Σήμερα, 27 του μηνός, ο Ζάρκο Πάσπαλι, γίνεται 49 ετών. Πέραν των ευχών για μακροημέρευση, το ελληνικό μπάσκετ του οφείλει και ένα ευχαριστώ, μια αναγνώριση για την σημαντική προσφορά του. Αυτός ο Μαυροβούνιος πάουερ-φόργουορντ, ήταν ο πρώτος πραγματικός ξένος "σταρ" που έπαιξε στην Ελλάδα και πριν 24 χρόνια, έγινε σημαιοφόρος μας ολοκληρωτικής αλλαγής στο άθλημα!

Ο Πάσπαλι, που αρχικά τον λέγαμε Πάσπαλιε και η κανονική προφορά του είναι Πάσπαλ (το ι από το j στο τέλος του επίθετού του, ακούγεται ελάχιστα, περισσότερο μοιάζει με ένα διπλό ... λάμδα) ήταν επί της ουσίας ο πρώτος ξένος σταρ του ελληνικού πρωταθλήματος και όχι μόνο.

Ήταν ο παίκτης, που άλλαξε τα δεδομένα κάνοντας τον Ολυμπιακό πρώτη δύναμη και αμέσως μετά πήρε μεταγραφή για τον ΠΑΟ, εκτοξεύοντας την αντιπαλότητα των δυο "αιωνίων" στα ύψη. Ο Ζάρκο, που έγινε σύνθημα, αντικείμενο λατρείας αλλά και μίσους. Ο παίκτης, που φορούσε πάντα ένα t-shirt κάτω από το φανελάκι του, που έπαθε σχεδόν ψυχολογικό πρόβλημα από τη γραμμή των ελεύθερων βολών, μοιραίος σε δυο μεγάλες ευρωπαϊκές στιγμές του Ολυμπιακού, αλλά και παιχτάρα ολκής. Με ανεξάντλητο ρεπερτόριο, με κινήσεις που δεν τις έχουμε δει και δύσκολα θα τις ξαναδούμε από ένα παίκτη 2.07

Ένα "τριαροτεσσάρι" που το 1991, έπαιζε τη θέση όπως ...παίζεται τώρα. Κι ένας παίκτης, που με τα αμούστακα παιδιά του Ολυμπιακού, έκανε (με το καλημέρα) πράγματα και θαύματα. Ένας άνθρωπος παθιασμένος μέσα και έξω από το γήπεδο. Μανιώδης καπνιστής, λίγο έλειψε να το πληρώσει με τη ζωή του το καταραμένο τσιγάρο, αλλά και πρωταγωνιστής και σε ένα ξεχασμένο σκάνδαλο με την περίφημη Ρεά την αεροσυνοδό.

Ο Ζάρκο, ήρθε στην Ελλάδα σε ηλικία 25 ετών. Στο αεροδρόμιο τον περίμεναν εκατοντάδες φίλοι του Ολυμπιακού και ο συγχωρεμένος Ατίλιο, από τον οποίο πήρε την τρομπέτα για να βγει φωτογραφία, σε μια υποδοχή άνευ προηγουμένου, που έγινε πρώτο θέμα στην -τότε ενιαία-Γιουγκοσλαβία.

Ο Ιωαννίδης τον διάλεξε τον Αύγουστο του 91. Ήταν, άλλωστε, το μόνο όνομα από τους Γιουγκοσλάβους, που στην ιστορική ανάλυση για το πως παίζει η Γιουγκοσλαβία σε μια καφετέρια της Ρώμης στο Ευρωμπάσκετ91 , είχε αναπαραστήσει την πεντάδα των "πλάβι" με ποτήρια "σκοτώνοντας" την προφορά των επιθέτων τους.

Θα πει κανείς ότι "εκεί τον έκλεισε" ο Ολυμπιακός. Όχι ακριβώς. Στη Ρώμη ο "ξανθός" είχε πάει να κλείσει τον Αντώνη Σταμάτη, που έπαιζε στον Πανελλήνιο.

Ο ξένος παίκτης ήταν ο Ζάρκο, αφού όμως πρώτα ο Ολυμπιακός σκέφτηκε τον ΝΒΑερ Ροντ Στρίκλαντ στον οποίο, μάλιστα, πρόσφερε και 1.2 εκατομμύρια δολάρια. Οι επαφές με τον Στρίκλαντ που ήταν συνομίληκος του Πάσπαλι και σκόρερ των Σαν Αντόνιο Σπερς, δεν καρποφόρησαν, γιατί ο ατζέντης του δεν πίστευε ότι ο Ολυμπιακός είναι... σοβαρή ομάδα. Οι Πειραιώτες σκέφτηκαν και τον Μάιττσαλ Τόμπσον των Λέικερς, αλλά δεν προχώρησαν. Η επιλογή είχε γίνει με προσοχή, ο Σωκράτης Κόκκαλης έδινε το οκέι και τον Σεπτέμβριο, ο Ζάρκο ντυμένος στη τρίχα, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μίλκα, ερχόταν στο παλιό αεροδρόμιο της Αθήνας, στο Ελληνικό.

Ένας μικρός χαμός είχε γίνει και στη παρουσίασή του. Όχι άδικα. Αν και 25 ετών, ο Πάσπαλι ήταν ήδη ένας παίκτης με σπουδαία καριέρα πίσω του, έχοντας προλάβει να περάσει (έστω κι αν δεν είχε παίξει) στο ΝΒΑ. Γεννημένος στην Πλιέβλια, μια μικρή πόλη στο Μαυροβούνιο γεννέτεια και του κόουτς Μπόγκταν Τάνιεβιτς, ο Ζάρκο ξεκίνησε να παίζει μπάσκετ στις μικρές ομάδες της Μπούντουγκνοστ. Από μικρός ξεχώρισε, από μικρός βρέθηκε στο κουρμπέτι. Λέγεται μάλιστα ότι σαν έφηβος "κρύφτηκε" σπίτι του, για να μη τον πάρει η Τσιμπόνα.

Σε ηλικία 17 ετών έκανε το ντεμπούτο του στην ανδρική ομάδα της Μπούντουγκνοστ, όταν σε ένα ταξίδι στο Βελιγράδι, υπήρχε πρόβλημα με αρκετούς βασικούς παίκτες. Ο κόουτς Τσέντομι Τσουράσκοβιτς, αναγκάστηκε να τον χρησιμοποιήσει, μαζί με τους άλλους "μικρούς" που είχε πάρει μαζί του. Το 1983 ταξίδεψε στην Ανατολική Γερμανία για να παίξει με την Εθνική εφήβων της Γιουγκοσλαβίας. Μια ομάδα την οποία την στελέχωναν παίκτες όπως ο Μπάνε Πρέλεβιτς, ο Γιούρι Ζντοβτς, ο Μίροσλαβ Πετσάρσκι, ο Ίβο Νάκιτς και ο Λούκα Παβίσεβιτς (με τους τρεις πρώτους ξαναβρέθηκε μια δεκαετία αργότερα ως αντίπαλός τους στην Ελλάδα) και κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο, κερδίζοντας την Ισπανία των Χουάν Ορένγκα, Αντόνιο Μαρτίν και Ράφα Ζοφρέσα με 89-86, ύστερα από δυο παρατάσεις. Ο Πάσπαλι είχε σκοράρει 13π, με 5/6 βολές στην παράταση.

Στο ίδιο τουρνουά, η Εθνική Ελλάδος είχε κατακτήσει την 4η θέση, χάνοντας στον τελικό από την Δ.Γερμανία. Ο Σταύρος Ελληνιάδης, που μαζί με τους Παταβούκα και Δημακόπουλο, πρωταγωνιστούσε σε εκείνη την ομάδα, ήταν πρώτος σκόρερ, έπιανε την κουβέντα με τον Ζάρκο, με τον οποίο είχε γνωριστεί ένα χρόνο νωρίτερα. Δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί ότι κάποια στιγμή θα υποδεχόταν τον Γιουγκοσλάβο σταρ στον Πειραιά, σαν συμπαίκτη του, στον Ολυμπιακό.

Η απαγωγή της Παρτιζάν

Από εκείνο το Ευρωμπάσκετ, πάντως, μάτι των μεγάλων ομάδων της Γιουγκοσλαβίας. Η Μπόσνα Σεράγεβο ήταν έτοιμη να τον υπογράψει, το 1986 όταν η Παρτιζάν εμφανίστηκε από το πουθενά για να τον ... απαγάγει με κινηματογραφικό τρόπο. Ήταν η εποχή που ο Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς επιχειρούσε να χτίσει τη μεγάλη ομάδα στο Βελιγράδι. Είχε ήδη παίκτες όπως οι Σάσα Τζόρτζεβιτς, Κοπρίβιτσα, Σάβοβιτς και Γκρμπόβιτς, αλλά εκείνο το καλοκαίρι του 86, κατάφερε να υπογράψει και τους Ντίβατς, Ίβο Νάκιτς, Ζέλικο Ομπράντοβιτς και τον Ζάρκο, με την επιχείρηση-απαγωγή, για να μη πάει στο Σαράγεβο. Ο Ζάρκο έγινε μέλος μιας ομάδας-όνειρο, που τη σεζόν 1986-87, τερμάτισε δεύτερη στη κανονική περίοδο πίσω από την Τσιμπόνα του Ντράζεν Πέτροβιτς (πρωταθλήτρια Ευρώπης από το 1986) αλλά στα ημιτελικά πλέι-οφ, ο Ερ.Αστέρας έκανε τη μεγάλη έκπληξη. Πέταξε έξω τους Κροάτες του Ντράζεν και προκρίθηκε στον τελικό, όπου περίμενε η Παρτιζάν.

Στα μέσα της χρονιάς ο Κιτσάνοβιτς είχε αντικαταστήσει και τον προπονητή. Έδιωχνε τον Βλάντισλαβ Λούσιτς και έδινε το τιμόνι στον μόλις 28 ετών τότε, Ντούσκο Βουγιόσεβιτς. Μια σοφή, όπως αποδείχθηκε, κίνηση, που έδωσε στη Παρτιζάν τον τίτλο του πρωταθλητή με 2-0 νίκες. Ο Ζάρκο Πάσπαλι στα 21 του χρόνια, είχε γίνει πλέον ένα αστέρι πρώτου μεγέθους. Ένα χρόνο αργότερα έπαιζε με την Παρτιζάν στο πρώτο φάιναλ-φορ της σύγχρονης ιστορίας, στη Γάνδη. Οι Σέρβοι νικούσαν τον Άρη στον μικρό τελικό και ο Ιωαννίδης, κρατούσε σημειώσεις για το ταλέντο του.

Η δεκαετία του 80 τελείωνε με τον Πάσπαλι να κερδίζει δυο ακόμη συλλογικούς τίτλους. Το Κύπελλο Γιουγκοσλαβίας (1989) και το Κύπελλο Κόρατς (την ίδια σεζόν). Ήταν η χρονιά, που πήρε την απόφαση να δοκιμάσει την τύχη του στο ΝΒΑ. Ό,τι δηλαδή είχαν αποφασίσει ο Βλάντε Ντίβατς και ο Ντράζεν Πέτροβιτς. Ο Πάσπαλι έγινε ο πρώτος μπασκετμπολίστας στην ιστορία των Σπερς, που πήγε στον Σαν Αντόνιο σαν μεταγραφή, πέραν του Ατλαντικού. Δεν είχε σπουδάσει στις ΗΠΑ, δεν έγινε ποτέ του ντραφτ. Απλά επιλέχθηκε από τα "σπιρούνια" και τον κόουτς Λάρι Μπράουν, που ωστόσο, ήταν αρκετά επιφυλακτικός απέναντί του. Για την ακρίβεια δεν τον αξιοποίησε καθόλου, καθώς χρησιμοποιήθηκε μόλις σε 28 αγώνες, έχοντας κατά μέσο όρο 6,5 λεπτά και 2.5π.

Και ο ίδιος ο Ζάρκο, όμως, δε φαίνεται ότι είχε πάρει σοβαρά το ΝΒΑ. Αν και δήλωνε ενθουσιασμένος που πήγαινε στο καλύτερο πρωτάθλημα του κόσμου, μια συνέντευξή του όπου εξέφρασε την αγάπη του για την ...pizza hut και τα marlboro, έφτανε να τον φέρουν στο επίκεντρο, όχι για το μπάσκετ που έπαιζε, αλλά τον τρόπο ζωής που ακολουθούσε. Το κάπνισμα ήταν μια συνήθεια που δεν μπορούσε να κόψει. Οι Σπερς τον έστειλαν μέχρι και σε υπνωτιστή για να το κόψει, χωρίς όμως ...αποτέλεσμα. Οι Αμερικανοί λένε ότι κάπνιζε τρία πακέτα την ημέρα. Κακίες. Δυόμισι, θα ήταν!

Ο Σον Ελιοτ, ο οποίος είχε γίνει ντραφτ την ίδια χρονιά και τελικά του πήρε τη θέση στους Σπερς, θυμήθηκε μετά από χρόνια σχολιάζοντας ένα αγώνα των πρωταθλητών του ΝΒΑ: "Ο Ζάρκο ήταν ασυναγώνιστος. Σε κάθε προπόνηση έτρωγα τα μούτρα μου απέναντί του, ήταν αριστερόχειρας, με μεγάλη εμπειρία και πολλή γνώση του μπάσκετ. Και πολλά τσιγάρα επίσης. Κάπνιζε πριν αρχίσει η προπόνηση..."

Iδού και το σχόλιο του πρώην άσου των Σπερς (μέλος του πρώτου τίτλου του κλαμπ, το 1999):

Με τον Μπράουν να μην τον εμπιστεύεται και τον Ζάρκο να κάνει τρέλες, η καριέρα του στο ΝΒΑ ήταν λογικό να σβήσει γρήγορα: "Ο Μπράουν δεν με εμπιστευόταν. Όταν πήγα στο Σαν Αντόνιο ήμουν ο καλύτερος παίκτης στη θέση μου στην Ευρώπη, αλλά στο ΝΒΑ δεν μου έδωσαν την ευκαιρία. Πιστεύω ότι θα μπορούσα να βοηθήσω πολύ περισσότερο" έλεγε αργότερα σε συνέντευξή του. Κάποια στιγμή, πάντως, το πήρε απόφαση και έκανε "χαβαλέ". Σε μια προπόνηση έδειχνε τα μάλμπορο στον Μπράουν, λέγοντας "κόουτς, κοίτα έχω σοκολάτες μαζί μου" ενώ όταν έφυγε, εν τέλει, από το Σαν Αντόνιο οι άνθρωποι της ομάδας διαπίστωσαν ότι τα μοναδικά έπιπλα που είχε σπίτι του ήταν λένα κρεβάτι και ένα μπιλιάρδο. Ο ιδιοκτήτης, όπως λέγεται, προσπαθούσε για μέρες να διώξει τη μυρωδιά του τσιγάρου από το σπίτι! Παρόλο όμως που δεν έπαιξε πολύ, ο Πάσπαλι ήταν αγαπητός στο κοινό των Σπερς ενώ τον λάτρευαν και οι συμπαίκτες του. Ο Τέρι Κάμινγκς είχε γράψει γι αυτόν ένα τραγούδι με τίτλο "το σημάδι του Ζάρκο"που είχε τη μουσική της παλιάς τηλεοπτικής σειράς στην Αμερική "το σημάδι του Ζορό".

Ο Ζορό στον Ολυμπιακό

Εδώ που τα λέμε, ένας Ζορό ήταν ο Ζάρκο. Το άσπρο άλογο του έλειπε, μόνο αν και στο γήπεδο δεν είχε ανάγκη να ιππεύσει. Κάλπαζε μόνος του. Και τιμωρούσε τους πάντες, παίζοντας πολλές φορές ... μόνος του. Αφού επέστρεψε για ένα χρόνο στην Παρτιζάν, το καλοκαίρι του 1991, ο Ολυμπιακός έφτανε σε συμφωνία μαζί του, κάνοντας την κίνηση-ματ, για την πραγματική αναγέννηση της ομάδας! Όσοι θυμούνται εκείνο το καλοκαίρι, δεν θα ξεχάσουν πως εξελίχθηκε μήνα με το μήνα. Η σεζόν 1990-91 είχε τελειώσει, με τον Ολυμπιακό να τερματίζει στην 8η θέση. Η διοίκηση του ερασιτέχνη, όπου ανήκε το μπάσκετ, είχε συμφωνήσει με τον Σπύρο Φώσκολο τον οποίο μάλιστα παρουσίασε στους δημοσιογράφους.

Ξαφνικά, τα πάντα άλλαξαν. Ο Σωκράτης Κόκκαλης έμπαινε δυναμικά στο προσκήνιο αναλαμβάνοντας το μπάσκετ και συμφωνούσε να προσλάβει προπονητή τον Γιάννη Ιωαννίδη. Ο "ξανθός" που είχε καθίσει ένα χρόνο εκτός γηπέδων, μετά την αποχώρησή του από τον Άρη, έπαιρνε τη μεγάλη απόφαση να κατέβει στην Αθήνα και έδινε τα χέρια με τον Κόκκαλη, ενώ δυο-τρία βράδια νωρίτερα είχε δειπνήσει με τον Παύλο Γιαννακόπουλο, αλλά απορρίψει την πρότασή του να αναλάβει τον Παναθηναϊκό.

Ο Ολυμπιακός αλλάζει μονομιάς. Από το Παπαστράτειο μετακομίζει αμέσως στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας κι από μια ομάδα που είχε να πρωταγωνιστήσει από το 1979 (όταν έχασε τον τίτλο από τον Άρη με το περίφημο ματς που επαναλήφθηκε) και να πάρει τίτλο από το 1978, γίνεται ξανά ... Ολυμπιακός. Η ανυποληψία και ο μαρασμός, δίνουν τη θέση τους στον ενθουσιασμό και την ελπίδα.

Στον πρώτο κιόλας αγώνα της χρονιάς, για το πρωτάθλημα, ο Ολυμπιακός μαζεύει 12.000 κόσμο στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Ο Γιάννης Ιωαννίδης κρατάει όλο τον κορμό της ομάδας της περασμένης χρονιάς (Ελληνιάδης, Παπαδάκος, Καρατζάς, Καμπούρης, Σιγάλας, Αγγέλου, Μωραΐτης) παίρνει τον Σταμάτη από τον Πανελλήνιο, τον Παπαδάκη από τον Φίλιππο. Σε αυτούς δίπλα, πρόσθεσε τον Ζάρκο Πάσπαλι, υποσχόμενος ότι ο "ο δικός του Ολυμπιακός, θα μοιάζει με εκείνον του Μπούκοβι, με παίκτες έτοιμους να ματώσουν τη φανέλα".

"Πρώτα απ' όλα θέλω να του ευχηθώ χρόνια πολλά, να είναι γερός και γελαστός. Ο Ζάρκο δεν είναι μόνο, ένας από τους καλύτερους παίκτες που εμφανίστηκαν στα ελληνικά γήπεδα. Αυτό το είδαμε όλοι. Το ένιωσαν και οι αντίπαλοί του. Είναι ένα χρυσό παιδί, με μια τεράστια καρδιά. Ένας πολύ καλός άνθρωπος και ακόμη καλύτερος φίλος..."

Ο Ελληνιάδης ξεφυλλίζει το βιβλίο των αναμνήσεών του: " Επειδή γνωριζόμασταν από τις εθνικές ομάδες, πιάσαμε από την πρώτη μέρα την κουβέντα και μέναμε στο ίδιο δωμάτιο. Το πιο δύσκολο ήταν να κοιμηθείς δίπλα στον Ζάρκο. Όλο το βράδυ έβλεπε κασέτες ΝΒΑ, κάπνιζε το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο και έπινε κόκα-κόλα. Κι όταν τελείωναν τα αναψυκτικά, το έριχνε στα εσπρέσο. Από την πρώτη στιγμή δέθηκε με την ομάδα. Δεν άφηνε κανένα να πληρώσει, ενδιαφερόταν για τα πάντα, βοηθούσε τους πάντες. Ειδικά για τους συμπατριώτες του, που περνούσαν δύσκολα από τον πόλεμο, έκανε πάρα πολλά, χωρίς να το μάθει κανείς. Χωρίς να πει σε κανέναν τίποτε..."

Είκοσι τέσσερα χρόνια πριν, το να βλέπεις ένα τεσσάρι να παίζει σε όλες τις θέσεις του γηπέδου, δεν ήταν συνηθισμένο. Ο Πάσπαλι ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του. Ο Ελληνιάδης θα πει: " Μέσα στο γήπεδο ήταν ελάφι. Ασταμάτητος, θα έλεγα. Προσπαθήσαμε, από την αρχή, να τον εκμεταλλευτούμε, για να φύγει στον αιφνιδιασμό. Θέλαμε, λοιπόν, να πιέσουμε στην άμυνα και να σπρώξουμε την μπάλα προς αυτόν. Μπορούσε να σκοράρει με κάθε τρόπο. Είτε με τρίποντο, είτε με πρόσωπο, είτε με πλάτη στο καλάθι.

Έπαιρνε ριμπάουντ, έδινε ασίστ, τα έκανε όλα. Δεν έχανε βολές (μετά ήρθε η κατάρα) και είχε τρομερό διασκελισμό. Παρά το ύψος του, διέθετε εκπληκτική ισορροπία και μας ανέβαζε όλους, τόσο στην προπόνηση, όσο και στον αγώνα. Για όλους μας εκείνη η χρονιά ήταν αξέχαστη. Ήμασταν στη μέση του πουθενά και ξαφνικά βρεθήκαμε στην κορυφή. Ο Ζάρκο, ήταν ο σημαιοφόρος σε αυτή την προσπάθεια να ξανακάνουμε τον Ολυμπιακό μεγάλο. Νομίζω ότι βάσει απόδοσης και αλλαγής των δεδομένων στο μπάσκετ, ήταν ο σημαντικότερος ξένος που εμφανίστηκε στα γήπεδα. Άλλωστε μόλις τελείωσε το συμβόλαιό του, κατάφερε να ...διχάσει τους αιωνίους, πηγαίνοντας στον Παναθηναϊκό".

Μπορεί ο Ολυμπιακός να έγινε μια υπερδύναμη της Ευρώπης, τα επόμενα δυο χρόνια, ωστόσο αυτή η πρώτη χρονιά του Πάσπαλι που ήταν πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος με 33.7π, έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στο μυαλό των μπασκετικών ολυμπιακών. Και δύσκολα θα ...φύγει.

Το διπλό χτύπημα της μοίρας

Οι επόμενες δυο χρονιές ήταν ακόμη πιο συναρπαστικές. Ο Ολυμπιακός που είχε τερματίσει 2ος, πίσω από τον πρωταθλητή ΠΑΟΚ τον Μάιο του 1992, έπαιξε για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια στο Κυπ.Πρωταθλητριών την σεζόν 1992-93 (και από τότε δεν έλειψε ποτέ από την κορυφαία διοργάνωση) με τον Ζάρκο κεντρικό πρωταγωνιστή, έχοντας στο πλευρό του, είτε τον Ουόλτερ Μπέρι, είτε τον Ρόι Τάρπλεϊ. Στο τέλος του 1993, ο Ολυμπιακός πανηγύριζε το πρώτο του πρωτάθλημα, έχοντας φτάσει μια ανάσα πριν από την πρόκριση στο φάιναλ-φορ της Αθήνας. Άγγιξε την ανατροπή, κόντρα στη μετέπειτα θριαμβεύτρια Λιμόζ, αλλά στην πιο κρίσιμη επίθεση του τρίτου αγώνα, έγινε το μοιραίο λάθος. Ο Τάρλατς είχε ισοφαρίσει 58-58, με γκολ-φάουλ, που έφερναν το ματς στην κόψη του ξυραφιού. Στα 38'' ο Φορτέ σούταρε για τρεις, ο Τάρλατς πήρε το ριμπάουντ και έδωσε στον Τόμιτς. Η πάσα για τον Ζάρκο στα 33'' ουσιαστικά θα ξεκινούσε την τελευταία επίθεση του Ολυμπιακού για μια επική νίκη. Το ένα πόδι του Πάσπαλι πατούσε δεν πατούσε τη γραμμή. "Πρόσεξε Ζάρκο" φώναξαν οι Έλληνες δημοσιογράφοι, αλλά πάνω στο πανδαιμόνιο του Μπομπλάν, ο Μαυροβούνιος δεν άκουσε και ο Ιταλός Ζανόν, έδωσε την παράβαση. Η Λιμόζ ανακτούσε τη μπάλα, εξάντλησε σχεδόν όλο το χρόνο και ο Γιούρι Ζντοβτς ευστόχησε σχεδόν με την εκπνοή, γράφοντας το τελικό 60-58. Ο Πάσπαλι πρόλαβε να κάνει ένα τελευταίο σουτ, αλλά η μπάλα βρήκε σίδερο και οι "ερυθρόλευκοι" έχαναν μέσα από τα χέρια τους μια μεγάλη πρόκριση στο φάιναλ-φορ που διοργανώθηκε λίγες μέρες αργότερα στο ΣΕΦ με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από τον ΠΑΟΚ.

Ήταν η πρώτη συνάντηση του Πάσπαλι με τη μοίρα του. Με το ... πεπρωμένο του.

H δεύτερη ήρθε ένα χρόνο μετά. Στο Τελ Αβίβ, ο οργιαστικός Ολυμπιακός του Ιωαννίδη, των Τάρπλεϊ, Φασούλα, Ζάρκο που σάρωσε στο πέρασμά του εκείνη τη σεζόν στην Ευρωλίγκα, φτάνει στο φάιναλ-φορ. Ο Πάσπαλι συνεχίζει να βομβαρδίζει τα αντίπαλα καλάθια, έχει ταιριάξει απόλυτα με τον Τάρπλεϊ, δημιουργώντας ένα αξεπέραστο δίδυμο ξένων, που κάνουν μεγάλα ματς εντός και εκτός συνόρων. Ο Ζάρκο ένα μήνα πριν από το φάιναλ-φορ έχει 23/23 βολές εναντίον του Περιστερίου, δημιουργώντας ρεκόρ στην Α1. Τίποτε δεν προδίκαζε ότι ξαφνικά θα αντιμετώπιζε πρόβλημα. Ο αστικός μύθος λέει πως ο ίδιος αναγκάστηκε να αλλάξει στυλ από την γραμμή των βολών γιατί δεν λειτουργούσε καλά το χέρι του. Κάποια νεύρα; Κάποιοι τένοντες; Ποτέ δεν μάθαμε επακριβώς. Αυτό, που συνέβη ήταν ότι ένας παίκτης που σούταρε με 80% από το φάουλ, είδε τα ποσοστά του να πέφτουν κάτω από το 50%. Παρόλα αυτά, στον ημιτελικό με τον Παναθηναϊκό σημειώνει τον ... μέσο όρο πόντων του (22) και είναι ο πρώτος σκόρερ της ομάδας του.

Είτε έπαθαν κάτι τα νεύρα του, είτε οι τένοντες, ο Πάσπαλι βρέθηκε από το 80% που είχε στις ελεύθερες βολές, να σουτάρει με 50% και κάτω! Ποτέ δεν μάθαμε τι ακριβώς συνέβη

Ο Ολυμπιακός προκρίνεται για πρώτη φορά στα χρονικά του ελληνικού μπάσκετ σε τελικό Κυπ.Πρωταθλητριών. Τώρα το λέμε και δεν μας κάνει αίσθηση γιατί έχουν μεσολαβήσει άλλοι 13 (συνολικά 14, δηλαδή), αλλά τότε ήταν ένα μέγιστο αθλητικό επίτευγμα. Πάνω στην αναμπουμπούλα και τους αλαλαγμούς για τον θρίαμβο επί του ΠΑΟ ο Ρόι Τάρπλεϊ γίνεται ένα κουβάρι με τον Μπάμπη Παπαδάκη, όπως περιγράψαμε πριν από λίγο καιρό. Η ομάδα γίνεται άνω-κάτω. Παραμένει, ωστόσο, φαβορί με τη Μπανταλόνα του Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Για ένα ημίχρονο οι "ερυθρόλευκοι" αγγίζουν την κούπα, ο Ιωαννίδης το δικό του απωθημένο, αλλά ο τελικός είναι γραφτό να αλλάξει ροή και τελικό νικητή. Οι Ισπανοί αντεπιτίθενται, ο Ολυμπιακός μένει 7 λεπτά χωρίς καλάθι και ο Ζάρκο που έβλεπε το καλάθι σα βαρέλι, χάνει όλες τις βολές μαζεμένες. Τελειώνει με 3/10, οι δυο στο σίδερο στην πιο κρίσιμη στιγμή. Το τρίποντο του Κορνέλιους Τόμπσον έχει προηγηθεί σα μαχαιριά 20'' πριν τη λήξη. Ο Σμιθ κάνει φάουλ στον Ζάρκο στα 4.8''. Ο Πάσπαλι χάνει και τις δυο (1+1 για την ακρίβεια, την δεύτερη δεν την εκτέλεσε ποτέ αφού αστόχησε στην πρώτη), όπως και το σουτ που έχει ως έξτρα μπόνους από την ... καθυστέρηση του χρονομέτρου να τρέξει στο τέλος. Ο Ιωαννίδης ξαναβάζει συντετριμμένος το σακάκι του, με τον χαμένο τελικό να παραμένει μια ανοιχτή πληγή για χρόνια ολόκληρα. Νομίζουμε και δεν κάνουμε λάθος ότι η ιστορία ξεπλήρωσε αυτό το χαμένο τρόπαιο, δέκα οκτώ χρόνια μετά. Όταν το 2012 ο Ολυμπιακός με τον Πρίντεζη στην εκπνοή έπαιρνε την Ευρωλίγκα στην Κωνσταντινούπολη. Μόνο τότε ησύχασαν τα φαντάσματα του Τελ Αβίβ και η πληγή έκλεισε...

Δεν θα πάρεις Κύπελλο ποτέ

Πίσω στο 1994, ο Ολυμπιακός στάθηκε στο ύψος του, πήρε το τρόπαιο του πρωταθλητή αλλά ο Ζάρκο δεν ήταν ποτέ ο ... ίδιος. Δεν θα μπορούσε και να είναι, μετά τις χαμένες βολές. Το συμβόλαιό του τελειώνει και αρχίζει, πλέον, ένα ακόμη μεγάλο κεφάλαιο στην καριέρα του. Ο Ολυμπιακός έχει αποφασίσει να μην ανανεώσει μαζί του. Ή μάλλον έχει επιλέξει να κάνει κόλπο-γκρόσο, παίρνοντας τον Σάσα Βολκόφ, που ένα χρόνο πριν φορούσε τα "πράσινα". Μέσω του ΝΒΑ, ο Ουκρανός μένει ελεύθερος και κατηφορίζει για τον Πειραιά, για να κάνει παρέα στον Έντι Τζόνσον που ήταν και ... κανονικός αντικαταστάτης του Ζάρκο! Ο Παναθηναϊκός απαντάει με ακόμη πιο "ηχηρό" τρόπο. Πλησιάζει τον Ζάρκο, που περίμενε στωικά την πρόταση των "ερυθρολεύκων" και τον πείθει να αλλάξει στρατόπεδο. Ο Μαυροβούνιος, που είχε γίνει η σημαία του Ολυμπιακού, δε λέει όχι να πάρει μεταγραφή για τον αιώνιο αντίπαλο. "Ήθελα να μείνω στον Ολυμπιακό, περίμενα πολύ καιρό, αλλά δεν μου έγινε η παραμικρή ενόχληση και πρόταση" υποστήριξε ο παίκτης σε γραπτή του δήλωση, μετά την συμφωνία με τον ΠΑΟ. Οι οπαδοί των πρασίνων, που είχαν βγάλει ολόκληρο τραγούδι για τον Ζάρκο που πατάει τις γραμμές και χάνει τις βολές, αποθεώνουν το νέο τους ίνδαλμα!

Η σεζόν 1994-95 έχει ένα σεισμικό καλοκαίρι και ποταμούς εκατομμυρίων στα πόδια των πρωταγωνιστών. Ο Ολυμπιακός με τον ΝΒΑερ fast Eddy και ο ΠΑΟ με μια ντριμ-τιμ: Γκάλης, Γιαννάκης, Παταβούκας, Αλβέρτης, Οικονόμου, Μυριούνης, Σοκ, Κούσμα αλλά και Πάσπαλι, Βράνκοβιτς, Πετσάρσκι. Ο Κώστας Πολίτης "τελειώνει" άκομψα τον Γκάλη, τελειώνει και ο ίδιος λίγες εβδομάδες αργότερα και αναλαμβάνει ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου.

Οι "πράσινοι" παίζουν μεγάλο μπάσκετ, ξεκινούν τη χρονιά με νίκη στο κλειστό του Σπόρτιγκ στο Κύπελλο επί του Ολυμπιακού (στο περίφημο 42-40), αλλά σιγά-σιγά ...στρώνουν. Ο Κιμουρτζόγλου κάνει καλή δουλειά και ο Ζάρκο ξαναβρίσκει τον εαυτό του. Στις 19 Φεβρουαρίου του 1995, γίνεται το ντέρμπι στο ΣΕΦ, με την εξέδρα να βράζει: "Φέραμε από την Αμερική τον Έντι το πιστόλι, στα α@#2δια μας τον γράφουμε τον Ζάρκο τον κ@#@ιόλη" είναι το σύνθημα των ολυμπιακών. Ο Παναθηναϊκός παίζει εξαιρετικά, νικάει με 74-72 χάρη σε ένα καλάθι του Πάσπαλι στην εκπνοή, σπάζοντας και ένα σερί 35-0 που είχε ο Ολυμπιακός στο πρωτάθλημα της Α1. Στα αποδυτήρια οι δημοσιογράφοι του λένε ότι το έβαλε με το δεξί χέρι κι ο Ζάρκο ξεσπάει όχι τόσο κομψά: "Ναι, γιατί με το άλλο, το αριστερό κρατούσα τα αρ@@@δια μου"!

Ο Ζάρκο αποχωρεί από τον Παναθηναϊκό, παραμένει ωστόσο στην Ελλάδα, καθώς συμφωνεί με τον Πανιώνιο που αναλαμβάνει ο Ντούσαν Ίβκοβιτς. Προηγουμένως, όμως, θα παίξει με την Γιουγκοσλαβία, στο Ευρωμπάσκετ 95, στην πρώτη διεθνή εμφάνιση των "πλάβι" μετά το εμπάργκο. Ένα Ευρωμπάσκετ, που φιλοξενείται στην Ελλάδα και έχει μείνει στην ιστορία για τον ... τρίτο βαλκανικό πόλεμο, που λίγο έλειψε να ξεσπάσει, με συμμετοχή και της Λιθουανίας.

Είναι η ραψωδία του Σάσα Τζόρτζεβιτς, τωρινού προπονητή της Σερβίας και τότε ασταμάτητου μπόμπερ, που τελειώνει το ματς με 41 πόντους και 9/12 τρίποντα! Η εξέδρα μανιασμένη τραγουδάει το "δεν θα πάρεις Κύπελλο ποτέ, Πασπαλιέ, Πασπαλιέ" καθώς ο Ζάρκο παίρνει μέρος στον τελικό, αλλά η κούπα πάει στους Σέρβους.

Στο βάθρο της απονομής έχουμε ακόμη χειρότερα, καθώς η Κροατία με εντολή του τότε προέδρου της Φράνιο Τούτζμαν, μόλις οι παίκτες της πήραν τα μετάλλια, αποχωρεί για να μην ακούσει τον ύμνο της Σερβίας! Οι Σέρβοι περιχαρείς θα σηκώσουν το τρόπαιο και αμέσως μετά όλοι μαζί θα εμφανιστούν στην βραδυνή εκπομπή του ΣΚΑΪ, τραγουδώντας με πρώτο τον Ζάρκο, το ...θρυλικό πλέον "δεν θα πάρεις Κύπελλο ποτέ".

Ο Ζάρκο που ήταν ήδη 29 ετών. Συνέχισε να παίζει μπάσκετ σε υψηλό επίπεδο και την επόμενη σεζόν, βοηθώντας τον Πανιώνιο του Ίβκοβιτς να πάρει την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα. Μια χρονιά, από τις καλύτερες της ζωής του (απαλλαγμένος πλέον, από τα πάθη των "αιωνίων") που ολοκληρώθηκε με μια σπουδαία εμφάνιση στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στην Ατλάντα. Κόντρα στη ντριμ-τιμ των ΗΠΑ, ο Ζάρκο σκόραρε 19 πόντους (οι 16 στο πρώτο ημίχρονο) και οι Χοκς δεν δίστασαν να τον προσκαλέσουν να πάρει μέρος στο καμπ. Στα 30 του, θέλησε να ξαναδοκιμάσει στο ΝΒΑ, πήγε στην Ατλάντα, αλλά αποχώρησε νωρίς. Βρέθηκε τελικά στο Παρίσι, όπου βοήθησε τη Ρασίγκ να στεφθεί πρωταθλήτρια μετά από 43 χρόνια. Κάποιοι τον περίμεναν να γυρίσει στον Ολυμπιακό, καθώς ήδη είχε αναλάβει ο Ντούσαν Ίβκοβιτς, υπήρχαν όμως κι άλλοι λόγοι που τον κρατούσαν μακριά από την Ελλάδα. Η περίφημη υπόθεση με την αεροσυνοδό Ρέα Κώνστα που υποστήριζε ότι ο Ζάρκο ήταν πατέρας του παιδιού της, απασχολούσε έντονα τα μίντια.

Η μεγάλη καριέρα του Πάσπαλι ολοκληρώθηκε μια σεζόν αργότερα, στην Ιταλία. Μέλος της Κίντερ Μπολόνια, αλλά στα 32 του πλέον, είχε μόλις 5.4π και 3.7ρ. Αποφάσισε να σταματήσει, ώστε όλοι να τον θυμόμαστε όπως τον γνωρίσαμε στα τέλη της δεκαετίας του 80 και σε σχεδόν ολόκληρα τα 90's. Ένα ελάφι μέσα στο παρκέ, που σκόραρε με κάθε πιθανό τρόπο. Που στην καριέρα του στην Ελλάδα πρόλαβε 4.104 πόντους. Που είχε ρεκόρ 54π (κόντρα στη Δάφνη) αλλά και ματς με 46π (με Πανιώνιο) ή 43π (εναντίον της ΑΕΚ). Ένα ανεπανάληπτο μπασκετμπολίστα, που έμαθε ελληνικά μέσα σε ένα μήνα, κάπνιζε μανιωδώς (δεν το έκοψε ούτε όταν έπαθε το πρώτο έμφραγμα το 2005, ευτυχώς ... τον ανάγκασαν οι γιατροί του, μετά από δυο ακόμη επεισόδια). Αυτή η καρδιά που αγάπησε τους πάντες και ολυμπιακούς και παναθηναϊκούς και υβριστές και όχι, αξίζει να χτυπάει για πολλά χρόνια ακόμη.

Κι εμείς να λέμε στα εγγόνια μας, με θαυμασμό "ξέρεις έχω προλάβει να δω να παίζει ο Ζάρκο Πάσπαλι..." Πώς ήταν; Ιδού: