Ο Αλκαράθ, ο Τζόκοβιτς, ο Μουρίνιο και οι κουταμάρες τους με τα "cojones"

Τιτλοφορήθηκε ως η γέννηση μιας νέας εποχής στο τένις. Μια γέννα ή αν θέλετε μια βάπτιση που διήρκεσε τέσσερις ώρες και 42 λεπτά. Τόσο χρειάστηκε ο αγωνιστικά αψεγάδιαστος Κάρλος Αλκαράθ για να νικήσει στον πρώτο πραγματικά πολύ μεγάλο τελικό της καριέρας του και να κατακτήσει το δεύτερο major τρόπαιό του. H κατάκτηση του US OPEN, πέρυσι, δεν ήταν αρκετή για να φορτωθεί η ταυτότητά του με κοσμητικά επίθετα.

Έπρεπε να βαπτιστεί στην κολυμβήθρα του δημοφιλέστερου τουρνουά, του Wimbledon κερδίζοντας τον παλιό, τον μεγάλο, τον νονό των “23 καρατίων”. Ο Νόβακ Τζόκοβιτς -σκασμένος για την ήττα του, αλλά ιπποτικά- τού άνοιξε την πόρτα της φαμίλιας των εκλεκτών. Είναι βέβαιο ότι την περίμενε αυτή τη στιγμή ο Σέρβος, ο οποίος είχε δώσει την έγκρισή του για τον Καρλίτος, με τον δικό του τρόπο στις αρχές του έτους.

Όταν, ο Νόλε ολοκλήρωσε την επιστροφή του στο Australian Open με την κατάκτηση του τίτλου, αντέγραψε πιστά τον Αλκαράθ και αυτό που θεωρεί ως τρίπτυχο της νίκης. Τα 3 Cs του 20χρονου. Δηλαδή (οι ανήλικοι κλείστε τα μάτια σας): "Cabeza, Corazón y Cojones", που σημαίνει μυαλό, καρδιά και... τέλος πάντων ας το πάρει το ποτάμι: “μπάλες”, αλλά όχι του τένις.

O Νόβακ Τζόκοβιτς άρχισε να τα δείχνει όλα στο κοινό της Μελβούρνης, ξεκινώντας από το μυαλό του. Η αριθμητική είναι πολύ σχετική στην προκειμένη περίπτωση. Ένα πάνω δύο κάτω δεν θα χαλάσουμε τις καρδιές μας με τους δύο κυρίους. Πιθανότατα, δεν θα τις χαλάσουμε και για την ουσία του θέματος, διότι είναι σχεδόν σαφές ότι δεν έχουν σκεφτεί όσα πρέπει και όσο πρέπει, πριν ενεργήσουν και μιλήσουν ως ανήλικοι πιστολέρο της Αποκριάς.

Αποκλείονται από τις μεγάλες νίκες και από τις σπουδαίες επιδόσεις οι γυναίκες

Ωστόσο, ας παραδεχθούμε ότι ο Αλκαράθ που έχει κάνει σημαία του τα 3 Cs και ο Νόλε που την ασπάστηκε, έστω και άθελά τους συντηρούν την ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων και τροφοδοτούν στερεότυπα αιώνων. Πώς; Επειδή, πολύ απλά καλλιεργούν την πεποίθηση ότι για τη μεγάλη νίκη, τη βαρβάτη (καθόλου τυχαίος ο επιθετικός προσδιορισμός) επίδοση, τον εντυπωσιακό αγώνα δεν αρκούν μόνο η αγωνιστική ετοιμότητα, το μυαλό και η ψυχική αντοχή, αλλά απαιτούνται φαραωνικού μεγέθους γεμάτες αποθήκες τεστοστερόνης. Εν ολίγοις, αποκλείονται από τις μεγάλες νίκες και από τις σπουδαίες επιδόσεις οι γυναίκες, διότι δεν διαθέτουν τον πλήρη εξοπλισμό, ενώ οι ηττημένοι μάλλον δεν είναι... τόσο άντρες στα μάτια τους.

Κάπου σε μια γωνιά του πλανήτη ακούστηκε το δυνατό χαχανητό της Σερίνα Ουίλιαμς, χασκογελάει η Νάντια Κομανέτσι, ενώ το φαινόμενο Μάρτα -που δεν έχει κουραστεί να μιλάει για την ισότητα- αυτή τη στιγμή δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με τον παλιμπαιδισμό τους. Άρχισε το Μουντιάλ των γυναικών.

Για καλή τύχη του Νόλε και του Καρλίτος και κυρίως για να αποδομήσουμε πλήρως και άμεσα -με πραγματικά μεγέθη- τον εν λόγω συλλογισμό (επειδή έχει αποδειχθεί ότι πάντα χρειάζεται να εξηγούμε ακόμη και τα αυτονόητα), προκειμένου να προσγειώσουμε λίγο απότομα τους επίδοξους και αφελείς “αποκριάτικους πιστολέρο” σάς διαβεβαιώνουμε ότι αμφότεροι έχουν φυσιολογικές τιμές τεστοστερόνης. Διαφορετικά, θα το μαθαίναμε από κάποιο αποτυχημένο ντόπινγκ κοντρόλ. Ελέγχεται, όπως γνωρίζετε.

Η μακρά λίστα με τους “βαρβάτους” του αθλητισμού

Ο Νόβακ Τζόκοβιτς και ο Κάρλος Αλκαράθ δεν είναι δύο μεμονωμένες περιπτώσεις ανδρών που σκέπτονται έτσι. Αυτός ο συλλογισμός έχει βαθιές ρίζες στο χρόνο και πολλούς οπαδούς παγκοσμίως και φυσικά στον αθλητισμό που είναι ένα πεδίο άμεσης και φανερής σύγκρισης.

Ο Εμιλιάνο Μαρτίνες που αμόλησε το... γάντι του μετά τον τελικό του Μουντιάλ είναι ένα σχετικά πρόσφατο παράδειγμα. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο και ο Ντιέγκο Σιμεόνε “διαγωνίστηκαν” σε παρόμοια επίδειξη πανηγυρίζοντας, όπως έκανε πριν από λίγους μήνες και ο Σέρχιο Γιουλ στον τελικό της Euroleague με τον Ολυμπιακό και πέρυσι τον Νοέμβριο ο Κιλιάν Εμπαπέ σε αγώνα με την Οσέρ. Τα ίδια και ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς στους οπαδούς της Λος Άντζελες FC, ο Δημήτρης Πέλκας το 2017, έπειτα από γκολ που πέτυχε στις καθυστερήσεις κόντρα στον Πανιώνιο (του έδειξε κόκκινη κάρτα ο Στυλιάρας για τον τρόπο που πανηγύρισε) και στην ατελείωτη λίστα των “βαρβάτων αγοριών” υπάρχουν επίσης οι: Κασάμι, Λέτο, Πάμπλο Γκαρσία κ.α.

Είναι βέβαιο ότι θα προστεθούν επιπλέον ονόματα, διότι πρόκειται για μια καλά εδραιωμένη αντίληψη που εξυπηρετεί την επίδειξη της αρρενωπότητας, αλλά και ενισχύει τα έμφυλα στερεότυπα, μέσω των οποίων αποδίδονται συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς στα δύο φύλα. Σπασμένο σε δεκαρικάκια μέσα από δύο πολύ οικείες προτάσεις: “Φέρσου σαν άντρας”, “Μη φέρεσαι σαν γυναικούλα”.

Το 2022, όταν ο Κάρλος Αλκαράθ νίκησε τον Τζόκοβιτς στη Μαδρίτη αναφέρθηκε στο "Cabeza, Corazón y Cojones" στις δηλώσεις του εντός κορτ και τόνισε ότι το διδάχθηκε από τον παππού του και το τηρεί. Πρόκειται για κληρονομιά-συμβουλή δηλαδή, που απέκτησε από τον 87χρονο και συνονόματο παππού του και την ανέμισε ως σημαία, σκορπώντας την ευθυμία στην κερκίδα. Και αυτό είναι το πρόβλημα: η εύθυμη αντίδραση ανδρών, αλλά και γυναικών υποδηλώνει ότι αυτό το στερεοτυπικό αγκίστρι δύσκολα θα βγει από το πετσί μας.

"Η χειρότερη αδυναμία ενός άνδρα είναι η έλλειψη @@ και προσωπικότητας. Φοβάστε τα μεγάλα παιχνίδια;"

Η εν λόγω αντίληψη -δυστυχώς- συνδέεται με την τόλμη, τη μαχητικότητα, τη γενναιότητα, την αποφασιστικότητα και το ανάστημα της προσωπικότητας. Το Φεβρουάριο του 2022, η Ίντερ νίκησε 2-0 τη Ρόμα σε αγώνα του Κυπέλλου και η “Corrierre dello Sport” έγραψε ότι ο Ζοσέ Μουρίνιο είπε στους παίχτες του στα αποδυτήρια: “Η χειρότερη αδυναμία ενός άνδρα είναι η έλλειψη @@ και προσωπικότητας. Φοβάστε τα μεγάλα παιχνίδια; Τότε, να πάτε να αγωνιστείτε στη Serie C, χωρίς πίεση, πρωταθλητές και μεγάλα γήπεδα. Είστε χωρίς @@ και αυτό είναι το χειρότερο πράγμα για έναν άνδρα”.

Τόσο το "Cabeza, Corazón y Cojones" του Αλκαράθ και η ταχύτητα με την οποία υπενθυμίζεται η πεποίθησή του από τα ισπανικά ΜΜΕ, έπειτα από τις νίκες του, όσο και η ομιλία του Ζοσέ Μουρίνιο στα αποδυτήρια της Ρόμα έγιναν αντικείμενο σχολιασμού από τον γιατρό, καθηγητή του τμήματος Ιατροδικαστικής, Τοξικολογίας και Φυσικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Γρανάδα, αλλά και εκπρόσωπο της σοσιαλιστικής κυβέρνησης Θαπατέρο (την περίοδο 2008-2011) σε θέματα έμφυλης βίας, Μιγέλ Λορέντε Ακόστα.

Ο καθηγητής εξήγησε ότι ο Αλκαράθ και το τρίπτυχο -όπως ισχυρίζεται- της επιτυχίας του στην πραγματικότητα είναι το “μεγάφωνο” της κάθε αντροπαρέας που πλέον εκπροσωπείται από μια αθλητική φωνή του τένις. “Με την αναφορά "Cabeza, Corazón y Cojones" οι γυναίκες τίθενται εκτός από την πραγματοποίηση ενός τέτοιου επιτεύγματος που μετατρέπεται σε αποκλειστικότητα των ανδρών. Μια γυναίκα θα μπορούσε να κερδίσει δύσκολους αγώνες και τουρνουά και θα τα καταφέρει αφού παίξει με εξυπνάδα, πάθος και θάρρος. Όμως, ποτέ δεν θα το πετύχει στο ίδιο επίπεδο και με την έννοια όσων εκφράζει ένας άντρας που συνδυάζει και τα τρία χαρακτηριστικά.

Νίκη με το μυαλό και την καρδιά μπορεί να επιτύχει ο οποιοσδήποτε. Από την άλλη, τα ''cojones'' υποδηλώνουν ότι όταν το μυαλό και η καρδιά δεν αρκούν πρέπει να καταφύγουμε στο σχέδιο που είναι διαθέσιμο μόνο στους άνδρες και μάλιστα όχι σε όλους αλλά στους ''πραγματικούς άνδρες''. Διότι ο ''αληθινός άντρας'' δεν εντοπίζεται από τον ορθολογισμό, το συναίσθημα και την ευφυΐα του, αλλά βρίσκεται στη σιγουριά των όρχεών του, οι οποίοι χρησιμοποιούνται στην προκειμένη περίπτωση”.

"Κάθε τι ''αντρικό'' στο τέλος μετουσιώνεται σε κοινωνικό πρότυπο"

Ο καθηγητής επεσήμανε ότι η πιθανότητα να ενεργεί ένας άνδρας με το μοτίβο των 3 Cs αναδεικνύει ένα βασικό στοιχείο της αρρενωπότητας: τον ανταγωνισμό μεταξύ των ανδρών που δεν περιορίζεται μόνο στη νίκη, αλλά κυρίως στο ότι ''γίνεσαι περισσότερο άντρας'' αν νικήσεις έναν άλλο άντρα. Κουταμάρες, δηλαδή. “Έτσι, λοιπόν ένας άντρας δεν είναι ''λιγότερο άντρας'', επειδή είναι λιγότερο ευφυής ή έχει μικρότερη καρδιά, αλλά επειδή δεν έχει ή δεν δείχνει περισσότερα cojones από έναν άλλο άντρα. Η φράση του Ζοσέ Μουρίνιο στους παίχτες του αντικατοπτρίζει αυτή την προσέγγιση. Και όπως κάθε τι ''αντρικό'' στο τέλος μετουσιώνεται σε κοινωνικό πρότυπο και τα αγόρια θέλουν να γίνουν σαν τον Αλκαράθ και να λειτουργούν σύμφωνα με το "Cabeza, Corazón y Cojones"”.

Ο Μιγέλ Λορέντε τονίζει ότι τα κορίτσια αντιλαμβάνονται πως αυτή η τακτική της έμφυλης προσέγγισης είναι περισσότερο υπολογίσιμη από την κοινωνία με αποτέλεσμα “να συμπεριφέρονται κατά τον ίδιο τρόπο ενεργώντας με ''μυαλό, καρδιά και... ωοθήκες''. Έτσι, πιστεύουν ότι αυτό το μοντέλο τροποποιείται στα μέτρα τους”.

Ο γιατρός αναλύει ότι με αυτήν τη συμπεριφορά στην πραγματικότητα επικυρώνεται και ενισχύεται η ανδροκεντρική αναφορά και δεν βελτιώνεται η αίσθηση της πραγματικότητας, αλλά μάλλον διευρύνεται. Ως εκ τούτου, οι κοινωνίες συνεχίζουν να περιστρέφονται γύρω από την πεποίθηση ότι πρέπει να επικρατήσεις στον τομέα σου για να γίνει ορατός ο ανδρισμός σου, γεγονός που αφαιρεί χώρο από τις γυναίκες “στις οποίες” -όπως προσθέτει- “δεν εμπιστεύονται θέσεις ευθύνης, διότι αν χρειαστεί να καταφύγουν στο τρίτο C, δεν έχουν τη δυνατότητα. Διότι, οι γυναίκες διαθέτουν καρδιά, μυαλό, επιμονή, αφοσίωση, προσπάθεια, αλλά αυτά δεν αρκούν αν πρέπει να τεθούν αντιμέτωπες με μια άλλη εταιρεία, ένα άλλο κόμμα, όπου επικεφαλής είναι ένας άντρας με το μυαλό, την ψυχή και τις ''μπάλες'' του”.

Ο αθλητισμός, όπως μπορεί να καλλιεργήσει και να διευρύνει τα έμφυλα στερεότυπα έτσι μπορεί και να μικρύνει το χάσμα με τα πρότυπά του. Είναι ψευδαίσθηση ότι οι συνθήκες και οι γερά εγκαθιδρυμένες -αλλά και λανθασμένες- νοοτροπίες μπορούν να διαγραφούν από τη μία μέρα στην άλλη ή ότι θα πάψουν οι μπρουτάλ συμπεριφορές και τα κακά λογάκια. Μια καλή αρχή θα ήταν οι αθλητές να σκέφτονται μερικά δευτερόλεπτα περισσότερο και πιο ώριμα πριν μιλήσουν ή ενεργήσουν.