Το Βέλγιο, απλά δεν υπάρχει

Θέλω για λίγα λεπτά να πείτε ψέματα στον εαυτό σας. Να πιστέψετε για λίγο, ότι υπάρχει το Βέλγιο. Ξέρω πως είναι δύσκολο. Καταλαβαίνω ότι σας ζητάω πολλά. Ήταν και για μένα δύσκολο να κάτσω να γράψω για κάτι ανύπαρκτο. Ηπια μπίρες, έφαγα βάφλες, μύδια, λαχανάκι Βρυξελλών, έβαλα να δω το Universal Soldier, διάβασα Τεντέν, Ηρακλή Πουαρό και πάλι δεν μπορούσα ούτε για μια στιγμή να πιστέψω πως υπάρχει χώρα ανάμεσα στη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Γαλλία.

Κι ύστερα θυμήθηκα την αφάνα του Marouane του Fellaini. Ο τύπος λέει πως είναι Βέλγος. Οι επιβλητικές του τρίχες πείραξαν το μυαλό μου και… για μισό λεπτό. Αν υπάρχει το Βέλγιο, νομίζω ότι πρέπει να ποντάρω μερικά λεφτά στο ότι θα πάρει το Mundial. Κάπου εδώ θα μπορούσα να αραδιάσω καμιά 30αριά ονόματα ανύπαρκτων (Βέλγων δηλαδή) ποδοσφαιριστών, που λίγο-πολύ θα είχαν θέση στο ρόστερ κάθε μεγάλης ομάδας.

Για να μην κάνω τη wikipedia όμως, γράφω μόνο πως την Παρασκευή απέναντι στη Σερβία, οι Βέλγοι ξεκίνησαν τον αγώνα χωρίς τους Hazard, Dembele, Lukaku, Defour, Vermaelen, Mignolet και νίκησαν. Και είναι πρώτοι στον όμιλο τους για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Με 6 νίκες, 1 ισοπαλία 13-2 γκολ. Και λογικά θα ταξιδέψουν στη Βραζιλία για να πάρουν μέρος σε τελική φάση μεγάλης διοργάνωσης μετά από 12 χρόνια.

Το ένδοξο παρελθόν

Εντάξει, δεν είναι ότι το Βέλγιο αποτελεί κάποια μεγάλη ποδοσφαιρική δύναμη (εδώ καλά-καλά δεν είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει), αλλά από το 1982 έως το 2002 πήρε μέρος σε όλα τα Mundial. Το 1986 μάλιστα, έφτασαν μέχρι τα ημιτελικά όπου αποκλείστηκε από την Αργεντινή του Maradona. Επίσης, έχει μία 3η (1972) και μία 2η θέση (1980) σε Euro, ενώ 5 σύλλογοί του από το 1970 έως το 1990 κατάκτησαν συνολικά 7 ευρωπαϊκά τρόπαια κι έπαιξαν σε ακόμα 8 τελικούς.

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα εναντίον τριών Βέλγων στον ημιτελικό του 1986

Από την εποχή των Pfaff, Gerets, Ceulemans και Scifo πολλά έχουν αλλάξει στο ποδόσφαιρο και το Βέλγιο δεν μπόρεσε να ακολουθήσει τις μεγάλες δυνάμεις (μετά φταίμε εμείς όταν λέμε πως δεν υπάρχει…). Η χρυσή εποχή του βελγικού ποδοσφαίρου παρήλθε και το 2007 η εθνική του ομάδα έπεσε στην 71η θέση στην κατάταξη της FIFA.

Δωροδοκίες και Μποσμάν

Η πρώτη κρίσιμη καμπή ήταν πιθανότατα η αποκάλυψη δωροδοκίας, που βοήθησε τη Σταντάρ Λιέγης να εξασφαλίσει το πρωτάθλημα του 1982. Το σκάνδαλο βγήκε στην επιφάνεια το 1984 και δεν είχε επιπτώσεις μόνο για τους άμεσα εμπλεκόμενους, αλλά και για το ποδόσφαιρο της χώρας γενικότερα. Τράπεζες και χορηγοί ήταν απρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν τις ομάδες. Οι οποίες δεν κατάφεραν τα επόμενα χρόνια να δημιουργήσουν ένα επιχειρηματικό μοντέλο που θα τους οδηγούσε στη νέα εποχή.

Τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα μετά την περίφημη υπόθεση Μποσμάν. Μια βέλγικη ομάδα ήταν αυτή που δεν επέτρεψε στον ποδοσφαιριστή που άλλαξε το άθλημα και σήμερα βρίσκεται στη φυλακή, να μεταγραφεί στη Δουνκέρκη και το πρωτάθλημα και η εθνική ομάδα του Βελγίου ήταν ανάμεσα σε όσους υπέστησαν τη μεγαλύτερη ζημιά.

Οι πρωτοκλασάτοι παίκτες της χώρας άρχισαν να παίρνουν μεταγραφή σε ομάδες του εξωτερικού και η βέλγικη λίγκα γέμισε με φθηνούς ξένους παίκτες αμφιβόλου αξίας. «Ο κανονισμός Μποσμάν έφερε πολλούς δευτεροκλασάτους ξένους παίκτες στο Βέλγιο και η προσοχή που δινόταν στους δικούς μας νεαρούς παίκτες ήταν πολύ μικρότερη», λέει ο Leo van der Elst, μέλος της χρυσής γενιάς της δεκαετίας του ΄80. Τα επόμενα χρόνια, τα οικονομικά προβλήματα των ομάδων αυξήθηκαν και η ομοσπονδία έμοιαζε ανίκανη να δώσει λύσεις.

Η τηλεόραση έδωσε το έναυσμα και το… έμβασμα

Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει μετά το Mundial του 2002. Τα έσοδα από την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων αυξήθηκαν, οι ομάδες επένδυσαν στα τμήματα υποδομής και η ομοσπονδία προχώρησε σε αλλαγές.

«Είχαμε ένα απαρχαιωμένο σύστημα, το οποίο μερικοί παλαίμαχοι παίκτες έχουν δουλέψει σκληρά για να το αλλάξουν. Είναι μια σταδιακή αλλαγή, αλλά πλέον βγαίνουν περισσότερα ταλέντα», λέει ο παλαίμαχος Βέλγος αμυντικός, Philippe Albert. Ο Jean-François de Sart, που ήταν προπονητής της εθνικής Βελγίου κάτω των 21 από το 1999 έως το 2011 τονίζει πως «από τη στιγμή που η ομοσπονδία αποφάσισε να αντιδράσει, οι νέοι ποδοσφαιριστές λαμβάνουν πιο εξειδικευμένη κατάρτιση και η βέλγικη λίγκα σταδιακά τροφοδοτεί με ταλέντα όλη την Ευρώπη. Ποτέ ξανά στο παρελθόν δεν είχαμε τόσους πολλούς ταλαντούχους παίκτες».

Βέβαια, το πρώτο βήμα έγινε μάλλον από τους συλλόγους και όχι από την ομοσπονδία. Οι ομάδες ήταν αυτές που πήραν πρωτοβουλίες τόσο στο θέμα των υποδομών, όσο και στο επίπεδο των προπονητών που αναλαμβάνουν να καθοδηγήσουν τους νέους ποδοσφαιριστές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Σταντάρ Λιέγης, η οποία το 2007 επένδυσε αρκετά εκατομμύρια για τη δημιουργία της Ακαδημίας Robert Louis Dreyfus. Μεγαλύτερο βάρος στα τμήματα υποδομής και περισσότερη εμπιστοσύνη στους νέους είναι η λογική που ακολουθούν και οι Αντερλεχτ και Γκενκ.

Θέλουν δουλειά ακόμα

Πάντως, η Jupiler League παραμένει μια λίγκα που για τους περισσότερους ποδοσφαιριστές αποτελεί σκαλοπάτι για το επόμενο βήμα. Εξάλλου, και οι περισσότεροι από τους Βέλγους παίκτες αφήνουν τη χώρα τους σε μικρή ηλικία (πριν τα 20) με προορισμό την Ολλανδία, τη Γαλλία ή και τη Γερμανία. Η κατάσταση μπορεί να έχει βελτιωθεί, αλλά απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί ιδανική. Είναι γεγονός πως μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη των νέων ταλαντούχων ποδοσφαιριστών του Βελγίου έχουν οι γείτονές τους, που η αλήθεια είναι πως βρίσκονται αρκετά βήματα πιο μπροστά.

Η αποχώρηση των Βέλγων ποδοσφαιριστών από τη χώρα τους σε μικρή ηλικία, δε βοηθάει στο να ανέβει επίπεδο το πρωτάθλημα, αλλά στην εθνική έχει κάνει (και) καλό. Μόνο 3-4 από όσους συνήθως καλούνται στους Κόκκινος Διαβόλους από τον Marc Wilmots, αγωνίζονται στη Jupiler League. Κάτι που σημαίνει πως οι ποδοσφαιριστές αποκτούν από μικρή ηλικία παραστάσεις από το υψηλό επίπεδο, αλλά κι έρχονται αντιμέτωποι με επιπλέον δυσκολίες.

Περισσότερα μυαλά

Όπως προείπαμε, η κατάσταση βελτιώθηκε και σε εθνικό επίπεδο. Βέβαια, ούτε κι εδώ έγιναν θαύματα. Αυτό που κυρίως συνέβη ήταν να βελτιωθούν σε ένα βαθμό οι υποδομές (δημιουργήθηκαν 7 προπονητικά κέντρα σε όλη τη χώρα με σκοπό οι νέοι ποδοσφαιριστές να λαμβάνουν πιο σωστή εκπαίδευση). Παράλληλα, μελέτησαν και αντέγραψαν τους γείτονές τους και προσαρμόστηκαν στις απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου.

Οι Βέλγοι επηρεάστηκαν από τις χώρες με τις οποίες συνορεύουν και κυρίως από την Ολλανδία. Ετσι, όλες οι εθνικές τους ομάδες αγωνίζονται με 4-3-3. Δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην τεχνική που διαθέτουν οι παίκτες, παρά στη δύναμη. Βέβαια, αυτό είναι κάτι που πλέον το συναντάμε στις περισσότερες χώρες.

Οπως και το ότι οι προπονητές και οι scouts ψάχνουν για παίκτες έξυπνους που μπορούν να καταλάβουν το άθλημα και να επωφεληθούν από τα προγράμματα της ομοσπονδίας και των ομάδων, προσθέτοντας σταδιακά περισσότερα στοιχεία στο παιχνίδι τους. Στην ίδια λογική είναι και η εντολή της βέλγικης ομοσπονδίας προς τους προπονητές να βοηθάνε τους παίκτες να πάρουν τη σωστή απόφαση, αλλά χωρίς να τους εμποδίζουν να εκφραστούν φωνάζοντάς τους συνεχώς τι πρέπει να κάνουν.

«Δώστε τους την ευκαιρία να λύσουν τα προβλήματα που παρουσιάζονται στον αγώνα μόνοι τους», αναφέρεται στο μανιφέστο της βέλγικης ομοσπονδίας σχετικά με τα τμήματα υποδομής. Για αυτό και δίνουν μεγάλη έμφαση στην άμυνα ζώνης. Μέσα από την οποία πιστεύουν ότι βελτιώνεται η αντίληψη των παικτών, η ικανότητά τους να διαβάζουν το παιχνίδι, να παίρνουν αποφάσεις και πρωτοβουλίες, αλλά και να λειτουργούν πιο ομαδικά και να παραμένουν συγκεντρωμένοι.

Πάνω από όλα όμως οι Βέλγοι δε θέλουν να αποκλείσουν κανέναν και προσπαθούν να πάρουν το καλύτερο από τον καθένα. Για αυτούς τα χαρίσματα που έχει κάθε νέος παίκτης είναι η βάση για να βελτιώσουν τα στοιχεία στα οποία υστερούν. Για αυτό και κρίσεις για την αξία των ποδοσφαιριστών δε γίνονται πριν αυτοί συμπληρώσουν τα 14, σε αντίθεση π.χ. με ό,τι συμβαίνει στην Αγγλία, που αποφάσεις λαμβάνονται πριν τα 10. Εξάλλου, δίνουν την ευκαιρία σε παιδιά που αναπτύσσονται πιο αργά να καλύψουν το χαμένο έδαφος με έξτρα προπονήσεις και ειδικά προγράμματα. Όπως χαρακτηριστικά λένε «είναι πολύ δύσκολο να πεις ποιος έχει ταλέντο. Μερικές φορές όσο πιο αργά αποφασίζεις τόσο καλύτερα».

Με λίγες λέξεις η φιλοσοφία των Βέλγων λέει πως οι παίκτες πρέπει να χαίρονται το παιχνίδι, να μαθαίνουν μέσα από τις προπονήσεις, τους αγώνες και τα λάθη τους. Οι προπονητές πρέπει να τους ενθαρρύνουν και να τους δίνουν χρόνο και ελευθερίες. «Περισσότερα παιχνίδια, περισσότερη διασκέδαση, περισσότερα μυαλά», όπως θα έλεγαν και οι ίδιοι.

Μετανάστες

Ένα ακόμα στοιχείο που πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας είναι και το θέμα των μεταναστών. Όπως και άλλες χώρες (Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία κτλ.), έτσι και το Βέλγιο δείχνει ζήλο στο να «αγκαλιάσει» μια νέα γενιά μεταναστών. Οι Fellaini (Μαρόκο), Dembele (Μάλι), Lukaku (Κονγκό), Witsel (Μαρτινίκα) Kompany (Κονγκό), Chadli (Μαρόκο), Benteke (Κονγκό) είναι μερικοί από τους παίκτες που δεν κατάγονται από το Βέλγιο.

Ο Μαρουάν Φελαϊνί με την αφάνα σήμα κατατεθέν

«Η μετανάστευση μας έχει βοηθήσει πολύ. Παίκτες όπως ο Fellaini και ο Dembele είναι ίσως η πρώτη η γενιά των οικογενειών τους που γεννήθηκε στο Βέγλιο, αλλά έχουν τη σωστή νοοτροπία και πατριωτικό πνεύμα, κάτι που είναι σημαντικό. Η Γαλλία κατάκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1998 με πολλούς μετανάστες στο ρόστερ της και δεν υπάρχει αμφιβολία πως κι εμείς επωφελούμαστε από αυτό τώρα» λέει ο Albert.

Τύχη

Τελικά, φαίνεται πως για να φτάσει το Βέλγιο στο σημείο να διαθέτει ένα από τα κορυφαία ρόστερ του κόσμου, χρειάστηκε πάνω από όλα την τύχη. Είναι σίγουρο πως την τελευταία δεκαετία έγιναν αλλαγές σε εθνικό επίπεδο και οι ομάδες έδωσαν μεγαλύτερη προσοχή στις ακαδημίες τους. Όπως δεδομένη είναι και η βοήθεια από τους μετανάστες. Όμως μετανάστες στο Βέλγιο υπάρχουν εδώ και δεκαετίες και τα όσα έγιναν από την ομοσπονδία δεν ήταν τόσο ρηξικέλευθα, ώστε να δικαιολογούν μια τέτοια έκρηξη ταλέντου.

Οι Βέλγοι δεν ανακάλυψαν κάποια μαγική συνταγή, αλλά (και) με τη βοήθεια των ξένων (μετανάστευση, δεκάδες παίκτες που παίζουν στο εξωτερικό από μικροί) φαίνεται πως εκμεταλλεύονται τη συγκυρία. Τουλάχιστον από πλευράς παραγωγής ταλαντούχων παικτών, γιατί οι σύλλογοί τους φαίνονται ανήμποροι να διακριθούν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, ενώ και η εθνική τους μέχρι τώρα δεν έχει πετύχει κάτι σημαντικό. «Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μια χρυσή γενιά παικτών να λυγίσει από την πίεση και τελικά να μη φανεί αντάξια των προσδοκιών», λέει ο Albert. Στην περίπτωση του Βελγίου μάλιστα υπάρχουν επιπλέον εμπόδια.

Φλαμανδοί και Βαλόνοι

Η χώρα που δεν υπάρχει, ουσιαστικά είναι δύο χώρες… Περίπου το 60% των κατοίκων είναι Φλαμανδοί (που μιλάνε ολλανδικά), κάτι λιγότερο από 40 % Βαλόνοι (που μιλάνε γαλλικά), ενώ υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό που μιλάει γερμανικά. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Leekens (ο προηγούμενος προπονητής της εθνικής), ο οποίος είναι Φλαμανδός είχε έρθει αρκετές φορές σε σύγκρουση με Βαλόνους παίκτες, όπως ο Hazard.

Ο Μαρκ Βίλμοτς

Με τον Wilmots (μέχρι πέρυσι βοηθός του Leekens) στον πάγκο, δε φαίνεται να υπάρχουν ανάλογα προβλήματα. Ισως τον βοηθάει ότι έκανε πιο σπουδαία καριέρα ως ποδοσφαιριστής από ότι ο προκάτοχός του, ίσως το πέρασμά του από την πολιτική (ήταν για 2 χρόνια στη βέλγικη γερουσία), ίσως ότι είναι Βαλόνος. Πάντως τα προβλήματα των Βέλγων δεν ήταν (είναι;) μόνο εθνικοπατριωτικογλωσσικά.

Μπαρότσαρκες, Gucci, ντίβες

Οι Βέλγοι είχαν και θέματα νοοτροπίας, αλλά και καθαρά αγωνιστικά. Μέχρι και τα προκριματικά του Euro υπήρχε σύγκρουση μεταξύ παλιών και νέων, κάτι που πλέον δεν υφίσταται, αφού από τους πρώτους έχουν παραμείνει ελάχιστοι.

Επιπλέον, από ό,τι φαίνεται οι νέοι που παρέμειναν «δε συμπεριφέρονται σαν ντίβες» και δεν «είναι εντελώς ανεξέλεγκτοι», όπως τους κατηγόρησε πριν 3 χρόνια το ιατρικό τιμ των Κόκκινων Διαβόλων, μετά την παραίτησή του. «Η νοοτροπία κάποιων παικτών είναι αξιοθρήνητη. Βαρεθήκαμε με τις αμέτρητες απαράδεκτες καταστάσεις που κατέστησαν αδύνατο για μας να κάνουμε τη δουλειά μας. Είναι ψευδοστάρ, με την άρρωστη συμπεριφορά έφηβων σνομπ», είχε δηλώσει τότε ο Marc Goossens, ο οποίος ήταν για 26 χρόνια ο γιατρός της εθνικής Βελγίου.

Κατά τη διάρκεια των προκριματικών του Euro 2012 αμέτρητα ήταν τα περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας και επιβεβαίωναν τα λεγόμενα του Goossens. Παίκτες δήλωναν τραυματίες για να γλιτώσουν την προπόνηση και να το ρίξουν λίγο έξω. Αλλοι (ή και οι ίδιοι) ταξίδευαν μεταφέροντας τα πράγματά τους μόνο σε τσάντες Gucci. Το μενού είχε ακόμα μπαρότσαρκες πριν από σημαντικούς αγώνες, ξύλο μετά από ήττες, παίκτες που αρνούνταν να μπουν αλλαγή και έναν που εμφανίστηκε σε ματς χωρίς παπούτσια!

Λέγαμε παραπάνω πως οι «πρόωρες» μεταγραφές που παίρνουν οι περισσότεροι παίκτες, βοηθάνε σε ένα βαθμό την εθνική. Την ίδια στιγμή όμως είναι κατά πάσα πιθανότητα και η κύρια αιτία για όλα τα «ωραία» που περιγράψαμε. Η εύκολη δόξα και τα εύκολα και πολλά λεφτά που αποκτούν σε μικρή ηλικία τους φουσκώνουν τα μυαλά. Παράλληλα, οι περισσότεροι από αυτούς δεν παίζουν μόνο σε διαφορετικές ομάδες και σε διαφορετικά πρωταθλήματα, αλλά αφήνουν τη χώρα τους και νωρίς. Όλα αυτά είναι ανασταλτικοί παράγοντες στο να αποκτήσουν ομαδικό και οικογενειακό πνεύμα. Σε αντίθεση ας πούμε με Ισπανούς (με Barcelona) και Γερμανούς (με Bayern).

Τέλος δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως οι περισσότεροι από τους παίκτες είναι κάτω από 25 χρονών (μόνο 5-6 από όσους καλούνται συνήθως είναι άνω των 25). «Δεν προκριθήκαμε στα τελικά του Euro, επειδή ακόμα δεν είχαμε μάθει να αποδίδουμε σταθερά σε υψηλό επίπεδο. Το επόμενο βήμα έχει γίνει πλέον από πολλούς παίκτες», λέει ο Kompany.

Η ευκαιρία τους

«Με την ομάδα που έχουμε τώρα πρέπει να κάνουμε κάτι σημαντικό. Κατά κάποιο τρόπο είναι ή τώρα ή ποτέ για μας», λέει ο Hazard με μια δόση υπερβολής, αλλά φανερώνοντας πως κάτι έχει αλλάξει αυτή τη φορά. Η νέα χρυσή γενιά των Βέλγων τα κατάφερε καλά στις μικρές ηλικίες. Εφτασε στα ημιτελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος κάτω των 21 το 2007 και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008.

Δεκάδες παίκτες πρωταγωνιστούν σε υψηλού επιπέδου συλλόγους και πλέον απομένει να επιδείξουν ωριμότητα, να βάλουν στην άκρη εγωισμούς και παιδιαρίσματα και να τα βάλουν με τους μεγάλους και σε εθνικό επίπεδο. Ετσι, για να πείσουν επιτέλους τον πλανήτη ότι υπάρχουν.

Ελλάδα - Βέλγιο

Κλείνω με μερικούς αριθμούς. Εκταση Ελλάδας: 131.957 τ.χλμ. - Εκταση Βελγίου: 30.528 τ.χλμ. Πληθυσμός Ελλάδας: 10.815.197 – Πληθυσμός Βελγίου: 11.035.948 Ποδοσφαιριστές με δελτίο στην Ελλάδα: 359.221 – Ποδοσφαιριστές με δελτίο στο Βέλγιο: 443.383 Ποδοσφαιρικές ομάδες στην Ελλάδα: 5.768 – Ποδοσφαιρικές ομάδες στο Βέλγιο: 2.058 Τροφή για σκέψη. Περί ανυπαρξίας.

Τον Football Philosopher μπορείτε να τον βρείτε στο Τwitter ως @sokinside και τον διαβάσετε κάθε βδομάδα στο Sport24.gr