Το ξεκλήρισμα της Εσθονίας για χάρη της Σοβιετικής Ένωσης

Η Εσθονία κηρύχθηκε ανεξάρτητη χώρα δυο φορές στα χρονικά... Οι σημερινοί (8/9) αντίπαλοι της Εθνικής Ανδρών (18:00, ΕΡΤ1 και LIVE από το SPORT24) ύψωσαν με υπερηφάνεια τη σημαία τους για πρώτη φορά στις 24 Φεβρουαρίου του 1918, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση των Μπολσεβίκων και προτού αναλάβει την εξουσία ο Λένιν...

Η Ιστορία επαναλήφθηκε (αλλά όχι ως φάρσα ή τραγωδία, όπως αναφέρεται σε ένα μαρξιστικό αξίωμα) στις 20 Αυγούστου 1991, επί ημερών Γκορμπατσόφ.

Ανάμεσα σε αυτά τα δυο ορόσημα μεσολαβούν διάφορες εποχές, σε μία εκ των οποίων ξεκληρίστηκε το καμάρι της βαλτικής χώρας.

Μια υπέροχη εθνική ομάδα μπάσκετ που υπέστη ένα ανελέητο πογκρόμ και δεν επέπρωτο να φτάσει ποτέ στον προορισμό της...

Παρούσα το 1936 στο Βερολίνο

Αυτή η ομάδα της Εσθονίας δεν έλαβε μέρος στο παρθενικό Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ( Γενεύη, 1935), αλλά εμφανίσθηκε για πρώτη φορά επί σκηνής στο πρώτο Ολυμπιακό Τουρνουά, το 1936 στο Βερολίνο, όπου κατατάχθηκε 15η με μία νίκη και δυο ήττες.

Την επόμενη χρονιά (1937) η Εσθονία που είχε στον πάγκο της τον πιονιέρο Χέρμπερτ Νίλερ κατέλαβε την πέμπτη θέση στο EuroBasket της Ρίγα με ρεκόρ 3-2 και την επανέλαβε με 4-3 μετά από δυο χρόνια στο Κάουνας..

Οι χώρες της Βαλτικής είχαν τότε την τιμητική τους όχι μονάχα ως οικοδέσποινες των Ευρωπαϊκών Πρωταθλημάτων, αλλά και ως οιονεί, αλλά και εν τοις πράγμασι πρωταθλήτριες.

Η απόδειξη;

Το 1935 κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο η Λετονία, ενώ το 1937 και το 1939 ανέβηκε στο θρόνο η Λιθουανία, την οποία στη δεύτερη διοργάνωση ακολούθησε ως δεύτερη η Λετονία...

Και εδώ μπαίνει τελεία.

Τελεία και παύλα!

Η σοβιετική κατοχή και οι άτακτοι Εσθονοί

Τις έβαλε ο στρατός του Στάλιν που έκανε ντου στις τρεις βαλτικές χώρες τον Ιούνιο του 1940 και εκείνη η εισβολή που υποστηρίχθηκε και από τη Γερμανία, βάσει του συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ (που είχε συνυπογραφεί τις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου) κατέληξε σε μια κατοχή μισού αιώνα!

Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς οι τρεις χώρες ενσωματώθηκαν -όχι με βελούδινο τρόπο- στη Σοβιετική Ένωση και άρχισαν τα όργανα...

Οι Εσθονοί ήταν... άτακτοι και δεν δέχθηκαν αδιαμαρτύρητα τον σοβιετικό ζυγό, με αποτέλεσμα να υποστούν διώξεις, που οδήγησαν άλλους στην εξορία, άλλους στη φυλακή και άλλους στο χώμα!

Τα τέσσερα θύματα

Ο εμβληματικός παίκτης εκείνης της εποχής Αρτουρ Αρμον συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση ως μέλος μιας ομάδας παρτιζάνων, συνελήφθη, κατάφερε να δραπετεύσει, αλλά σκοτώθηκε από τους Σοβιετικούς στις 3 Σεπτεμβρίου του 1944 στο Ορου Πάρις.

Τρία χρόνια νωρίτερα (11 Οκτωβρίου 1041) είχε την ίδια κακή τύχη ο Εριχ Αλτοσαρ, ο οποίος μάλιστα υπήρξε ο σημαιοφόρος τη εσθονικής αποστολής στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936.

Ο περίφημος Χέινο Βέσκιλα, που αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ στο EuroBasket του 1939 και συμπεριλήφθητε στην καλύτερη πεντάδα της διοργάνωσης του 1937, δεν δολοφονήθηκε, αλλά πέθανε από τις κακουχίες στη φυλακή, στις 22 Ιουλίου του 1941.

Ένα τέταρτο μέλος της ομάδας, ο Ρόμπερτ Κέρες άφησε την τελευταία πνοή του στις 29 Οκτωβρίου του 1946, υποκύπτοντας στα βαριά τραύματα που έφερε.

Οι περισσότεροι από τους συμπαίκτες τους έφυγαν και δεν ξαναγύρισαν ποτέ στην πατρίδα τους, αυτομολώντας άλλοι στις Ηνωμένες Πολιτείες, άλλοι στη Σουηδία και άλλοι στην Αυστραλία, με αποτέλεσμα να ξεκληριστεί μια γενιά, που ούτως ή άλλως είχε χαντακωθεί λόγω του πολέμου.

Κόντρα στον Ντράζεν Πέτροβιτς

Η Εσθονία ξαναγύρισε στην μπασκετική σκηνή δυο χρόνια μετά την (δεύτερη) ανεξαρτητοποίηση της, στο EuroBasket του 1993, στο οποίο μάλιστα προκρίθηκε μέσω του Challenge Round που διεξήχθη στο Βρότσλαβ...

Εκεί οι Εσθονοί αντιμετώπισαν μεταξύ άλλων την Κροατία από την οποία ηττήθηκαν με 94-86 σε ένα από τα τελευταία ματς της ζωής του Ντράζεν Πέτροβιτς.

Στην τελική φάση στο Μόναχο η Εσθονία τερμάτισε 6^η, ενώ στις επόμενες συμμετοχές της κατέλαβε τη 14^η θέση το 2001 και την 20ή το 2015, ενώ απουσίασε από τη διοργάνωση του 2017 και επέστρεψε τώρα στο Μιλάνο.

«Ντρέψου εσύ, Εντεν»!

Την εποχή που οι Εσθονοί ανήκαν στη Σοβιετική Ένωση ανέδειξαν κάμποσους σημαντικούς παίκτες δυο εκ των οποίων αγωνίσθηκαν και στο EuroBasket του 1987 στο Νέο Φάληρο, όπου κατέκτησαν το ασημένιο μετάλλιο.

Πρόκειται για τον σέντερ Σεργκέι Μπαμπένκο και τον γκαρντ Χέινο Εντεν ο οποίος έχει επίσης στο παλμαρέ του τα χρυσά μετάλλια στο Παγκόσμιο ρωτάθλημα του 1982 και στο EuroBasket του 1985 και το χάλκινο στo EuroBasket του 1983.

Παρεμπιπτόντως ο Εντεν είναι αυτός που μαζί με τον Σαρούνας Μαρτσουλιόνις ανακάλυψαν μετά από 34 χρόνια ότι κάτι μυστήριο και ύποπτο είχε συμβεί το ’87!

«Ντρέψου εσύ» κατά πως έλεγε και ο μακαρίτης ο Μάκης Ψωμιάδης!

Ο Κούουσμα, ο Μούουρσεπ και η οικογένεια Σοκ

Βεβαίως κορυφαίος όλων είναι ο Τιιτ Σοκ, ο οποίος στέφθηκε χρυσός Ολυμπιονίκης το 1988 στη Σεούλ και επίσης κατέκτησε δυο ασημένια μετάλλια σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα (1986, 1990) και ένα σε ΕuroBasket (1989), ενώ τα κατοπινά χρόνια αγωνίσθηκε στον Παναθηναϊκό, μαζί με τον συμπατριώτη του (και επίσης ελληνοποιηθέντα) Αϊβαρ Κούουσμα και στον Αρη.

Ο δευτερότοκος γιος του Σοκ, ο Στεν Σοκ (Ηρακλής, Χαρίλαος Τρικούπης Μεσολογγίου) είναι μέλος της τωρινής Εθνικής ομάδας, με συμπαίκτη τον Kρίστιαν Κουλαμάε, γόνο του δεινού σουτέρ τριών πόντων Γκερτ Κουλαμάε, ο οποίος διέπρεψε στο ΕuroBasket του 1993.

Οι μπασκετικές σχέσεις της Ελλάδας με την Εσθονία ενισχύονται ασφαλώς και χάρη στον Μάρτιν Μούουρσεπ, ο οποίος μετά το πέρασμα του από το ΝΒΑ (Χιτ, Μάβερικς) φόρεσε τη φανέλα του Αρη το 1999, αλλά βρέθηκε ντοπαρισμένος και τιμωρήθηκε για να επιστρέψει δριμύτερος στην ΑΕΚ με την οποία κατέκτησε το Κύπελλο Saporta και δυο Κύπελλα Ελλάδος.

Ελλάδα-Εσθονία 4-0

Η Εθνική αντιμετωπίζει σήμερα τους Εσθονούς για πέμπτη φορά στα χρονικά και δεν έχει ηττηθεί ποτέ από δαύτους.

Τους νίκησε στο πλαίσιο της προκριματικής φάσης δυο διαφορετικών διοργανώσεων (4-0) και μάλιστα με διψήφιες διαφορές.

Για το EuroBasket του 2001 επικράτησε στις 24 Νοεμβρίου στο Ταλίν με 70-59 (Οικονόμου 15, Καλαϊτζής 12, Σιγάλας 11, Γιαννούλης 10) και στις 22 Νοεμβρίου του 2000 στην Ξάνθη με 92-73 (Οικονόμου 18, Σιγάλας 17, Παπανικολάου 15, Διαμαντόπουλος 14).

Για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2019 επιβλήθηκε στις 23 Ιουλίου 2018 στο Ηράκλειο με 87-75 (Μπουρούσης 21, Βασιλόπουλος 17, Μαργαρίτης 11, Μαυροειδής 11) και στις 2 Ιουλίου 2018 στο Ταλίν με 78-56 (Θ. Αντετοκούνμπο 18, Μήτογλου 18, Κατσίβελης 13).