρώτο βήμα για τη σύλληψη του Μορίνα.

Ντούσαν Τάντιτς και Ελσέιντ Χίσαϊ διεκδικούν την μπάλα στα ματς του δευτέρου γύρου στο Ελμπασάν

ΜΕ ΤΙΣ ΠΛΗΓΕΣ ΕΠΟΥΛΩΜΕΝΕΣ

Ποιος βγήκε κερδισμένος και ποιος χαμένος; Άμεσα η Αλβανία. Είχε κάνει ήδη καλή εκκίνηση, οι τρεις βαθμοί με βάση την απόφαση του CAS έδωσαν επιπλέον ώθηση. Η εθνική ομάδα της γειτονικής χώρας βρέθηκε για πρώτη φορά την ιστορία της σε τελική φάση Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος.

Η Σερβία μπορεί να έχασε από νωρίς το τρένο για το Euro 2016, αλλά κατάφερε να ολοκληρώσει την ποδοσφαιρική της εκκαθάριση και υπό τις οδηγίες του Σλάβολιουμπ Μούσλιν να ανασυγκροτηθεί και να φθάσει στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2018. Στο πρώτο της μεγάλο τουρνουά μετά το Μουντιάλ του 2010.

Ακόμη και η εθνική ομάδα της χώρας που βρέθηκε στο επίκεντρο της ουσιαστικής διαμάχης, Κόσοβο, συμμετείχε για πρώτη φορά σε προκριματικά διεθνούς διοργάνωσης. Άλλωστε είναι πολύ πιθανόν να τα ξαναπούν. Αμφότερες όπως και η Ελλάδα βρίσκονται στο Group C του Nations League, τη νέα διοργάνωση της UEFA που έχει ως στόχο να αντικαταστήσει τα φιλικά ματς μεταξύ των εθνικών ομάδων.