Στις 16 Απριλίου ξεκινάει και επίσημα η περίοδος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 που θα διοργανωθούν στο Παρίσι, με τον Στέφανο Ντούσκο, χρυσό Ολυμπιονίκη στο Ρίο Ντε Τζανέιρο στο άθλημα της κωπηλασίας και συγκεκριμένα στην κατηγορία του μονού σκιφ ανδρών, να είναι ο επιλαχών της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής για πρώτος λαμπαδηδρόμος.

Τι συμβολίζει, όμως, αυτή η τελετή, ποιος την εμπνεύστηκε, τι προβλέπει και ποια είναι η ελληνική πορεία της Ολυμπιακής Φλόγας;

Ο εμπνευστής και ο συμβολισμός του θεσμού

Με τις απόψεις να διίστανται γύρω από το θέμα του θεσμού της Ολυμπιακής Φλόγας και πώς αυτός ξεκίνησε, εντούτοις εμπνευστής θεωρείται ο Γερμανός καθηγητής και μέλος της Γερμανικής Ολυμπιακής Επιτροπής, δρ. Καρλ Ντιμ.

Η Ολυμπιακή Φλόγα δεν εισήχθη στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, καθώς ο θεσμός ξεκίνησε το 1928 στο Άμστερνταμ, με την τελική του μορφή ως προς την τελετή αφής και τη λαμπαδηδρομία να καθιερώνεται στους Χειμερινούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936.

Αποτελεί ένα από τα ορόσημα του Ολυμπιακού Κινήματος με οικουμενική απήχηση και σημασία, αφού θεωρείται το σύμβολο του ανθρώπου, της εφευρετικότητας και της ειρήνης.

Το τελετουργικό της αφής και η πορεία της λαμπαδηδρομίας στην Ελλάδα

Στο τελετουργικό της αφής συμμετέχουν η πρωθιέρεια και οι ιέρειες, οι οποίες πραγματοποιούν μια λιτή χορογραφία κατά τη διάρκεια της τελετής. Είναι ντυμένες κατά τον αρχαϊκό τρόπο, ενώ ακολουθούν συγκεκριμένη κινησιολογία και χορογραφία.

Στο κλείσιμο του τελετουργικού ο πρώτος λαμπαδηδρόμος λαμβάνει την ιερή φλόγα των Ολυμπιακών Αγώνων, ξεκινώντας το ταξίδι σε 11 σταθμούς στην ελληνική επικράτεια, μεταξύ των οποίων και 7 νησιά, ενώ θα αλλάξει 600 χέρια λαμπαδηδρόμων.

Η χρονική διάρκεια της πορείας της Ολυμπιακής Φλόγας θα είναι 11 μέρες, 16 Απριλίου έως και 26 του μηνός που παραδίδεται στους διοργανωτές των Αγώνων του Παρισιού. Η εκκίνηση γίνεται φυσικά στην Αρχαία Ολυμπία, με τελικό προορισμό το Παναθηναϊκό Στάδιο, από όπου και την παίρνει η αντιπροσωπεία της γαλλικής αποστολής.

Οι πρώτοι και οι τελευταίοι Έλληνες λαμπαδηδρόμοι

Ο Κωνσταντίνος Κονδύλης, υπήρξε ο πρώτος λαμπαδηδρόμος κατά την εκκίνηση του θεσμού αφής της Ολυμπιακής Φλόγας στην αρχαία Ολυμπία, το 1936, με τη σημαντικότητα της πράξης του να είναι τόσο μεγάλη για την ελληνική κοινωνία, με συνέπεια η προσωπογραφία του Κονδύλη να αποτυπωθεί στο κάλυμμα ενός κουτιού σπίρτων, που μπήκε σε κάθε ελληνικό σπίτι.

Μέχρι και το 1980 ο πρώτος λαμπαδηδρόμος δεν ήταν απαραίτητα από τον χώρο του αθλητισμού. Αυτό άλλαξε αρχής γενομένης από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ το 1988 και έκτοτε η τελετή αφής της Φλόγας ανατίθεται μόνο σε αθλητή ή αθλήτρια που έχει διαπρέψει με τα γαλανόλευκα χρώματα στην προηγούμενη Ολυμπιάδα, με στόχο να λάβει την ύψιστη τιμή που αρμόζει για την προσφορά του/της.

Μετά τη χρονιά ορόσημο που η χώρα μας φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες (2004), πρώτοι λαμπαδηδρόμοι κατά σειρά στους ακόλουθους Αγώνες (Πεκίνο 2008, Λονδίνο 2012, Ρίο Ντε Τζανέιρο 2016, Τόκιο 2020) ήταν οι Αλέξανδρος Νικολαΐδης, Σπύρος Γιαννιώτης, Λευτέρης Πετρούνιας και Άννα Κορακάκη.

Όσον αφορά τους αθλητές που άναψαν με τη δάδα τους τη Φλόγα στο Παναθηναϊκό Στάδιο, ήταν οι Πηγή Δεβετζή (2008), Πύρρος Δήμας από κοινού με τον Λι Νινγκ (2012), Κατερίνα Στεφανίδη και ύστατη χρονικά η Κατερίνα Νικολαΐδου το 2021 (λόγω Covid-19 οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο μεταφέρθηκαν για το 2021, αντί για το 2020 που ήταν προγραμματισμένοι να διεξαχθούν).

Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024, τελευταίος Έλληνας λαμπαδηδρόμος θα είναι ο αρχηγός της Εθνικής Πόλο Ανδρών, Γιάννης Φουντούλης, ο οποίος με το γαλανόλευκο σκουφάκι κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο στην Ολυμπιάδα του 2020.

Η αλλαγή σκυτάλης της Ολυμπιακής Φλόγας από την έναρξη του θεσμού της Τελετής Αφής:

• Βερολίνο 1936: Κωνσταντίνος Κονδύλης (Ιδιώτης)
• Λονδίνο 1948: Κωνσταντίνος Δημητρέλης (Στρατιώτης)
• Ελσίνκι 1952: Χρήστος Παναγόπουλος (Ιδιώτης)
• Μελβούρνη 1956: Διονύσιος Παπαθανασόπουλος (Ιδιώτης)
• Ρώμη 1960: Τάκης Επιτρόπουλος (Δέκαθλο)
• Τόκιο 1964: Γιώργος Μαρσέλλος (110μ εμπόδια, ύψος)
• Μεξικό 1968: Χάρης Αϊβαλιώτης (100μ στίβου)
• Μόναχο 1972: Γιάννης Κιρκιλέσης (Ιδιώτης)
• Μόντρεαλ 1976: Τάσος Ψυλλίδης (110μ εμπόδια)
• Μόσχα 1980: Θανάσης Κοσμόπουλος (Ιδιώτης)
• Λος Άντζελες 1984: κανείς
• Σεούλ 1988: Θανάσης Καλογιάννης (400μ εμπόδια)
• Βαρκελώνη 1992: Σάββας Σαριτζόγλου (Σφυροβολία)
• Ατλάντα 1996: Κώστας Κουκοδήμος (Μήκος)
• Σίδνεϊ 2000: Λάμπρος Παπακώστας (Ύψος)
• Αθήνα 2004: Κώστας Γκατσιούδης (Ακόντιο)
• Πεκίνο 2008: Αλέξανδρος Νικολαΐδης (Τάε κβον ντο)
• Λονδίνο 2012: Σπύρος Γιαννιώτης (Κολύμβηση)
• Ρίο Ντε Τζανέιρο 2016: Λευτέρης Πετρούνιας (Γυμναστική)
• Τόκιο 2016: Άννα Κορακάκη (Σκοποβολή)