Το ημερολόγιο έδειχνε την 4η Ιουνίου του 1955, όταν παίχτηκε η πρώτη επίσημη αναμέτρηση του Κυπέλλου Διεθνών Εκθέσεων, μιας διοργάνωσης που επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας, πρώτα ως Inter-Cities Fairs Cup, στη συνέχεια ως Κύπελλο UEFA και τα τελευταία χρόνια ως Europa League. Πριν λίγους μήνες συμπληρώθηκαν λοιπόν 60 χρόνια από το ξεκίνημα ενός τουρνουά που αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες μέχρι να βρει τον δρόμο του και να γράψει την δική του ιστορία στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Η αρχική ιδέα ενός τέτοιου Κυπέλλου τοποθετείται μια πενταετία πριν, το 1950 και ανήκε στον Ελβετό Ερνστ Τόμεν, ο οποίος ήταν διαχειριστής των προγνωστικών ποδοσφαίρου (το τότε Προ-Πο) και στη συνέχεια έγινε αντιπρόεδρος της FIFA. Ο Τόμεν ήθελε να δημιουργήσει ένα πρωτάθλημα ανάμεσα σε μικτές ομάδες από πόλεις οι οποίες διοργάνωναν διεθνείς εκθέσεις. Ο στόχος του Τόμεν ήταν να συσχετίσει άμεσα το ποδόσφαιρο με την ανάπτυξη των Εκθέσεων, που εκείνη την εποχή ήταν συνώνυμο της προόδου των τεχνών και των επιστημών σε παγκόσμια κλίμακα. Και όπως ήταν φυσικό, η διοργάνωση θα τελούσε υπό την αιγίδα των δήμων που φιλοξενούσαν τις εκθέσεις.

Η ιδέα του Τόμεν δεν είχε εγκαταλειφθεί, όταν το 1955 η γαλλική L'Equipe άρχισε να σχεδιάζει το Κύπελλο Πρωταθλητριών, παρά την απροθυμία της UEFA (η οποία ιδρύθηκε το 1954) και τις πολλές ενστάσεις της FIFA, που θεωρούσε ότι το πρότζεκτ του Ελβετού ήταν και πιο σίγουρο και πιο βιώσιμο. Ήταν μάλιστα δυο αντιπρόεδροι της FIFA εκείνοι που τελικά ανέλαβαν να προωθήσουν το σχέδιο του Τόμεν: ο Ιταλός Οτορίνο Μπαράσι, ένας παράγοντας τεράστιου πρεστίζ επειδή για αρκετό καιρό είχε κρύψει κάτω από το κρεβάτι του το τρόπαιο Ζιλ Ριμέ, προστατεύοντάς το από τους Ναζί και ο Άγγλος Στάνλεϊ Ράους, που αργότερα (το 1961) έγινε πρόεδρος της FIFA. Η παγκόσμια Ομοσπονδία, αλλά και η UEFA, πίστευαν ότι το Πρωταθλητριών δεν θα πετύχαινε, επειδή οι ομάδες δεν θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στα έξοδα των μετακινήσεων και θα ήταν ελάχιστοι εκείνοι οι σύλλογοι που θα είχαν χρήματα για να εγκαταστήσουν τεχνητό φωτισμό, ώστε να παίζουν βραδινά παιχνίδια μεσοβδόμαδα.

Η ομάδα της Μπαρτσελόνα στο πρώτο Κύπελλο Εκθέσεων, εκπροσωπώντας την πόλη της Βαρκελώνης (1955)

Αντίθετα, ήταν σίγουροι πως με τη χορηγία και τη στήριξη των Δήμων, η άλλη διοργάνωση, των Εκθέσεων, θα είχε πολύ μεγαλύτερη επιτυχία και θα μπορούσε να στεριώσει σαν θεσμός στην ήπειρο. Τελικά οι προβλέψεις τους μάλλον απέτυχαν, αφού το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1955 με 16 ομάδες και ολοκληρώθηκε μέσα σε μια σεζόν, με τη Ρεάλ Μαδρίτης να κατακτά τον τίτλο (4-3 την Σταντ ντε Ρενς στο Παρίσι). Το Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων μπορεί να προηγήθηκε χρονικά του Πρωταθλητριών, αφού το πρώτο παιχνίδι του δόθηκε στις 4 Ιουνίου του 1955, ανάμεσα στη Βασιλεία και το Λονδίνο (0-5), όμως στη συνέχεια η οργάνωσή του αποδείχθηκε καταστροφική, με αποτέλεσμα να χρειαστούν τρία ολόκληρα χρόνια ώστε να ολοκληρωθεί η πρώτη διοργάνωση! Η αρχική ιδέα ήταν τέσσερα γκρουπ των τριών ομάδων. Οι δώδεκα μικτές που συγκεντρώθηκαν ήταν οι Βαρκελώνη, Κοπεγχάγη, Βιέννη, Μπέρμιγχαμ, Μιλάνο, Ζάγκρεμπ, Λοζάνη, Λειψία, Κολονία, Λονδίνο, Φρανκφούρτη και Βασιλεία. Πολύ σύντομα Βιέννη και Κολονία αποσύρθηκαν και έτσι το τουρνουά ξεκίνησε με 10.

Η ΠΡΩΤΗ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ (1955-58)

Οι ομάδες της Λοζάνης και της Λειψίας εισέρχονται στον αγωνιστικό χώρο (21/10/1956)

Οι δέκα αυτές ομάδες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομίλους ως εξής: 1. Λειψία & Λοζάνη 2. Βασιλεία, Λονδίνο & Φρανκφούρτη 3. Μιλάνο, Ζάγκρεμπ & Μπέρμιγχαμ και 4. Βαρκελώνη & Κοπεγχάγη. Η αλήθεια είναι ότι δεν ακολούθησαν όλοι τον βασικό κανόνα που ήθελε μικτές ομάδες, οι οποίες θα εκπροσωπούσαν τις αντίστοιχες πόλεις. Το Λονδίνο, το Ζάγκρεμπ, η Βασιλεία, η Φρανκφούρτη, η Λειψία και η Κοπεγχάγη κατέβασαν πράγματι μικτά σχήματα από τις ομάδες της κάθε πόλης. Αντίθετα, η Λοζάνη, η Βαρκελώνη, το Μπέρμιγχαμ και το Μιλάνο κατέβασαν από έναν σύλλογο η καθεμία. Το Μιλάνο, για παράδειγμα, έστειλε την Ίντερ, αφού η Μίλαν ήταν απασχολημένη στο Κύπελλο Πρωταθλητριών. Η Βαρκελώνη έστειλε την Μπαρτσελόνα, ύστερα από απόφαση της Καταλανικής Ομοσπονδίας, περιφρονώντας τελείως την Εσπανιόλ, η οποία δεν ρωτήθηκε καν αν ήθελε να συμμετάσχει! Οι "μπλαουγκράνα" πάντως δεν έπαιξαν με τα χρώματά τους, αλλά ούτε και με το σήμα τους. Ανάλογα με τον αντίπαλο, φόρεσαν είτε άσπρα, είτε μπλε και στις φανέλες είχαν τον θυρεό της πόλης.

Κύπελλο Εκθέσεων 1962/63, δεύτερος γύρος. Κοκορομαχία ανάμεσα σε παίκτες της Βαλένθια και της σκωτσέζικης Ντανφέρμλιν

Για την Μπαρτσελόνα, που από την αρχή δεν είχε πιστέψει στην επιτυχία και το μέλλον του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, το Κύπελλο Εκθέσεων αποτέλεσε μια καλή βιτρίνα στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '50, ένα "αντίβαρο" (αν και μικρού ειδικού βάρους) απέναντι στο πρεστίζ διεθνούς εμβέλειας που είχε αρχίσει να χτίζει η Ρεάλ Μαδρίτης, κατακτώντας τα πέντε πρώτα Κύπελλα Πρωταθλητριών. Οι Καταλανοί έδειξαν διάθεση και ήταν εκείνοι που βοήθησαν πρωταρχικά στο να στεριώσει ο θεσμός. Πραγματοποίησαν το ντεμπούτο τους ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1955 απέναντι στην Κοπεγχάγη (6-2) και προκρίθηκαν άνετα στα ημιτελικά παίρνοντας το ισόπαλο 1-1 στον επαναληπτικό της 26ης Απριλίου του 1956. Το ότι παίχτηκε επίσημο παιχνίδι την ημέρα των Χριστουγέννων δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση. Εκείνα τα χρόνια ήταν παράδοση κάθε 25 Δεκεμβρίου, οι culés να δίνουν ένα διεθνές φιλικό τις πρωινές ώρες της ημέρας. Ήταν, όπως έλεγαν τότε, για να παίρνει ο πατέρας τα παιδιά από το σπίτι και η μητέρα να μπορεί να μαγειρέψει με την ησυχία της.

Κύπελλο Εκθέσεων 1965/66, ημιτελικός ανάμεσα στη Σαραγόσα και την Λιντς. Έξοδος του Γκοϊκοετσέα (20/4/1966)

Η διοργάνωση πάντως, συνεχίστηκε με σχεδόν καθολική αδιαφορία, όχι μόνο από τον κόσμο αλλά και από αρκετές από τις ομάδες που συμμετείχαν. Για να καταλάβετε το μέγεθος της ανοργανωσιάς, η Βαρκελώνη δεν έδωσε ούτε ένα ματς μέσα στη σεζόν 1956/57! Χρειάστηκε αναμονή μέχρι την περίοδο 1957/58 για να γίνει γνωστή η τετράδα των ημιτελικών: Βαρκελώνη εναντίον Μπέρμιγχαμ και Λονδίνο εναντίον Λοζάνης. Οι Ελβετοί κέρδισαν 2-1 τους Λονδρέζους στην έδρα τους, όμως στον επαναληπτικό του Stamford Bridge έχασαν 2-0 με τον θρυλικό Τζίμι Γκριβς να σκοράρει το πρώτο τέρμα. Στον άλλο ημιτελικό χρειάστηκε μπαράζ για να κριθεί ο δεύτερος φιναλίστ. Η Μπέρμιγχαμ κέρδισε 4-3 στο St Andrew's και έχασε 1-0 στο "Καμπ Νόου" με το γκολ του Κουμπάλα στα τελευταία λεπτά της συνάντησης. Έτσι οι δυο ομάδες έπαιξαν για τρίτη φορά στην ουδέτερη Βασιλεία, όπου οι Καταλανοί νίκησαν 2-1 με τον Κουμπάλα να σκοράρει και πάλι στο τέλος του αγώνα. Ο τελικός παίχτηκε σε διπλή συνάντηση. Στο Λονδίνο οι δυο ομάδες ήρθαν ισόπαλες 2-2, όμως στη ρεβάνς του "Καμπ Νόου", η Βαρκελώνη ισοπέδωσε το Λονδίνο με το εντυπωσιακό 6-0!

Κύπελλο Εκθέσεων 1967/68, πρώτος γύρος. Ο Χοσέ Εουλόχιο Γκάρατε (δεξιά) της Ατλέτικο Μαδρίτης, παραβιάζει την εστία της Βίνερ Σπόρτ-κλουμπ

Η ενδεκάδα των culés που κατέκτησε το πρώτο τρόπαιο της διοργάνωσης, τρία ολόκληρα χρόνια μετά το ξεκίνημά της, ήταν η ακόλουθη: Ραμαγέτς, Ολιβέγια, Μπρουγκέ, Σεγάρα, Μπεργές, Χενσάνα, Τεχάδα, Εβαρίστο, Εουλόχιο Μαρτίνεθ, Σουάρεθ και Μπασόρα (προπονητής ο Ντομενέκ Μπαλμάνια). Όλοι ανήκαν στη Μπαρτσελόνα, όπως είχε συμβεί και στα προηγούμενα έξι παιχνίδια. Έχοντας περάσει τρεις σεζόν, η Μπάρτσα είχε αλλάξει 12 παίκτες σε σχέση με το πρώτο της παιχνίδι στη διοργάνωση! Το πρώτο της ματς το είχε δώσει στο παλιό "Les Corts" και το τελευταίο στο "Καμπ Νόου"! Το Λονδίνο, σε πλήρη αντίθεση με τη Βαρκελώνη, υπήρξε η ομάδα που περισσότερο από κάθε άλλη, εφάρμοσε στον απόλυτο βαθμό τους κανόνες του τουρνουά. Στα 8 παιχνίδια που έδωσε, χρησιμοποίησε 56 παίκτες από 11 συλλόγους: Τότεναμ, Τσέλσι, Άρσεναλ, ΚΠ Ρέιντζερς, Γουέστ Χαμ, Φούλαμ, Τσάρλτον, Μίλγουολ, Λέιτον Όριεντ, Μπρέντφορντ και Κρίσταλ Πάλας. Τα τέσσερα εντός έδρας παιχνίδια μοιράστηκαν στο Wembley, το White Hart Lane, το Highbury και το Stamford Bridge. Πρώτος σκόρερ στην φάση των νοκ άουτ αναδείχθηκε ο Εβαρίστο με 4 τέρματα, δυο εκ των οποίων στον τελικό.

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ (1958-60)

Η Βαλένθια, κάτοχος του Κυπέλλου Εκθέσεων της περιόδου 1961/62

Η δεύτερη διοργάνωση του Κυπέλλου Εκθέσεων τα πήγε καλύτερα από την πρώτη, αφού χρειάστηκε "μόλις" δυο χρόνια για να ολοκληρωθεί! Αυτή τη φορά, όλο το τουρνουά διεξήχθη σε διπλά νοκ άουτ παιχνίδια, χωρίς ομίλους. Οι ομάδες που συμμετείχαν ήταν 16, αλλά μόλις οι έξι από αυτές (Βελιγράδι, Κοπεγχάγη, Κολονία, Λειψία, Βασιλεία & Ζάγκρεμπ) αγωνίστηκαν ως μικτές των πόλεών τους. Τα υπόλοιπα δέκα σχήματα ήταν κανονικές ομάδες. Η Βαρκελώνη έστειλε και πάλι την Μπαρτσελόνα, πλέον όμως με τις κανονικές φανέλες (μπλαουγκράνα) και το σήμα του συλλόγου. Το ίδιο έπραξε και το Λονδίνο που έστειλε την Τσέλσι, αλλά και η Ρώμη (Ρόμα), η Λιόν, το Ανόβερο, το Μιλάνο (Ίντερ), η Βουδαπέστη (Ουίπεστ), οι Βρυξέλλες (Σεν Γκιλουάζ), το Μπέρμιγχαμ (Μπέρμιγχαμ Σίτι) και η Λοζάνη (Λοζάν Σπορ). Το εναρκτήριο παιχνίδι δόθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου του 1958 ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Λοζάν Σπορ (6-1). Έναν χρόνο αργότερα παίχτηκαν οι δυο ημιτελικοί. Η Μπέρμιγχαμ Σίτι κέρδισε μέσα-έξω την Σεν Γκιλουάζ με το ίδιο σκορ (4-2), ενώ η Μπάρτσα πήρε ισόπαλο 1-1 μέσα στο Βελιγράδι και καθάρισε την πρόκριση στο "Καμπ Νόου" κερδίζοντας 3-1 με τέρματα των Κουμπάλα, Εβαρίστο και Εουλόχιο Μαρτίνεθ.

Οι παίκτες της Λιντς Γιουνάιτεντ με το Κύπελλο Εκθέσεων της σεζόν 1967/68

Το εκπληκτικό της υπόθεσης ήταν ότι η Μπαρτσελόνα, στη διάρκεια της δεύτερης σεζόν (1959/60) εκείνης της δεύτερης διοργάνωσης, παράλληλα με το Κύπελλο Εκθέσεων, πήρε μέρος και στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, ως πρωταθλήτρια Ισπανίας, παίζοντας έτσι σε δυο ταμπλό! Οι "μπλαουγκράνα" πέρασαν σαν θύελλα τους τρεις πρώτους γύρους του Πρωταθλητριών, αποκλείοντας κατά σειρά τις ΤΣΣΚΑ Σόφιας (συνολικό σκορ 8-4), Μίλαν (7-1) και Γουλβς (9-2), για να αποκλειστούν με τη σειρά τους στον ημιτελικό από τη Ρεάλ Μαδρίτης (δυο ήττες με σκορ 3-1), η οποία στη συνέχεια κατέκτησε το πέμπτο της σερί τρόπαιο με το αξέχαστο 7-3 επί της Άιντραχτ Φρανκφούρτης στο Χάμπτεν Παρκ της Γλασκώβης. Από τη μεριά της, η Μπέρμιγχαμ Σίτι ήταν ο πρώτος βρετανικός σύλλογος που έφτανε σε τελικό (οποιασδήποτε) ευρωπαϊκής διοργάνωσης (αφού το Λονδίνο, ένα χρόνο πριν, ήταν μικτό σχήμα από διάφορες ομάδες της πόλης). Στις 29 Μαρτίου του 1960 η Μπέρμιγχαμ Σίτι υποδέχτηκε την Μπάρτσα στο St Andrew's στον πρώτο τελικό, ο οποίος έληξε ισόπαλος χωρίς τέρματα. Πέντε εβδομάδες αργότερα, στις 5 Μαΐου, διεξήχθη ο επαναληπτικός στο "Καμπ Νόου".

Χιλιάδες φίλαθλοι της Νιούκαστλ πανηγυρίζουν για το τρόπαιο που κατέκτησε η ομάδα τους τη σεζόν 1968/69

Εκεί οι γηπεδούχοι, με τον Κουμπάλα στη σύνθεσή τους (αφού ο Ελένιο Ερέρα που τον είχε θέσει στο περιθώριο, είχε απομακρυνθεί από τον πάγκο των culés λίγες μέρες νωρίτερα), νίκησαν 4-1 με γκολ των Εουλόχιο Μαρτίνεθ, Τσίμπορ (2) και Κόιγ, κατακτώντας έτσι το δεύτερο συνεχόμενο τρόπαιο στη διοργάνωση. Ο πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης, Σαντιάγο Μπερναμπέου, δεν έχασε την ευκαιρία να ειρωνευτεί τους Καταλανούς, δίνοντάς τους συγχαρητήρια για το "Κύπελλο των χωριών", όπως χαρακτηριστικά το ονόμασε! Μετά τις πρώτες δυο διοργανώσεις που συνολικά διήρκεσαν 5 χρόνια, ο θεσμός βρήκε τον δρόμο του. Από την τρίτη διοργάνωση και μετά, κάθε τουρνουά ολοκληρωνόταν μέσα σε μια σεζόν, όπως συνέβαινε ήδη με το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Μειώθηκαν ακόμα περισσότερο οι μικτές ομάδες πόλεων, χωρίς όμως να καταργηθούν και αυξήθηκε η συμμετοχή συλλόγων. Η Ρόμα κατέκτησε το τρίτο τρόπαιο, κερδίζοντας την Μπέρμιγχαμ Σίτι στον τελικό του 1961 (2-2 στο St Andrew's και 2-0 στο Olimpico).

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

Παναθηναϊκός και Αθλέτικ Μπιλμπάο εισέρχονται στο γήπεδο της Λεωφόρου για το ματς του Κυπέλλου Εκθέσεων τον Νοέμβριο του 1968

Μετά την ιταλική παρένθεση, η επόμενη τριετία απέκτησε ξανά αποκλειστικά ισπανικό χρώμα με τις δυο συνεχόμενες κατακτήσεις του τροπαίου από τη Βαλένθια και μια από τη Σαραγόσα. Οι "νυχτερίδες" έπαιξαν και στους τρεις τελικούς, πετυχαίνοντας στον πρώτο από αυτούς μια από τις μεγαλύτερες νίκες της ιστορίας τους με το εντυπωσιακό 6-2 επί της Μπαρτσελόνα. Στον δεύτερο τελικό (του 1963) πήραν τον τίτλο με δυο νίκες απέναντι στην Ντιναμό Ζάγκρεμπ και στον τρίτο (που διεξήχθη στο "Καμπ Νόου"), έχασαν από τη Σαραγόσα σε μονό παιχνίδι με το γκολ του Μαρθελίνο, ο οποίος τέσσερις μέρες νωρίτερα είχε πετύχει και το νικητήριο γκολ της Ισπανίας στον τελικό του EURO με αντίπαλο τη Σοβιετική Ένωση μέσα στο "Σαντιάγο Μπερναμπέου". Στη διοργάνωση της σεζόν 1961/62 είχαμε και την πρώτη ελληνική συμμετοχή, με τον Ηρακλή να περνάει bye τον πρώτο γύρο, να κερδίζει 2-1 στον δεύτερο γύρο την μικτή της Νόβι Σαντ μέσα στο "Καυτανζόγλειο" (Ξυλάς, Καραβέργος) και να αποκλείεται από τη συνέχεια μετά τον διασυρμό του στη ρεβάνς με το απίστευτο 9-1 από τους Γιουγκοσλάβους!

Φάση από τον τελικό του Κυπέλλου Εκθέσεων της σεζόν 1969/70 ανάμεσα στην Άρσεναλ και την Άντερλεχτ. Οι Άγγλοι κατέκτησαν τον τίτλο εκείνης της χρονιάς

Από τη σεζόν 1962/63 οι ομάδες που έπαιρναν μέρος στο Κύπελλο Εκθέσεων έγιναν 32, τη σεζόν 1964/65 αυξήθηκαν σε 48 και από το 1968/69 σταθεροποιήθηκαν στις 64. Στο Κύπελλο Εκθέσεων της περιόδου 1963/64, ο Ηρακλής εκπροσώπησε ξανά την Ελλάδα και αποκλείστηκε με δυο ήττες (συνολικό σκορ 1-9) από την Σαραγόσα, η οποία στο τέλος της σεζόν κατέκτησε τον τίτλο. Την επόμενη χρονιά (1964/65) ήταν η σειρά του Άρη να αγωνιστεί για πρώτη φορά στη διοργάνωση. Οι κιτρινόμαυροι αποκλείστηκαν στον πρώτο γύρο από τη Ρόμα (0-0 στη Θεσσαλονίκη και ήττα 3-0 στη Ρώμη). Τη σεζόν 1965/66 ο ΠΑΟΚ ολοκλήρωσε την παρθενική παρουσία των συλλόγων της Θεσσαλονίκης στον θεσμό. Ο "δικέφαλος" κέρδισε την αυστριακή Βίνερ Σπόρτ-κλουμπ 2-1, όμως έχασε 6-0 στη Βιέννη και αποκλείστηκε. Στον δεύτερο γύρο της ίδιας περιόδου, ο Άρης (που είχε περάσει bye), κέρδισε 2-1 την Κολονία, έχασε 2-0 στη Γερμανία και έμεινε εκτός συνέχειας. Την επόμενη σεζόν (1966/67) ο Άρης κληρώθηκε με την Γιουβέντους, από την οποία ηττήθηκε μέσα-έξω (0-2 & 5-0).

Οι παίκτες της Λιντς πανηγυρίζουν την κατάκτηση του τελευταίου Κυπέλλου Εκθέσεων απέναντι στην Γιουβέντους (3/6/1971)

Το 1967/68 η εκπροσώπηση της Θεσσαλονίκης συνεχίστηκε, αυτή τη φορά με τον ΠΑΟΚ που επίσης έμεινε εκτός, με δυο ήττες από τη Λιέγη (0-2 & 3-2). Οι πρώτες ελληνικές προκρίσεις στο Κύπελλο Εκθέσεων ήρθαν τελικά στην ενδέκατη διοργάνωση, εκείνη του 1968/69. Ο Παναθηναϊκός απέκλεισε την βελγική Μόλενμπεκ (ήττα 2-1 στις Βρυξέλλες και νίκη 2-0 στη ρεβάνς της Λεωφόρου) και ο Άρης διέλυσε την Χιμπέρνιανς της Μάλτας με συνολικό σκορ 7-0. Οι δυο εκπρόσωποι του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν, αφού αμφότεροι αποκλείστηκαν στον δεύτερο γύρο, ο μεν ΠΑΟ από την Αθλέτικ Μπιλμπάο (0-0 & 0-1), ο δε Άρης από την ουγγρική Ουίπεστ με δυο ήττες και συνολικό σκορ 2-11! Την επόμενη χρονιά (1969/70) ο Άρης αποκλείστηκε από την Κάλιαρι (συνολικό σκορ 1-4) και ο Πανιώνιος από την Χάνσα Ροστόκ (συνολικό σκορ 2-3). Τέλος, για να ολοκληρώσουμε τις ελληνικές παρουσίες στο Κύπελλο Εκθέσεων, στη σεζόν 1970/71, η ΑΕΚ αποκλείστηκε με δυο ήττες από την ολλανδική Τβέντε (0-1 & 3-0) και ο ΠΑΟΚ από την Ντιναμό Βουκουρεστίου (συνολικό σκορ 1-5).

Ο ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

Κύπελλο Εκθέσεων 1970/71, δεύτερο γύρος. Βαλένθια και Μπέβερεν πριν ξεκινήσει ο μεταξύ τους αγώνας

Για να επανέλθουμε στους νικητές, μετά την ισπανική τριετία (1962-1964), η Φερεντσβάρος κέρδισε 1-0 στον τελικό του 1965 την Γιουβέντους μέσα στο "Κομουνάλε" του Τορίνο. Έναν χρόνο αργότερα, το 1966, η Μπαρτσελόνα κατέκτησε το τρίτο της τρόπαιο στον θεσμό, με αντίπαλο τη Σαραγόσα στην παράταση. Εκεί τελείωσε η ισπανική κυριαρχία (6 τίτλοι στις πρώτες 8 διοργανώσεις), δίνοντας την σκυτάλη στους Βρετανούς, οι οποίοι στις επόμενες πέντε διοργανώσεις έπαιξαν σε όλους τους τελικούς και κέρδισαν τους τέσσερις. Το 1967 η Ντιναμό Ζάγκρεμπ ξεπέρασε το εμπόδιο της Λιντς, η οποία όμως κέρδισε το πρώτο της τρόπαιο έναν χρόνο αργότερα, νικώντας στον τελικό του 1968 την Φερεντσβάρος. Το 1969 ήταν η σειρά της Νιούκαστλ να στερήσει από μια ακόμη ουγγρική ομάδα το τρόπαιο, νικώντας την Ουίπεστ μέσα-έξω. Η Άρσεναλ ακολούθησε το 1970 παίρνοντας τον τίτλο απέναντι στην Άντερλεχτ και ο βρετανικός κύκλος ολοκληρώθηκε το 1971 με τη δεύτερη κατάκτηση του τροπαίου από την Λιντς, αυτή τη φορά απέναντι στην Γιουβέντους.

Αγώνας μεταξύ της Μπαρτσελόνα και της Λιντς για το ποια ομάδα θα κρατήσει για λογαριασμό της το τρόπαιο του Κυπέλλου Εκθέσεων. Ο Δουένιας (9) πετυχαίνει γκολ για τους "μπλαουγκράνα" (22/9/1971)

Μαζί όμως με τον βρετανικό "κύκλο", ολοκληρώθηκε και εκείνος της ίδιας της διοργάνωσης, αφού από την επόμενη σεζόν (1971/72) το Κύπελλο Εκθέσεων έπαψε να υφίσταται. Και αυτό γιατί η UEFA αποφάσισε να το "υιοθετήσει". Καταργήθηκε η μέχρι τότε ονομασία και άλλαξε σε Κύπελλο UEFA, ενώ έπαψε να ισχύει ο συνδυασμός μικτών ομάδων από πόλεις που διοργάνωναν διεθνείς εκθέσεις. Αντίθετα, οι συμμετέχουσες ήταν ομάδες που είχαν τερματίσει στις υψηλότερες θέσεις της βαθμολογίας των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, εξαιρώντας τις πρωταθλήτριες που έπαιζαν στο Κύπελλο Πρωταθλητριών και τις νικήτριες του Κυπέλλου της κάθε χώρας που έπαιζαν στο Κύπελλο Κυπελλούχων. Το Κύπελλο UEFA μετονομάστηκε το 2009 σε Europa League και με αυτή την εξελιγμένη μορφή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Πριν όμως η UEFA κλείσει οριστικά τον κύκλο του Κυπέλλου Εκθέσεων, θέλησε να αποχαιρετήσει την διοργάνωση με έναν πρωτότυπο τρόπο. Αποφάσισε να διεξαχθεί ένας τελευταίος μονός τελικός ανάμεσα στην πρώτη (Μπαρτσελόνα) και την τελευταία (Λιντς) κάτοχο. Η νικήτρια θα κρατούσε για πάντα στην κατοχή της το τρόπαιο.

Η Μπαρτσελόνα έχει κερδίσει 2-1 την Λιντς και αποκτά το δικαίωμα να κρατήσει για πάντα το Κύπελλο Εκθέσεων, το οποίο παραδίδει ο πρόεδρος της UEFA, Έμπε Σβαρτς, στον αρχηγό των "μπλαουγκράνα" Χοακίμ Ριφέ (22/9/1971)

Ο αγώνας φιλοξενήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1971 στο "Καμπ Νόου". Η Μπάρτσα του Ρίνους Μίχελς νίκησε 2-1 την Λιντς των Τζάκι Τσάρλτον και Πίτερ Λόριμερ με τα δυο τέρματα του Δουένιας και έτσι το αυθεντικό κύπελλο των Διεθνών Εκθέσεων έμεινε στη Βαρκελώνη και κοσμεί μέχρι σήμερα το μουσείο των "μπλαουγκράνα". Για την ιστορία, η σύνθεση των culés σε εκείνο το παιχνίδι: Σαντουρνί, Ριφέ, Ελάδιο, Τόρες, Γκαγέγο, Κόστας, Ρεσάκ, Χουάν Κάρλος, Δουένιας, Μαρθιάλ, Ασένσι (79' Φουστέ). Με αυτόν τον τρόπο ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος του θεσμού στον οποίο θα αγωνιστεί αυτές τις μέρες ο Ολυμπιακός. Το Κύπελλο Εκθέσεων διήρκεσε συνολικά 16 χρόνια (1955-1971) με 13 διοργανώσεις. Οι Ισπανοί κατέκτησαν 6 από αυτές, οι Άγγλοι 4 και από μια οι Ούγγροι, οι Ιταλοί και οι Γιουγκοσλάβοι. Η Μπαρτσελόνα υπήρξε η πολυνίκης με 3 κατακτήσεις του τροπαίου και την ακολούθησαν η Βαλένθια και η Λιντς, με δυο η καθεμία. Ο Βραζιλιάνος Βάλντο της Βαλένθια ήταν ο αρχισκόρερ του Κυπέλλου Εκθέσεων με 31 τέρματα. Στη δεύτερη θέση ακολούθησε ο Πίτερ Λόριμερ της Λιντς με 20. Η UEFA μπορεί να μην αναγνωρίζει επίσημα τα 13 τρόπαια (σε αντίθεση με την FIFA), όμως το σίγουρο είναι ότι το Inter-Cities Fairs Cup έγραψε τη δική του ιστορία στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Πηγές: elpais.com, As, uefa.com, wiki

Βίντεο: Μπαρτσελόνα - Λιντς 2-1. Ο αγώνας που έκρινε ποια ομάδα θα κρατούσε στην κατοχή της το τρόπαιο του Κυπέλλου Εκθέσεων για πάντα (22/9/1971)

Βίντεο: Άρσεναλ - Άντερλεχτ 3-0 (28/4/1970). Ο τελικός του Κυπέλλου Εκθέσεων της σεζόν 1969/70, τον οποίον κέρδισε η Άρσεναλ

Βίντεο: Ουίπεστ - Νιούκαστλ 2-3. Ο επαναληπτικός τελικός της σεζόν 1968/69, με τους Άγγλους να παίρνουν το τρόπαιο