Υπάρχει μια αίσθηση σε κάποιους ότι θεωρώ τον Mourinho κακό προπονητή ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Ίσως επειδή έχω πει ξεκάθαρα πως δεν τον συμπαθώ. Ίσως επειδή μερικοί δεν καταλαβαίνουν ότι γίνεται να μην είσαι fan κάποιου, αλλά ταυτόχρονα να αναγνωρίζεις την αξία του.

Ο Πορτογάλος πιθανότατα είναι ο κορυφαίος εκπρόσωπος του ποδοσφαίρου που δεν είναι της λογικής μου. Ο κορυφαίος του είδους των προπονητών που δε με εκφράζουν. Προσέξτε. Δε λέω καν δε μου αρέσουν. Γιατί για παράδειγμα ακόμα και η ποδοσφαιρική κοσμοθεωρία του Sam Allardyce δεν είναι του γούστου μου, αλλά προτιμώ να τη βλέπω περισσότερο ως κάτι διαφορετικό, παρά ως κάτι άσχημο.

Η αλφαβήτα

Δε σκοτώνεις το ποδόσφαιρο ούτε όταν «παρκάρεις το λεωφορείο», ούτε όταν παίζεις με την άμυνα στη σέντρα. Δεν καταστρέφεις το παιχνίδι ούτε όταν κάνεις 60 σέντρες και 50 «καμινάδες» σε ένα 90λεπτο, ούτε όταν αλλάζεις 1000 πάσες ανά ματς. Και πάει λέγοντας. Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος. Κάθε προπονητική φιλοσοφία είναι ωραία για κάποιους, άσχημη για κάποιους άλλους. Κάθε αγωνιστικό στυλ έχει πλεονεκτήματα κι αδυναμίες. Ταιριάζει περισσότερο σε συγκεκριμένα σύνολα, λιγότερο σε κάποια άλλα. Κανένα όμως δεν κάνει κακό στο ποδόσφαιρο. Κακό κάνουν μόνο όσοι παίζουν ό,τι να ‘ναι. Κακό κάνουν όσοι είναι ανίκανοι κι άσχετοι.

Ο τρόπος που επιλέγεις όμως, το ποδόσφαιρο που σε εκφράζει, οι προτεραιότητες που θέτεις δεν έχουν καμία σχέση με το αν είσαι καλός προπονητής. Οι γνώσεις, η αντίληψή, η οξυδέρκεια, η εργατικότητα, η φιλοδοξία, το πάθος, η ευελιξία, η πίστη στις δυνάμεις σου, η θετική σκέψη, η αντοχή στην πίεση, η επικοινωνία με τους παίκτες, η μεταδοτικότητα, η ικανότητά να εμπνέεις, να δίνεις κίνητρα, να διαχειρίζεσαι διαφορετικές προσωπικότητες και να τις κάνεις μια ομάδα με κοινή σκέψη και ίδιο στόχο, η προσπάθεια να καινοτομήσεις σε κάνουν ικανό προπονητή.

Εξαιρετικός, όχι όμως στη Μαδρίτη

Και για να επιστρέψουμε στο θέμα μας, ο Mourinho προφανώς και διαθέτει τα περισσότερα από τα παραπάνω στοιχεία και προφανώς είναι ικανότατος προπονητής. Από τους καλύτερους. Και προσωπικά ποτέ δεν το αμφισβήτησα. Το ξέχασε όμως ο ίδιος. Και τον περισσότερο καιρό που βρέθηκε Μαδρίτη δεν το έδειξε. Όταν λοιπόν από κάποιον έχεις απαιτήσεις κι αυτός δεν αποδίδει ή αποδίδει αρκετά κάτω από τα στάνταρ του, η κριτική που θα του κάνεις θα είναι σκληρή. Για αυτό και δεν καταλαβαίνω πώς ένθερμοι υποστηρικτές του Mourinho δεν ήταν απογοητευμένοι/εξοργισμένοι με όσα παρουσίασε πέρυσι. Ή πώς κρίνουν το πέρασμα από τη Real Madrid (απόλυτα) επιτυχημένο. Για μένα έτσι τον μειώνουν.

Δε γίνεται ο απολογισμός της συνεργασίας μιας εκ των κορυφαίων και πιο πλούσιων ομάδων και του Special One να είναι 1 πρωτάθλημα, 1 Κύπελλο, 1 Super Cup σε 3 χρόνια και να επαινούμε περισσότερο, από όσο επικρίνουμε. Δε γίνεται η απόδοση της ομάδας να μη φτάνει ποτέ να είναι η καλύτερη στην Ευρώπη και η τριετία να κλείνει με διαλυμένα αποδυτήρια και με την αγωνιστική εικόνα της Real (σχεδόν) όλη τη σεζόν να είναι από απλά καλή έως κακή. Δεν ήταν special όλα αυτά.

Κι αν μου πείτε πως απέναντι υπήρχε μια από τις καλύτερες ομάδες όλων των εποχών, θα σας θυμίσω πως χάθηκαν τρόπαια από Dortmund, Bayern και Atletico και το παιχνίδι της Real συχνά ήταν σε χαμηλότερο επίπεδο όχι μόνο από την Barcelona, αλλά κι από αρκετές άλλες ομάδες. Η Real ήταν το χειρότερο δημιούργημα του Mourinho. Δεν μπορεί κάποιος να σκέφτεται όσα εξαιρετικά πέτυχε σε Porto, Chelsea, Inter και να δίνει μπράβο για το πέρασμα από τη Μαδρίτη. Ναι, είχε κι εκεί επιτυχίες, ναι δε μιλάμε για καθολική αποτυχία, αλλά νομίζω πως συμφωνούμε πως δεν πέτυχε κιόλας.

Ξέχασε πως είναι ικανότατος προπονητής γράφω πιο πάνω. Επίσης ξέχασε πως δεν παίζει μόνο απέναντι στην Barcelona και πως βασική προτεραιότητα ήταν να κάνει καλύτερη τη Real, όχι να χαλάσει τους Blaugrana ή να μάθει να παίζει καλά μόνο απέναντι σε αυτόν τον αντίπαλο. Και όπως ήταν φανερό και όπως μες στις άκρες έχει παραδεχτεί πλέον και ο ίδιος, δεν απολάμβανε τη δουλειά του. Φέτος όμως το χαίρεται. Κι αφού νομίζω πως ξεκαθάρισα μερικά πράγματα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, πάμε να δούμε το φετινό έργο που παρουσιάζει.

Περιορισμένος στην αρχή

Ξεκίνησε δίνοντας περισσότερη τροφή για τις παρασκηνιακές στήλες και με ευθύνη του ίδιου το πρώτο διάστημα πέρασε με κουβέντες για το θέμα Mata. Τα φώτα ήταν πολύ περισσότερο στον ίδιο και τις συνεντεύξεις του, παρά στην Chelsea και το παιχνίδι της. Θα μου πείτε πως δεν είναι και ασυνήθιστο για τον Mourinho. Ναι, απλά όπως και στη Real έτσι κι εδώ το πρόβλημα ήταν η αναλογία. Μετά από τόσα χρόνια ξέρουμε ποιος είναι και πώς συμπεριφέρεται. Το θέμα είναι πέρα από τις προσωπικές παραστάσεις που δίνει, να μας προσφέρει και η ομάδα του παραστάσεις που αξίζουν την προσοχή μας κι επαίνους.

Αυτό δε συνέβαινε με την Chelsea τους πρώτους μήνες. Φίλοι των Μπλε έλεγαν για βαρετό, μέτριο ή κακό ποδόσφαιρο. Εγώ μιλούσα για ανέμπνευστη ομάδα χωρίς ξεκάθαρη κατεύθυνση και ταυτότητα. Πράγμα σπάνιο για σύνολο του Mourinho. Ο Πορτογάλος προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στα θέλω του Abramovich και τα δικά του. Έτσι είχαμε πολύ rotation (αυτό πιθανότατα ήταν και ένας τρόπος του Mourinho να βγάλει ξεκάθαρα συμπεράσματα, αλλά και να βάλει όλους τους παίκτες στην πρίζα) κακή αγωνιστική εικόνα και μέτρια αποτελέσματα.

Ο ίδιος τελικά μάλλον ήξερε πού το πήγαινε και από ποιον δρόμο. Αρχικά έκανε παιχνίδι περισσότερο εκτός γηπέδων, παίζοντας με το μυαλό όλων. Το είχε ρίξει από την αρχή στο μπλα-μπλα, έδινε έντονα σόου, κατάφερε να μείνει μέσα σε όλους τους σημαντικούς στόχους και με τη βοήθεια των ανταγωνιστών του και περίμενε μια ευκαιρία για να κερδίσει οριστικά ακόμα μια (εξω)αγωνιστική μάχη. Κι ένας αγαπημένος των οπαδών της Chelsea, ο Gus Poyet, του την έδωσε. Όπως αναφέρει και ο Jonathan Wilson σε πρόσφατο άρθρο του, ο αποκλεισμός από τη Sunderland στο League Cup ήταν το σημείο που ο Mourinho απελευθερώθηκε.

Η απελευθέρωση

«Το ποδόσφαιρο έχει να κάνει με τα αποτελέσματα. Είναι αρκετά απογοητευτικό, αλλά ίσως θα πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω για να είμαστε πιο σταθεροί στην άμυνα. Είναι κάτι που δε θέλω, να παίξω περισσότερο με αντεπιθέσεις, αλλά σκέφτομαι σοβαρά να το κάνω. Αν θέλω να νικήσω 1-0 νομίζω ότι μπορώ. Είναι ένα από τα πιο εύκολα πράγματα στο ποδόσφαιρο», δήλωνε μετά από τον αποκλεισμό, που ήρθε 13 μέρες μετά τη νίκη επί της Sunderland με 4-3 και 10 μέρες μετά την ήττα από τη Stoke με 3-2.

Να η ευκαιρία λοιπόν. Παιδιά εγώ μαζί σας, να αλλάξουμε, το λέω από την αρχή της σεζόν, αλλά δε βλέπετε τι γίνεται; Καλά όλα αυτά που θέλει ο Ρώσος. Possession football και ψηλά η άμυνα και να παίζουμε πολύ επιθετικά και να γίνουμε Barcelona, αλλά το βασικό είναι να παίρνουμε αποτελέσματα. Αν παίζουμε έτσι θα μας αποκλείει η κάθε Sunderland. Κάτι τέτοιο τους είπε. Κι αφού μέχρι τότε που έκανε ας πούμε το χατίρι του ιδιοκτήτη, ούτε τρομερά αποτελέσματα, ούτε υπέροχες εμφανίσεις είχαν δει, οι αντιρρήσεις ήταν λίγες και το έδαφος έτοιμο για να αρχίσει το πάρτι του Jose. Με τους δικούς του όρους. Και την κατάλληλη στιγμή μάλιστα. Όταν το πρόγραμμα γινόταν πιο δύσκολο.

Η αλλαγή

Μετά τον αποκλεισμό από το League Cup η Chelsea έχει δώσει 11 ματς. Μεταξύ άλλων με Arsenal (0-0), Southampton (0-3) και Manchester City (0-1) εκτός και Liverpool (2-1), Manchester United (3-1) εντός. Απολογισμός 9 νίκες και 2 ισοπαλίες. Σε 9 ματς κράτησε το 0 στην άμυνα. Σε 6 αναμετρήσεις οι παίκτες της είχαν λιγότερη ώρα την μπάλα στα πόδια τους. Με Liverpool (52%), Derby (52%), Stoke (52%) η κατοχή ήταν οριακά υπέρ της. Με τη Hull στο 56% και με τη Newcastle στο 59%. Τυχαία ή όχι, το μοναδικό της στραβοπάτημα ήρθε τη μοναδική φορά που το ποσοστό κατοχής ξεπέρασε το 60% (72% με τη West Ham).

Τώρα θα μου πείτε ότι και πιο πριν δεν είχε σε κάθε ματς περισσότερη κατοχή. Αφού σας απαντήσω πως στα 10 από τα 11 προηγούμενα είχε την κατοχή, θα συμφωνήσω σε έναν βαθμό μαζί σας. Αλλά πλέον όλα γίνονταν πιο απενοχοποιημένα. Και πιο ξεκάθαρα. Η ομάδα ήταν σίγουρη για το ζητάει μέσα στο γήπεδο. Και είχε πιο κατάλληλους παίκτες για να υπηρετήσει το πλάνο. Η Chelsea σε αυτά τα ματς είχε ξεκάθαρη κατεύθυνση, ήταν πιο συμπαγής, πιο μαζεμένη, είχε καλύτερες αποστάσεις.

Και μέσα από τα συνεχόμενα δύσκολα ματς βελτίωσε και το παιχνίδι της. Το λέει και ο ίδιος ο Mourinho πως το απολαμβάνει όταν ζορίζουν τα πράγματα. Τα ντέρμπι είναι το καλύτερό του. Γιατί τέτοια ματς είναι περισσότερο μάχες, παρά παιχνίδια. Και γουστάρει τις μάχες. Και οι μάχες έχουν να κάνουν περισσότερο με το πνευματικό και το ψυχολογικό κομμάτι. Και συχνά είναι πιο σημαντικό να περιορίσεις τον αντίπαλο πάρα να κάνεις το παιχνίδι (σου).

Γλέντι με τους όρους του

«Χρόνο να κάνεις αυτό που θέλεις λογικά θα έχεις. Ίσως σηκώσεις και κούπες. Προς το παρόν όμως δεν πείθεις στο ζήτημα “αλλάζουμε στυλ, θα παίζουμε το ίδιο πάντα”. Σαν να πηγαίνουμε για ξαναζεσταμένο φαΐ μου φαίνεται. Περισσότερο ενδιαφέρον θα έχουν οι διαφορετικές προσεγγίσεις/τακτικές σου για κάθε αγώνα, παρά η εγκατεστημένη, σταθερή φιλοσοφία της ομάδας. Κρίμα ή και όχι.», έτσι έκλεινα το κείμενο για την Chelsea και τον Mourinho τον περασμένο Οκτώβριο .

Τους επόμενους μήνες, μέχρι και λίγο πριν τα Χριστούγεννα, οι Μπλε συνέχισαν να είναι προβληματικοί, ενώ ο προπονητής τους έψαχνε την ευκαιρία να απελευθερωθεί. Το κατάφερε. Πλέον κάνει αυτό που γουστάρει, που τον εκφράζει ( όπως έχουμε ξαναπεί , αυτό είναι το πιο σημαντικό). Κερδίζει μάχες περιορίζοντας πρώτα τον αντίπαλο και προσαρμοζόμενος στα δεδομένα κάθε αγώνα. Επιλέγοντας συνήθως μια λογική αντίδρασης, χωρίς να έχει πλέον δεύτερες σκέψεις κι αναστολές, δίχως να χρειάζεται να κρατάει ισορροπίες, καταστρέφοντας την αγωνιστική ισορροπία της ομάδας.

Κι έχει πιο σωστά υλικά για να φτιάξει το έργο του. Πρώτα από όλα, κέρδισε οριστικά άλλη μια μάχη. Ο Mata έφυγε χωρίς πολλές αντιδράσεις. Φανταστείτε κάποιος άλλος να πουλούσε τον Ισπανό στην United… Ουσιαστικά κι αυτό είναι στα συν του Mourinho (μια παρένθεση για να σημειώσω πως καλά έκανε και τον έδωσε, αφού δεν τον ήθελε, αλλά το «η Chelsea δεν έχασε τίποτα, πουλώντας τον Mata», δεν ισχύει. Έχασε έναν δημιουργικό παίκτη, που σε κάθε περίπτωση παραμένει χρήσιμο απέναντι σε κλειστές άμυνες. Ακόμα και φέτος ήταν πρώτος σε πάσες-κλειδιά, κάθετες και τρίτος σε ασίστ).

Στη συνέχεια καθιερώθηκε για τα καλά στην 11άδα ο Willian (βασικός στα 5 τελευταία, στον πάγκο μόνο σε 2 από τα 10 τελευταία ματς πρωταθλήματος), ενώ ο Oscar παρότι θεωρητικά ήταν ο λόγος που ο Mata δε χωρούσε, μένει πιο συχνά στον πάγκο (4 φορές στα 10 τελευταία ματς). Την ίδια στιγμή ο David Luiz, λίγες μέρες αφού ο Mourinho δήλωνε πως δε θα τον βάλει ποτέ στα χαφ, άρχιζε να παίρνει ματς στα… χαφ. Έχουμε πει και το είπε και πρόσφατα και ο ίδιος πως ό,τι λέει είναι «mind games» και δε χρειάζεται να τα λαμβάνουμε και πολύ υπόψη μας.

Και ο Lampard έμενε λίγο στην άκρη. Κάπως έτσι η Chelsea απέκτησε περισσότερη ενέργεια και κινητικότητα. Μετά ήρθε ο Matic και το παζλ συμπληρώθηκε. Διπλό στο Etihad, κορυφή την επόμενη αγωνιστική για πρώτη φορά φέτος και το γλέντι του Jose κορυφώθηκε. Ξεκάθαρα πράγματα πλέον. Η άμυνα τις περισσότερες φορές μένει χαμηλά. Ένα ή δύο χαφ κοντά της.

Ισορροπία ο Matic, ανισορροπία ο Hazard

Στο πρόσωπο του Matic βρήκε τον πολύ καλό και βασικά τον κατάλληλο χαφ που έλειπε. Είχα πει πως ο Σέρβος είναι σωστή και καλή μεταγραφή, αλλά αυτά που κάνει στα πρώτα τους ματς είναι παραπάνω από όσα περίμενα. Μερικοί αριθμοί για τα τρία 90λεπτα που έχει παίξει: 85% στις πάσες, 2 επιτυχημένες ντρίμπλες (δεύτερος μετά τον Hazard), 2 κλεψίματα και 7 τάκλιν ανά ματς (πρώτος και στις δύο κατηγορίες). Πρέπει όμως να δείτε τους αγώνες για να καταλάβετε τη συνεισφορά του. Αν ο Hazard φέρνει το απρόβλεπτο και την ανισορροπία (στην αντίπαλη άμυνα), ο Matic δίνει την ισορροπία που χρειάζεται η Chelsea.

Αν συνυπολογίσουμε πως η 4άδα των Ivanovic, Cahill, Terry, Azpilicueta (ο Ισπανός κάνει πολύ καλή σεζόν, το πρώτο πράγμα για το οποίο χειροκρότησα φέτος τον Mourinho ήταν ότι έκανε στην άκρη τον Cole) από τον Νοέμβριο και μετά έχει καθιερωθεί και τον τελευταίο ενάμιση μήνα παίζει μερικά μέτρα πιο πίσω, τότε γίνεται κατανοητή και η βελτίωση των αμυντικών επιδόσεων της Chelsea. Σημαντική και η συνεισφορά του Willian που βοηθάει σημαντικά στο αμυντικό κομμάτι, είτε πιέζοντας ψηλά, είτε παίζοντας άμυνα κοντά στην περιοχή της ομάδας του, αλλά και η χρησιμοποίηση 3άδας στα χαφ ή του Ramires ψηλά σε κάποια ματς. Παράλληλα, υπάρχει βελτίωση επιθετικά γιατί πολύ απλά οι παίκτες έχουν περισσότερους χώρους να κινηθούν. Και φυσικά υπάρχει ο Hazard που όλη τη σεζόν κάνει όργια, αλλά από τα Χριστούγεννα και μετά είναι σε God mode.

Θέλει βελτίωση

Σημαίνουν όλα αυτά πως η Chelsea παίζει φανταστικά; Όχι. Βασικά πλέον ξέρει με σιγουριά τι θέλει, τι ζητάει σε κάθε ματς, έχει περισσότερη ασφάλεια κι έχει γίνει αποτελεσματική. Βασικά στοιχεία των ομάδων του Mourinho. Από εκεί και πέρα έχει καταφέρει να έχει ελάχιστα κενά. Έχει λίγες αδυναμίες. Όχι πολλά προτερήματα όμως. Σας κούφανα λίγο, ε;

Αυτός ήταν ένας περίεργος (μάλλον και χαζός) τρόπος για να πω ότι έχει ασφάλεια πίσω, αλλά όχι σταθερά πολλές λύσεις, ποικιλία κι άνεση μπροστά. Αν και με τον καιρό οι κινήσεις τον επιθετικών της γίνονται καλύτερες, πιο συγχρονισμένες και μοιάζουν περισσότερο αποτέλεσμα δουλειάς, παρά ενστίκτου, το πρόβλημα στις συνεργασίες και στη δημιουργία παραμένει. Δεν είναι δηλαδή το μοναδικό θέμα η απουσία αξιόπιστου επιθετικού. Για παράδειγμα η Liverpool έχει 5 κάθετες ανά ματς. Η Arsenal 4, η City 3. Η Chelsea 1.

Φαβορί κι επιστροφή

Σε κάθε περίπτωση οι Μπλε πλέον είναι στην κορυφή. Τώρα δεν ισχύει αυτό που έλεγαν πολλοί (μεταξύ τους κι εγώ) και δήλωνε και ο Mourinho, έστω κι αν δεν το πίστευε. Το πρωτάθλημα δεν είναι της City για να το χάσει. Τώρα η Chelsea είναι το φαβορί κι έχει τα δεδομένα υπέρ της. Είναι σε ανοδική πορεία, έχει καλό πρόγραμμα, οι ανταγωνιστές της έχουν προβλήματα. Μένει να δούμε αν μπορεί να πάρει την κούπα. Κι αν το καταφέρει προφανώς θα είναι επιτυχία. Μη σας ξεγελάει όμως ο Jose. Θα είναι μαγκιά του κι επιτυχία προφανώς, αλλά δε θα πρόκειται για θαύμα. Ούτε για την υπέρβαση ενός μικρού αλόγου.

Ο βασικός αντίπαλος, η City, πέρυσι τερμάτισε μόλις 3 βαθμούς πιο πάνω της. Το καλοκαίρι επίσης άλλαξε προπονητή. Κι έδωσε για μεταγραφές 12 εκατομμύρια λιγότερα (είχε βέβαια λιγότερα έσοδα). Η αξία του έμψυχου δυναμικού της σύμφωνα με το transfermarkt είναι μεγαλύτερη (κατά τα 40 εκατομμύρια) και ναι, έχει το καλύτερο ρόστερ, αλλά η Chelsea έχει το δεύτερο καλύτερο και δεν πολεμάει με σφεντόνες.

Αλλά αυτά είναι δευτερεύοντα. Αποτελέσματα, κούπες και τα λοιπά. Αυτό που μετράει είναι πως ο Mourinho επιστρέφει μετά από πολύ καιρό. Όχι επέστρεψε γιατί περιμένουμε και καλύτερη συνέχεια. Αυτό που έχει σημασία είναι πως έχουμε πάλι καλούς λόγους για να ασχολούμαστε με όσα κάνει η ομάδα του στο χορτάρι. Πάνω στην ώρα Jose. Κόντευα να ξεχάσω πόσο καλά έργα μας έχεις παραδώσει. Τώρα που έχεις στήσει το σκηνικό που γουστάρεις, μη σταματήσεις να το απολαμβάνεις. Συνεχίζω να σε αντιπαθώ. Θέλω όμως να το κάνω θαυμάζοντας εσένα και την ομάδα σου.

Για σχόλια, παρατηρήσεις και περισσότερη κουβέντα μπορείτε να με βρείτε και στο twitter ως @sokinside